Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 24 stycznia 2017 r.

Sąd Okręgowy Warszawa-Praga w Warszawie VI Wydział Karny Odwoławczy w składzie :

Przewodniczący: SSO Maciej Schulz (spr.)

Sędziowie: SO Anna Zawadka

SO Aleksandra Mazurek

Protokolant: protokolant sądowy Anna Rusak

przy udziale prokuratora Teresy Pakieły

po rozpoznaniu dnia 20 stycznia 2017 r. w Warszawie

sprawy I. G. (1), syna Z. i A. ur. (...) w W.

oskarżonego o czyn z art. 300 § 2 kk

I. G. (3) z domu C., córki K. i D. ur. (...) w O.

oskarżonej o czyn z art. 18 § 3 kk w zw. z art. 300 § 2 kk

T. G., syna I. i I. ur. (...) w O.

oskarżonego o czyn z art. 18 § 3 kk w zw. z art. 300 § 2 kk

na skutek apelacji wniesionej przez prokuratora

od wyroku Sądu Rejonowego w Otwocku

z dnia 30 marca 2016 r. sygn. akt II K 290/11

zaskarżony wyrok uchyla i sprawę przekazuje Sądowi Rejonowemu w Otwocku do ponownego rozpoznania.

SSO Anna Zawadka SSO Maciej Schulz SSO Aleksandra Mazurek

VI Ka 979/16

UZASADNIENIE

I. G. (1) został oskarżony o to, że w okresie od 26 lutego 2008 roku do dnia 22 października 2009 roku w O., w celu udaremnienia wykonania orzeczeń sądowych w postaci nakazu zapłaty z dnia 11 września 2007 roku wydanego przez Sąd Okręgowy w Gliwicach w sprawie o sygn. akt I Nc 73/07 opiewającego na kwotę 296.231,94 zł wraz z ustawowymi odsetkami oraz nakazu zapłaty z dnia 28 listopada 2007 roku wydanego przez Sąd Rejonowy w Zabrzu w sprawie o sygn. V GNc 1231/07 opiewającego na kwotę 9.515,07 zł z ustawowymi odsetkami – udaremnił zaspokojenie swojego wierzyciela w osobie A. K. poprzez dokonanie pozornej sprzedaży T. G. działki budowlanej wraz z budynkiem mieszkalnym, położonymi w O., przy ulicy (...), a także darowanie I. G. (3) posiadanego udziału w lokalu mieszkalnym numer (...) położonym w O., przy al. (...), tj. o czyn z art. 300 § 2 k.k.

I. G. (3) została oskarżona o to, że w okresie od 26 lutego 2008 roku do dnia 22 października 2009 roku w O., w zamiarze aby I. G. (1) udaremnił wykonanie orzeczeń sądowych w postaci nakazu zapłaty z dnia 11 września 2007 roku wydanego przez Sąd Okręgowy w Gliwicach w sprawie o sygn. akt I Nc 73/07 opiewającego na kwotę 296.231,94 zł wraz z ustawowymi odsetkami oraz nakazu zapłaty z dnia 28 listopada 2007 roku wydanego przez Sąd Rejonowy w Zabrzu w sprawie o sygn. V GNc 1231/07 opiewającego na kwotę 9.515,07 zł z ustawowymi odsetkami, ułatwiła I. G. (1) udaremnienie zaspokojenia swojego wierzyciela w osobie A. K. poprzez dokonanie pozornego zbycia składników majątku w/w objętego małżeńską wspólnotą majątkową w postaci: działki budowlanej wraz z budynkiem mieszkalnym, położonym w O., przy ul. (...), a także poprzez przyjęcie darowizny w postaci udziału w lokalu mieszkalnym numer (...) położnym w O. przy al. (...), należącego do I. G. (1) w ramach małżeńskiej wspólnoty majątkowej, to jest o czyn z art. 18 § 3 k.k. w zw. z art. 300 § 2 k.k.

