Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 26 stycznia 2017 r.

Sąd Apelacyjny w Łodzi III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w składzie:

Przewodniczący: SSA Anna Szczepaniak-Cicha (spr.)

Sędziowie: SSA Iwona Szybka

SSA Anna Rodak

Protokolant: sekretarz sądowy Małgorzata Matusiak

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 13 stycznia 2017 r. w Ł.

sprawy B. R.

przy udziale zainteresowanego G. Ś. a

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w P.

o podleganie obowiązkowym ubezpieczeniom pracowniczym

na skutek apelacji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w P.

od wyroku Sądu Okręgowego w Płocku

z dnia 3 sierpnia 2015 r. sygn. akt VI U 883/14

zmienia zaskarżony wyrok i oddala odwołanie.

Sygn. akt III AUa 1868/15

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 7 kwietnia 2014 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w P. stwierdził, że G. Ś. podlega od dnia 1 czerwca 2010 r. do dnia 30 czerwca 2011 r. ubezpieczeniom społecznym: emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu z tytułu zatrudnienia w firmie (...) w C..

W odwołaniu od powyższej decyzji B. R. wniosła o zmianę decyzji i ustalenie, że od 1 stycznia 2011 r. G. Ś. nie podlegał ubezpieczeniu pracowniczemu, gdyż od tej daty zawiesiła prowadzenie pozarolniczej działalności gospodarczej. Zainteresowany przyłączył się do stanowiska B. R.. Organ rentowy domagał się oddalenia odwołania.

Sąd Okręgowy w Płocku wyrokiem z dnia 3 sierpnia 2015 r. zmienił zaskarżoną decyzję w ten sposób, że stwierdził, iż G. Ś. podlegał ubezpieczeniom społecznym jako pracownik płatnika składek B. R. od 1 czerwca 2010 r. do 31 stycznia 2011 r.

Sąd Okręgowy ustalił, że B. R. od 2008 r. prowadziła działalność gospodarczą pod nazwą R. Biuro (...) - (...) w C.. Od 1 czerwca 2010 r. zatrudniła w swej firmie syna G. Ś. na podstawie umowy o pracę na czas określony do 30 czerwca 2011 r. w charakterze pracownika biurowego - specjalisty ds. księgowości z wynagrodzeniem 1.700 zł w wymiarze ½ etatu. W dniu 30 czerwca 2010 r. strony stosunku pracy zawarły aneks do umowy, zgodnie z którym od 1 lipca 2010 r. pracownikowi powierzono dodatkowe obowiązki: prowadzenia barteru oraz zwiększono wymiar czasu pracy do pełnego etatu i wynagrodzenie do kwoty 3.500 zł.

Następnie Sąd ustalił, że z dniem 31 stycznia 2011 r. doszło do rozwiązania stosunku pracy z G. Ś. na mocy porozumienia stron. B. R. w okresie od 12 lipca 2010 r. do 14 stycznia 2011 r. zatrudniała jeszcze jednego pracownika - J. D. (1) na stanowisku asystenta ekonomicznego. Odwołująca się wyrejestrowała pracowników z ubezpieczeń społecznych: J. D. (1) z dniem 15 stycznia 2011 r., G. Ś. z dniem 1 lutego 2011 r. W dniu 1 lutego 2011 r. B. R. zgłosiła w Urzędzie Miasta w C. wniosek o zawieszenie wykonywania działalności na okres od 1 lutego 2011 r. do 30 listopada 2011 r. W okresie od 1 lutego 2011 r. do 30 czerwca 2011 r. odwołująca się nie prowadziła działalności gospodarczej, wyjechała za granicę, w tym czasie jej syn G. Ś. nie świadczył pracy. Po powrocie do kraju w czerwcu 2011 r., po rozmowie z pracownikiem ZUS, płatniczka zaczęła czynić starania o zmianę statusu firmy w okresie od 1 lutego 2011 r., składając w Urzędzie Miasta w C. wniosek o „odwieszenie” wykonywania działalności z dniem 1 lutego 2011 r. W dniu 21 października 2011 r. przesłała druk (...) dotyczący wyrejestrowania z ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego G. Ś. z dniem 1 lipca 2011 r.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych w maju 2012 r. wszczął postepowanie kontrolne u płatnika G. Ś. celem ustalenia zasadności zgłoszenia go z tytułu prowadzonej działalności w okresie od stycznia 2011 r. do marca 2011 r. wyłącznie do ubezpieczenia zdrowotnego. W postępowaniu tym pełnomocnikiem G. Ś. była jego matka, która potwierdzała fakt pozostawania syna w zatrudnieniu w jej firmie do 30 czerwca 2011 r. W piśmie z dnia 17 marca 2014 r., skierowanym do organu rentowego, odwołująca się wyjaśniła okoliczności związane z motywami jej wcześniejszych działań dotyczących zawieszenia i wznowienia działalności.

