Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 30 listopada 2016 r.

Sąd Okręgowy w Szczecinie VIII Wydział Gospodarczy

w składzie:

Przewodniczący SSO Patrycja Baranowska

Protokolant Monika Ziębakowska

po rozpoznaniu w dniu 16 listopada 2016 roku w Szczecinie

na rozprawie

sprawy z powództwa K. K.

przeciwko K. T.

o zapłatę

I.  zasądza od pozwanego K. T. na rzecz powoda K. K. kwotę 104.854,85 zł (stu czterech tysięcy ośmiuset pięćdziesięciu czterech złotych osiemdziesięciu pięciu groszy) wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 8 marca 2012 roku,

II.  umarza postępowanie co do kwoty 10.000,00 zł (dziesięciu tysięcy złotych),

III.  oddala powództwo w pozostałym zakresie,

IV.  rozdziela stosunkowo między stronami koszty procesu, przy przyjęciu, że powództwo uwzględniono w 59 %, pozostawiając szczegółowe wyliczenie kosztów referendarzowi sądowemu.

Sygn. akt VIII GC 426/14

UZASADNIENIE

W dniu 11 września 2014 roku powód K. K. złożył przeciwko K. T. pozew o zapłatę kwoty 177.900,00 zł wraz z ustawowymi odsetkami od następujących kwot: 9.300,00 zł od dnia 1 listopada 2011 roku, 118.000,00 zł od dnia 8 marca 2012 roku, 50.600,00 zł od dnia 8 marca 2012 roku. Powód wniósł również o zasądzenie kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu powód wskazał, że strony procesu łączyła umowa o roboty budowalne, zawarta w dniu 26 września 2011 roku nr (...) dotycząca inwestycji o nazwie „Budowa S. S. renowacja i modernizacja energetyczna”, w której strony określiły zakres prac, wynagrodzenie i sposób jego zapłaty, procedurę odbiorową, podmiot zobowiązany do dostarczenia materiałów służących realizacji umowy oraz materiałów wykończeniowych.

Powód wskazał, że w dniu 29 września 2011 roku otrzymał od pozwanego zaliczkę w wysokości 20.000,00 zł na poczet faktury nr (...), zaś 10.000,00 zł pozwany wręczył powodowi do rąk własnych.

W dalszej części uzasadnienia pozwu powód opisał aneksy zawierane przez strony.

Wskazał, że w dniu 10 stycznia 2012 roku otrzymał kwotę 20.000,00 zł na poczet zaliczki do faktury nr (...).

Powód podnosił, że pozwany nie dostarczał materiałów, nie został przeniesiony licznik prądu, co uniemożliwiało powodowi zakończenie ścian na zewnątrz i wewnątrz budynku. Zdaniem powoda, zaistniała sytuacja wykluczała naliczenie przez pozwanego kar za opóźnienie w wykonaniu robót. Poza tym powód sporządził kosztorys robót, wskazując że niezbędne będzie wykonanie prac dodatkowych.

Powód wskazał, że pismem z dnia 21 lutego 2011 roku pozwany dostąpił od umowy, zaś pismem z dnia 23 lutego 2012 roku powód wyznaczył termin dokonania odbioru przez pozwanego na dzień 29 lutego 2012 roku.

Dalej powód podał, że w dniu 29 lutego 2012 roku dokonał jednostronnego odbioru. W protokole powód stwierdził usterki na kwotę 700,00 zł, która to kwota została odjęta od wynagrodzenia.

Powód wskazał, że wzywał pozwanego do rozliczenia robót, zapłaty za faktycznie wykonanie prace.

Poza tym powód opisał korespondencję stron dotyczącą polubownego rozwiązania sporu.

Powód podał, że podstawę jego roszczeń stanowią faktury VAT o nr (...) wystawione w dniu 29 lutego 2012 roku oraz faktura VAT nr (...) opiewająca na kwotę zaliczki na poczet umowy (pomniejszona o kwotę 30.000,00 zł zapłaconą przez pozwanego oraz kwotę 700,00 zł z tytułu uznanych usterek).

Powód podkreślił, że odstąpienie dokonane przez pozwanego nie było skuteczne, gdyż wielokrotnie, zarówno drogą telefoniczną, jak i mailową informował pozwanego o braku niezbędnych materiałów koniecznych do zakończenia robót, m.in. brak włączników, gniazd elektrycznych oraz wskazywał na licznik prądu i niewymienione okno uniemożliwiające dokończenie wewnętrznych oraz zewnętrznych stron ścian. Powód zwracał uwagę na gotowość do zakończenia robót, mimo opóźnień ze strony pozwanego, a także działania zmierzające do wykonania przez pozwanego czynności odbioru już wykonanych robót.

Podsumowując powód zwrócił uwagę na brak współdziałania pozwanego w realizacji umowy, nieskuteczność odstąpienia od umowy, niezasadne nieprzystępowanie do czynności odbioru oraz uchylanie się od zapłaty należnego wynagrodzenia.

Powód wskazał, że w niniejszym postępowaniu nie domaga się wynagrodzenia z tytułu robót dodatkowych.

W odpowiedzi na pozew pozwany K. T. podniósł w pierwszej kolejności zarzut potrącenia roszczenia dochodzonego przez powoda w niniejszej sprawie z wierzytelnością pozwanego w łącznej kwocie 216.094,33 zł, wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Pozwany wskazał, że powód od początku nie realizował umowy w terminie. Pomimo braku odbioru ilościowego i jakościowego powód wystawił fakturę VAT nr (...) z dnia 1 grudnia 2011 roku, która nie została przyjęta przez pozwanego.

Pozwany podał, że pomimo trzykrotnego wezwania powoda do przestrzegania postanowień umowy i przesunięcia terminów wykonania poszczególnych etapów robót na dzień 21 lutego 2012 roku stan zaawansowania prac wykazywał, iż nieprawdopodobne jest ukończenie prac w terminie wynikającym z umowy. W tych warunkach pozwany skorzystał z prawa odstąpienia od umowy.

Pozwany zaprzeczył, że nie współdziałał z powodem w wykonaniu umowy.

Pozwany wskazał, że był uprawniony do naliczenia kary umownej za czas opóźnienia w wykonaniu prac za okres od dnia 15 stycznia 2012 roku do 23 lutego 2012 roku, tj. 38 dni. Z tytułu kary umownej pozwany jest zobowiązany do żądania zapłaty kwoty 13.528,00 zł.

Pozwany wskazał, że w związku z nieterminowym wykonaniem prac inwestor naliczył pozwanemu karę umowną w wysokości 139.443,20 zł brutto.

W dalszej części uzasadnienia odpowiedzi na pozew pozwany opisał inwentaryzację sporządzoną przez rzeczoznawcę majątkowego J. M., która wykazała, że budynek nie nadaje się do oddania inwestorowi „pod klucz”. Nie została bowiem dokończona łazienka, brak było parkietów i posadzek w całym budynku, nie podłączono kominka, nie wykonano zabezpieczeń antykorozyjnych elementów stalowych, nie wykonano tarasu przy balkonie, odprowadzenia wód opadowych, miejsc parkingowych. Stwierdzono wiele wad, w tym niską kulturę i jakość wykonanych prac, w tym zabrudzenia, niedociągnięcia, krzywizny ścian, brak poziomów przy parapetach.

Pozwany wskazał, że dokonanie robót oraz naprawę robót wykonanych przez powoda zlecił firmie (...), zaś koszt prac wyniósł 84.688,89 zł netto.

Prace wykonywane były w oparciu o kosztorys budowalny z dnia 17 kwietnia 2012 roku, zaś kwota ujęta w kosztorysie powiększona została o wartość diet pracowniczych, koszty sporządzenia kosztorysu oraz koszty związane z ułożeniem parkietu.

Nadto pozwany wskazał, że zobowiązany został do poniesienia kosztów naprawy silnika żaluzji uszkodzonego przez powoda przy okazji wykonywania robot elewacyjnych. Koszty wyniosły 1.072,53 zł netto.

Pozwany podał również, że dokonał wymiany zamka drzwi wejściowych, co wyniosło 97,50 zł netto.

Łącznie tytułem dokończenia prac oraz usunięcia wad wykonanych przez powoda pozwany poniósł koszty w wysokości 87.858,92 zł netto.

Pozwany zaprzeczył, aby zlecił powodowi prace dodatkowe.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Strony procesu są przedsiębiorcami. K. K. prowadzi firmę budowalną o nazwie P.W. (...) K. K.. K. T. jest właścicielem przedsiębiorstwa o nazwie (...). Zawarł on umowę z M. K. zamieszkałym w B., której przedmiotem była realizacja inwestycji o nazwie „Budowa S. S. renowacja i modernizacja energetyczna”. Przedmiotem umowy łączącej inwestora z pozwanym było również wykonanie miejsca parkingowego przed domem i naprawa ogrodzenia.

Strony procesu współpracowały od kilku lat. Powód występował jako podwykonawca pozwanego.

Pozwany zamierzał powierzyć powodowi prace związane z inwestycją w B.. W związku z tym w sierpniu 2011 roku powód sporządził kosztorys wstępny.

Następnie pomiędzy K. T. jako zamawiającym a K. K. jako wykonawcą zawarta została w dniu 26 września 2011 roku umowa, na mocy której pozwany zlecił powodowi wykonanie robót budowalnych w zakresie wymienionej inwestycji wyszczególnionych w załączniku nr 1 do umowy.

Załącznik ten stanowił dokument o nazwie spis działów przedmiaru, składający się z czternastu punktów: 1. Organizacja budowy, 2. Wyburzenia, 3. Rusztowanie, 4. Roboty ziemne, 5. Prace przy kanałach ściekowych, 6. Prace uszczelniające, 7. Prace tynkarskie, 8. Prace murarskie, 9. Prace stolarskie, 10. Prace malarskie, 11. Prace wylewkowe, 12. Położenie podług i parkietu, 13. Położenie glazury i terakoty, 14. Roboty budowlane stalowe.

