Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 13 stycznia 2016 roku

Sąd Okręgowy w Płocku I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

po rozpoznaniu w dniu 13 stycznia 2016 roku w Płocku na rozprawie

sprawy z powództwa K. D.

przeciwko Skarbowi Państwa – Sądowi Rejonowemu w Mławie

o odszkodowanie w kwocie 7.000.000,00 złotych

1.  oddala powództwo;

2.  odstępuje od obciążania powoda obowiązkiem zwrotu kosztów procesu pozwanemu.

Sygn. akt I C 67/15

UZASADNIENIE

W dniu 13 stycznia 2015 roku powód K. D. wniósł o zasądzenie od pozwanego Skarbu Państwa odszkodowania w kwocie 7.000.000,00 zł. W uzasadnieniu wskazał, iż on oraz jego rodzina zostali okradzeni przez wymiar sprawiedliwości. Gospodarstwo o powierzchni 32 ha i profilu drobiarskim zostało na skutek przekrętu zlicytowane i sprzedane za 1/8 wartości. Użyty do tego został nieważny operat szacunkowy (k. 3 – 4).

W piśmie z dnia 03 lutego 2015 roku powód doprecyzował, iż swoje roszczenie wiąże z działalnością Sądu Rejonowego w Mławie (k. 8).

Pozwany w odpowiedzi na pozew z dnia 02 marca 2015 roku wniósł o oddalenie powództwa i zasądzenie kosztów postępowania według norm przepisanych na rzecz Skarbu Państwa, w tym kosztów zastępstwa procesowego Skarbu Państwa – Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa. W uzasadnieniu wskazał on, iż po pierwsze pozew nie zawiera żadnych istotnych i skonkretyzowanych zarzutów, do których pozwany mógłby się odnieść. Ponadto powód nie wykazał, aby doszło do niezgodnego z prawem działania lub zaniechania pozwanego, szkody/krzywdy oraz związku przyczynowego pomiędzy tymi działaniami, a ewentualną szkodą/krzywdą. Z informacji pozwanego wynika, że w latach 2006 – 2007 Komornik Sądowy Rewiru I przy Sądzie Rejonowym w Mławie prowadził egzekucję przeciwko powodowi z nieruchomości. W związku z tym pozwany podniósł zarzut przedawnienia roszczeń z tytułu szkody wyrządzonej czynem niedozwolonym, bowiem roszczenie przedawniło się najpóźniej w 2010 roku (k. 21 – 23).

W toku dalszego postępowania strony podtrzymały swoje dotychczasowe stanowiska w sprawie.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

W 2002 roku zostało wszczęte postępowanie egzekucyjne w sprawie I Km 904/02 przez Komornika Sądowego Rewiru I przy Sądzie Rejonowym w Mławie na wniosek Banku (...) Spółka Akcyjna Oddział w C. przeciwko J. D. i M. D. z nieruchomości stanowiącej ich własność, a objętej księgą wieczystą KW nr (...) prowadzoną przez Sąd Rejonowy w Mławie. Księga wieczysta nr (...) prowadzona była dla działek nr (...) położonych we wsi S. o powierzchni 0,82 ha, działki nr (...) o pow. 19,49 ha położonej we wsi B. oraz działek nr (...) położonych we wsi C. o powierzchni 9,92 ha. Właścicielami tej nieruchomości w dacie zamieszczenia w księdze wieczystej wpisu o wszczęciu z niej egzekucji byli J. D. oraz M. D. na zasadach wspólności ustawowej (zawiadomienie o wszczęciu egzekucji – k. 9 akt KM 904/02, zawiadomienie – k. 18 akt KM 904/02).

Opis i oszacowanie przedmiotowych nieruchomości przeprowadzony został przez Komornika w dniu 06 marca 2003 roku co do działek położonych w miejscowościach S., B. oraz działek nr (...) położonych w C. (protokoły opisu i oszacowania – k. 21 – 23 akt KM 904/02).