Ustalając stan faktyczny Sąd pierwszej instancji uwzględnił zgromadzone dokumenty oraz dał wiarę zeznaniom odwołującej się i zainteresowanego. Sąd podkreślił, że wprawdzie w innym postępowaniu B. R. składała oświadczenie odmienne co do trwania stosunku pracy syna od 1 lutego 2011 r., jednak Sąd uznał za logiczne jej wyjaśnienia, iż takie zachowanie było spowodowane informacją uzyskaną w organie rentowym o braku możliwości zwolnienia z pracy pracownika w trakcie zwolnienia lekarskiego. Wprawdzie pracownik ZUS zeznając w charakterze świadka zaprzeczyła, by nakłaniała płatnika do „odwieszenia” działalności, gdyż że nie ma takich uprawnień, ale kwestia ta, zdaniem Sądu, nie była na tyle istotna, by podważała wiarygodność twierdzeń strony odwołującej się w tym zakresie.

W ustalonym stanie faktycznym Sąd uznał odwołanie za uzasadnione. Zgodnie z art.6 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym podlegają, z zastrzeżeniem art. 8 i 9, osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są pracownikami, z wyłączeniem prokuratorów; przy czym za pracownika uważa się osobę pozostającą w stosunku pracy, z zastrzeżeniem ust. 2 i 2a. (art. 8 ust.1). Z kolei w myśl art. 68 ust 1 pkt. 1 ppkt tej ustawy, do zakresu działania Zakładu należy między innymi realizacja przepisów o ubezpieczeniach społecznych, a w szczególności stwierdzanie i ustalanie obowiązku ubezpieczeń społecznych. W razie sporu dotyczącego obowiązku ubezpieczeń społecznych Zakład wydaje decyzję osobie zainteresowanej oraz płatnikowi składek (art. 38 ust. 1). W rozpoznawanej sprawie spór dotyczył kwestii podlegania przez G. Ś. ubezpieczeniom społecznym z tytułu zatrudnienia u płatnika składek w okresie od 1 lutego 2011r. do 30 czerwca 2011 r.

Sąd Okręgowy uznał, że postępowanie dowodowe przeprowadzone w sprawie wykazało, iż stanowisko ZUS nie jest uzasadnione. Ubezpieczony G. Ś. wykonywał na rzecz płatnika pracę do 31 stycznia 2011 r., zatem do tego dnia z tytułu zatrudnienia podlegał ubezpieczeniom społecznym zgodnie z treścią przepisu art. 6 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych. Stosownie do unormowań zawartych w art. 13 pkt 1 wyżej cytowanej ustawy, pracownicy podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu od dnia nawiązania stosunku pracy do dnia jego ustania. Skoro stosunek pracy zawarty pomiędzy G. Ś. a B. R. uległ rozwiązaniu z dniem 31 stycznia 2011 r., to od 1 lutego 2011 r. ubezpieczony nie podlegał ubezpieczeniom społecznym z tytułu tego zatrudnienia. Organ rentowy nie udowodnił aktywności zawodowej G. Ś. na rzecz płatnika w spornym okresie, zatem na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. Sąd Okręgowy zmienił zaskarżoną decyzję i orzekł jak w sentencji.

W apelacji skierowanej przeciwko wyrokowi w całości organ rentowy zarzucił sprzeczność istotnych ustaleń Sądu z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego przez przyjęcie, że w okresie od 1 lutego 2011 r do 30 czerwca 2011 r. B. Ś. zawiesiła wykonywanie działalności gospodarczej, pomimo istnienia dowodów świadczących o wykonywaniu działalności gospodarczej, co skutkowało wydaniem zaskarżonego wyroku.

Apelujący podniósł także konieczność powołania nowych dowodów - pism z postępowania z odwołania G. Ś. od decyzji odmawiającej prawa do zasiłku chorobowego za okres od 15 lutego 2011 r do 13 marca 2011 r., sygn. akt IV U 212/12, Sądu Rejonowego w Płocku, w którym odwołująca się jako pracodawca G. Ś. i jego pełnomocnik dowodziła, że łączyła ją z G. Ś. umowa o pracę w okresie od 1 czerwca 2010 r. do 30 czerwca 2011 r.