Strony określiły termin rozpoczęcia robót na dzień 27 września 2011 roku, zaś zakończenia na dzień 29 lutego 2012 roku. W umowie wskazano terminy pośrednie: 15 listopada 2011 roku - roboty zewnętrzne (odkopy, izolacje, elewacja), 18 grudnia 2011 roku – instalacje elektryczne, sanitarne, stolarka PCV, 30 stycznia 2012 roku- roboty tynkarskie, szpachlowanie, malowanie, kafelki, 29 luty 2012 roku podłogi, panele.

W §4 ustalono, że wykonawca dostarczy wszelkie materiały i sprzęt niezbędne do realizacji przedmiotu umowy. Materiały wykończeniowe (takie jak podłogi, płytki, sanitariaty) dostarczy pozwany.

Poza tym w umowie strony umieściły zapis, że dodatkowo wykonawca wykona: miejsce parkingowe przed domem, odnowienie płotu dookoła domu, wymianę okien w całym domu z zachowaniem współczynnika U= 1.0 i przesunięciem do przodu, okna na parterze oraz w garażu wyposażone zostaną w rolety z napędem elektrycznym z zachowaniem skrzynek nad oknami, wymurowanie ścianki w piwnicy, zamontuje dodatkowe okno na piętrze, wykona taras od strony kuchni- zgodnie z ustaleniami, położy kable do Internetu oraz TV, prace związane ze zbiornikiem wodnym- zgodnie z ustaleniami.

Wykonawca oświadczył, że prace wykona w kolejności wymaganej przez harmonogram robót w celu zachowania właściwej koordynacji robót i dotrzymania terminu ich ukończenia.

Poza tym ustalono, że po przekazaniu frontu robót, do czasu zakończenia robót do obowiązków wykonawcy należy utrzymanie ogólnego porządku na stanowisku pracy, bieżące usuwanie wszelkiego rodzaju odpadów.

Strony uzgodniły, że osobą upoważnioną do składania oświadczeń woli w imieniu wykonawcy jest K. K. lub wyznaczona przez niego osoba.

Ustalono, że za realizację robót na podstawie umowy wykonawca otrzyma wynagrodzenia ryczałtowe w wysokości 245.000,00 zł brutto. Wynagrodzenie obejmuje zaś wszystkie czynności i materiały niezbędne do pełnego zakresu robót przewidzianych umową, poza tymi czynnościami i materiałami, które ma dostarczyć zamawiający.

Strony ustaliły zasady rozliczeń, w ten sposób, że rozliczenie częściowe miało odbywać się po zakończeniu każdego etapu robót i po dokonaniu odbioru jakościowego i ilościowego przez pozwanego. Faktury miały być płatne na konto bankowe wskazane przez wykonawcę w terminie 14 dni od ich wystawienia.

Zapłata miała następować według następującego harmonogramu:

- zaliczka na materiały 40.000,00 zł,

- roboty zewnętrzne (odkopy, izolacje, elewacja) 45.000,00 zł,

- instalacje elektryczne, sanitarne, stolarka pcv 35.000,00 zł,

- roboty tynkarskie, szpachlowanie, malowanie, kafelki 50.000,00 zł,

- podłogi, panele 50.500,00 zł,

- kaucja 6- cio miesięczne 24.500,00 zł.

Uzgodniono, że w przypadku braku zapłaty wykonawca może zaprzestać wykonywania dalszych prac do momentu uregulowania należnej kwoty.

Strony ustaliły 36- cio miesięczny okres gwarancji. W tym okresie wykonawca zobowiązał się do przystąpienia do usunięcia wad, za które jest odpowiedzialny i ich usunięcia w wyznaczonym, technicznie możliwym do realizacji terminie.

Wskazano, że zmiany umowy mogą być dokonywane za zgodą obu stron w formie pisemnego aneksu pod rygorem nieważności.

Dowód: umowa k. 15-19, 132-134, kosztorys wstępny k. 37-52, k. 397-400, 401-406, 412, tabela elementów scalonych k. 407-408, nakłady R. k. 409-411, zeznania świadka M. O. K. k. 302-303, zeznania świadka T. T. (1) k. 304-305, zeznania K. K. k. 414-415,

Po zawarciu umowy powód przystąpił do robót. Funkcję majstra na budowie pełnił J. S.. Kierował on pracami i wydawał polecenia pozostałym pracownikom zatrudnionym przez powoda. Na budowie oprócz J. S. pracowało jeszcze pięć osób m.in. P. L., R. U. (1). Prace rozpoczęto od wykonania izolacji wokół fundamentów. Odkopano fundamenty i je ocieplono.

Prace wykonywane jesienią opóźniły się, gdyż nie zostały dostarczone na czas okna przez pozwanego. Nowe okna zostały dostarczone na plac budowy w połowie listopada z około dwutygodniowym opóźnieniem. Wykonanie struktury na zewnątrz budynku opóźniały prace związane z położeniem dachu.

Do 15 listopada 2011 roku nie wszystkie roboty zewnętrzne zostały wykonane.

Powód oraz jego brat T. nie nadzorowali prowadzonych robót.

Dowód: zeznania świadka P. L. k. 245-248, zeznania świadka J. S. k. 248-252, zeznania świadka R. U. (1) k. 253-254,

W dniu 29 września 2011 roku pozwany uiścił na rzecz powoda kwotę 20.000,00 zł. W tytule przelewu wskazał, że wpłata dotyczy zaliczki do umowy nr (...).

Dowód: polecenie przelewu k. 20,

W dniu 30 września 2011 roku strony zawarły aneks nr (...) do umowy, gdzie ustalono, że wykonawca wykona wszelkie niezbędne instalacje w budynku, tj. instalacje elektryczne, wodno- kanalizacyjne, instalacje co, wraz ze wszystkimi niezbędnymi materiałami i ustaleniami dokonanymi z inwestorem na miejscu budowy. Strony uzgodniły wynagrodzenie ryczałtowe w wysokości 11.500,00 euro netto.

Dowód: aneks nr (...) k. 21, k. 149, k. 199,

Kolejny aneks zawarto w dniu 17 października 2011 roku. Aneksem nr (...) strony uzgodniły, że pozwany dostarczy we własnym zakresie na plac budowy okna pcv zgodnie z załącznikiem nr 1 stanowiącym wersję ostateczną i zaakceptowaną przez inwestora i wykonawcę. Ustalono, że montaż okien wraz z wykuciem otworów wykona powód. Wartość okien określono na kwotę 25.830,00 zł brutto i wskazano, że o kwotę 25.830,00 zł brutto zostanie pomniejszona wartość umowy (...).

Dowód: aneks nr (...) k.22, załącznik k. 23-28, k. 200,

Aneksem nr (...) z dnia 21 listopada 2011 roku strony uchyliły §5 ust.1 umowy oraz §2 aneksu nr (...) z dnia 17 października 2011 roku i ustaliły, że za realizację robót na podstawie umowy nr (...) wykonawca otrzyma wynagrodzenie w wysokości 178.000,00 zł brutto.

Poza tym strony zmieniły §2 aneksu nr (...) z dnia 30 września 2011 roku, którzy otrzymał brzmienie „Strony ustalają wynagrodzenie ryczałtowe w wysokości 11.500,00 euro brutto.

Dowód: aneks nr (...) k. 29, k. 201,

W dniu 31 października 2011 roku powód wystawił fakturę VAT nr (...) zaliczka. Wskazano, że dotyczy ona „ robót budowalnych na nieruchomości położonej poza granicami kraju- Niemcy- zaliczka”. Faktura opiewała na 40.000,00 zł. Jako sposób płatności podano „gotówka”.

Dowód: faktura VAT nr (...) k.104,

Tytułem zaliczki pozwany uiścił na rzecz powoda kwotę 15.000,00 zł. powód pokwitował otrzymanie tej kwoty.

Dowód: dowód wpłaty k. 203,

W dniu 28 listopada 2011 roku powód porządził kosztorys robót dodatkowych dotyczący prac związanych dociepleniem ścian z cegły płytami z wełny mineralnej.

Dowód: kosztorys robót dodatkowych k. 34-36,

W dniu 1 grudnia 2011 roku powód wystawił fakturę nr (...). Obejmowała ona wynagrodzenie za wykonanie robót i opiewała na kwotę 90.000,00 zł. W fakturze wskazano, że zaliczka w kwocie 40.000,00 zł została zapłacona, a do zapłaty pozostała kwota 50.000,00 zł.

Dowód: faktura VAT k. 204 ,

W dniu 2 grudnia 2011 roku firma (...) w B. wystawiła rachunek za sprzedaż pisku na budowę przy S. S...

Dowód: rachunek k. 139,

Pismem z dnia 5 grudnia 2011 roku pełnomocnik pozwanego wystosował do powoda pismo, w którym wskazał, że dotychczasowa realizacja umowy budzi zastrzeżenia, które mogą mieć wpływ na dalszą współpracę stron.

Podniósł, że termin wykonania pierwszego etapu obejmującego roboty zewnętrzne został ustalony na dzień 15 listopada 2011 roku, zaś do dnia sporządzenia pisma ten etap prac nie został zgłoszony do odbioru jakościowego i ilościowego.

Pełnomocnik wskazał, że powyższa sytuacja uniemożliwia rozliczenie się z powodem, gdyż zgodnie z umową rozliczenie częściowe za realizację przedmiotu umowy odbywać się będzie po zakończeniu każdego etapu robót.

