Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 25 listopada 2016 roku

Sąd Okręgowy w Szczecinie VIII Wydział Gospodarczy

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSO Piotr Sałamaj

Sędziowie: SO Leon Miroszewski

SR del. Anna Górnik (spr.)

Protokolant: stażysta Paulina Rynkiewicz

po rozpoznaniu w dniu 25 listopada 2016 roku w Szczecinie

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) Hotele spółka z ograniczoną odpowiedzialnością spółki komandytowo-akcyjnej w S.

przeciwko R. B.

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanego od wyroku Sądu Rejonowego Szczecin - Centrum w Szczecinie z dnia 16 maja 2016 roku, sygnatura akt X GC 948/15

I.  zmienia zaskarżony wyrok w punkcie II i III w ten sposób, że uchyla nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym wydany w dniu 30 kwietnia 2015 r. przez Sąd Rejonowy Szczecin – Centrum w Szczecinie w sprawie o sygnaturze akt X GNc 350/15 w dalszej części, obejmującej żądanie zapłaty kwoty 4.995,90 zł (cztery tysiące dziewięćset dziewięćdziesiąt pięć złotych dziewięćdziesiąt groszy) i odsetek od tej kwoty oddalając powództwo w tym zakresie, w pozostałej części nakaz zapłaty utrzymuje w mocy i zasądza od pozwanego na rzecz powoda kwotę 337 zł (trzysta trzydzieści siedem złotych) tytułem kosztów postępowania;

II.  zasądza od powoda na rzecz pozwanego kwotę 850 zł (osiemset pięćdziesiąt złotych) tytułem kosztów postępowania apelacyjnego.

(...) P. L. M.

VIII Ga 379/16

UZASADNIENIE

Pozwem złożonym w dniu 16 lutego 2015 roku powódka (...) Hotele spółka z ograniczoną odpowiedzialnością spółka komandytowo-akcyjna z siedzibą w S. wniosła o zasądzenie na jej rzecz nakazem zapłaty wydanym w postępowaniu nakazowym od pozwanego R. B. kwoty 15.731,48 zł wraz z odsetkami ustawowymi od dnia 7 listopada 2014 roku i kosztami procesu. W uzasadnieniu pozwu powódka wskazała, że pozwany, na podstawie trzech umów najmu (jednej zawartej w formie ustnej) wynajmował od niej pomieszczenia użytkowe, powierzchnię magazynową oraz powierzchnię na nośniku reklamowym. Powódka podniosła, że mimo złożonego przez pozwanego oświadczenia o wypowiedzeniu umów nadal zajmował on wynajmowane powierzchnie i zalegał z zapłatą należności z tego tytułu. Podała, że w związku z tym strony w dniu 6 listopada 2014 roku podpisały porozumienie, w którym pozwany uznał swój dług i zobowiązał się spłacać należność w ratach, jednak ostatecznie zapłacił tylko pierwszą ratę. Powódka wskazała, że po wezwaniu pozwany częściowo spłacał należności, które zostały przez nią zaliczone na poczet zaległości powstałych po podpisaniu porozumienia, a w dalszej kolejności na zaległości objęte porozumieniem. Stwierdziła, że do zapłaty pozostała kwota dochodzona pozwem.

Pismem z dnia 19 marca 2015 roku powódka ograniczyła żądanie pozwu do kwoty 13247,98 zł z odsetkami ustawowymi od dnia 11 marca 2015 roku i kosztami procesu wskazując, że po wniesieniu pozwu pozwany dokonał spłaty części należności.

Postanowieniem z dnia 30 kwietnia 2015 roku wydanym w sprawie X GNc 350/15 Sąd Rejonowy Szczecin-Centrum w Szczecinie umorzył postępowanie w sprawie co do części należności głównej w kwocie 2483,50 zł oraz odsetek od dnia 7 listopada 2014 roku do dnia 10 marca 2015 roku i zwrócił powódce kwotę 31 zł tytułem opłaty od częściowo cofniętego pozwu. W tym samym dniu Sąd wydał nakaz zapłaty w postepowaniu nakazowym (sygn. akt X GNc 350/15), w którym nakazał pozwanemu aby zapłacił powódce kwotę 13.247,98 zł z odsetkami ustawowymi od dnia 11 marca 2015 roku do dnia zapłaty wraz z kwotą 2583 zł tytułem kosztów postępowania w ciągu dwóch tygodni od doręczenia nakazu albo wniósł w tym terminie zarzuty.