T. G. został oskarżony o to, że w dniu 26 lutego 2008 roku w O., w zamiarze, aby I. G. (1) udaremnił wykonanie orzeczeń sądowych w postaci nakazu zapłaty z dnia 11 września 2007 roku wydanego przez Sąd Okręgowy w Gliwicach w sprawie o sygn. akt I Nc 73/07 opiewającego na kwotę 296.231,94 zł wraz z ustawowymi odsetkami oraz nakazu zapłaty z dnia 28 listopada 2007 roku wydanego przez Sąd Rejonowy w Zabrzu w sprawie o sygn. V GNc 1231/07 opiewającego na kwotę 9.515,07 zł z ustawowymi odsetkami, ułatwił I. G. (1) udaremnienie zaspokojenia swojego wierzyciela w osobie A. K. poprzez dokonanie pozornego zbycia składników majątku w/w w postaci działki budowlanej wraz z budynkiem mieszkalnym, położonymi w O., przy ul. (...) tj. o czyn z art. 18 § 3 k.k. w zw. z art. 300 § 2 k.k.

Sąd Rejonowy w Otwocku wyrokiem z dnia 30 marca 2016 roku, II K 290/11 uniewinnił oskarżonych I. G. (1), I. G. (3) i T. G. od zarzucanych im czynów, zwolnił oskarżonych od ponoszenia kosztów sądowych, wydatki przejmując na rachunek Skarbu Państwa.

Od powyższego wyroku apelację wniósł prokurator apelację, skarżąc wyrok w całości na niekorzyść wszystkich oskarżonych. Prokurator podniósł zarzut błędu w ustaleniach faktycznych i wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi I Instancji do ponownego rozpoznania.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Nie przesądzając kwestii sprawstwa oskarżonych, wobec ujawnienia w toku kontroli odwoławczej okoliczności wymagających wyjaśnienia uwzględnić należało wniesioną przez prokuratora apelację i wniosek w niej zawarty.

Sąd Rejonowy jedynie pobieżnie odniósł się do regulacji przewidzianych w przepisach kodeksu rodzinnego i opiekuńczego oraz kodeksu postępowania cywilnego, co zdaniem tutejszego Sądu stanowi uchybienie, gdyż wnikliwa analiza tych przepisów pod kątem zaistniałego stanu faktycznego jest konieczna dla poczynienia prawidłowych ustaleń. Niewystarczające jest wyrażenie wyłącznie przekonania, iż wobec braku inicjatywy wierzyciela o rozszerzenie tytułu wykonawczego na majątek wspólny małżonków I. i I. G. (3) - niezwłocznie po otrzymaniu tytułu egzekucyjnego lub nadaniu klauzuli wykonalności – nie ma podstaw do stwierdzenia, iż oskarżeni swoim zachowaniem wypełnili znamiona czynów im zarzucanych. Faktycznie wierzyciel do momentu wystąpienia ze stosownym wnioskiem nie byłby uprawniony do zaspokojenia wierzytelności z majątku wspólnego. Uznanie jednak, iż intencje i działania oskarżonych należy oceniać przez pryzmat zaniechania tej czynności jest błędne. Należałoby wówczas przyjąć, iż wierzyciel jeszcze przed podjęciem czynności egzekucyjnych wiedział dokładnie lub byłby zobowiązany do posiadania wiadomości co wchodzi w skład majątku osobistego oskarżonego, a co w skład majątku wspólnego. W przepisach kodeksu postępowania cywilnego nie przewidziano obowiązku wykazania przez wierzyciela składników majątku dłużnika i wskazania z jakiej części (jako majątku osobistego) można zaspokoić roszczenie. Wręcz przeciwnie zgodnie z art. 801 k.p.c. przy braku wskazania majątku dłużnika przez wierzyciela komornik wzywa dłużnika do złożenia wykazu majątku. Co więcej, wierzyciel może zlecić komornikowi poszukiwanie majątku dłużnika w sytuacji gdy brak jest możliwości ustalenia majątku pozwalającego na zaspokojenie świadczenia w drodze czynności w trybie art. 801 k.p.c. Istotna okazać mogłaby się także regulacja z art. 913 k.p.c.

