Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 22 października 2013 roku

Sąd Okręgowy w Tarnowie – Wydział IV Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSO Dariusz Płaczek

Protokolant: st. sekr. sądowy Patrycja Czarnik

po rozpoznaniu w dniu 22 października 2013 roku w Tarnowie na rozprawie

sprawy z odwołania E. P.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

z dnia 4 marca 2013 roku nr (...)

w sprawie E. P.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

o prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy

zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznaje odwołującemu E. P. rentę z tytułu częściowej niezdolności do pracy na okres od 1 marca 2013 roku do 1 lipca 2013 roku.

Sygn. akt IV U 694/13

UZASADNIENIE

wyroku Sądu Okręgowego w Tarnowie

z dnia 22 października 2013 r.

Decyzją z dnia 04.03.2013 r., nr (...), Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. , na podstawie przepisów ustawy z dnia 17.12.1998 r. o emeryturach
i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2009 r. Nr 153, poz. 1227 ze zm.), wstrzymał od dnia 01.03.2013 r. wypłatę E. P. renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy, ponieważ komisja lekarska ZUS w orzeczeniu z dnia 21.02.2013 r. uznała, że wnioskodawca nie jest niezdolny do pracy.

W odwołaniu od tej decyzji E. P. domagał się jej zmiany i przyznania mu prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy. W uzasadnieniu odwołujący podniósł, że zaskarżona decyzja jest dla niego krzywdząca, ponieważ stan jego zdrowia z uwagi na wiele przebytych chorób nie uległ poprawie, ale się pogarsza, uniemożliwiając mu wykonywanie pracy zarobkowej.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie, podtrzymując argumentację zawartą w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji.

Bezsporne w niniejszej sprawie było, że E. P., urodzony (...), ma wykształcenie podstawowe. Od 02.03.1970 r. do 30.09.1978 r. pracował jako monter wyrobów w Zakładach (...) w T., od 04.10.1978 r. do 31.05.1985 r. jako asystent kontraktacji w Wojewódzkim Przedsiębiorstwie (...) w T., zaś od 04.06.1985 r. do 30.06.1993 r. jako rewident- portier - dozorca w Gminnej Spółdzielni (...) w T.. Od
23.11.2008 r. do 30.09.2010 r. i od 03.11.2010 r. do czerwca 2013 r. był zatrudniony
w wymiarze 9/10 etatu w Spółdzielni (...) w K. Oddział w T.
w charakterze pracownika ochrony.

Od 27.09.1993 r. ubezpieczony pobierał rentę według III grupy inwalidów, a następnie rentę z tytułu częściowej niezdolności do pracy, którą wypłacano mu do 30.06.2004 r. i od 08.09.2005 r. do 01.07.2013 r.

W orzeczeniu z dnia 25.10.2010 r. lekarz orzecznik ZUS uznał, że ubezpieczony jest częściowo niezdolny do pracy na okres do 01.07.2013 r. Na tej podstawie, decyzją
z dnia 10.11.2010 r. organ rentowy przyznał odwołującemu prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy na okres od 01.11.2010 r. do 01.07.2013 r.

Z uwagi na to, że orzeczenia lekarza orzecznika ZUS z dnia: 15.10.2007 r., 31.10.2008 r. i 25.10.2010 r. stwierdzające okresową częściową niezdolność badanego do pracy budziły zastrzeżenia Naczelnego Lekarza ZUS co do zgodności z zasadami orzecznictwa lekarskiego, Naczelny Lekarz ZUS w trybie nadzoru nad wykonywaniem orzekania o niezdolności do pracy przekazał do rozpatrzenia przez komisję lekarską ZUS wskazane wyżej orzeczenia lekarza orzecznika na podstawie art. 14 ust. 5 pkt 3 ustawy z dnia 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z FUS.

W konsekwencji, w orzeczeniu z dnia 21.02.2013 r. komisja lekarska ZUS uznała, że ubezpieczony nie jest niezdolny do pracy. Orzeczenie to legło u podstaw wydania zaskarżonej decyzji.