W zarzutach od nakazu zapłaty, którym przedmiotowy nakaz zaskarżono w całości, pozwany wniósł o uchylenie nakazu zapłaty i oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie kosztów postępowania. W uzasadnieniu pozwany przyznał, że strony łączyły umowy najmu opisane w pozwie, że doszło do ich wypowiedzenia i że uznał swój dług określony treścią porozumienia z dnia 6 listopada 2014 roku. Zaprzeczył jednak aby nie spłacał należności po podpisaniu porozumienia wskazując, że dokonał wpłat na łączną kwotę 18.000 zł, przy czym zakwestionował sposób zaliczenia wpłat przez powódkę i obliczenia odsetek i wskazał, że nie istnieją żadne podstawy faktyczne i prawne do naliczania należności po zawarciu porozumienia. Podniósł również, że przysługuje mu wierzytelność wobec pozwanej w kwocie 2890 zł z tytułu nierozliczonej kaucji, a także w kwocie 1421,88 zł z tytułu zawyżonego czynszu najmu za najem w lutym 2014 roku i z ostrożności procesowej oświadczył, że potrąca te wierzytelności z wierzytelnością powódki. Na rozprawie w dniu 28 kwietnia 2016 roku pełnomocnik pozwanego zgłosił zarzut potrącenia kwoty 4311,88 zł zgodnie z oświadczeniem złożonym w zarzutach od nakazu zapłaty.

Wyrokiem z dnia 16 maja 2016 roku Sąd Rejonowy Szczecin-Centrum uchylił nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym wydany w dniu 30 kwietnia 2015 roku przez Sąd Rejonowy Szczecin-Centrum w Szczecinie w sprawie o sygn. akt X GNc 350/15 w części obejmującej żądanie zapłaty 1584,36 zł (tysiąc pięćset osiemdziesiąt cztery złote trzydzieści sześć groszy) i odsetek od tej kwoty i w tym zakresie powództwo oddala oraz uchylił ten nakaz zapłaty w części obejmującej rozstrzygnięcie o kosztach postępowania, w pozostałej części nakaz zapłaty utrzymał w mocy i zasądził od pozwanego na rzecz powódki kwotę 1923,36 zł tytułem kosztów postępowania.

Powyższy wyrok zapadł po ustaleniu przez Sąd Rejonowy, że R. B., prowadzący działalność gospodarczą pod firmą (...), wynajmował od (...) Hotele spółki z ograniczoną odpowiedzialnością spółki komandytowo-akcyjnej z siedzibą w S. pomieszczenia o powierzchni 115,60 m2 w budynku hali warsztatowej, powierzchnię magazynową w tym budynku oraz powierzchnię na nośniku reklamowym. Umowa najmu powierzchni magazynowej zawarta była w formie ustnej, pozostałe umowy miały formę pisemną. W umowie z dnia 7 marca 2013 roku dotyczącej najmu pomieszczeń o powierzchni 115,60 m2, obowiązującej od dnia 1 kwietnia 2013 roku (§1 pkt 5umowy), strony ustaliły, że najemca płacić będzie wynajmującemu miesięczny czynsz, płatny z góry za każdy miesiąc w kwocie 25 zł netto za 1m ² w pierwszych jedenastu miesiącach użytkowania lokalu, a w następnym okresie czynsz wynosić będzie 35 zł netto za 1m ², a ponadto kwotę 100 zł za miejsce parkingowe (§2 ust. 1 umowy). Do dnia 1 maja 2013 roku najemca zobowiązał się wpłacić na rzecz wynajmującego równowartość miesięcznego czynszu w kwocie 2890 zł netto tytułem kaucji, która miała zostać rozliczna z ostatnim czynszem (§2 ust. 4 umowy).

Sąd ustalił dalej, iż z tytułu czynszu najmu pomieszczeń za luty 2014 roku spółka (...) wystawiła R. B. fakturę VAT na kwotę 4976,58 zł, przy stawce 35 zł netto za 1 m2 pomieszczeń. R. B. przyjął fakturę w swoich rozliczeniach podatkowych i uiścił należność zgodnie z treścią faktury. W dniu 2 lipca 2014 roku R. B. wypowiedział umowy najmu pomieszczeń użytkowych, powierzchni magazynowej oraz powierzchni nośników reklamowych z zachowaniem okresu 3 miesięcy wypowiedzenia. Zobowiązał się opuścić najmowany lokal w dniu 2 października 2014 roku. W oświadczeniu o wypowiedzeniu pomieszczeń użytkowych zwrócił się do spółki (...) o zaliczenie wpłaconych kaucji; w kwotach 2890 zł netto (3554,70zł brutto) wpłaconej jako kaucja za dzierżawę lokalu oraz kwoty 3895 zł netto (4790,85 zł brutto) wpłaconej jako kaucja za nośnik reklamowy nad wejściem, na poczet przyszłego czynszu lokalu. Pomimo wypowiedzenia umów najmu, R. B. nadal korzystał z wynajmowanych powierzchni. Z tytułu należności za najem za okres od lipca do października 2014 roku na dzień 14 października 2014 roku zalegał z zapłatą łącznie kwoty 23.299,10 zł oraz odsetek na kwotę 477,38 zł.