Wskazując na powyższe skarżący ZUS wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i oddalenie odwołania.

B. R. w odpowiedzi na apelację domagała się jej oddalenia oraz nieuwzględnienia wniosku o dopuszczenie dowodu z pism zawartych w aktach IV U 212/12 z uwagi na prekluzję dowodową. G. Ś. wniósł o oddalenie apelacji.

Sad Apelacyjny w Łodzi ustalił i zważył co następuje:

B. R. od 26 marca 2008 r. do 30 czerwca 2012 r. prowadziła działalność pod firmą (...), R., Biuro (...), (...)Rozliczenia-Podatki z siedzibą w C.. Wykreślenie wpisu z rejestru nastąpiło 11 października 2013 r. (dane z (...)). Wprawdzie w dniu 3 lutego 2011 r. wystąpiła do organu ewidencyjnego ze zgłoszeniem zawieszenia działalności gospodarczej na okres od dnia 1 lutego 2011 r. do dnia 30 listopada 2011 r., ale w dniu 14 czerwca 2011 r. zgłosiła wznowienie działalności od dnia 1 lutego 2011 r. (zaświadczenia P.. Miasta k. 20-21 akt ZUS, plik I). Oznacza to, że B. R. zadeklarowała nieprzerwane prowadzenie działalności w latach 2008-2012.

W 2014 r. B. R. wystąpiła do Prezydenta Miasta C. o sprostowanie wpisu informacji o wznowieniu działalności gospodarczej z dniem 1 lutego 2011 r. Postanowieniem z dnia 7 kwietnia 2014 r. Prezydent Miasta odmówił sprostowania, gdyż wpis nie jest błędny, ponieważ został dokonany w oparciu o zgłoszenie wnioskodawcy (postanowienie k. 55 akt ZUS, plik I).

W dniu 31 stycznia 2011 r. B. R. wystawiła świadectwo pracy swemu synowi G. Ś., potwierdzające rozwiązanie umowy pracę za porozumieniem stron w dniu 31 stycznia 2011 r. G. Ś. był niezdolny do pracy od 11 października 2010 r. do 12 lutego 2011 r., następnie chorował od 15 lutego 2011 r. do 13 marca 2011 r. Pracodawca wypłacił ubezpieczonemu wynagrodzenie na podstawie art. 92 k.p. do dnia 13 listopada 2010 r., a od 14 listopada 2010 wypłatę zasiłku chorobowego podjął Inspektorat ZUS w C. (niesporne).

W dniu 16 marca 2011 r. B. R. złożyła w ZUS dokument wyrejestrowujący pracownika G. Ś. z ubezpieczeń od dnia 1 lutego 2011 r., natomiast w dniu 21 października 2011 r. B. R. przekazała do ZUS dokument wyrejestrowujący G. Ś. od 1 lipca 2011 r. B. R. złożyła w ZUS także imienne okresy rozliczeniowe za miesiące od lutego do czerwca 2011 r. Raporty te złożyła: za luty 2011 r. - 16 czerwca 2011 r., za marzec-czerwiec 2011 r. - 16 grudnia 2011 r. (niesporne).

