Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 7 grudnia 2016 r.

Sąd Okręgowy/Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Częstochowie

Wydział IV

w składzie:

Przewodniczący: SSO Monika Wąsowicz

Protokolant: Oliwia Rajewska

po rozpoznaniu w dniu 7 grudnia 2016 r. w Częstochowie

sprawy J. K.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w C.

o wysokość emerytury

na skutek odwołania J. K.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w C.

z dnia 7 stycznia 2016 r. Nr (...)

zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że zobowiązuje organ rentowy Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w C. do wyliczenia ubezpieczonemu J. K. wysokości emerytury przy uwzględnieniu wskaźnika wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego wynoszącego 95,26 %.

Sygn. akt IV U 194/16

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 7 stycznia 2016 roku numer (...) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w C. przyznał ubezpieczonemu J. K. prawo do emerytury od dnia 25 grudnia 2015 roku. Podstawą obliczenia emerytury stanowi kwota kapitału początkowego z uwzględnieniem waloryzacji na koncie do miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego przysługuje wypłata emerytury, tj. w wysokości 279.090,92 złote. Emerytura stanowi równowartość kwoty będącej wynikiem podzielenia podstawy wymiaru emerytury przez średnie dalsze trwanie życia, dla osób w wieku równym wiekowi przejścia na emeryturę, tj. przez 211,40 miesięcy, co dało kwotę 1.320,20 złotych. Jednocześnie wskazano, iż za okresy:

-

od 2 września 1967 roku do 1 listopada 1978 roku oraz

-

od 8 listopada 1978 roku do 31 grudnia 1979 roku

przyjęto wynagrodzenie minimalne.

W odwołaniu wniesionym do Sadu ubezpieczony J. K. wniósł
o ustalenie podstawy wymiaru emerytury z uwzględnieniem zarobków uzyskiwanych w okresie od 2 września 1967 roku do 31 grudnia 1979 roku zamiast przyjętego wynagrodzenia minimalnego. Domagał się wyliczenia jego wynagrodzeń z spornego okresu w oparciu o angaże znajdujące się w posiadaniu (...) S.A. w C..

Zakład Ubezpieczeń Społecznych – Oddział w C. wniósł
o oddalenie odwołania wywodząc jak w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji.

S ą d u s t a l i ł i z w a ż y ł, c o n a s t ę p u j e:

J. K. urodził się (...).

Decyzją z dnia 24 marca 2014 roku organ rentowy ustalił ubezpieczonemu kapitał początkowy. Do obliczenia podstawy wymiaru kapitału początkowego oraz obliczenia wskaźnika tej podstawy przyjęto przeciętną podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne z 10 kolejnych lat kalendarzowych, tj. od 1 stycznia 1974 roku do 31 grudnia 1983 roku w wysokości:

-

13.000 złotych w 1974 roku;

-

14.400 złotych w 1975 roku;

-

14.400 złotych w 1976 roku;

-

16.000 złotych w 1977 roku;

-

18.081 złotych w 1978 roku;

-

20.800 złotych w 1979 roku;

-

109.868 złotych w 1980 roku;

-

127.409 złotych w 1981 roku;

-

139.952 złotych w 1982 roku oraz

-

62.518 złotych w 1983 roku.

Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru wyniósł 66,14%.

Wartość kapitału początkowego na dzień 1 stycznia 1999 roku wyniosła 85.186,31 złotych.

W dniu 22 października 2015 roku ubezpieczony wniósł o ponowne przeliczenie kapitału początkowego przy uwzględnieniu angaży z okresy zatrudnienia w Hucie im. (...), co załatwione zostało odmownie decyzją z dnia 4 listopada 2015 roku.

W dniu 14 grudnia 2015 roku J. K. wniósł o przyznanie mu prawa do emerytury.