Sad I instancji wskazał nadto, że w dniu 6 listopada 2014 roku strony zawarły umowę oznaczoną jako (...), w której potwierdziły, że R. B. nie opuścił najmowanych powierzchni po dniu 2 października 2014 roku, a jego zadłużenie wynosi 23.299,10 zł plus odsetki ustawowe od nieterminowych płatności oraz że nie uiścił żadnych opłat za użytkowanie pomieszczeń i powierzchni za okres od dnia 2 października 2014 roku do dnia zawarcia porozumienia. R. B. oświadczył, że uznaje swój dług i zobowiązał się spłacić należność główną w wysokości 23.299,10 zł i odsetki od nieterminowych płatności, w wysokości do dnia zawarcia porozumienia, w równych ratach miesięcznych po 1000 zł, płatnych do 20go dnia każdego miesiąca, rozpoczynając od dnia 20 listopada 2014 roku (§1-3 porozumienia). W ramach (...) R. B. zobowiązał się opuścić powierzchnię magazynową i dokonać demontażu plansz reklamowych do dnia 30 listopada 2014 roku (§ 4 ust.1 porozumienia), a ponadto uiszczać opłaty w wysokości 500 zł netto miesięcznie za używanie powierzchni magazynowej i 150 zł netto miesięcznie od każdego pylonu za używanie powierzchni reklamowej, przy czym opłaty te, płatne w terminie 14 dni od dnia wystawienia faktury Vat, miały być naliczane od dnia 1 października 2014 roku do dnia faktycznego opuszczenia powierzchni magazynowej i demontażu plansz reklamowych (§ 4 ust.2-4 porozumienia). Strony uzgodniły jednocześnie, że spółka (...), do czasu znalezienia nowego najemcy, lecz nie dłużej niż do 30 czerwca 2015 roku udostępni R. B. lokal o powierzchni 115,6 m2 wraz z miejscem parkingowym, a R. B. uiszczać będzie z tego tytułu opłaty w wysokości połowy czynszu określonego w umowie z dnia 7 marca 2013 roku oraz wszelkie opłaty za media, o których mowa w tej umowie, z wyjątkiem opłaty za miejsce parkingowe. Opłaty te miały być naliczane od 1 listopada 2014 roku i płatne w terminie 14 dni od wystawienia faktur Vat, przy czym opłata za październik 2014 roku miała zostać uiszczona w wysokości przewidzianej umową z dnia 7 marca 2013 roku (§ 5 ust.1-2 porozumienia). Strony ustaliły, że w przypadku niedochowania przez R. B. terminu zapłaty którejkolwiek z wymienionych rat (§ 3) lub opłat (§4 lub 5), porozumienie traci moc w całości, R. B. będzie zobowiązany niezwłocznie opuścić zajmowane pomieszczenia, a należności wobec wynajmującego stają się natychmiast wymagalne.

Sąd ustalił również, że po zawarciu porozumienia, w dniu 19 listopada 2014 roku R. B. uiścił tytułem „spłaty zadłużenia zgodnie z porozumieniem” kwotę 1000 zł. W dniu 28 listopada 2014 roku R. B. uiścił tytułem „dzierżawy za miesiąc listopad 2014 roku” kwotę 2000 zł.

W piśmie z dnia 12 stycznia 2015 roku spółka (...) złożyła R. B. oświadczenie o skorzystaniu z prawa zastawu na rzeczach ruchomych pozostawionych w lokalu przy ul. (...). Jednocześnie wskazała, że sprzeciwia się usunięciu rzeczy obciążonych zastawem i zatrzymuje je, dopóki zaległy czynsz nie będzie zapłacony lub zabezpieczony. W dniu 22 stycznia 2015 roku spółka (...) wezwała R. B. do zapłaty kwoty 27.183,93 zł z odsetkami ustawowymi tytułem należności za najem pomieszczeń oraz powierzchni reklamowej przy ul. (...), zgodnie z zawartymi umowami oraz porozumieniem z dnia 6 listopada 2014 roku, wskazując że na wskazaną należność składają się kwoty 22.299,10 zł, co do której złożone zostało oświadczenie o uznaniu długu (po uwzględnieniu wpłaty z dnia 19 listopada 2014 roku) oraz kwota 4884,83 zł objęta fakturami VAT nr: (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), 0020/01/2015/ (...), 0022/01/2015/ (...) (po uwzględnieniu wpłaty z dnia 28 listopada 2014 roku).