W dniu 11 września 2003 roku odbyła się pierwsza licytacja, w trakcie której sprzedano działkę oznaczoną numerem (...) położoną we wsi B. gmina L. o pow. 19,49 ha za cenę w kwocie 92.000,00 zł. Licytacje pozostałych działek były bezskuteczne. Również wyznaczone na dzień 18 listopada 2004 roku drugie licytacje tychże działek były bezskuteczne, w związku z powyższym postanowieniem z dnia 17 grudnia 2004 roku Komornik umorzył postępowanie egzekucyjne z tych nieruchomości (protokoły licytacji – k. 43 – 48, 66 - 70 akt Km 904/02, postanowienie – k. 72 akt Km 904/02).

W dniu 13 lutego 2006 roku wierzyciel złożył wniosek o ponowne wszczęcie egzekucji z nieruchomości położonej we wsi C. gmina L. stanowiącej działki gruntu nr (...) objętej KW nr (...). W związku z powyższym postępowanie to ponownie w dniu 02 marca 2006 roku zostało wszczęte. Z nieruchomości tej jednakże w międzyczasie wszczęta została egzekucja na wniosek innego wierzyciela przez tegoż samego Komornika w sprawie Km 480/02 oraz w sprawach Km 154/03, Km 508/02 (wniosek – k. 104 akt Km 904/02, postanowienie – k. 107 akt Km 904/02, wniosek o przyłączenie – k. 110 akt Km 904/02, zawiadomienie – k. 121 akt Km 904/02).

W dniu 03 sierpnia 2006 roku odbyła się pierwsza licytacja działki gruntu oznaczonej numerem (...) o powierzchni 1,11 ha położonej we wsi C.. Suma oszacowania tej działki wynosiła 364.550,00 zł, zaś cena wywołania kwotę 273.412,50 zł. Działka została sprzedana za cenę w kwocie 275.000,00 zł. Tego samego dnia odbyła się również licytacja pozostałych działek położonych we wsi C. oznaczonych numerami (...) o powierzchni 4,43 ha. W tym przypadku suma oszacowania stanowiła kwotę 25.890,00 zł, a cena wywołania kwotę 19.417,50 zł. Działki te zostały sprzedane za cenę 20.000,00 zł. Licytacje te odbyły się pod nadzorem sędziego Sądu Rejonowego w Mławie prowadzonym w sprawie sygn. akt I Co 297/06. Na licytacjach był również obecny dłużnik K. D.. Wszystkie te działki kupił ten sam nabywca J. L.. Jeszcze tego samego dnia Sąd Rejonowy w Mławie udzielił przybicia tych działek na rzecz wyłonionego nabywcy, za zaoferowane kwoty. Postanowienie to nie było skarżone przez żadnego z uczestników postępowania egzekucyjnego (obwieszczenia – k. 5 – 6 akt I Co 297/06 Sądu Rejonowego w Mławie, protokoły licytacji – k. 8 - 12 akt I Co 297/06 Sądu Rejonowego w Mławie, postanowienie – k. 13 akt I Co 297/06 Sądu Rejonowego w Mławie).

Postanowieniem z dnia 21 września 2006 roku wydanym w sprawie sygn. akt I Co 297/06 Sąd Rejonowy w Mławie przysądził własność w/w nieruchomości położonych we wsi C. na rzecz wyłonionego nabywcy, zaś postanowieniem z dnia 06 grudnia 2006 roku zatwierdził plany podziału sum uzyskanych z egzekucji i stwierdził wygaśnięcie hipotek. Postanowienia to nie było skarżone przez żadnego z uczestników postępowania egzekucyjnego (postanowienia – k. 21, 55 - 58 akt I Co 297/06 Sądu Rejonowego w Mławie).