W okresie od 1 września 1964 roku do 31 maja 1983 roku ubezpieczony zatrudniony był w Hucie im. (...) w C. na stanowiskach:

-

ucznia praktycznej nauki zawodu w okresie od 1 września 1964 roku do 1 września 1967 roku oraz

-

nagrzewacza blach w okresie od 2 września 1967 roku do 31 maja 1983 roku.

(vide: akta rentowe, akta osobowe- płacowe ubezpieczonego z Huty im. (...) w C. oraz Układ Zbiorowy Pracy dla (...)z dnia 30 grudnia 1974 roku k. 30)

W opinii z dnia 17 września 2016 roku biegła sądowa lekarz specjalista
z zakresu księgowości ustaliła ubezpieczonemu najkorzystniejszy wskaźnik wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego, przy uwzględnieniu jego wynagrodzeń z okresu zatrudnienia w Hucie im. (...), w wysokości 95,26%. Do jego wyliczenia biegła przyjęta wynagrodzenia z 10 lat kalendarzowych z okresu 1974-1983 w wysokości:

-

32.310,80 złotych w 1974 roku;

-

38.912 złotych w 1975 roku;

-

39.040 złotych w 1976 roku;

-

43.939,80 złotych w 1977 roku;

-

46.526,40 złotych w 1978 roku;

-

47.203,20 złotych w 1979 roku;

-

109.868 złotych w 1980 roku;

-

127.409 złotych w 1981 roku;

-

139.952 złotych w 1982 roku oraz

-

62.518 złotych w 1983 roku.

(vide: opinia biegłej księgowej k. 49-62)

Zgodnie z art. 24 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach
i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. z 2016 roku Dz. U., poz. 887 ze zm.) ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku emerytalnego określonego w ust. 1a i 1b, z zastrzeżeniem art. 46, 47, 50, 50a, 50e i 184.

W myśl art. 24a ust. 3 ustawy emeryturę oblicza się zgodnie z art. 26,
z uwzględnieniem ust. 4 i 5.

Zgodnie zaś z art. 26 ust. 1 ustawy emerytura stanowi równowartość kwoty będącej wynikiem podzielenia podstawy obliczenia ustalonej w sposób określony
w art. 25 przez średnie dalsze trwanie życia dla osób w wieku równym wiekowi przejścia na emeryturę danego ubezpieczonego, z uwzględnieniem ust. 5 i art. 183.

Wiek ubezpieczonego w dniu przejścia na emeryturę wyraża się w ukończonych latach i miesiącach.

Z kolei art. 173 ust.1 ustawy stanowi, iż dla ubezpieczonych urodzonych po dniu 31 grudnia 1948 roku, którzy przed dniem wejścia w życie ustawy opłacali składki na ubezpieczenie społeczne lub za których składki opłacali płatnicy składek, ustala się kapitał początkowy. Wartość kapitału początkowego ustala się na dzień wejścia w życie ustawy (ust.3). Kapitał początkowy ewidencjonowany jest na koncie ubezpieczonego (ust.6).

Artykuł 174 ust.1 powołanej wyżej ustawy stanowi, iż kapitał początkowy ustala się na zasadach określonych w art. 53, z tym że podstawę wymiaru kapitału początkowego ustala się na zasadach określonych w art. 15, 16, 17 ust. 1 i 3 oraz art. 18, z tym że okres kolejnych 10 lat kalendarzowych ustala się z okresu z okresu przed dniem 1 stycznia 1999 roku (ust.3).

W myśl art. 116 ust. 5 ustawy do wniosku w sprawie przyznania świadczeń powinny być dołączone dowody uzasadniające prawo do świadczeń i ich wysokości, określone w drodze rozporządzenia przez ministra właściwego do spraw zabezpieczenia społecznego.

Zasady ustalania podstawy wymiaru emerytury określała rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 11 października 2011 roku w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno - rentowe (Dz. U. z 2011 roku Nr 237, poz. 1412). Zgodnie § 21ust. 1 środkiem dowodowym stwierdzającym wysokość wynagrodzenia, dochodu, przychodu oraz uposażenia przyjmowanego do ustalenia podstawy wymiaru emerytury lub renty są zaświadczenia pracodawcy lub innego płatnika składek, legitymacja ubezpieczeniowa lub inny dokument, na podstawie którego można ustalić wysokość wynagrodzenia, dochodu, przychodu lub uposażenia.