Sąd ustalił ponadto, iż kolejnych wpłat R. B. dokonał;

- w dniu 9 lutego 2015 roku kwoty 12.000 zł tytułem „częściowej spłaty zadłużenia”,

- w dniu 27 lutego 2015 roku kwoty 1000 zł tytułem „częściowej spłaty zadłużenia lokalu za dzierżawę przy ul. (...)”,

- w dniu 10 marca 2015 roku kwoty 2000 zł tytułem „częściowej spłaty zadłużenia lokalu za dzierżawę przy ul. (...)”.

W dniu 9 lutego 2015 roku R. B. zwrócił się za pomocą poczty elektronicznej do spółki (...) o prolongatę terminu wyprowadzenia się z lokalu przy ul. (...), wskazując, że rozmontowanie mebli w celu ich wywiezienia zajmie znacznie więcej czasu niż planowany. Podał, że z powodu braku dostępu do studia może robić to dopiero od 2 lutego 2015 roku. Poinformował, że uiścił kwotę 12.000 zł i wniósł o zaksięgowanie wpłaty na najstarsze zaległości. Należności spółki (...) z tytułu opłat za korzystanie przez R. B. z pomieszczeń i powierzchni po zawarciu Porozumienia z dnia 6 listopada 2014 roku, objęte fakturami nr (...) (za energię elektryczną za grudzień 2014 roku), 0022/01/2015/ (...) (najem powierzchni reklamowych w styczniu 2015 roku) wynosiły łącznie 6884,83 zł, a odsetki od tych należności (wyliczone na dzień 9 lutego 2015 roku) – 71,07 zł.

Sąd wskazał też, że R. B. opuścił pomieszczenia lokalu użytkowego w grudniu 2014 roku. Nie zdał wynajmującemu powierzchni reklamowej na pylonie, gdyż nie wiedział jak zdemontować reklamy. Nigdy nie kwestionował zasadności faktur wystawianych mu z tytułu korzystania z pomieszczeń i powierzchni. Należności te, również za grudzień 2014 roku, były przez niego księgowane w ewidencji Vat. W dniu 25 czerwca 2015 roku R. B. wezwał spółkę (...) do zapłaty kwoty 4311,88 zł obejmującej należność w wysokości 2890 zł tytułem nierozliczonej kaucji wpłaconej zgodnie z § 2 ust. 4 umowy najmu z dnia 7 marca 2013 roku oraz kwotę 1421,88 zł tytułem nadpłaty z faktury Vat nr (...). (...), w terminie 3 dni od otrzymania wezwania. Prezes zarządu spółki (...) informował R. B., że nie uiścił on wskazanej kaucji.

Na podstawie tak ustalonego stanu faktycznego Sąd Rejonowy uznał, iż powództwo - w zakresie poddanym merytorycznemu rozstrzygnięciu, tj. co do zaskarżonego nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym z dnia 30 kwietnia 2015 roku - za w przeważającej części zasadne. Wskazał, że powódka dochodziła od pozwanego zapłaty z tytułu czynszu najmu pomieszczeń i powierzchni reklamowych na podstawie umowy stron z dnia 7 marca 2013 roku (pomieszczenia o powierzchni 115,60 m2), umowy stron z dnia 31 stycznia 2014 roku (powierzchnia reklamowa na pylonie) oraz ustnej umowy dotyczącej najmu powierzchni magazynowej, a także na podstawie umowy (...) z dnia 6 listopada 2014 roku. Podstawę prawną roszczenia stanowił zatem przepis art. 659 § 1 k.c., zgodnie z którym przez umowę najmu wynajmujący zobowiązuje się oddać najemcy rzecz do używania przez czas oznaczony lub nieoznaczony, a najemca zobowiązuje się płacić wynajmującemu umówiony czynsz.

W ocenie Sądu stan faktyczny sprawy był znacznej mierze bezsporny. Pozwany nie przeczył, że strony łączyły opisane umowy najmu, że nie regulował wszystkich należności z tego tytułu i uznał dług określony w tym porozumieniu w wysokości 23.299,10 zł, a po zawarciu porozumienia nadal dokonywał wpłat nieregularnie. Kwestionował natomiast swój obowiązek zapłaty podnosząc, że brak jest podstaw do naliczania należności po zawarciu porozumienia, a ponadto powódka dokonała nieprawidłowego zaliczenia dokonanych wpłat i nie uwzględniła w rozliczeniu kwoty 2890 zł uiszczonej przez niego tytułem kaucji oraz kwoty 1421,88 zł bezzasadnie pobranej od pozwanego tytułem czynszu za luty 2014 roku.