Pismem z dnia 25 stycznia 2012 r. Inspektorat ZUS w C. zwrócił się B. R. o dokonanie korekty dokumentów rozliczeniowych za ubezpieczonego G. Ś., zatrudnionego od 1 czerwca 2010 r. do 30 czerwca 2011 r., ponieważ jako płatnik w dokumentach rozliczeniowych dotyczących pracownika wykazała okres pobranego zasiłku chorobowego od 14 listopada 2010 r. do 13 marca 2011 r., a nie do 12 lutego 2011 r. Zakład zwrócił się także z prośbą o udzielenie informacji o wysokości wynagrodzenia za pracę G. Ś. w okresie od stycznia 2011 r. do czerwca 2011 r. (pismo k. 14 akt ZUS, plik II). Pismem z dnia 15 lutego 2012 r. B. R. udzieliła organowi rentowemu odpowiedzi, że pracownik zatrudniony w firmie od 14 listopada 2011 r. „przeszedł na rozliczenie do ZUS”, w dniu 14 lutego 2011 r. miał urlop na żądanie, a do 13 marca 2011 r. pracownik był niezdolny do pracy wskutek choroby przez cały czas nieobecności w pracy, natomiast co wynagrodzenia odpowiedziała, że informację o wysokości wynagrodzenia składała wielokrotnie na druku ZUS Z-3 (pismo k. 16 akt ZUS, plik I). Oznacza to, że odwołująca się w lutym 2012 r. złożyła organowi rentowemu pisemne oświadczenie, że jej pracownik G. Ś. w dniu 14 lutego 2011 r. korzystał z urlopu na żądanie, a następnie był nieobecny w pracy do dnia 13 marca 2011 r. z powodu choroby. Nie zaprzeczyła także, iż G. Ś. w okresie od stycznia 2011 r. do czerwca 2011 r. był jej pracownikiem.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych pismem z dnia 23 lutego 2012 r. poinformował pracodawcę R. oraz G. Ś., że po przerwie w chorobie w dnia 13 i 14 lutego 2011 r., od 15 lutego 2011 r. do 13 marca 2011 r. pracownik zachował prawo do wynagrodzenia ze środków pracodawcy (pismo k. 17 akt ZUS, plik I). Płatnik nie przekazał skorygowanych dokumentów. W konsekwencji decyzją z dnia 14 maja 2012 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w P. odmówił G. Ś. prawa do zasiłku chorobowego za okres od 15 lutego 2011 r. do 13 marca 2011 r. (decyzja k. 20 akt ZUS, plik I).

W maju 2012 r. ZUS przeprowadził kontrolę prawidłowości obliczania składek przez G. Ś., prowadzącego własną pozarolniczą działalność gospodarczą. Będąca pełnomocnikiem syna w tym postępowaniu B. Ś. złożyła podczas kontroli wyjaśnienia do protokołu podając, że jej syn w okresie styczeń, luty, marzec 2011 r. opłacał z działalności tylko składki zdrowotne, ponieważ był u niej zatrudniony na podstawie umowy o pracę, a jego dochód przekraczał najniższe wynagrodzenie obowiązujące w tym czasie. Oświadczyła nadto, że od marca do czerwca 2011 r. pomyłkowo naliczyła z działalności syna pełne składki, gdyż powinny być naliczone tylko składki zdrowotne, ponieważ syn był w tym czasie pracownikiem (protokół k. 28-29 akt ZUS, plik I). Jednocześnie jako pełnomocnik złożyła umowę o pracę G. Ś. w firmie (...) na okres od 1 czerwca 2011 r. do 30 czerwca 2011 r. i dwa aneksy do tej umowy, w tym jeden dotyczący zatrudnienia od dnia 15 marca 2011 r. do 30 czerwca 2011 r. wymiarze 1/2 etatu za wynagrodzeniem 1.400 zł (umowa i aneksy k. 24-27 akt ZUS, plik I).

G. Ś. zakwestionował decyzję ZUS z dnia 14 maja 2012 r. odwołaniem wniesionym do Sądu Rejonowego w Płocku, sygn. akt IV U 202/12. W odwołaniu podniósł, że nieprawidłowo pozbawiono go zasiłku chorobowego za okres do 13 marca 2011 r., kiedy był pracownikiem firmy (...) i przez cały ten czas był nieobecny w pracy z powodu choroby. Załączył też do odwołania kopię pisma B. Ś. z dnia 2 grudnia 2011 r., w którym pracodawca oświadczyła, że G. Ś. był u niej zatrudniony od 1 czerwca 2010 r. do 30 czerwca 2011 r. Pracownik do 13 marca 2011 r. przebywał na L-4. Po próbie zawieszenia działalności nastąpiło anulowanie zawieszenia. W piśmie płatniczka oświadczyła: „zmieniłam pracownikowi wymiar pracy na pół etatu, wysyłając równocześnie na zaległy urlop.” (odwołanie i załącznik k. 2-4 akt IV U 202/12). Nieprawomocnym wyrokiem z dnia 11 lutego 2015 r. Sąd Rejonowy w Płocku oddalił odwołanie G. Ś.. W rozważaniach prawnych Sąd Rejonowy stwierdził m.in, że niezdolność do pracy G. Ś. od 15 lutego 2011 r. była pierwszą niezdolnością w roku kalendarzowym, w związku tym to pracodawca ubezpieczonego powinien mu wypłacić wynagrodzenie na podstawie art. 92 § 1 pkt 1 k.p., tj. za pierwsze 33 dni choroby, przy czym z pisma pracodawcy wynika, że ubezpieczony pozostawał w stosunku pracy do dnia 30 czerwca 2011 r. (wyrok z uzasadnieniem k. 108, 111-114 akt IV U 202/12). W apelacji z dnia 16 marca 2015 r. G. Ś. stwierdził, że w stosunku pracy w R. pozostawał do dnia 31 stycznia 2011 r., co potwierdza świadectwo pracy złożone w ZUS (apelacja k. 116-118 akt IV U 202/12). Postępowanie w sprawie IV U 202/12, obecnie VI Ua 18/15, pozostaje zawieszone (postanowienie k. 151-152).