W niniejszej sprawie organ rentowy decyzją z dnia 7 stycznia 2016 roku przyznał ubezpieczonemu prawo do emerytury. Wysokość świadczenia ustalona została zgodnie z art. 26 ustawy, tj. przy uwzględnieniu wartości kapitału początkowego, która podzielona została przez średnie dalsze trwanie życia. Do obliczenia podstawy wymiaru kapitału początkowego przyjęto natomiast wynagrodzenia z 10 lat kalendarzowych z okresu 1974-1983, przy czym za okresy od 2 września 1967 roku do 1 listopada 1978 roku oraz od 8 listopada 1978 roku do 31 grudnia 1979 roku przyjęto wynagrodzenia minimalne.

Ubezpieczony nie zgodził się z powyższą decyzją wnosząc o przeliczenie jego świadczenia przy uwzględnieniu, za sporne okresy, rzeczywistych wynagrodzeń obliczonych w oparciu o jego angaże z okresu zatrudnienia w Hucie im. (...)
w C..

Sąd celem ustalenia rzeczywistych zarobków z Huty dopuścił dowód z opinii biegłej sądowej z zakresu rachunkowości, która w oparciu o listy płac oraz przepisy płacowe obowiązujące w tym okresie ustaliła ubezpieczonemu wysokość spornych wynagrodzeń w wysokości:

-

3.838 złotych w okresie od 2 września 1967 roku do 31 grudnia 1967 roku;

-

11.748 złotych w okresie od 1 stycznia 1968 roku do 31 grudnia 1968 roku;

-

11.757 złotych w okresie od 1 stycznia 1969 roku do 31 grudnia 1969 roku;

-

11.757 złotych w okresie od 1 stycznia 1970 roku do 31 grudnia 1970 roku;

-

11.766 złotych w okresie od 1 stycznia 1971 roku do 31 grudnia 1971 roku;

-

11.730 złotych w okresie od 1 stycznia 1972 roku do 31 grudnia 1972 roku;

-

23.389,80 złotych w okresie od 1 stycznia 1973 roku do 31 grudnia 1973 roku;

-

32.310,80 złotych w okresie od 1 stycznia 1974 roku do 31 grudnia 1974 roku;

-

38.912 złotych w okresie od 1 stycznia 1975 roku do 31 grudnia 1975 roku;

-

39.040 złotych w okresie od 1 stycznia 1976 roku do 31 grudnia 1976 roku;

-

43.939,80 złotych w okresie od 1 stycznia 1977 roku do 31 grudnia 1977 roku;

-

46.526,40 złotych w okresie od 1 stycznia 1978 roku do 31 grudnia 1978 roku oraz

-

47.203,20 złotych w okresie od 1 stycznia 1979 roku do 31 grudnia 1979 roku.

Do wyliczenia tych wynagrodzeń biegła przyjęła składniki wynikające bezspornie
z akt osobowych ubezpieczonego oraz Układu Zbiorowego Pracy, tj.:

⚫

stawkę osobistego zaszeregowania według stawki godzinowej oraz normatywny czas pracy w wysokości:

-

4,50 zł/godz. w okresie od 2 września 1967 roku do 31 marca 1973 roku;

-

10,20 zł/godz. w okresie od 1 kwietnia 1973 roku do 31 maja 1973 roku;

-

11,40 zł/godz. w okresie od 1 czerwca 1973 roku do 31 sierpnia 1974 roku;

-

18,30 zł/godz. w okresie od 1 września 1974 roku do 31 października 1974 roku;