W pierwszej kolejności Sąd stwierdził należy, że powódka należycie wykazała podstawę i wysokość opłat określonych w fakturach Vat za okres po zawarciu przez strony umowy (...) (okres poprzedzający objęty był uznaniem długu, którego pozwany nie kwestionował). Podstawa ta wynika wprost z treści tej umowy (§4 i 5 Porozumienia). Wskazał przy tym, że obowiązku tego na etapie przedsądowym pozwany zdawał się nie kwestionować, skoro w tytule przelewu z dnia 28 listopada 2014 roku wskazał, że wpłata dotyczy „dzierżawy za miesiąc listopad 2014 roku”, podczas gdy porozumienie obejmowało należności za okres do października 2014 roku (vide potwierdzenie salda z dnia 14 października 2014 roku k.24). Co więcej, w rozliczaniu podatku VAT pozwany ujął również wystawione przez powódkę faktury m.in. za grudzień 2014 roku. Nie może zatem budzić wątpliwości, że pozwany wiedział o podstawie naliczania opłat po zawarciu porozumienia i akceptował je. Potwierdzają to również zeznania świadka A. Ł..

Odnosząc się natomiast do twierdzeń pozwanego w zakresie zdania lokalu w grudniu i uniemożliwiania mu dostępu do lokalu po tej dacie, Sad zaznaczył, że w ramach niniejszego postępowania powódka dochodziła jedynie dwóch faktur wystawionych w styczniu 2015 roku, przy czym jedna z nich dotyczyła opłat za energię za okres od 1 do 30 grudnia 2014 roku (FV 0020/01/2015/ (...)), druga natomiast dotyczyła najmu w styczniu 2015 roku powierzchni reklamowej (a nie użytkowania lokalu), której pozwany – jak przyznał – dotąd nie przekazał. Okoliczności te nie miały zatem znaczenia dla oceny zasadności dochodzonych roszczeń.

W ocenie Sądu częściowo zasadne okazał się natomiast zarzut pozwanego odnośnie nieprawidłowego zaliczenia przez powódkę dokonanych przez niego wpłat, a także – również częściowo – zarzut potrącenia.

Sąd przywołał art. 451 § 1 k.c., zgodnie z którym dłużnik mający względem tego samego wierzyciela kilka długów tego samego rodzaju może przy spełnieniu świadczenia wskazać, który dług chce zaspokoić. Jednakże to, co przypada na poczet danego długu, wierzyciel może przede wszystkim zaliczyć na związane z tym długiem zaległe należności uboczne oraz na zalegające świadczenia główne. W myśl natomiast 451 § 3 k.c. w braku oświadczenia dłużnika lub wierzyciela spełnione świadczenie zalicza się przede wszystkim na poczet długu wymagalnego, a jeżeli jest kilka długów wymagalnych - na poczet najdawniej wymagalnego. Wskazał dalej, że pozwany dokonując wpłat na poczet długów nie oznaczył dokładnie na poczet której konkretnie należności dokonuje wpłaty (jako tytuł wskazywał „spłatę zadłużenia zgodnie z porozumieniem” lub „częściową spłatę zadłużenia”), za wyjątkiem wpłaty z dnia 28 listopada 2014 roku, kiedy wskazał, że uiszcza należność tytułem „dzierżawy za miesiąc listopad 2014 roku”. W świetle przywołanych regulacji powódka winna była zatem zaliczyć wpłatę z dnia 28 listopada 2014 roku na poczet wskazanej przez pozwanego należności i w tym zakresie uprawniona była do rozliczenia w pierwszej kolejności należności ubocznych tj. odsetek (art. 451 § 1 k.c.), natomiast w pozostałym zakresie, zgodnie z art. 451 § 3 k.c., a nadto treścią oświadczenia dłużnika wyrażonego w korespondencji poczty elektronicznej z dnia 9 lutego 2015 roku, zaliczyć wpłaty na poczet długów najdawniej wymagalnych.

Powódka, w ocenie Sadu Rejonowego, prawidłowo zaliczyła wpłatę kwoty 1000 zł z dnia 19 listopada 2014 roku na poczet dwóch najdawniejszych należności (głównych) objętych Porozumieniem z dnia 6 listopada 2014 roku. Słusznie również uwzględniła wpłatę kwoty 2000 zł z dnia 28 listopada 2014 roku – zgodnie ze wskazaniem dłużnika – na poczet należności głównej za listopad 2014 roku (stąd też w wezwaniu do zapłaty z dnia 22 stycznia 2015 roku powódka określając sumę należności powstałych po zawarciu porozumienia wskazała kwotę 4884,83 zł, nie zaś 6884,83 zł, stanowiącą sumę należności z wymienionych tam faktur), oraz na poczet odsetek w kwocie 71,07 zł. Wpłata kwoty 1000 zł dokonana przez pozwanego w dniu 27 lutego 2015 roku i kwoty 2000 zł w dniu 1 marca 2015 roku (skutkujące ograniczeniem powództwa) również uwzględnione zostały prawidłowo w zakresie długów najdawniejszych, objętych Porozumieniem. Nie było natomiast zasadne, zdaniem Sądu I instancji, rozliczenie wpłaty kwoty 12.000 zł z dnia 9 lutego 2015 roku, częściowo na poczet należności objętych Porozumieniem, a częściowo na poczet długów powstałych z tytułu użytkowania lokalu po dniu 6 listopada 2014 roku. Zaliczenie powinno dotyczyć pierwszej z wymienionych grup, jako długów najdawniejszych.