Pełnomocnik podał również, że powód nie wystawił faktury w związku z dokonaną przez pozwanego w dniu 29 września 2011 roku zapłatą kwoty 20.000,00 zł.

Dowód: pismo z dnia 5 grudnia 2011 roku k. 30-31, k. 135-136,

Pismem z dnia 15 grudnia 2011 roku pełnomocnik pozwanego odesłał wystawioną przez powoda fakturę VAT nr (...) z dnia 1 grudnia 2011 roku, wskazując, że nie dokonano odbioru pierwszego etapu prac. Poza tym pozwany wyraził swoje stanowisko odnośnie braku akceptacji kosztorysów robót dodatkowych.

Dowód: pismo z dnia 15 grudnia 2011 roku k. 32-33, k. 137-138,

W dniu 5 stycznia 2012 roku strony zawarły aneks nr (...) do umowy, w którym zmieniły terminy pośrednie wykonania robót ustalone w umowie. Ustalono następuję terminy:

- roboty zewnętrzne (odkopy, izolacje, elewacja) – 15 stycznia 2012 roku,

- instalacje elektryczne, sanitarne, stolarka PCV- 15 stycznia 2012 roku,

- roboty tynkarskie, szpachlowanie, malowanie kafelki- 30 stycznia 2012 roku,

- podłogi panele – 29 luty 2012 roku.

Poza tym ustalono, że w przypadku opóźnienia w wykonaniu prac określonych w §2 pkt 1 i 2 wykonawca zapłaci zamawiającemu karę umowną w wysokości 0,2 % ceny określonej w §1 aneksu nr (...) do umowy.

Strony wprowadziły również zmiany polegające na nadaniu §6 pkt 2 następującego brzmienia: zapłata za wystawione przez wykonawcę faktury będzie następować według harmonogramu:

- zaliczka na materiały 40.000,00 zł,

- zaliczka za roboty budowalne 20.000,00 zł,

- roboty zewnętrzne (odkopy, izolacje, elewacje) 23.000,00 zł,

- instalacje elektryczne, sanitarne, stolarka pcv 14.000,00 zł,

- roboty tynkarskie, szpachlowanie, malowanie, kafelki 28.500,00 zł,

- podłogi, panele 28.000,00 zł, Kaucja 6- miesięczna 24.5000,00 zł.

Poza tym zostało uzgodnione, że wszelkie prace wykonane do dnia podpisania aneksu stanowią prace objęte zakresem umowy nr (...) i nie stanowią w żadnym zakresie prac dodatkowych.

Dowód: aneks nr (...) k. 53-54,

Równolegle z pracami na zewnątrz budynku prowadzone były prace związane z wymianą pokrycia dachowego. Montaż rynien nie pozostawał w zakresie prac zleconych powodowi.

Z uwagi na brak rynien dochodziło do zacieków na wykonanej przez pracowników powoda elewacji.

Dowód: zeznania świadka I. B. k. 304, zeznania świadka J. S. k. 248-252,

Z prac objętych umową dotyczących części zewnętrznych budynku powód nie wykonał struktury zewnętrznej przy oknach w piwnicy, elewacji w części garażowej, tynku na ścianie i przy oknie w piwnicy, cokołu fundamentowego na części budynku, osłon na otwory w elewacji, nie wykonano płytek przed oknem w garażu.

Dowód: pisemna opinia biegłego sądowego k. 484-494,

Inwestor przyjeżdżał na budowę trzy razy w tygodniu. Z pracownikami powoda kontaktował się przy udziale tłumacza M. S.. Inwestor był zadowolony z postępu prac. Nie składał zastrzeżeń ani co do terminu ani co do jakości robót.

Dowód: zeznania świadka M. S. k., zeznania świadka P. L. k. 245-248, zeznania M. O. K. k. 302-303,

Inwestor zlecał powodowi wykonywanie robót dodatkowych. Ustalenia czynione były pomiędzy inwestorem a J. S.. J. S. spisywał roboty zlecone przez inwestora i przedstawiał spis powodowi.

Dowód: zeznania świadka P. L. k. 245-248, zeznania świadka J. S. k. 248- 252, , zeznania świadka R. U. (1) k. 253-254, , wykaz robót dodatkowych zleconych bezpośrednio przez inwestora k. 202,

W dniu 10 stycznia 2012 roku wskazując w tytule przelewu fakturę nr (...) pozwany uiścił na rzecz powoda kwotę 20.000,00 zł tytułem zaliczki.

Dowód: potwierdzenie przelewu k. 55,

W dniu 13 stycznia 2012 roku powód przedstawił pozwanemu protokół częściowego odbioru robót na kwotę 11.500,00 euro oraz protokół dotyczący robót zewnętrznych na kwotę 23.000,00 zł oraz wykonania instalacji elektryczno- sanitarnych na kwotę 14.000,00 zł.

Pismem z dnia 25 stycznia 2012 roku pełnomocnik pozwanego odesłał protokoły powoda wraz z fakturami VAT nr (...).

Pełnomocnik pozwanego wskazał, że powód winny był powiadomić z odpowiednim uprzedzeniem pozwanego o gotowości robót do obioru. Pełnomocnik podkreślił, że odbiór robót winien się odbyć w obecności przedstawicieli obu stron umowy.

Wskazał, że w dniu 18 stycznia 2012 roku pełnomocnik pozwanego był na budowie i stwierdził, że żaden etap robót nie jest gotowy do odbioru, gdyż w strukturze występują ubytki, które należy uzupełnić, na strukturze występują przebarwienia oraz jej wypłukania, powstałe pod wpływem wody, nie został wykonany taras zewnętrzny, nie został wykonany cokół fundamentowy na całym budynku, nie zostały wykonane miejsca parkingowe, nie zostało wykonane odnowienie płotu, nie została wykonana kompletna instalacja elektryczna (brak gniazdek, włączników, punktów świetlnych, brak podłączenia z sauną), nie została wykonana kompletna instalacja wod- kan i co.

Poza tym pełnomocnik ustosunkował się do zestawienia robót dodatkowych i podniósł, że prace ujęte w wiadomości e- mail są pracami objętymi zakresem umowy.

Dowód: pismo z dnia 25 stycznia 2012 roku k. 61-62, protokoły k. 63-66, pismo z dnia 25 stycznia 2012 roku k. 142-143,

W korespondencji elektronicznej z dnia 25 stycznia 2012 roku powód wyszczególnił prace dodatkowe, za które w jego ocenie należne jest mu wynagrodzeniem oraz je wycenił.

Powód stał na stanowisku, że część prac, które wykonał wykraczały poza zakres umowny, a zostały wykonane na polecenie inwestora po ustaleniu z brygadzistą budowy.

Powód sporządził wykaz prac zleconych przez inwestora.

Dowód: wiadomość e- mail k. 58, wykaz prac k. 59-60, 101-102,

K. K. stał na stanowisku, że nie została w całości wykonana elewacja przyziemia z gemalitu, a mianowicie ściana po byłym garażu od strony frontowej, gdyż okno na tej ścianie zostało zamontowane przez pozwanego dopiero w dniu 12 stycznia 2012 roku. W tym okresie wystąpiły niskie temperatury, które uniemożliwiły wykonanie tynku. Powód przyznał, że na położonym gemalicie wystąpiła usterka w postaci odparzenia na powierzchni około 1,5 m ². Usterka ta powstała z winy wykonawcy, który nie powinien kłaść gemalitu spodziewając się q nocy niskich temperatur.

Powód stwierdził również niewielkie zacieki na elewacji. Wskazał, że elewacja została wykonana prawidłowo, a zacieki są spowodowane pracami wykonywanymi przez firmę wykonującą dach.

Wskazał, że nie zostały zamontowane gniazda oraz wyłączniki, co wynikło z winy zamawiającego, gdyż do dnia 3 lutego 2012 roku nie zostały dostarczone materiały, które miał dostarczyć inwestor. Wskazano, że dotyczy to również białego montażu.

Wskazując na niezakończenie prac tynkarskich wykonawca wskazał, że zamawiający nie dostarczył w terminie okna do łazienki i nie dokonał przeniesienia licznika elektrycznego. poza tym cześć wykonanych prac została ustalona pomiędzy brygadzistą a inwestorem. Powód prowadził prace wewnątrz budynku. Nie zamontował białego montażu (kabiny prysznicowej i sanitariatów), gdyż nie zostały one dostarczony na budowę. Również nie zamontowano kontaktów, których również nie było. Zakup tych elementów nie należał do powoda. Z uwagi na niedostarczenie w terminie okna do łazienki opóźniły się prace związane wykończeniem pomieszczenia wewnątrz i na zewnątrz

Licznik elektryczny znajdujący się w piwnicy nie został przesunięty, co uniemożliwiło wykończenie ściany, na którą należało przełożyć przewody elektryczne.

Dowód: zeznania świadka P. L. k. 245-248, zeznania świadka J. S. k. 248-252, zeznania świadka R. U. (1) k. 253-254, pismo k. 59- 60, zeznania powoda k. 414-415, pismo z dnia 3 lutego 2014 roku k. 211-215,

Kontenery na budowę dostarczał inwestor.

Dowód: zeznania świadka J. S. k. 248-252, zeznania świadka I. B. k. 304,

Pismem z dnia 15 lutego 2012 roku powód poinformował pozwanego, że na budowę nie zostały dostarczone materiały takie jak: komplet włączników i gniazd oraz biały montaż. Nie został również przeniesiony licznik prądu oraz nie zostało wymienione okno w łazience w piwnicy, co uniemożliwia dokończenie ścian na zewnątrz i wewnątrz.