Znamienną okolicznością, której poświęcić należałoby uwagę, jest data zawiadomienia I. G. (1) o zajęciu wierzytelności. Zgodnie z potwierdzeniem odbioru (k. 22, akt Km 2348/07) w dniu 15 lutego 2008 roku I. G. (1) odebrał pismo o zajęciu wierzytelności od komornika. Znajdujące się w aktach zażalenie z dnia 17 lutego 2008 roku sporządzone osobiście przez niego potwierdza, iż od dnia 15 lutego 2008 roku miał świadomość zaopatrzenia tytułu egzekucyjnego w klauzulę wykonalności i wszczęcia egzekucji. Zarzut w niniejszym postępowaniu zawiera czasookres od 26 lutego 2008 roku do 22 października 2009 roku. Sąd Rejonowy w swoich rozważaniach nie odniósł się do chronologii tych wydarzeń, pominął datę otrzymania zawiadomienia o wszczętej egzekucji i podejmowania czynności przekazania majątku przez oskarżonego I. G. (1). Nie podważając przy tym wersji przedstawionej przez oskarżonych zasadnym zdaje się być wnikliwe zbadanie sprawy z uwzględnieniem czasu jaki dzielił poszczególne zdarzenia. W tej bowiem kwestii pojawia się pytanie czy gdyby nie doszło do sprzedaży nieruchomości przez oskarżonego I. G. (1) - w niedługim czasie po wszczęciu egzekucji - to czy wierzyciel dysponowałby uprawnieniem do wystąpienia w trybie art. 787 k.p.c. (art. 41 krio) z wnioskiem o objęcie tytułem wykonawczym małżonki dłużnika z ograniczeniem do majątku wspólnego. Sąd Rejonowy, jak to wynika z uzasadnienia, nie prowadził rozważań w tym kierunku. Uniemożliwia to zarazem Sądowi Okręgowemu przeprowadzenie pełnej kontroli instancyjnej zaskarżonego wyroku i zbadanie zasadności rozstrzygnięcia. W ocenie Sądu Okręgowego okoliczności sprawy wymagają dokonania ich drobiazgowej oceny na tle regulacji procedury cywilnej.

Kolejnym brakiem dostrzeżonym przez Sąd Okręgowy, a wymagającym uzupełnienia jest zaniechanie przedstawienia przez Sąd Rejonowy powodów nieuznania czynności prawnej sprzedaży nieruchomości i zbycia składników majątku objętego małżeńską wspólnotą majątkową za pozorną. Na podstawie wywodów Sądu Rejonowego należałoby sądzić, iż jedynie z uwagi na niewystąpienie przez wierzyciela o rozszerzenie tytułu wykonawczego na majątek wspólny małżonków, czynności oskarżonych nie noszą cech pozorności.

W tym stanie rzeczy, zasadnym i koniecznym było uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi Rejonowemu do ponownego rozpoznania. Zagadnieniem wymagającym dogłębniejszej analizy jest wspomniana możliwość zastosowania reguły upoważniającej do wystąpienia przez wierzyciela z żądaniem zaspokojenia z majątku wspólnego (art. 41 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego). Głównie należałoby skupić uwagę na weryfikacji czy w myśl art. 787 k.p.c. zachodziły podstawy do nadania tytułowi egzekucyjnemu klauzuli wykonalności przeciwko małżonce I. G. (1) z ograniczeniem do majątku objętego wspólnością majątkową na dzień wszczęcia postępowania egzekucyjnego. W tym też kontekście rozważyć należy czy fakt świadomości I. G. (3) o prowadzeniu działalności gospodarczej i charakteru podejmowanych w ramach tego czynności przez I. G. (1) może być rozumiane jako zgoda małżonka dłużnika, o której mowa w treści art. 787 k.p.c. czy ewentualnie w inny sposób nie doszło do akceptacji z jej strony. Sąd Rejonowy winien również przesłuchać oskarżonych na okoliczność świadomości I. G. (3) i T. G. o toczących się wobec I. G. (1) postępowaniach i wystawionych nakazach zapłaty przed podjęciem czynności mających na celu zmianę właściciela nieruchomości. Ponownie rozpoznając sprawę Sąd Rejonowy powinien także wypowiedzieć się w temacie pozorności czynności oskarżonych tj. wyjaśnić czy czynności te były pozorne czy też nie i w sposób wyczerpujący uzasadnić swoje stanowisko.

Mając na uwadze powyższe, Sąd Okręgowy orzekł jak w wyroku.

SSO Anna Zawadka SSO Maciej Schulz SSO Aleksandra Mazurek