Powyższych ustaleń Sąd Apelacyjny dokonał na podstawie materiału dowodowego zebranego w postępowaniu w pierwszej instancji oraz w postępowaniu apelacyjnym, zgodnie z regułą wyrażoną w art. 382 k.p.c. Sąd drugiej instancji przeprowadził zawnioskowany w apelacji dowód z dokumentów zgromadzonych w aktach IV U 202/12 Sądu Rejonowego w Płocku, gdyż strona uprawdopodobniła wystąpienie okoliczności, o których mowa w art. 381 k.p.c.

W prawidłowo ustalonym stanie faktycznym apelacja organu rentowego okazała się zasadna.

W pierwszej kolejności rozważań wymaga kwestia dopuszczalności apelacji, a to wobec redakcji sentencji zaskarżonego wyroku. Sąd Okręgowy zmienił bowiem zaskarżoną decyzję w ten sposób, że stwierdził, iż G. Ś. podlegał ubezpieczeniom społecznym jako pracownik płatnika składek B. R. od 1 czerwca 2010 r. do 31 stycznia 2011 r. Przypomnieć należy, że decyzją z dnia 7 kwietnia 2014 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w P. stwierdził, że G. Ś. podlegał od dnia 1 czerwca 2010 r. do dnia 30 czerwca 2011 r. ubezpieczeniom społecznym: emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu z tytułu zatrudnienia w firmie (...) w C.. Jeśli Sąd Okręgowy doszedł do wniosku, że G. Ś. podlegał ubezpieczeniom tylko do dnia 31 stycznia 2011 r., zaś od dnia 1 lutego 2011 r. do dnia 30 czerwca 2011 r. ubezpieczeniom pracowniczym nie podlegał, to zmieniając decyzję winien orzec, że G. Ś. nie podlegał ubezpieczeniom społecznym w okresie od dnia 1 lutego 2011 r. do dnia 30 czerwca 2011 r., zaś w pozostałym zakresie odwołanie oddalić, bowiem co do podlegania ubezpieczeniom w okresie od 1 czerwca 2010 r. do 31 stycznia 2011 r. decyzję w istocie uznał za prawidłową, a nie podlegającą zmianie.