Wskazał, że im później zostaną dostarczone wymienione materiały oraz zostanie dokonane przeniesienie licznika wraz z oknem, tym później zostanie zrealizowane zamówienie. Powód podał, że taki stan rzeczy wykluczał będzie także naliczanie kar za opóźnienie w stosunku do dotychczas umówionego terminu zakończenia robót.

Dowód: pismo z dnia 25 lutego 2012 roku k. 55-57,

W dniu 21 lutego 2012 roku pozwany złożył oświadczenie, że odstępuje od umowy z dnia 26 września 2011 roku.

Jako przyczynę odstąpienia od umowy pozwany wskazał znaczne opóźnienie w wykończeniu prac, które sprawia, że ich ukończenie w umówionym terminie nie jest prawdopodobne.

Dowód: pismo z dnia 21 lutego 2012 roku k. 67-68, pismo z dnia 21 lutego 2012 roku k. 144-145, potwierdzenie odbioru k. 146, 147,

Pismem z dnia 23 lutego 2012 roku powód wezwał pozwanego do dokonania czynności odbiorowych w dniu 29 lutego 2012 roku.

Dowód: pismo z dnia 23 lutego 2012 roku k. 151-152,

W dniu 24 lutego 2012 roku działający na zlecenie pozwanego rzeczoznawca majątkowy J. M. dokonał oględzin domu jednorodzinnego położonego w B. przy S. S. 2 oraz sporządził orzeczenie techniczne, które przedmiotem była ocena ilości i jakości wykonanych prac remontowych i modernizacyjnych.

Za wykonanie oceny rzeczoznawca wystawił fakturę Vat nr (...) opiewającą na kwotę 2.460,00 zł.

Dowód: ekspertyza k. 72-75, k. 148, faktura Vat k. 153, zeznania świadka J. M. k. 361-363,

W dniu 29 lutego 2012 roku powód wystawił fakturą VAT nr (...). W tytule faktury wskazano, że dotyczy ona „prac budowalnych zgodnie z umową minus faktury zaliczkowe (60.000,00 zł) nr (...), (...) zaliczka 178.000,00 – 60.000,00 = 118.000”. Termin zapłaty przypadał według treści faktury na 7 marca 2012 roku.

Powód wystawił również obciążającą pozwanego fakturę VAT nr (...) z tytułu prac budowalnych opiewającą na kwotę 54.038,83 zł. Wskazał, że faktura dotyczy prac dodatkowych zleconych przez inwestora zgodnie z ofertą. Termin zapłaty należności został wyznaczony na dzień 7 marca 2012 roku.

W tym samym dniu powód wystawił fakturę VAT nr (...) na kwotę 50.600,00 zł dotyczącą prac budowalnych polegających na wykonaniu instalacji wodno- kanalizacyjnej zgodnie z aneksem do umowy. Termin zapłaty przypadał również na 7 marca 2012 roku.

Dowód: faktura VAT nr (...) k. 107 ,faktura VAT nr (...) k. 106, faktura VAT nr (...) k. 105,

W dniu 5 marca 2012 roku pełnomocnik pozwanego wezwał powoda do uiszczenia kwoty 11.645,85 zł tytułem należności wynikających ze wskazanych w piśmie trzech faktur opiewających na kwoty: 5.904,00 zł, 5.036,85 zł i 705,00 zł.

Dowód: wezwanie do zapłaty k. 80-81,

Pismem z dnia 12 marca 2012 roku powód przedstawił pozwanemu protokół jednostronnego odbioru robót wraz z wykazem robót zleconych bezpośrednio przez inwestora oraz zestawienie prac, które nie zostały wykonane przez powoda z przyczyn zamawiającego.

Dowód; pismo z dnia 12 marca 2012 roku z załącznikami k. 76-79,

W kwietniu 2012 roku inż. G. T. sporządził kosztorys robót budowalnych zatytułowany „rozliczenie robót niezakończonych i wadliwie wykonanych”. Prace zostały wycenione na 58.996,15 zł.

Dowód: kosztorys k.154-193,

W piśmie z dnia 19 kwietnia 2012 roku pozwany wskazał, że wobec nieprawidłowości w wykonanych przez powoda robotach pozwany zmuszony został zlecić wykonanie prac i usunięcie usterek w imieniu wykonawcy. Koszty z tego tytułu wyniosły 58.996,15 zł. Poza tym pozwany podał, że K. K. zobowiązany jest do zapłaty kwoty 13.528,00 zł za opóźnienie w wykonaniu prac za okres od dnia 15 stycznia 2012 roku do dnia 23 lutego 2012 roku (38 dni). Pozwany wyraził stanowisko, że za roboty zlecone przez inwestora powód winien kierować roszczenie do inwestora, zaś pozwany nie ma wiedzy, że takie prace były wykonywane.

Pozwany nie uznał robót dodatkowych, gdyż wszystkie roboty wykonywane przez powoda były objęte umową, a okoliczność ta jest potwierdzona §4 aneksu nr (...) do umowy.

Wskazano, że inwestor jest zobowiązany do zapłaty kary umownej oraz poniesienia dodatkowych kosztów na rzecz inwestora.

Dowód: pismo z dnia 19 kwietnia 2012 roku k. 82-83, k. 205-206, faktura VAT k. 194, rozliczenie k. 195, faktury Vat k. 196-198,

W piśmie z dnia 16 maja 2012 roku skierowanym do pełnomocnika powoda, pełnomocnik pozwanego wskazał, iż pozwany posiada w stosunku do powoda wierzytelności m.in. z tytułu zapłaconych diet na rzecz pracowników, z tytułu wynagrodzenia dla biegłego rzeczoznawcy majątkowego z tytułu kar umownych naliczonych przez inwestora.

Dowód: pismo z dnia 16 maja 2012 roku k. 207,

W dniu 24 maja 2012 roku pomiędzy M. K. a K. T. reprezentowanym przez T. T. (1) zawarte zostało porozumienie. Strony porozumienia mając na uwadze nieterminowość w zakończeniu przedmiotu umowy a także niewykonanie umowy w całości ustaliły, że kwota należna wykonawcy z tytułu wynagrodzenia, określonąa w umowie zostanie pomniejszona o kwotę 32.000,00 euro. Uzgodniono, że na wymienioną kwotę składają się:

- odstąpienie od renowacji płotu 300,00 euro,

- odstąpienie od wykonania tarasu 500,00 euro,

- obciążenie za hotel od 29.02. do 02.04 (32 dni x 120 euro) 3.840,00 euro,

- obciążenie za hotel od 03.04. do 24.05.(53 dni x 60 euro) 3.180,00 euro,

- przechowanie kuchni w magazynie 540 euro,

- kara umowna za nieterminowe wykonanie wynosząca 16.830,00 euro,

- źle wykonania elewacja (krzywizny, ubytki, zabrudzenia) 20 % 4.400,00 euro,

- źle wykonane tynki (krzywizny) 10 % 1.700,00 euro

- trwale zabrudzone rynny i płytki 500,00 euro,

- źle wykonane przyłącza do sanitariatów 210,00 euro.

Dowód: porozumienie k. 84, porozumienie k. 150,

Po opuszczeniu przez powoda placu budowy prace remontowe były realizowane przez I. B., który dział na zlecenie pozwanego.

I. B. prowadził prace wewnątrz budynku oraz na zewnątrz. Wykonał tynki wewnętrzne, zamontował sanitariaty. Na zewnątrz prowadził prace polegające na renowacji ogrodzenia, wykonaniu miejsca parkingowego. Uporządkował ogród, za co otrzymał wynagrodzenie bezpośredni od inwestora.

Dowód: zeznania świadka I. B. k. 304,

W okresie do maja do listopada 2012 roku pełnomocnicy stron procesu prowadzili korespondencję.

Zdaniem pełnomocnika powoda to opóźnienie w zamontowaniu okien przez pozwanego uniemożliwiło powodowi wykonanie prac. Pełnomocnik powoda wezwał pozwanego do rozliczenia wykonanych robót.

W ocenie pełnomocnika pozwanego zaktualizowały się przesłanki do odstąpienia przez pozwanego od umowy. Zakwestionował obowiązek zapłaty za prace dodatkowe. Podał również, że powód nie przedstawił stosowanego wyliczenia uwzględniającego zarówno treść łączącej strony umowy jak i rzeczywisty stan wykonanych prac. Przedstawił również zestawienie kosztów i wskazał, że wierzytelność pozwanego wobec powoda wynosi 216.094,33 zł, zaś w skład tej kwoty wchodzi kwota 202.566,33 zł tytułem poniesionych kosztów oraz kara umowna w wysokości 13.528,00 zł.

Strony pozostały przy swoich stanowiskach i nie doszły do porozumienia.

Do pisma załączono faktury oraz wyliczenie kosztów z tytułu robót niezakończonych lub wadliwie wykonanych.

Dowód: pismo z dnia 26 maja 2012 roku k. 85-86, pismo z dnia 18 czerwca 2012 roku k. 87-89. K. 208-2010, pismo z dnia 17 lipca 2012 roku k. 97, pismo z dnia 20 listopada 2012 roku k. 98-100,

Sąd zważył, co następuje:

Poza sporem pozostawało zawarcie przez strony procesu umowy w dniu 26 września 2011 roku nr (...), której przedmiotem było wykonanie renowacji i modernizacji energetycznej położonego w B. przy ulicy (...) domu należącego do M. O. K.. Bezsporne również było, iż umowa była czterokrotnie aneksowana. Aneksem nr (...) strony zwiększyły zakres robót o roboty instalacyjne w budynku (instalacje elektryczne, wodno – kanalizacyjne, co) i ustaliły wynagrodzenie za tan zakres robót w walucie euro (11.500 euro netto). Aneksem nr (...) pomniejszono ustalone w umowie wynagrodzenie o kwotę 25.830,00 zł brutto i ustalono, że to pozwany dostarczy na budowę okna, zaś ich montażu dokona powód. Następnie w aneksie nr (...) strony ustaliły wynagrodzenie za realizację przedmiotu umowy na kwotę 178.000,00 zł brutto z wyłączeniem instalacji, a za wykonanie instalacji strony ustaliły wynagrodzenie w walucie euro w kwocie 11.500,00 euro brutto.