Po ponownym przeliczeniu dokonanych wpłat, zgodnie z regułami opisanymi w art. 451 § 1 i 3 k.c., Sąd Rejonowy ustalił, że wpłaty kwot 1000 zł i 12.000 zł (łącznie 13.000zł) stanowią rozliczenie należności objętych Porozumieniem do faktury nr (...) - częściowo tj. do kwoty 4241,19 zł (pozycje 1-12 potwierdzenia salda k.25), a po uwzględnieniu kolejnych wpłat, tj. 1000 zł z dnia 27 lutego 2015 roku i 2000 zł z 10 marca 2015 r., pozostałych należności objętych Porozumieniem (częściowo poz. 12 i poz.13-17 potwierdzenia salda k.25), rozliczeniu w pierwszej kolejności odsetek od należności objętych Porozumieniem w kwocie 477,38 zł (obliczonych na dzień porozumienia) i uwzględnieniu dalszych odsetek, a także należności powstałych po zawarciu Porozumienia w kwocie 4884,83 zł (opisanych wyżej), odsetek od tych należności w kwocie 71,07 zł wyliczonych na dzień 9 lutego 2015 roku, należało przyjąć, że po prawidłowym rozliczeniu wpłat do zapłaty pozostaje kwota 13.085,50 zł. Oznacza to, że należność objęta nakazem zapłaty w postępowaniu nakazowym winna zostać pomniejszona o kwotę 162,48 zł (13.247,98 zł – 13.085,50 zł), a powództwo w tym zakresie oddalone.

W zakresie zarzutu potrącenia (zgłoszonego dopiero na ostatniej rozprawie, jednak z powołaniem się na oświadczenie złożone w zarzutach od nakazu zapłaty) kwoty 4311,88 zł Sąd wskazał, że pozwany dowiódł, że należność za luty 2014 roku została mu naliczona i przez niego rozliczona (co potwierdza podatkowa księga przychodów) w niewłaściwej wysokości (por. §2 ust.1 i § 1 ust. 5 umowy z dnia 7 marca 2013 roku). Oświadczenie o uznaniu długu nie obejmowało przedmiotowej należności (nie wymienia jej potwierdzenie salda). Zarzut potrącenia kwoty 1421,88 zł okazał się zatem zasadny, a wobec tego żądanie pozwu w tym zakresie również należało oddalić. Pozwany nie wykazał natomiast, aby w ramach umowy z dnia 7 marca 2013 roku uiścił kaucję w kwocie 2890 zł. Zobowiązanie umowne nie jest równoznaczne z faktem, że pozwany uczynił mu zadość. Pozwany nie przedstawił dowodu wpłaty, a własne wyliczenia, zwłaszcza w sytuacji, gdy pozwana stanowczo zaprzecza tej okoliczności, a przesłuchany w sprawie świadek jej nie potwierdza, nie stanowią podstawy pozwalającej na dokonanie takich ustaleń. W tym zakresie zarzut potrącenia okazał się zatem bezzasadny.

Mając na uwadze powyższe, Sąd Rejonowy uznał, że należność objęta nakazem zapłaty winna zostać pomniejszona łącznie o kwotę 1584,36 zł (162,48 zł z tytułu rozliczeń wpłat i 1421,88 zł potrąconej tytułem nadpłaty za luty 2014 roku) oraz o odsetki od tej kwoty objęte tym nakazem i w tym zakresie zaskarżony nakaz uchylił i powództwo oddalił, a w pozostałej części zaskarżony nakaz utrzymał w mocy.

Sąd ustalił stan faktyczny w oparciu o treść przedłożonych do akt dowodów z dokumentów, których wiarygodności żadna ze stron nie kwestionowała, a i w ocenie Sądu nie budziły one wątpliwości. Podstawę ustaleń stanowiły również zeznania świadka A. Ł. oraz zeznania pozwanego w zakresie, w jakim ze sobą korespondowały. Jak wskazano wyżej fakt wpłaty kaucji Sąd uznał za niewykazany.