(okoliczności bezsporne)

Sąd ustalił ponadto następujący stan faktyczny sprawy:

U odwołującego zdiagnozowano:

-

przewlekły zespół bólowy dolnego i górnego odcinka kręgosłupa na podłożu zmian zwyrodnieniowych i dyskopatycznych z istotnym upośledzeniem ruchomości
i funkcji,

-

(...) z zaburzeniami wentylacji płuc średniego stopnia,

-

chorobę niedokrwienną serca (...),

-

nadciśnienie tętnicze II stopnia wg (...),

-

cukrzycę typu 2 wyrównaną,

-

niedosłuch odbiorczy obustronny.

Odwołujący jest częściowo niezdolny do pracy od 01.11.2010 r. do 01.07.2013 r. i nie rokuje odzyskania zdolności do pracy po przekwalifikowaniu.

Badanie obrazowe MR odcinka L-S kręgosłupa z 27.06.2008 r. i badanie RTG odcinka szyjnego kręgosłupa z 27.07.2010 r. potwierdziły u badanego wielopoziomową dyskopatię C4-C5,C5-C6,C6-C7, L4-L5 i L5-S1. Z tego powodu wnioskodawca był leczony systematycznie w poradni neurologicznej i korzystał z zabiegów rehabilitacyjnych.

Badanie przedmiotowe narządu ruchu wykazało u odwołującego istotne ograniczenie ruchomości w odcinku szyjnym i lędźwiowo- krzyżowym oraz ograniczenie ruchomości
w stawach barkowych i kolanowych.

Biegły neurolog stwierdził obecność ubytkowych zmian neurologicznych pod postacią osłabienia odruchu kolanowego po stronie prawej oraz braku odruchów skokowych po stronie prawej i lewej.

Opiniowany ma nieporadny chód.

Schorzenia te upośledzają sprawność organizmu w/w w stopniu znacznym uniemożliwiając mu wykonywanie pracy zgodnie z poziomem posiadanych kwalifikacji.
W przypadku badanego przeciwwskazana jest praca fizyczna.

Nad polami płucnymi i sercem nie stwierdzono u wnioskodawcy obecności patologicznych zmian osłuchowych. Nadciśnienie tętnicze przebiega z wydolnym układem krążenia i nie czyni go osobą niezdolną do pracy, podobnie jak niepowikłana cukrzyca.

dowód:

-

opinia sądowo- lekarska z dnia 20.08.2013 r.- k. 10-13,

Sąd podzielił wnioski wynikające z opinii biegłych ortopedy- traumatologa, neurologa i kardiologa, albowiem opinia ta sporządzona została w sposób rzetelny, po osobistym przebadaniu ubezpieczonego oraz bardzo szczegółowej i wszechstronnej analizie dokumentacji zgromadzonej w aktach rentowych, przy czym biegli legitymowali się fachową wiedzą oraz odpowiednim doświadczeniem zawodowym. W ocenie Sądu, dokonana przez biegłych diagnoza schorzeń występujących u wnioskodawcy jest prawidłowa, zaś wnioski wynikające z opinii korespondują ze zgromadzoną dokumentacją medyczną oraz bazują na wynikach przeprowadzonego badania, co czyni opinię wewnętrznie spójną, logiczną i kompletną. Opinia w sposób jednoznaczny i przejrzysty obrazuje stan zdrowia odwołującego i w oparciu o aktualne wskazania wiedzy medycznej kategorycznie rozstrzyga kwestię wpływu stwierdzonych u niego schorzeń na zdolność do pracy. Z tych też powodów, Sąd w pełni podzielił wnioski wynikające z opinii sądowo- lekarskiej odnośnie częściowej okresowej niezdolności badanego do pracy zarobkowej.

Opinia ta została zakwestionowana przez organ rentowy, który podniósł, że biegli sądowi pominęli istotną okoliczność, a mianowicie to, że przez ostatnie lata odwołujący pracował w charakterze dozorcy, która to praca nie wymaga szczególnej sprawności fizycznej. W ocenie ZUS, wnioskodawca nie utracił więc zdolności do wykonywania tej pracy, ponieważ częściową niezdolność do pracy wyznacza dopiero utrata aż w znacznym stopniu zdolności do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji, co w niniejszej sprawie nie zachodzi, ponieważ ubezpieczony zachował zdolność do wykonywania prostych prac fizycznych, jak np. pracy w charakterze portiera czy dozorcy. Mając to na uwadze, organ rentowy wniósł o dopuszczenie w sprawie dowodu z opinii uzupełniającej biegłych sądowych celem udzielenia odpowiedzi na pytanie, czy odwołujący w znacznym stopniu utracił zdolność do wykonywania nawet lekkich prac, np. pracy portiera.