W orzecznictwie przyjmuje się co do zasady, że wyrok jest niepełny, gdy sąd nie odniesie się do przedmiotu procesu określonego treścią żądania i jego podstawą faktyczną. Taki wyrok nie może być w pominiętym zakresie zaskarżony. Jeśli strona wniesie środek odwoławczy od przedmiotu nieobjętego rozstrzygnięciem w sentencji, to środek ów podlega odrzuceniu jako niedopuszczalny z powodu braku substratu zaskarżenia (zob. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 11 września 2002 r., V CKN 1165/00, Legalis nr 59650). W sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych kwestia ta nie jest tak jednoznaczna. Postępowanie sądowe ma bowiem charakter odwoławczy i kontrolny, a zatem przedmiot i zakres odwołania oraz rozstrzygnięcia sądu są wyznaczane przez przedmiot i treść decyzji organu rentowego. W orzecznictwie Sądu Najwyższego przyjęto m.in dopuszczalność zaskarżenia wyroku w sprawie o składki na ubezpieczenie wypadkowe w określonej wysokości, niezawierającego orzeczenia pozytywnie bądź negatywnie o pozostałej kwocie składek wynikającej z decyzji (postanowienie z dnia 5 sierpnia 2011 r., III UZ 17/11, Legalis nr 457274). W postanowieniu z dnia 15 października 2015 r., II UZ 23/15, Sąd Najwyższy stwierdził, że orzeczenie o przyznaniu renty od określonego dnia zawierało implicite rozstrzygnięcie o oddaleniu odwołania co do żądanych świadczeń przeszłych objętych wnioskiem rentowym i w tym zakresie mogło być zaskarżone w oparciu o art. 367 § 1 k.p.c. (Legalis nr 1352532). Wyrazem tej linii orzeczniczej jest również uchwała Sądu Najwyższego z dnia 4 sierpnia 2016 r., III UZP 11/16, w której przyjęto, że przysługuje apelacja w sprawie o jednorazowe odszkodowanie z tytułu wypadku przy pracy, jeśli sąd pierwszej instancji w części zmienił decyzję organu rentowego i nie oddalił odwołania w pozostałym zakresie - art. 376 § 1 k.p.c. w związku z art. 477 ¹⁴ § 1 i 2 k.p.c. (Biul. SN 2016 nr 8). Sąd Apelacyjny podziela zapatrywania przedstawione w przywołanych judykatach i uznaje je za przydatne dla oceny rozpatrywanego przypadku. Zdaniem Sądu drugiej instancji, rozstrzygnięcie, że G. Ś. podlegał ubezpieczeniom społecznym z tytułu zatrudnienia przez B. R. tylko w okresie od 1 czerwca 2010 r. do 31 stycznia 2011 r. wskutek rozpoznania odwołania od decyzji, w której organ rentowy stwierdził podleganie ubezpieczeniom w okresie dłuższym, tj. od 1 czerwca 2010 r. do 30 czerwca 2011 r., oznacza, że Sąd Okręgowy implicite rozstrzygnął, że w okresie od 1 lutego 2011 r. do 30 czerwca 2011 r. pracownik tym ubezpieczeniom nie podlegał. Tego w istocie dotyczyło odwołanie płatnika i taki sens orzeczenia wynika z jego pisemnych motywów. Wyrok mógł więc być zaskarżony przez organ rentowy w oparciu o art. 367 § 1 k.p.c., przy czym ze względu na gravamen zaskarżeniu przez organ rentowy podlega rozstrzygnięcie zmieniające decyzję, a takie rozstrzygnięcie zaskarżony wyrok zawiera, przez dokonanie częściowej zmiany decyzji.

Przechodząc do oceny zarzutów środka odwoławczego nie sposób odmówić apelującemu racji, iż zachodzi sprzeczność istotnych ustaleń Sądu z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego przez przyjęcie, że w okresie od 1 lutego 2011 r. do 30 czerwca 2011 r. B. R. zawiesiła wykonywanie działalności gospodarczej, pomimo istnienia dowodów świadczących o wykonywaniu działalności gospodarczej, co skutkowało wydaniem orzeczenia o podleganiu ubezpieczeniom przez pracownika tylko do 31 stycznia 2011 r.

Podnieść trzeba, że zarzut w postaci sprzeczności istotnych ustaleń sądu z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego może być skuteczny w sytuacji, gdy sąd pierwszej instancji ustalił fakty mające istotne znaczenie dla sprawy bez dostatecznych ku temu podstaw lub gdy nie ustalił takich faktów mimo istniejących ku temu podstaw. Najczęściej do sprzeczności takiej dochodzi w przypadku dokonania przez sąd pierwszej instancji błędnej oceny materiału dowodowego. Zgodnie z zasadą swobodnej oceny dowodów, sąd ocenia wyniki postępowania dowodowego według własnego przekonania, jednak z uwzględnieniem kryteriów pozwalających sprawdzić prawidłowość tej oceny, wynikających z treści art. 233 § 1 k.p.c. Ocena dowodów to czynność myślowa, każda zaś czynność myślowa powinna opierać się na zasadach logicznego rozumowania. Ponadto sąd zobligowany jest dokonać oceny dowodów na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego materiału, a więc w sposób dialektyczny. W konsekwencji, granice swobodnej oceny dowodów wyznaczają: obowiązek wyprowadzenia przez sąd z zebranego materiału dowodowego wniosków logicznie i dialektycznie prawidłowych, ograniczenia proceduralne (ocena dowodów musi respektować warunki określone przez prawo procesowe, w szczególności art. 227 - 234 k.p.c.), poziom świadomości prawnej sędziego, doświadczenie życiowe oraz dominujące poglądy na sądowe stosownie prawa. Sąd Okręgowy kształtując podstawę faktyczną rozstrzygnięcia dopuścił się naruszenia tych dyrektyw przyjmując, że z wszechstronnego rozważenia materiału dowodowego logicznie wynika, iż G. Ś. był pracownikiem B. R. tylko do 31 stycznia 2011 r., a nie do 30 czerwca 2011 r., czyli zgodnie z zawartą umową o pracę na czas określony.