W aneksie nr (...) ustalono natomiast nowe terminy realizacji robót, ustalono kary umowne za opóźnienie w realizacji prac, haromonogram płatności. Uzgodniono również, że dotychczas wykonane prace (do dnia 5 stycznia 2012 roku) nie stanowią prac dodatkowych.

Sporny był w niniejszym postępowaniu zakres powierzonych powodowi robót w ramach zawartej umowy i aneksów. Wskazać należy, że przedmiot umowy został określony w § 1 pkt 1 odwołującym się do załącznika nr 1. W załączniku tym noszącym tytuł „Spis działów przedmiaru” wyszczególnionych zostało 14 pozycji (organizacja budowy, wyburzenia, rusztowanie, roboty ziemne, prace przy kanałach ściekowych, prace uszczelniające, prace tynkarskie, prace murarskie, prace stolarskie, prace malarskie, prace wlewkowe, położenie podług i parkietu, położenie glazury i terakoty, roboty budowalne stalowe). Z podanego spisu wynika, że zakres prac został podany w sposób bardzo ogólny i tym samym nie pozwalający na precyzyjne określenie zakresu powierzonych powodowi robót.

Do zakresu robót objętych umową w sposób bardziej szczegółowy nawiązują jednak inne postanowienia umowy, a mianowicie §2 pkt 2 precyzujący terminy wykonania prac, ale jednocześnie wskazujący, że zakres prac obejmuje: roboty zewnętrzne (odkopy, izolacje, elewacja), wykonanie instalacji elektrycznych, sanitarnych, stolarki PCV, wykonanie robót tynkarskich, szpachlowanie, malowanie, kafelki, wykonanie podług i paneli. Identyczny zakres powierzonych powodowi w ramach umowy robót zawiera §6 pkt 2, który dotyczy zasad zapłaty wynagrodzenia za poszczególne ww. prace.

Strona pozwana stała na stanowisku, że w ramach umowy pozwany zobowiązany był również do wykonania robót wyszczególnionych w §4 pkt 3 umowy, który stanowił o dodatkowym wykonaniu przez powoda takich prac jak miejsce parkingowe przed domem, odnowienie płotu dookoła domu, wymiana okien w całym domu z zachowaniem współczynnika U=1.0 i przesunięciem do przodu, wymurowanie ścianki w piwnicy, zamontowanie dodatkowego okna na piętrze, wykonanie tarasu od strony kuchni- zgodnie z ustaleniami, położenie kabla do internetu, wykonanie prac związanych ze zbiornikiem wodnym- zgodnie z ustaleniami.

Zdaniem Sądu, pomimo, że strony w sposób nieprecyzyjny i niekonsekwentny wyszczególniły, które roboty wchodzą w skład robót głównych, a które w skład robót dodatkowych (stolarka PCV, wymiana okien w całym domu- wymienione zostały i przy robotach głównych i dodatkowych) uznać należy, że ostatecznie pomiędzy stronami nie doszło do ustaleń dotyczących zarówno terminu wykonania robót wyszczególnionych w § 4 pkt 3 umowy, jak i wynagrodzenia za te prace.

Nie ma podstaw aby uznać, że roboty z §4 pkt 3 miały zostać wykonane w terminie wynikającym z §2 pkt 1 umowy, gdyż w następnym punkcie tego paragrafu strony nie wyszczególniły tych robót. Nic nie przemawia również za tym, aby uznać, że ustalona przez strony kwota wynagrodzenia ryczałtowego obejmowała również omawiane roboty, skoro uzgodniony przez strony harmonogram płatności nie uwzględniał tych robót.

Znamienne jest również, że strony §4 pkt 3 użyły określeń „dodatkowo wykonawca wykona” oraz „ zgodnie z ustaleniami”. Stąd wniosek, że wymienione prace stanowiły roboty dodatkowe. Prace miały zostać wykonane po dodatkowych uzgodnieniach, tak w zakresie terminu, jak i wynagrodzenia. Przy czym podkreślić należy, że brak jest w niniejszej sprawie dowodów, że strony doszły do porozumienia w zakresie warunków wykonania tych robót.

Za taką interpretacją przemawiają nie tylko zapisy umowy, ale również zeznania przesłuchanych w sprawie świadków. J. S. zeznał, że powód miał wykonać podjazd, ogrodzenie jednakże te prace miały zostać uzgodnione w terminie późniejszym. Zwrócił uwagę, że prace na zewnątrz miały być prowadzone w dalszej kolejności. Wskazał, że powód miał w pierwszej kolejności skupić się na budynku, zaś po zakończeniu tych robót miały zostać wykonane prace na zewnątrz (podjazd, ogrodzenie). Również świadek R. U. (1) zeznał, że wykonanie ogrodzenia, czy podjazdu „miało być później dogadane”.

Zeznania świadków w kontekście postanowień umowy uznać należy za logiczne i zasługujące na wiarę.

W niniejszym postępowaniu przedmiotem żądania pozwu było wynagrodzenie za wykonanie prac, które zakwalifikować należy jako roboty budowlane i remontowe, zaś umowę łączącą strony jako wypełniającą znamiona umowy o roboty budowalne i o wykonanie remontu budynku, do której odpowiednie zastosowanie mają przepisy odnoszące się do umowy o roboty budowlane (art. 658 k.c.). Stosownie do treści art. 647 k.c., przez umowę o roboty budowlane wykonawca zobowiązuje się do oddania przewidzianego w umowie obiektu, wykonanego zgodnie z projektem i zasadami wiedzy technicznej, inwestor zaś zobowiązuje się do dokonania wymaganych przez właściwe przepisy czynności związanych z przygotowaniem robót, w szczególności do przekazania terenu budowy i dostarczenia projektu oraz do odebrania obiektu i zapłaty umówionego wynagrodzenia. Analogiczne obowiązki ciążą na kontrahentach umowy, jeżeli jej przedmiotem jest remont budynków i budowli, przy czym zachowuje ona w takim przypadku nadal postać umowy nazwanej „o roboty budowlane”. Powołany przepis wyszczególnia cały katalog pojęć znanych Prawu budowlanemu (ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. - Dz. U. Nr 89, poz. 414) i tam bliżej określonych. Tak np. w myśl art. 3 tego Prawa:1 ) obiekt budowlany to: a) budynek wraz z instalacjami i urządzeniami technicznymi, b) budowla stanowiąca całość techniczno-użytkową wraz z instalacjami i urządzeniami, c) obiekt małej architektury; 2) budynek to obiekt budowlany, który jest trwale związany z gruntem, wydzielony w przestrzeni za pomocą przegród budowlanych oraz ma fundamenty i dach;3) budowla to obiekt budowlany nie będący budynkiem lub obiektem małej architektury, w rodzaju lotniska, drogi, mostu, tunelu, itp., 4) remont zaś - to wykonanie w istniejącym obiekcie budowlanym robót budowlanych polegających na odtworzeniu stanu pierwotnego, a nie stanowiących bieżącej konserwacji.

We wszystkich tych przypadkach rysuje się obraz przedsięwzięcia o większych rozmiarach, zindywidualizowanych właściwościach, zarówno fizycznych, jak i użytkowych, i co szczególnie istotne, poza nielicznymi wyjątkami, towarzyszy temu wymóg projektowania i zinstytucjonalizowany nadzór. Zbieżność przedstawionych pojęć z pojęciami wprowadzonymi do umowy o roboty budowlane uzasadnia twierdzenie, że zasadniczym kryterium rozróżnienia umowy o dzieło i umowy o roboty budowlane jest ocena realizowanej inwestycji stosownie do wymogów Prawa budowlanego. Dobitnie uwypukla to brzmienie art. 17 Prawa budowlanego, według którego uczestnikami procesu budowlanego są: inwestor, inspektor nadzoru inwestorskiego, projektant i kierownik budowy lub kierownik robót, co jest obce umowie o dzieło.

W przedmiotowej sprawie prace, które zostały zlecone powodowi, określone w §1 umowy stanowiły niewątpliwie roboty budowalne, które miały być realizowane na podstawie udostępnionego powodowi przez pozwanego projektu wykonawczego dotyczącego renowacji i modernizacji energetycznej budynku. Okoliczność ta zresztą pozostawała poza sporem, gdyż same strony zlecone powodowi prace nazwały robotami budowalnymi.

Powód domagał się wynagrodzenia za wykonanie robót budowalnych na podstawie trzech faktur, a mianowicie faktury nr (...) opiewającej na kwotę 40.000,00 zł, z czego zgodnie ze stanowiskiem prezentowanym w pozwie pozostała do zapłaty należność wynikająca z tejże faktury wynosiła 9.300,00 zł. Od kwoty 40.000,00 zł powód odjął bowiem kwotę 30.000,00 zł uiszczoną tytułem zaliczki oraz kwotę 700,00 zł z tytułu uznanych przez powoda usterek. Dla porządku wskazać należy, że w pozwie powód zaprezentował stanowisko, że pozwany tytułem zaliczki na poczet tejże faktury uiścił kwotę 30.000,00 zł - w dniu 29 września 2011 roku kwotę 20.000,00 zł (k. 20), zaś zapłata 10.000,00 zł nastąpiła w gotówce bez pokwitowania.