Zarzuty powyższe nie zasługiwały na uwzględnienie, gdyż nie nasuwały wątpliwości zarówno fachowość biegłych sądowych, jak i rzetelność przeprowadzonego przez nich badania. Wydana w sprawie opinia jest pełna, jasna
i poprawna metodologicznie. W szczególności wydający ją specjaliści dokonali oceny stanu zdrowia wnioskodawcy z punktu widzenia kryteriów określonych dyspozycją art. 12 ustawy
z dnia 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z FUS- wyraźnie wskazując, że opiniowany
z uwagi na stwierdzone u niego schorzenia narządu ruchu w postaci przewlekłego zespołu bólowego dolnego i górnego odcinka kręgosłupa na podłożu zmian zwyrodnieniowych
i dyskopatycznych z istotnym upośledzeniem ruchomości i funkcji oraz stopień ich nasilenia, jest osobą częściowo okresowo niezdolną do pracy. Z opinii wyraźnie wynika, że
u wnioskodawcy stwierdza się ograniczenie ruchomości w odcinku szyjnym i lędźwiowo- krzyżowym, ograniczenie ruchomości w stawach barkowych i kolanowych oraz obecność ubytkowych zmian neurologicznych pod postacią osłabienia odruchu kolanowego po stronie prawej oraz braku odruchów skokowych po stronie prawej i lewej, co sprawia, że w/w ma nieporadny chód. Wiadomo również, że do końca lutego 2013 r. odwołujący pobierał rentę
z tytułu częściowej niezdolności do pracy w związku ze schorzeniami narządu ruchu.

Wbrew twierdzeniom organu rentowego, fakt, że od 23.11.2008 r. do 30.09.2010 r. i od 03.11.2010 r. do czerwca 2013 r. ubezpieczony był zatrudniony w wymiarze 9/10 etatu w Spółdzielni (...) w K. Oddział w T. w charakterze pracownika ochrony nie podważa wniosków wynikających z opinii biegłych sądowych o częściowej niezdolności badanego do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji. Wszak trzeba mieć na uwadze, że osobą częściowo niezdolną do pracy w rozumieniu art. 12 ust. 3 ustawy z dnia 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z FUS jest pracownik, który w wyniku choroby ma w istotny sposób ograniczoną zdolność do pracy, może natomiast wykonywać zatrudnienie niżej kwalifikowane, w niepełnym wymiarze casu pracy. Częściowa niezdolność do pracy polega na utracie w znacznym stopniu zdolności do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji. W konstrukcji częściowej niezdolności do pracy (której definicję zawiera art. 12 ust. 3 ustawy o emeryturach i rentach z FUS) chodzi o ocenę zachowania zdolności do wykonywania nie jakiejkolwiek pracy, lecz pracy „zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji”. Ratio legis wyodrębnienia tej przesłanki stanowi konieczność wyeliminowania sytuacji, w których ubezpieczeni o wyższych kwalifikacjach po utracie zdolności do ich zarobkowego wykorzystania zmuszeni byliby podjąć pracę niżej kwalifikowaną, do której zachowali zdolność, wobec braku środków do życia. Inaczej mówiąc, ubezpieczony może być uznany za częściowo niezdolnego do pracy, gdy zachował zdolność do wykonywania jakiejkolwiek pracy (na przykład pracy wymagającej niższych albo niewymagającej w ogóle jakichkolwiek kwalifikacji), lecz jednocześnie utracił w znacznym stopniu zdolność do pracy, do której posiada kwalifikacje. Wyjaśnienie treści pojęcia „pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji” wymaga uwzględnienia zarówno kwalifikacji formalnych (czyli zakresu i rodzaju przygotowania zawodowego udokumentowanego świadectwami, dyplomami, zaświadczeniami), jak i kwalifikacji rzeczywistych (czyli wiedzy i umiejętności faktycznych, wynikających ze zdobytego doświadczenia zawodowego). Przy ocenie niezdolności do pracy dla celów rentowych bardziej istotne są kwalifikacje rzeczywiste. Żaden przy tym przepis ustawy nie stanowi, że osoba uznana za częściowo niezdolną do pracy w ogóle nie może pracować. Gdyby ustawodawca chciał, aby tak było dałby temu wyraz w odpowiedniej normie prawnej. Możliwość podjęcia jakiejkolwiek prostej pracy, w sytuacji gdy ubezpieczony utracił zdolność do pracy zgodnej z posiadanymi kwalifikacjami, nie oznacza zatem przekwalifikowania warunkującego odzyskanie zdolności do pracy zarobkowej, o którym mowa w art. 12 ust. 1 ustawy z dnia 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z FUS i nie stanowi przeszkody do uznania nadal częściowej niezdolności do pracy w rozumieniu art. 12 ust. 3 tej ustawy (por. np. wyrok SN z dnia 20.03.2013 r., I UK 538/12, Legalis , wyrok SA w Szczecinie z dnia 14.02.2013 r., III AUa 523/12, LEX nr 1293041).