-

16 zł/godz. w okresie od 1 listopada 1974 roku do 30 czerwca 1977 roku oraz

-

18,80 zł/godz. w okresie od 1 lipca 1977 roku do 31 grudnia 1979 roku

⚫

deputat węglowy w wysokości:

-

2,4 tony po 500 zł, tj. 1.200 złotych rocznie w okresie od 2 września 1967 roku do 31 grudnia 1974 roku;

-

2,4 tony po 560 złotych, tj. 1.344 złotych w okresie od 1 stycznia 1975 roku do 31 stycznia 1977 roku;

-

5,6 tony po 560 złotych, tj. 3.136 złotych rocznie w okresie od 1 lutego 1977 roku do 31 grudnia 1979 roku.

Przyjęcie powyższych wynagrodzeń do wyliczenia wskaźnika wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego spowodowało jego wzrost z 66,14% do 95,26%.

Zarzuty do powyższej opinii zgłosił organ rentowy podnosząc, iż podstawowym dokumentem stwierdzającym wysokość wynagrodzenia pracownika jest zaświadczenie zakładu pracy sporządzone na druku Rp-7 na podstawie posiadanej dokumentacji płacowej, do wystawienia którego uprawniony jest pracodawca, bądź jego następca prawny lub syndyk lub legitymacja ubezpieczeniowa, zawierająca odpowiednie wpisy o okresach zatrudnienia
i osiąganych w tych okresach wynagrodzeniach. W przypadku gdy ubezpieczony nie ma możliwości uzyskania wymaganych dowodów wystarczającym dokumentem jest przedłożenie oryginalnych list płac pod warunkiem, że są one opatrzone pieczątką firmową oraz pieczątką imienną osoby dokonującej wpisu lub odpowiedzialnej za wpis o wysokości osiąganych wynagrodzeń. Dopuszczalne jest również ustalenie wynagrodzeń na podstawie angaży z akt osobowo – płacowych pod warunkiem, że stawka wynagrodzenia została określona kwotowo – miesięcznie. W przypadku jednak, gdy w aktach osobowych pracownika wynagrodzenie określone jest stawką godzinową dopuszczalne jest ustalenie wynagrodzenia, stanowiącego podstawę wymiaru świadczenia tylko wówczas, jeżeli zachowały się dane dotyczące ilości godzin, jaką pracownik faktycznie przepracował w danym okresie na określonym stanowisku (dziennie, tygodniowo lub miesięcznie). W aktach osobowych ubezpieczonego za sporny okres zachowały się stawki dniówkowe wynagrodzenia bez danych dotyczących ilości faktycznie przepracowanych godzin i dni. Dlatego też wyliczenie biegłej, choć poprawne matematycznie, zdaniem organu rentowego jest jedynie wyliczeniem czysto hipotetycznym i nie może stanowić podstawy do ustalenia zarobków wnioskodawcy osiąganych w spornym okresie. W związku z powyższym Zakład wniósł o oddalenie odwołania ubezpieczonego.

Zdaniem Sądu powyższe wyliczenie biegłej należało uznać za prawidłowe,
a zarzuty organu rentowego za nieuzasadnione i stanowiące w istocie polemikę
z logicznymi wnioskami opinii biegłej. W ocenie Sądu nic bowiem nie stało na przeszkodzie, aby do wyliczenia wynagrodzenia odwołującego, przy uwzględnieniu wynikających z jego akt osobowych stawek godzinowych, przyjąć obowiązujący
w spornym okresie normatywny czas pracy, albowiem z załączonej dokumentacji osobowej nie wynika, aby w spornym okresie J. K. przebywał na dłuższych zwolnieniach lekarskich lub dłuższych urlopach bezpłatnych (poza okresem od 2 listopada 1978 roku do 7 listopada 1978 roku).

Mając na uwadze powyższe Sąd na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. zmienił zaskarżoną decyzję w ten sposób, że zobowiązał organ rentowy do wyliczenia ubezpieczonemu wysokości emerytury przy uwzględnieniu wskaźnika wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego wynoszącego 95,26%.