Druga faktura nr (...) opiewała na kwotę 118.000,00 zł, zaś trzecia o numerze 9/02/2012 wystawiona została na kwotę 50.600,00 zł i dotyczyła wynagrodzenia za wykonania instalacji wodno- kanalizacyjnej zgodnie z aneksem do umowy.

Pozwany kwestionował obowiązek zapłaty wynagrodzenia w pierwszej kolejności podnosząc, że doszło do skutecznego odstąpienia przez niego od umowy, gdyż powód realizował prace opieszale i z uchybieniami. Pozwany wskazywał, że od początku realizacji umowy powód nie wywiązywał się z terminów pośrednich oraz nie zakończył żadnego z etapów, co uzasadniłoby dokonanie odbioru częściowego a następnie odbioru końcowego. Dalej pozwany wskazywał, że zaistniała sytuacja była przyczyną podpisania aneksu nr (...) do umowy w dniu, w którym strony ustaliły wysokość kar umownych oraz uzgodniły, że prace dotychczas wykonane nie mają charakteru prac dodatkowych.

Odnosząc się do zagadnienia związanego z brakiem przystąpienia przez pozwanego do odbioru wykonanych przez powoda robót wskazać należy, że powód wzywał pozwanego zarówno w trakcie realizowanej inwestycji, jak również po opuszczeniu placu budowy do wykonania czynności odbiorowych. Pozwany zaś odmówił wzięcia udziału w tych czynnościach uznając, że żaden etap prac nie został przez powoda zakończony, zaś roboty posiadają wady. Konsekwencją tego było sporządzenie i podpisanie przez powoda protokołów częściowych w dniu 13 stycznia 2012 roku (k.63-66) oraz protokołu końcowego z dnia 29 lutego 2012 roku.

Zauważyć trzeba, że zgodnie z art. 647 k.c. obowiązkiem inwestora jest odebranie obiektu i zapłata umówionego wynagrodzenia. Jakkolwiek przepisy regulujące umowę o roboty budowlane nie zawierają odpowiednika art. 642 § 1 k.c. ani nie odsyłają do tego przepisu, to jednak chociażby z uwagi na treść art. 654 k.c. uznać trzeba, że w braku odmiennej umowy stron, inwestor obowiązany jest do zapłaty wynagrodzenia z chwilą oddania obiektu stanowiącego przedmiot robót budowlanych lub na żądanie wykonawcy po ukończeniu odpowiedniej części robót budowlanych. W rozpoznawanej sprawie z niekwestionowanych przez strony ustaleń faktycznych wynika, że strony umówiły się, iż wynagrodzenie dla wykonawcy będzie płatne transzami po zakończeniu i odebraniu poszczególnych etapów prac, przy czym wypłata wynagrodzenia będzie następować na podstawie faktur VAT wystawionych przez wykonawcę (§6 umowy).

W tym miejscu wskazać trzeba, że w judykaturze dominuje pogląd, który podziela także sąd orzekający w niniejszej sprawie, że zamawiający (w stosunku do powoda – pozwany) obowiązany jest dokonać odbioru robót budowlanych, chociażby te roboty zostały wykonane wadliwie, chyba że wady obiektu są na tyle istotne, że nie pozwalają przyjąć, że wykonawca w ogóle wykonał dzieło stanowiące przedmiot umowy. Powyższe stanowisko opiera się na założeniu, że niewykonanie zobowiązania zachodzi wówczas, gdy w zachowaniu dłużnika nie występuje nic, co odpowiadałoby spełnieniu świadczenia, natomiast nienależyte wykazanie zobowiązania ma miejsce wtedy, gdy zachowanie dłużnika zmierzało do spełnienia świadczenia, jednak osiągnięty przez niego wynik nie spełnia wymogów świadczenia, do którego dłużnik był zobowiązany [vide uzasadnieniu uchwały Sądu Najwyższego z 15 lutego 2002 roku, III CZP 86/01, OSNC 202/11/138]. Oceniając według powyższych kryteriów rezultat umowy o roboty budowlane [umowy o dzieło] uznać należy, iż o niewykonaniu zobowiązania z reguły nie można mówić, jeżeli wykonawca wykonał roboty, lecz są one wadliwe. Decydujące znaczenie ma charakter wad. Z niewykonaniem zobowiązania z umowy o roboty budowlane [umowy o dzieło] mamy do czynienia wówczas, gdy roboty budowlane nie zostały wykonane w ogóle bądź gdy wada jest tego rodzaju, że uniemożliwia normalne wykorzystanie rezultatu robót lub odbiera im cechy wyraźnie oznaczone w umowie istotnie zmniejszając ich wartość. Podkreślić trzeba, że ujawnienie wad robót budowlanych nie wpływa na obowiązek inwestora dokonania odbioru robót zgodnie z art. 647 k.c., a jedynie z tą chwilą inwestor nabywa uprawnienia z tytułu rękojmi przewidziane w art. 637 i art. 638 k.c. [vide wyrok Sądu Najwyższego z dnia 5 marca 1997 roku, II CKN 28/07, OSNC 1997/6-7/90, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 8 stycznia 2004 roku, I CK 24/03, niepubl., wyrok Sądu Najwyższego z dnia 12 czerwca 2007 roku, V CSK 99/07, OSP 2009/1/7] . Stanowisko takie znalazło odzwierciedlenie między innymi w wyroku Sądu Najwyższego z dnia 22 czerwca 2007 roku [V CSK 99/07, OSP 2009/1/7], w którym stwierdzono, że inwestor ma obowiązek odbioru obiektu budowlanego wykonanego zgodnie z projektem i zasadami wiedzy technicznej, zaś strony umowy o roboty budowlane nie mogą uzależnić wypłaty wynagrodzenia należnego wykonawcy od braku jakichkolwiek usterek. Sąd Najwyższy w uzasadnieniu powyższego orzeczenia zwrócił uwagę, że typowa umowa o roboty budowlane określa warunki przedmiotowo istotne i umowa spełniająca je podlega przede wszystkim przepisom tego działu. Należy do nich wykonanie obiektu zgodnie z projektem i zasadami wiedzy technicznej, dopuszczającymi pewien margines odstępstw. Nie można uznać, że każde odstępstwo od stanu idealnego dawałaby prawo inwestorowi odmowy odbioru obiektu. Takie postanowienia byłyby sprzeczne z naturą zobowiązania do wybudowania obiektu budowlanego (vide art. 353 1 k.c.) i wskutek tego nieważne.

Przenosząc powyższe rozważania na grunt niniejszej sprawy zaznaczyć trzeba, że w istocie żaden z etapów nie został wykonany przez powoda w pełnym zakresie. Okoliczność ta została potwierdzona przez biegłego sądowego, który abstrahując od przyczyn tego stanu rzeczy wskazał procentowo w jakim zakresie poszczególne roboty nie zostały wykonane. I tak z opinii biegłego wynika, że z robót zewnętrznych nie wykonano 5 % zamówienia na kwotę 2.189,25 zł, z robót tynkarskich, szpachlowania, malowania, łazienek nie wykonano 10 % zamówienia na kwotę 5.425,50 zł, z podług i paneli również nie wykonano 10 % prac o wartości 5.330,40 zł. Łączna ilość niewykonanych przez powoda prac zamknęła się kwotą 12.945,15 zł.

Już chociażby porównanie wysokości umówionego wynagrodzenia 178.000,00 zł do wartości prac niewykonanych ustalonych przez biegłego przemawia za uznaniem, że odmowa przystąpienia do odbiorów przez pozwanego nie była uzasadniona.

Analizując przebieg inwestycji na podstawie przede wszystkim osobowych źródeł dowodowych uznać należy, że prace zlecone powodowi na podstawie §1 umowy były wykonywane w przeważającym zakresie w sposób prawidłowy. Świadczą o tym przede wszystkim zeznania pracowników powoda, którzy wskazywali, że prace wykonywane były zgodnie ze sztuką budowlaną, zaś inwestor wyrażał zadowolenie z jakości robót. Zeznający w charakterze świadka inwestor również potwierdził, że miał dobry kontakt z pracownikami powoda, współpraca układała się dobrze, był zadowolony z postępu robót.

Co więcej z materiału sprawy wynika, że ani pozwany ani jego brat w trakcie realizacji inwestycji nie kwestionowali jakości wykonywanych przez powoda robót. Pismami z dnia 5 i 15 grudnia 2011 roku składali zastrzeżenia tylko co do terminowości prac. Logiczne jest, że gdyby w toku wykonywanych robót pozwany stwierdził złą jakość prac zgłosiłby z tego tytułu zastrzeżenia.

Obiektywnym dowodem podważającym wersję pozwanego o niskiej jakości wykonanych robót jest pisemna opinia biegłego sądowego A. G. oraz ustne wyjaśnienie opinii na rozprawie. Biegły stwierdził, że na obecnym etapie nie jest możliwe ustalenie, które prace wykonane zostały prawidłowo, a które wadliwie.

Biegły stwierdził, odnosząc się do zarzutu nieprawidłowego wykonania ścian, iż na podstawie dostępnego materiału dowodowego nie jest możliwe ustalenie, czy prace wykonywane przez powoda doprowadziły do poprawienia krzywizn ścian, czy też przyczyniły się do powiększenia tych krzywizn. Zakres robót powierzonych powodowi był bowiem określony w sposób bardzo ogólny. Poza tym biegły zajął stanowisko w przedmiocie podnoszonych przez pozwanego wad w postaci zabrudzeń na elewacji. Biegły jednoznacznie stwierdził, że materiał dowodowy nie daje odpowiedzi na pytanie, z czyjej winy zabrudzenia powstały. Również, co do podłóg i wykonanej wylewki biegły udzielił odpowiedzi, iż nie można ocenić jakości robót powoda w tym zakresie.