W tym kontekście trzeba mieć na uwadze, że praca dozorcy (pracownika ochrony) jest typową pracą wykonywaną przez ludzi chorych, świadczoną zwykle w zakładach pracy chronionej, na specjalnie przeznaczonych do tego stanowiskach. Jest to lekka praca fizyczna nie wymagająca żadnych kwalifikacji. Wykonywanie więc przez odwołującego takiej pracy, nie wymagającej nowych kwalifikacji, w wymiarze 9/10 etatu w sytuacji, gdy do tej pory pracował jako monter wyrobów i asystent kontraktacji, a od czerwca 2013 r. w ogóle już nie pracuje, nie uniemożliwia - wbrew twierdzeniom organu rentowego - uznania go za osobę nadal częściowo niezdolną do pracy. Uwzględniając powyższe, na podstawie opinii z dnia 20.08.2013 r., ocenionej pozytywnie, zgodnie z kryteriami zgodności z zasadami logiki i wiedzy powszechnej, poziomu wiedzy biegłych, a także sposobu motywowania oraz stopnia stanowczości wyrażonych w niej wniosków, Sąd oparł swoje rozstrzygnięcie w niniejszej sprawie.

Mając na uwadze, że okoliczności sporne zostały w sprawie dostatecznie wyjaśnione, Sąd oddalił wniosek dowodowy organu rentowego o dopuszczenie w sprawie dowodu z opinii uzupełniającej biegłych ortopedy- traumatologa, neurologa i kardiologa, uznając, że nie wniosłoby to niczego nowego do sprawy, zmierzając jedynie do przewłoki postępowania. Wydana w sprawie opinia jest wyczerpująca i wyjaśnia wszystkie kwestie sporne w sposób pełny, powołując się na rzeczowe, konkretne i przekonujące argumenty. W tym miejscu należy jedynie zauważyć, iż w orzecznictwie ugruntowane jest stanowisko, że potrzeba powołania innego (kolejnego) biegłego (biegłych) powinna wynikać z okoliczności sprawy,
a nie z samego niezadowolenia strony z dotychczas złożonej (złożonych) opinii. Jeżeli więc opinia biegłego jest przekonująca i zupełna dla sądu, który swoje stanowisko w tym względzie uzasadnił, to fakt, iż opinia taka jest niepełna dla stron procesowych, nie jest przesłanką dopuszczenia w sprawie kolejnej opinii (por. wyrok SN z dnia 06.05.2009 r.,
II CSK 642/08, Legalis, postanowienie SN z dnia 06.06.2012 r., I UK 113/12, Legalis ).

Pozostałe okoliczności sprawy Sąd uznał za bezsporne, gdyż nie były w żaden sposób kwestionowane przez strony, zaś dokumenty przedstawione na ich stwierdzenie nie budziły wątpliwości Sądu co do ich autentyczności.

Sąd Okręgowy rozważył, co następuje:

Odwołanie od decyzji (...) Oddział w T. z dnia 04.03.2013 r., w świetle ustalonego stanu faktycznego i obowiązujących przepisów prawa, zasługiwało na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 107 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach
z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2009 r. Nr 153, poz. 1227 ze zm.), prawo do świadczeń uzależnionych od niezdolności do pracy oraz wysokość tych świadczeń ulega zmianie, jeżeli w wyniku badania lekarskiego, przeprowadzonego na wniosek lub
z urzędu, ustalono zmianę stopnia niezdolności do pracy, brak tej niezdolności lub jej ponowne powstanie.