Zważyć należy, iż Sąd pierwszej instancji posiadał wiedzę, że strony procesu, zainteresowane określonym rozstrzygnięciem i będące najbliższymi krewnymi (matka i syn) oraz powiązane gospodarczo (matka zatrudniała syna w swojej firmie, nadto jako przedsiębiorca zajmowała się rozliczaniem finansowym jego składek i występowała jako jego pełnomocnik), przedstawiły w procesie twierdzenia zasadniczo sprzeczne z wersją prezentowaną w innych postępowaniach oraz sprzeczną z treścią dokumentów. Mimo to Sąd Okręgowy uznał zeznania stron za wiarygodne i na ich podstawie ustalił, że B. R. od 1 lutego 2011 r. nie prowadziła działalności gospodarczej, gdyż wyjechała za granicę, zwolniła pracowników, w tym swojego syna w styczniu 2011 r., zgłosiła zawieszenie działalności, a wznowienie działalności z dniem 1 lutego 2011 r. było wynikiem udzielenia informacji przez pracownika ZUS, że nie można zwolnić pracownika w okresie niezdolności do pracy, przy czym pracownik ZUS jako świadek zaprzeczył takiemu pouczeniu, co Sąd Okręgowy uznał za nieistotne. Po pierwsze, rację ma organ rentowy, że wyjazd B. R. na kilka miesięcy od lutego 2011 r. nie został potwierdzony żadnymi dowodami, poza jej oświadczeniem. Nadto pracownik, J. D. (2), został zwolniony na podstawie art. 52 § 1 k.p. w dniu 14 stycznia 2011 r., a nie w związku z zawieszeniem działalności (świadectwo pracy k. 19-20 akt ZUS, plik I). Trzeba mieć też na względzie, że B. R. nie jest osobą nieobeznaną w sprawach kadrowo-finansowych, gdyż profesjonalnie zajmowała się doradztwem innym podmiotom gospodarczym i wprowadzenie jej w błąd, co do powszechnie znanej przez pracodawców regulacji, iż nieobecność pracownika z powodu niezdolności do pracy potwierdzonej zaświadczeniem lekarskim stanowi okres ochronny tylko przed wypowiedzeniem umowy pracę, nie zaś przed inną formą rozwiązania umowy pracę, wydaje się mało prawdopodobne.

Z chronologii zdarzeń wynika, że B. R. powzięła zamiar zawieszenia działalności gospodarczej z dniem 31 stycznia 2011 r. i takie zawieszenie zgłosiła w organie ewidencyjnym. Jej syn G. Ś. był wówczas na zwolnieniu lekarskim, Zakład Ubezpieczeń Społecznych rozpoczął wypłatę zasiłku chorobowego od dnia 14 listopada 2010 r., zwolnienia były wystawione do dnia 12 lutego 2011 r. Zainteresowany dalej chorował, kolejne zwolnienia udzielone zostały do dnia 13 marca 2011 r. Ubezpieczony nie otrzymał jednak zasiłku chorobowego z tytułu zwolnień lekarskich wystawionych na okres od 15 lutego 2011 r. do 13 marca 2011 r., wystąpiły dwa dni przerwy w ciągłości niezdolności do pracy. B. R. oświadczyła w piśmie z dnia 2 grudnia 2011 r., że syn do dnia 13 marca 2011 r. był pracownikiem firmy (...) i przez cały ten czas był nieobecny w pracy z powodu choroby, po próbie zawieszenia działalności nastąpiło anulowanie zawieszenia, po 13 marca 2011 r. jako pracodawca zmniejszyła wymiar czasu pracy G. Ś. do 1/2 etatu i wysłała pracownika na zaległy urlop. Pismem z dnia 15 lutego 2012 r. udzieliła organowi rentowemu odpowiedzi, że w dniu 14 lutego 2011 r. pracownik miał urlop na żądanie, a do 13 marca 2011 r. był ponownie niezdolny do pracy z powodu choroby. Oświadczenia te mają potwierdzenie w dalszych działaniach stron oraz dokumentach. Wszak działalność gospodarcza R. została wznowiona od dnia 1 lutego 2011 r., zgodnie z wolą B. R.. W październiku 2011 r. odwołująca się dokonała korekty i wyrejestrowała syna z ubezpieczeń pracowniczych od dnia 1 lipca 2011 r. Wyjaśniła także jako pełnomocnik syna, że z tytułu jego działalności składki zostały zapłacone tylko na ubezpieczenie zdrowotne do marca 2011 r., gdyż był pracownikiem, a za pozostałe miesiące do czerwca 2011 r. dokona korekty, ponieważ omyłkowo opłacone zostały pełne składki.