W tym stanie rzeczy okoliczność, że pozwany nie dokonał odbioru robót nie może mieć wpływu na wymagalność roszczenia powoda o zapłatę wynagrodzenia w zakresie prac wykonanych, skoro doszło do oddania przez powoda określonego etapu robót budowlanych. Jak już wskazano powód nie kwestionował, że część robót nie została przez niego wykonana. Jednocześnie powód wskazywał na przyczyny tego staniu rzeczy. Zarówno z zeznań powoda, jak i jego pracowników (J. S., R. U. (2), P. L.) wynikał zakres niewykonanych prac zleconych powodowi w oparciu o postanowienia umowy. Osoby te wskazały, że nie wykonano białego montażu z uwagi na jego niedostarczenie przez inwestora, nie zamontowano włączników i gniazd również z uwagi na ich brak na budowie.

Zakończenie prac przez powoda uzależnione było od robót, które wykonać miał pozwany, tj. przeniesienia licznika prądu, czy wykonania okna w łazience.

W tym miejscu zwrócić należy uwagę na treść pisma pełnomocnika pozwanego zawierającego wyszczególnienie prac niewykonanych przez powoda na dzień 18 stycznia 2012 roku. Zakres prac wskazanych przez pełnomocnika pokrywa się w części z zakresem wskazanym przez powoda (brak gniazdek, włączników, punktów świetlnych). Podkreślić należy, że pozostałe wymienione w piśmie prace niewykonane nie były objęte obowiązkiem umownym (wynikały z §4 pkt 3).

Wszystkie te okoliczności, przede wszystkim brak należytej współpracy pozwanego z powodem przemawiają za uznaniem, że powód nie ponosi odpowiedzialności za niewywiązanie się z terminu wykonania robót zakreślonego aneksem.

Ustalenie, że do opóźnienie w wykonaniu robót budowlanych wynikło z przyczyn nie leżących po stronie powoda czyni bezzasadnym odstąpienie przez pozwanego od umowy na podstawie art. 656 k.c. w zw. z art. 635 k.c..

Należy zauważyć, że z treści korespondencji kierowanej do pozwanego wynika, że powód wyrażał gotowość kontynuowania robót, lecz nie spotkało się to z odzewem ze strony pozwanego.

Powyższa argumentacja przemawia również za uznaniem, że kara umowna za opóźnienie w realizacji umowy w kwocie 13.528,00 zł została naliczona przez pozwanego niezasadnie, gdyż opóźnienie nastąpiło z przyczyn, za które powód nie ponosi odpowiedzialności. W tym stanie rzeczy nie było również podstaw do przerzucania na powoda odpowiedzialności za zapłatę przez pozwanego kary umownej na rzecz inwestora w kwocie 139.443,20 zł.

Nieuzasadnione okazało się stanowisko pozwanego odnośnie pomniejszenia wynagrodzenia należnego powodowi o kwotę 101,48 zł tytułem wymiany zamka. Pozwany nie uzasadnił z jakich przyczyn koszty tych prac miałyby obciążać powoda.

Brak jest również podstaw aby uznać, że powód jest odpowiedzialny za uszkodzenie silnika żaluzji i w związku z tym obciąża go obowiązek zapłaty kwoty 286,01 zł. Świadek J. S. zeznał, że silnik żaluzji zacinał się od początku, roleta nie schodziła do końca. Trudno w tej sytuacji obciążać powoda kosztami prac naprawczych z tego tytułu, skoro nie wykazano, że to powód, czy też jego pracownicy dokonali uszkodzenia żaluzji.

Nieuzasadniony okazał się również zarzut potrącenia w zakresie kwoty 104.167,33 zł obejmującej koszty prac wykonanych przez I. B. po opuszczeniu placu budowy przez pozwanego.

Należy zauważyć, że kosztorys sporządzony przez G. T., na podstawie którego I. B. wykonywał prace, obejmuje roboty, które nie wchodziły w zakres prac zleconych powodowi. Dla przykładu wskazać należy dostawę i montaż szafy wnękowej, skrzydeł drzwiowych, czy schodów ażurowanych, wykonanie ogrodzenia posesji, wykonanie tarasu przy kuchni, renowacja posadzek z klepki parkietowej. Biorąc pod uwagę materiał dowody Sąd nie znalazł uzasadnionych podstaw do uznania odpowiedzialności odszkodowawczej powoda wobec pozwanego z jakiegokolwiek tytułu. Poza tym nie wykazano, że to na powodzie spoczywa obowiązek pokrycia kosztów zakupu piasku potrzebnego do kontynuowania budowy. Brak jest również związku przyczynowego pomiędzy niewykonaniem przez pozwanego części robót budowlanych na skutek braku współdziałania pozwanego a poniesieniem przez pozwanego kosztów opinii prywatnego rzeczoznawcy.

Jak już wskazano kwestia ustalenia wysokości przysługującego powodowi wynagrodzenia była przedmiotem oceny przez powołanego w sprawie biegłego sądowego z zakresu budownictwa. Opinia ta okazała się przydatna dla rozstrzygnięcia sprawy. Sad uznał, że opinia jest logiczna, spójna. Zarówno w opinii pisemnej jak i podczas ustnego wyjaśnienia opinii na rozprawie biegły swoje wnioski poparł argumentacją, która zasługiwała na aprobatę. Biegły pogrupował prace zgodnie z przyjętymi przez strony w umowie i aneksach etapami. Biorąc pod uwagę wynikające z materiału dowodowego prace niewykonane przyporządkował je do poszczególnych etapów. Następnie określił procentowy udział prac niewykonanych w odniesieniu do zawartej umowy.

Biegły wyliczył, że koszt prac niezakończonych zamyka się kwotą 12.945,15 zł, zaś koszt usunięcia usterek w gemalicie obejmuje kwotę 200,00 zł.

Żądanie pozwu wyrażone w złotych polskich obejmowało łącznie żądanie zasądzenia kwoty 127.300,00 zł.

W piśmie przygotowawczym z dnia 11 października 2016 roku powód dokonał cofnięcia powództwa o kwotę 10.000,00 zł. Stąd postępowanie w tym zakresie podlegało umorzeniu. Rozstrzygnięcie o umorzeniu postępowania w zakresie kwoty 10.000,00 zł znalazło odzwierciedlenie w punkcie II wyroku, zaś jego podstawę prawną stanowił przepis art. 355 §1 k.p.c..

Po cofnięciu przez powoda powództwa w zakresie kwoty 10.000,00 zł do zapłaty w złotych pozostała kwota 117.300,00 zł. Jak już wskazano biegły uznał, że powód nie wykonał prac na 12.945,15 zł oraz wady w gemalicie wynoszą 200,00 zł.

Przed procesem powód pomniejszył już żądanie o 700,00 zł z tytułu prac niewykonanych i wad. Stąd jego wynagrodzenie winno być pomniejszone o kwotę (13.145,15 – 700 ) 12.445,15 zł.

Biorąc pod uwagę powyższe, należało zasądzić od pozwanego na rzecz powoda kwotę 104.854,85 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienia od dnia 8 marca 2012 roku. Termin zapłaty należności wynikającej z faktury nr (...) został wyznaczony na dzień 7 marca 2012 roku. Stąd od dnia następnego pozwany pozostawał w opóźnieniu.

Podstawę rozstrzygnięcia o odsetkach stanowił art.481 §1 i 2 k.c..

W pozostałym zakresie Sąd powództwo oddalił.

Oddalając powództwo o zapłatę kwoty 50.600,00 zł Sąd miał na uwadze uregulowanie zawarte w art. 358 k.c. w brzmieniu nadanym ustawą z dnia 10 lipca 2015 roku (Dz.U. z 2015 r. poz. 1311).

W myśl art. 354 k.c. wykonanie zobowiązania pieniężnego powinno nastąpić zgodnie z jego treścią. Zasada ta obejmuje także walutę w jakiej dokonywana jest zapłata. Zgodnie z brzmieniem przepisu art. 358 §1 k.c. jeżeli przedmiotem zobowiązania podlegającego wykonaniu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej jest suma pieniężna wyrażona w walucie obcej, dłużnik może spełnić świadczenie w walucie polskiej, chyba że ustawa, orzeczenie sądowe będące źródłem zobowiązania lub czynność prawna zastrzega spełnienie świadczenia wyłącznie w walucie obcej. Paragraf 2 stanowi natomiast, że wartość waluty obcej określa się według kursu średniego ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski z dnia wymagalności roszczenia, chyba że ustawa, orzeczenie sądowe lub czynności prawna zastrzega inaczej. Wedle brzmienia §3 jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia wierzyciel może żądać spełnienia świadczenia w walucie polskiej według kursu średniego ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski z dnia, w którym zapłata jest dokonywana.