Jednocześnie, jak stanowi art. 101 pkt 1 tej ustawy, prawo do świadczeń ustaje, gdy ustanie którykolwiek z warunków wymaganych do uzyskania tego prawa.

Stosownie do treści art. 57 powołanej na wstępie ustawy, renta z tytułu niezdolności do pracy przysługuje ubezpieczonemu, który łącznie spełnia następujące warunki:

1)  jest niezdolny do pracy,

2)  ma wymagany okres składkowy i nieskładkowy,

3)  niezdolność do pracy powstała w okresach, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 1 i 2, pkt 3 lit. b, pkt 4, 6, 7 i 9, ust. 2 pkt 1, 3-8 i 9 lit.a, pkt 10 lit. a, pkt 11-12, 13 lit. a, pkt 14 lit. a i pkt 15-17 oraz art. 7 pkt 1-4, 5 lit. a, pkt 6 i 12, albo nie później niż w ciągu 18 miesięcy od ustania tych okresów.

Zgodnie z dyspozycją art. 12 ustawy, niezdolną do pracy jest osoba, która całkowicie lub częściowo utraciła zdolność do pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu i nie rokuje odzyskania zdolności do pracy po przekwalifikowaniu.

W myśl ust. 2 powołanego artykułu, całkowicie niezdolną do pracy jest osoba, która utraciła zdolność do wykonywania jakiejkolwiek pracy, natomiast stosownie do ust. 3, częściowo niezdolną do pracy jest osoba, która w znacznym stopniu utraciła zdolność do pracy zgodnie z poziomem posiadanych kwalifikacji.

Równocześnie w myśl art. 13 ustawy, przy ocenie stopnia i trwałości niezdolności do pracy oraz rokowania co do odzyskania tej zdolności uwzględnia się stopień naruszenia sprawności organizmu oraz możliwość przywrócenia niezbędnej sprawności w drodze leczenia, jak również możność wykonywania dotychczasowej pracy, względnie możliwość przekwalifikowania zawodowego. Zgodnie z ust. 2 tego artykułu, trwałą niezdolność do pracy orzeka się, jeżeli według wiedzy medycznej nie ma rokowań odzyskania zdolności do pracy.

Jak wynika z wydanej w niniejszej sprawie opinii biegłych ortopedy- traumatologa, neurologa i kardiologa, odwołujący z uwagi na stwierdzone u niego schorzenia narządu ruchu w postaci przewlekłego zespołu bólowego dolnego i górnego odcinka kręgosłupa na podłożu zmian zwyrodnieniowych i dyskopatycznych z istotnym upośledzeniem ruchomości
i funkcji oraz stopień ich nasilenia, jest osobą częściowo niezdolną do pracy od 01.11.2010 r. do 01.07.2013 r. i nie rokuje odzyskania zdolności do pracy po przekwalifikowaniu.
U wnioskodawcy stwierdza się ograniczenie ruchomości w odcinku szyjnym i lędźwiowo- krzyżowym oraz ograniczenie ruchomości w stawach barkowych i kolanowych. Biegły neurolog rozpoznał ponadto obecność ubytkowych zmian neurologicznych pod postacią osłabienia odruchu kolanowego po stronie prawej oraz braku odruchów skokowych po stronie prawej i lewej. To wszystko sprawia, że ubezpieczony ma nieporadny chód, a zdiagnozowane schorzenia narządu ruchu ograniczają sprawność jego organizmu w stopniu znacznym, uniemożliwiając wykonywanie pracy zarobkowej zgodnej poziomem posiadanych kwalifikacji.

Skoro więc zaskarżona przez E. P. decyzja (...) Oddział w T.
z dnia 04.03.2013 r. nie była zasadna, należało uwzględnić jego odwołanie, przyjmując jako podstawę prawną takiego rozstrzygnięcia art. 57 ust. 1 i art. 12 ust. 1 i 3 ustawy z dnia 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z FUS.

Tym samym, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c., Sąd zmienił zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznał odwołującemu prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy na okres od 01.03.2010 r.- tj. od momentu wstrzymania zaskarżoną decyzją wypłaty tego świadczenia- do 01.07.2013 r.