Rozstrzygnięcia o kosztach postępowania (pkt III sentencji wyroku) dokonano na nowo wobec częściowego uwzględnienia zarzutów(pkt I sentencji wyroku). Rozstrzygnięcie to znajduje podstawę prawną w treści art. 100 zd. pierwsze k.p.c., który stanowi, że w razie częściowego tylko uwzględnienia żądań koszty procesu będą wzajemnie zniesione lub stosunkowo rozdzielone. Mając na uwadze wartość przedmiotu sporu Sąd przyjął, iż powódka wygrała spór w 88 % (również w zakresie cofniętego powództwa z uwagi na zaspokojenie części roszczenia po wniesieniu pozwu), a pozwany w 12 % i w takich proporcjach strony mają prawo żądania zwrotu poniesionych przez siebie kosztów. Na koszty powódki w łącznej wysokości 2583 zł złożyły się: kwota 166 zł tytułem opłaty od pozwu (kwota 31 zł zwrócona postanowieniem z dnia 30 kwietnia 2015 roku), kwota 2 400 zł tytułem kosztów zastępstwa procesowego ustalona w oparciu o przepis § 6 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz.U.2013.490 j.t.) oraz kwota 17 zł tytułem opłaty od pełnomocnictwa. Z kolei na koszty poniesione przez pozwanego złożyła się kwota 497 zł tytułem opłaty od zarzutów od nakazu zapłaty oraz kwota 2 400 zł tytułem wynagrodzenia pełnomocnika. Po kompensacie poniesionych kosztów w zakresie, w jakim strony uprawnione były do żądania ich zwrotu, należało zasądzić od pozwanego na rzecz powódki kwotę 1923,36 zł tytułem kosztów procesu.

Apelację od powyższego wyroku wywiódł pozwany zaskarżając go w części, co do punktu II i III, w zakresie kwoty 4.995 złotych, zarzucając orzeczeniu naruszenie prawa materialnego tj. art. 451§1 k.c. poprzez jego wadliwe zastosowanie i w konsekwencji zaliczenie świadczenia pozwanego wbrew jego wskazaniu, a nadto art. 451§3 k.c. poprzez jego niezastosowanie i w konsekwencji nie zaliczenie wpłaty pozwanego z dnia 9 lutego 2015 roku w całości na poczet najdawniej wymagalnego długu dochodzonego pozwem.

Mając na uwadze powyższe apelujący wniósł o zmianę wyroku poprzez uchylenie nakazu zapłaty w części obejmującej łącznie kwotę 6580,26 złotych, odsetek od tej kwoty i w tym zakresie oddalenie powództwa. Wniósł nadto o zmianę orzeczenia o kosztach procesu poprzez ich wzajemne zniesieniu i zasądzenie kosztów postępowania w II instancji.

W uzasadnieniu wskazano, iż wbrew przyjętemu przez Sąd Rejonowy poglądowi, iż wpłata 12.000 złotych winna być zaliczona na należności objęte porozumieniem, Sąd ten niekonsekwentnie zaliczył część wpłaty w kwocie 4.995,90 złotych na należności powstałe w okresie późniejszym.

W odpowiedzi na apelację powód wniósł o jej oddalenie i zasadzenie kosztów postępowania drugoinstancyjnego, wskazując, iż orzeczenie Sądu Rejonowego jest prawidłowe.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelację należało uznać za uzasadnioną.

W pierwszej kolejności Sąd odwoławczy stwierdza, że Sąd I instancji w sposób prawidłowy (adekwatny do przedstawionego pod osąd materiału procesowego) poczynił ustalenia faktyczne. Ustalenia te Sąd odwoławczy czyni częścią uzasadnienia własnego rozstrzygnięcia, nie znajdując potrzeby ponownego ich szczegółowego przytaczania. Za prawidłową należy poczytać też kwalifikację prawną roszczeń. Dokonana przez Sąd Okręgowy wykładnia przepisów art. 451 k.c. również nie budzi zastrzeżeń. Odmiennie jednak należy ocenić zastosowanie powyższych przepisów w zakresie kwoty objętej apelacją.

Zgodnie z art. 451 k.c. dłużnik mający względem tego samego wierzyciela kilka długów tego samego rodzaju może przy spełnieniu świadczenia wskazać, który dług chce zaspokoić. Jednakże to, co przypada na poczet danego długu, wierzyciel może przede wszystkim zaliczyć na związane z tym długiem zaległe należności uboczne oraz na zalegające świadczenia główne. Z powyższego przepisu wynika, że w sytuacji, gdy dłużnik ma kilka długów wobec tego samego wierzyciela, o sposobie zarachowania wpłaty na poczet długu decyduje wola dłużnika, wyrażona przy zapłacie. W tej sytuacji może on spełniając świadczenie wskazać, który z długów zamierza zaspokoić, a wierzyciel jest wówczas zobligowany do zaliczenia dokonanej przez dłużnika wpłaty na poczet konkretnego, wskazanego przez dłużnika długu. Wierzyciel nie może wpłaty dłużnika dokonanej na wskazany przez niego dług zaliczyć na inny dług, czy też na należności uboczne związane z innym długiem. Możliwość decydowania o sposobie zarachowania dokonanej przez dłużnika wpłaty na którykolwiek z wielu jego długów przysługuje wierzycielowi dopiero w sytuacji, gdyż dłużnik nie wskaże, który z tych kilku długów chce zaspokoić ( art. 451 §2 k.c. ). dopiero w braku takich oświadczeń świadczenie zalicza się na poczet długu najdawniej wymagalnego.