Tak więc określenie wysokości świadczenia pieniężnego (wynagrodzenia za wykonane prace), także w stosunkach między krajowymi podmiotami, mogło nastąpić przy użyciu dowolnej waluty. Zacytowany artykuł zawiera jednakże unormowanie sposobu zapłaty świadczenia pieniężnego wyrażonego w walucie obcej. Z treści w/w przepisu wynika, że co do zasady wykonanie zobowiązania pieniężnego powinno nastąpić w walucie w jakiej zobowiązanie zostało wyrażone. Jednakże wprowadzenie do kodeksu cywilnego (w 2009 roku) przepisu zawierającego upoważnienie dłużnika do spełnienia w polskim pieniądzu świadczenia wyrażonego w walucie obcej (facultas alternativa) nakazuje przyjąć, że przestała obowiązywać reguła interpretacyjna, iż określenie umową świadczenia przy użyciu waluty obcej zawsze oznacza obowiązek spełnienia go w tej walucie. Zgodnie z analizowanym przepisem dłużnik mający spełnić zobowiązanie w walucie obcej może, korzystając z uprawnienia wynikającego z ustawy, spełnić je w pieniądzu polskim. Sąd w tym zakresie w całości podziela przeważający pogląd doktryny, który uprawnienie wyboru waluty, na podstawie wskazanego przepisu, przyznaje wyłącznie dłużnikowi. Sąd podkreślił, że znany jest mu prezentowany w doktrynie odmienny, zdecydowanie odosobniony pogląd w kwestii istnienia także po stronie wierzyciela prawa do wyboru waluty świadczenia. Wątpliwości powstały na gruncie interpretacji poprzednio obowiązującego uregulowania zawartego w § 2 zd.2 art. 358 k.c., z którego treści wynikało, że w razie zwłoki dłużnika wierzyciel może żądać spełnienia świadczenia w walucie polskiej według kursu średniego ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski z dnia w którym zapłata jest dokonana. Literalne brzmienie wskazanego przepisu pozwala - zgodnie z tym poglądem - przyjąć, że w razie zwłoki dłużnika wierzyciel uprawniony jest nie tylko do wyboru waluty w której świadczenie powinno być spełnione, ale również, w razie wyboru waluty polskiej, wyboru kursu wymiany bądź z dnia wymagalności roszczenia, bądź z dnia zapłaty. Sąd poglądu tego nie podzielił.

Zarówno poprzednio obowiązujący art. 358 §2 in fine k.c. jak również obecnie obowiązujący art. 358 §3 k.c. nie mogą być interpretowane w oderwaniu od art. 358 § 1 i in principio k.c. w odniesieniu do poprzedniej regulacji jak i w oderwaniu od art. 358 §1 i § 2 w brzmieniu obecnie obowiązującym.

Wykładnia systemowa omawianej regulacji pozwala stwierdzić, że w razie zwłoki (zgodnie z poprzednią regulacją), czy opóźnienia dłużnika (zgodnie z regulacją obecną) wierzyciel nie jest uprawniony w miejsce dłużnika do wyboru waluty świadczenia określonego w obcym pieniądzu, a jedynie w razie zapłaty przez dłużnika w złotych wierzyciel może żądać spełnienia świadczenia według kursu z dnia zapłaty, a nie z dnia wymagalności roszczenia. Jeżeli bowiem dłużnik korzysta z możliwości spełnienia świadczenia w polskim pieniądzu w razie opóźnienia w świadczeniu i dużych wahań kursu waluty obcej, w której wyrażono świadczenie, istnieje niebezpieczeństwo, że nawet odsetki ustawowe nie zrekompensują wierzycielowi straty spowodowanej niemożliwością nabycia oznaczonej w umowie ilości jednostek pieniężnych waluty obcej, jeżeli przeliczenie zostałoby dokonane na dzień wymagalności.

Powyższą interpretację potwierdza również uzasadnienie projektu zmian do kodeksu cywilnego wprowadzonych ustawą z dnia 10 lipca 2015 roku. Wskazano tam, że „w celu dostosowania regulacji art. 358 § 1 k.c. do przepisów prawa europejskiego oraz norm prawa międzynarodowego, wyraźnie zastrzeżono, że odnosi się ona do zobowiązań podlegających wykonaniu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Zmiana w art. 358 § 1 k.c. służy też dookreśleniu wyjątku od przysługującego dłużnikowi prawa wyboru waluty w razie wykonania zobowiązania, którego przedmiotem jest suma pieniężna wyrażona w walucie obcej. Uprawnienie to nie przysługuje dłużnikowi, jeżeli ustawa, orzeczenie sądowe lub czynność prawna zastrzega spełnienie świadczenia wyłącznie w walucie obcej. Proponowany przepis art. 358 § 3 k.c. przyznaje wierzycielowi uprawnienie do wyboru kursu waluty (z dnia wymagalności lub z dnia zapłaty) w sytuacji, w której dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia, wyrażonego w walucie obcej, a które może być spełnione w walucie polskiej (gdyż np. dłużnik dokonał wyboru tej waluty). Regulacja ta wyeliminuje wątpliwości dotyczące treści uprawnienia przysługującego wierzycielowi w takiej sytuacji (prawo wyboru waluty czy prawo wyboru kursu), które pojawiły się na tle dotychczasowej treści art. 358 § 2 zd. 2 k.c. Przesłanką prawa wierzyciela do wyboru kursu będzie opóźnienie dłużnika w spełnieniu świadczenia (a nie zwłoka). Projektowana zmiana zapewni koherentność tego przepisu z projektowanymi regulacjami k.p.c. dotyczącymi egzekucji świadczeń wyrażonych w walutach obcych”.

Niewątpliwie strony niniejszego sporu umówiły się, iż za wykonanie robót instalacyjnych pozwany uiści wynagrodzenie w walucie euro. Okoliczność ta wynikała jednoznacznie z aneksów zawartych przez strony. W aneksie nr (...) wskazano bowiem, że wykonawca wykona wszelkie niezbędne instalacje w budynku, tj. instalacje elektryczne, wodno- kanalizacyjne, instalacje co, wraz z wszystkimi niezbędnymi materiałami ustaleniami dokonanymi z Inwestorem na miejscu budowy. Strony ustaliły wynagrodzenie ryczałtowe w wysokości 11.500,00 euro brutto. Aneksem numer (...) strony zmieniły kwotę tego wynagrodzenia na 11.500,00 euro brutto.

Powód nie wykazał, że spełnienie świadczenia wyrażonego w walucie obcej mogło nastąpić poprzez zapłatę w pieniądzu polskim, gdyż dłużnik dokonał wyboru tej waluty jako waluty rozliczeń przez czynności konkludentne. Pozwany z pewnością nie uznał powództwa wywiedzionego w złotych polskich (vide: wyroki Sądu Najwyższego z dnia 18 stycznia 2001r. V CKN 1840/00, OSNC 2001/7-8/114 oraz z dnia 12 grudnia 1997r. II CKN 512/97, OSP 1999/4/81). Pozwany nie zapłacił również żadnej z należności objętych fakturami wystawionymi przez powoda, zaś fakt dokonania płatności zaliczki w złotych polskich nie świadczy o tym, że strony umówiły się, że zapłata za instalacje nastąpi w złotych polskich. W rezultacie Sąd uznał roszczenie powoda o zapłatę wynagrodzenia za wykonanie instalacji za niezasadne, gdyż było ono sprzeczne z zasadą walutowości Powód w myśl art. 354 k.c. winien żądać zasądzenia należności w walucie euro, a więc w walucie wynikającej z zawartej umowy (aneksu nr (...)). Wykonanie zobowiązania pieniężnego powinno bowiem nastąpić zgodnie z jego treścią. Zasada ta obejmuje także walutę w jakiej zapłata ma być dokonana. Powód nie posiadał natomiast prawnie ukształtowanego uprawnienia wyboru waluty przy formułowaniu żądania o zapłatę wynagrodzenia za wykonanie instalacji.

Stan faktyczny sprawy został ustalony na podstawie dokumentów złożonych przez strony, zeznań świadków oraz strony, a także w oparciu o opinię biegłego sądowego. Ocena tych dowodów została dokonana powyżej.

Sąd uznał za nie mający znaczenia dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy kosztorys wstępny złożony przez powoda, gdyż jak wynika z opinii biegłego pozycje wyszczególnione w kosztorysie nie odpowiadały pracom zleconym powodowi na podstawie umowy.

Sąd pominął również wniosek o przeprowadzenie dowodu z opinii kolejnego biegłego. Jak już wskazano opinia sporządzona przez biegłego A. G. była przydatna dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy, zaś wnioski opinii w świetle dostępnego materiału dowodowego pozwoliły Sądowi na wyliczenie wynagrodzenia należnego powodowi za wykonane prace. Zdaniem Sądu dopuszczenie dowodu z opinii nowego biegłego doprowadziłoby do bezzasadnego przedłużenia postępowania.

Reasumując biegły udzielił odpowiedzi na pytania stawiane przez Sąd i strony, zaś podczas ustnego wyjaśnienia opinii na rozprawie biegły wyjaśnił wszystkie kwestie, co do których strony zgłaszały zastrzeżenia i w sposób wyczerpujący i fachowy z podaniem motywacji postawionych wniosków odniósł się do przedmiotowych zagadnień. Wnioski opinii stanowią logiczną konsekwencję wywodów w niej zawartych i korespondują z materiałem sprawy.

Sąd podzielił również stanowisko biegłego odnośnie oceny współpracy stron, niewłaściwego dokumentowania przebiegu inwestycji i powstałych w związku z tym trudności dowodowych.

Konsekwencją powyższego rozstrzygnięcia jest orzeczenie o kosztach procesu zawarte w punkcie IV wyroku. Zgodnie z art. 108 §1 k.p.c. sąd rozstrzyga o kosztach w każdym orzeczeniu kończącym sprawę w instancji. Sąd może jednak rozstrzygnąć jedynie o zasadach poniesienia przez strony kosztów procesu, pozostawiając szczegółowe wyliczenie referendarzowi sądowemu; w tej sytuacji, po uprawomocnieniu się orzeczenia kończącego postępowania w sprawie, referendarz sądowy w sądzie pierwszej instancji wydaje postanowienie, w którym dokonuje szczegółowego wyliczenia kosztów obciążających strony.

Powództwo zostało uwzględnione w 59 % , stąd pozwany zobowiązany jest do zapłaty powodowi 59 % poniesionych kosztów procesu, zaś na powodzie spoczywa obowiązek zapłaty pozwanemu 41 % kosztów poniesionych przez pozwanego.

Sygn. akt VIII GC 426/14

ZARZĄDZENIE

1.  (...)

2.  (...)

3.  (...)

4.  (...)

5.  (...)