Wszystkie te działania i twierdzenia logicznie prowadzą do wniosku, że mimo pierwotnych zamiarów stron, potwierdzonych wystawieniem świadectwa pracy, nie doszło faktycznie do zakończenia zatrudnienia G. Ś. w R. w dniu 31 stycznia 2011 r. Wprawdzie nie świadczył on wówczas pracy z powodu długotrwałego zwolnienia lekarskiego, ale po zakończeniu okresu niezdolności do pracy w dniu 14 lutego 2011 r. wykorzystał urlop na żądanie, następnie był chory i przebywał na zwolnieniu lekarskim od 15 lutego 2011 r. do 13 marca 2011 r., po czym B. R. udzieliła mu urlopu. Zgodnie z aneksem do umowy - od dnia 15 marca 2011 r. do 30 czerwca 2011 r. pracownik był zatrudniony wymiarze 1/2 etatu za wynagrodzeniem 1.400 zł. Ani pracodawca ani pracownik nie przedstawili dokumentów wskazujących na rozwiązanie terminowej umowy o pracę w czasie obowiązywania tego aneksu.

G. Ś. w postępowaniu o zasiłek chorobowy także konsekwentnie twierdził, że był pracownikiem R. do 30 czerwca 2011 r. Dopiero w apelacji (w 2015 r.) w sprawie IV U 202/12 Sądu Rejonowego w Płocku zmienił stanowisko i oświadczył, że jego stosunek pracy trwał do 31 stycznia 2011 r. Znamienne, iż uczynił to po oddaleniu odwołania przez Sąd Rejonowy i wyjaśnieniu w pisemnych motywach, że wynagrodzenie za czas niezdolności do pracy od 15 lutego 2011 r. do 13 marca 2011 r. winien wypłacić mu pracodawca na podstawie art. 92 § 1 pkt 1 k.p. Także B. R. od 2014 r., kiedy trwało już postępowanie zakończone sporną decyzją z dnia 7 kwietnia 2014 r., zaczęła diametralnie zmieniać swe stanowisko co do okresu zatrudnienia syna. Ostatecznie w procesie przedstawiła taką wersję, jaką przyjął Sąd Okręgowy czyniąc ustalenia faktyczne, wskutek uznania zeznań stron za wiarygodne.

Zdaniem Sądu drugiej instancji, trafny jest apelacyjny zarzut sprzeczności istotnych ustaleń Sądu z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego. Sąd Okręgowy nie miał bowiem w materiale dowodowym miarodajnych podstaw do ustalenia, że B. R. zatrudniała G. Ś. tylko do 31 stycznia 2011 r. Ustalając powyższe Sąd pierwszej instancji uznał za wiarygodną wersję stron przedstawianą w sporze, choć była to wersja kolejna i nie mająca oparcia w pozostałych dowodach. Tymczasem jeśli strona w każdym postępowaniu prezentuje inny obraz faktów, w zależności od tego, co aktualnie jest dla niej korzystne, to taka osoba w żadnym razie nie jest wiarygodna i jej zeznania wymagają oceny z należytym krytycyzmem, zgodnie z doświadczeniem życiowym i logiką. Ocena pozbawiona takiego krytycyzmu jest dowolną. Jeżeli strona ewidentnie rozmija się z prawdą, gdyż jej twierdzenia w różnych sprawach wzajemnie się wykluczają, to podstaw do dokonania ustaleń faktycznych poszukiwać należy w pozostałym materiale dowodowym, w szczególności dowodach z dokumentów. Z dokumentów pracowniczych, korekt dokumentów ubezpieczeniowych oraz dokumentów dotyczących prowadzenia działalności gospodarczej wynika, że G. Ś. był pracownikiem B. R. w firmie (...) do dnia 30 czerwca 2011 r., w październiku 2011 r. został wyrejestrowany z ubezpieczeń pracowniczych od dnia 1 lipca 2011 r., imiennie raporty ubezpieczeniowe zostały złożone przez płatnika za okres od czerwca 2011 r., działalność gospodarcza przez B. R. była prowadzona nieprzerwanie, choć jedyny pracownik G. Ś. do dnia 13 marca 2011 r. był niezdolny do pracy z powodu choroby, a następnie korzystał z urlopu udzielonego przez pracodawcę.

Stwierdzając powyższe Sąd drugiej instancji orzekł reformatoryjnie na podstawie art. 386 § 1 k.p.c. i odwołanie oddalił.