Sąd Rejonowy w niniejszej sprawie prawidłowo wskazał, iż tylko wpłata kwoty 2000 złotych opatrzona była adnotacją dłużnika, iż jest to czynsz dzierżawny za listopad 2014 roku i na ten dług wpłata winna być zaliczona. Natomiast wpłata w wysokości 12.000 złotych z 9 lutego 2015 roku miała obejmować częściową spłatę zadłużenia za lokal. Niespornie z materiału dowodowego wynika jednocześnie jakie należności były objęte Porozumieniem stron i są to należności wcześniej wymagalne niż naliczane przez powoda już po zawarciu porozumienia. W swoich rozważaniach prawidło Sąd I instancji wskazał, iż wpłaty dokonywane przez pozwanego, bez wskazania odrębnego tytułu wpłaty, winny być przez powoda zaliczane na należności objęte porozumieniem. Uznając te argumentacje za prawidłową nie sposób uwzględnić dokonanego przez Sąd Rejonowy zaliczenia kwoty 4.995,90 złotych na poczet późniejszego długu, zwłaszcza w sytuacji, gdy nadal pozostają nie zapłacone należności objęte porozumieniem. Także tę wpłatę należy zaliczyć na kolejną z faktur będących podstawą sporządzonego porozumienia, co prawidłowo podniósł apelujący.

Podzielając stanowisko Sądu Rejonowego co do zasadności naliczania przez powoda kolejnych opłat za okresy nieobjęte porozumieniem wskazać trzeba, iż żądaniem pozwu objęte były wyłącznie należności objęte porozumieniem, zaś kwestia kolejnych faktur pojawiła się jedynie w kontekście dokonanego zaliczenia wpłat. Nie była objęta żądaniem pozwu. Mając powyższe na uwadze, także w zakresie kwoty 4.995,90 złotych, uznać należy roszczenie za zaspokojone, a tym samym w tym zakresie powództwo podlega oddaleniu.

Powyższa konstatacja doprowadziła tym samym do wydanie orzeczenia reformatoryjnego (art. 386§1 k.p.c.) i oddalenia powództwa w zaskarżonym zakresie.

Jednocześnie zmianie uległo orzeczenie o kosztach procesu za I instancję.

O kosztach procesu za postępowanie przed Sądem I instancji orzeczono na podstawie art. 108 k.p.c. i 98 k.p.c. Pozwany przegrał proces w części (59%) i obowiązany jest do zwrotu powodowi celowych kosztów procesu (art. 100 k.p.c.). Na koszty procesu po stronie powodowej składa się opłata od pozwu wraz z kosztem zastępstwa procesowego w kwocie 2.400 złotych tytułem zastępstwa procesowego wraz z opłatą skarbową w kwocie 15 złotych. Wynagrodzenie pełnomocnika powoda Sąd ustalił zgodnie z treścią § 6 pkt. 5 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz. U. Nr 163, poz. 1349 z 2002 r. z późn. zmianami), zaś wynagrodzenie pełnomocnika pozwanego na podstawie § 6 pkt 5 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu ( Dz. U. z 2002 r. Nr 163, poz. 1348 ze zm.). do kosztów strony pozwanej należy doliczyć nadto opłatę od zarzutów. Co za tym idzie pozwany winien zwrócić powodowi 59 % poniesionych przez niego kosztów procesu, zaś powód pozwanemu 41% poniesionych kosztów, co, po wzajemnym podliczeniu daje kwotę 337 złotych na rzecz powoda.

Orzekając o kosztach procesu za drugą instancję Sąd Okręgowy orzekł na podstawie art. 108 k.p.c. oraz 98 k.p.c. Na koszty strony pozwanej złożyła się opłata od apelacji w kwocie 250 złotych oraz wynagrodzenie pełnomocnika ustalone na podstawie § 2 pkt 3 w zw. z § 10 ust. 1 pkt 1 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz. U. 2015.1804) na kwotę 600 zł.

SSO L. M. SSO P. S. SSR del. A. G.