W dniu 15 lutego 2007 roku odbyła się pierwsza licytacja działki gruntu oznaczonej numerem 147 o powierzchni 3,87 ha położonej we wsi C. zabudowanej dwoma kurnikami. Suma oszacowania tej działki wynosiła 648.920,00 zł, zaś cena wywołania kwotę 486.690,00 zł. Działka została sprzedana za cenę w kwocie 490.000,00 zł. Tego samego dnia odbyła się również pierwsza licytacja działki gruntu oznaczonej numerem (...) o powierzchni 1,62 ha położonej we wsi C. zabudowanej dwoma kurnikami. Suma oszacowania tej działki wynosiła 331.100,00 zł, zaś cena wywołania kwotę 248.325,00 zł. Działka została sprzedana za cenę w kwocie 290.000,00 zł. Także tego samego dnia odbyła się również licytacja działek położonych we wsi S. oznaczonych numerami (...) o powierzchni 0,82 ha. W tym przypadku suma oszacowania stanowiła kwotę 2.350,00 zł, a cena wywołania kwotę 1.762,50 zł. Działki te zostały sprzedane za cenę 2.000,00 zł. Licytacje te odbyły się pod nadzorem sędziego Sądu Rejonowego w Mławie prowadzonym w sprawie sygn. akt I Co 297/06. Na licytacjach był również obecny dłużnik K. D.. Wszystkie te działki kupił ten sam nabywca J. L.. Postanowieniem z dnia 22 marca 2007 roku Sąd Rejonowy w Mławie udzielił przybicia tych działek na rzecz wyłonionego nabywcy, za zaoferowane kwoty. Postanowienie to nie było skarżone przez żadnego z uczestników postępowania egzekucyjnego (obwieszczenie – k. 99 akt I Co 297/06 Sądu Rejonowego w Mławie, protokoły licytacji – k. 102 - 109 akt I Co 297/06 Sądu Rejonowego w Mławie, postanowienia – k. 114 - 115 akt I Co 297/06 Sądu Rejonowego w Mławie).

Postanowieniem z dnia 02 maja 2007 roku wydanym w sprawie sygn. akt I Co 297/06 Sąd Rejonowy w Mławie przysądził własność w/w nieruchomości na rzecz wyłonionego nabywcy, zaś postanowieniem z dnia 15 czerwca 2007 roku zatwierdził plany podziału sum uzyskanych z egzekucji i stwierdził wygaśnięcie hipotek. Postanowienia o przysądzeniu własności nie były skarżone przez żadnego z uczestników postępowania egzekucyjnego, a w zakresie planu podziału R. i K. D. złożyli zarzuty, które zostały odrzucone postanowieniem Sądu Rejonowego w Mławie z dnia 04 października 2007 roku (postanowienia – k. 123 – 124, 146 – 147, 197, 231 – 233 akt I Co 297/06 Sądu Rejonowego w Mławie).

W ten sposób doszło w ramach licytacji do sprzedaży gospodarstwa rolnego stanowiącego własność J. i M. D.. Współdłużnikiem w ramach prowadzonego postępowania egzekucyjnego był również K. D. – ojciec J. D., który wcześniej przed wszczęciem przedmiotowego postępowania był właścicielem tego gospodarstwa rolnego (okoliczność bezsporna).

Po przeprowadzeniu przedmiotowego postępowania egzekucyjnego całość zadłużenia K. D. została spłacona w jego ramach (oświadczenie powoda – k. 265).

K. D. obecnie jest emerytem, ma 82 lata. Posiada emeryturę rolniczą w kwocie 955,00 zł. Jest osobą chorą, przebył zawał serca, udar mózgu, ma chorobę wieńcową oraz raka powieki dolnej oka lewego (oświadczenie majątkowe – k. 10 – 12, karty informacyjne – k. 191 – 210).

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o dokumenty zgromadzone w aktach sprawy niniejszej oraz aktach sprawy I Co 296/07 Sądu Rejonowego w Mławie i załączonych aktach egzekucyjnych Komornika Rewiru I przy Sądzie Rejonowym w Mławie. W ustalonym zakresie był on bezsporny.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Powództwo podlegało oddaleniu, jako bezzasadne.

Powód w sprawie niniejszej nie sprecyzował dokładnie czy roszczenie swoje opiera na naruszeniu przepisów prawa przez Sąd Rejonowy w Mławie, czy też przez Komornika, który prowadził przedmiotowe postępowanie egzekucyjne. Jednakże z przywołanych przez niego twierdzeń wynika, iż doznał on szkody na skutek dokonania sprzedaży przedmiotowych nieruchomości przez Komornika i Sąd w oparciu o nieważny operat szacunkowy i w efekcie za zaniżoną w stosunku do realnej wartości cenę nieruchomości będących przedmiotem postępowania egzekucyjnego.

A zatem powód odpowiedzialność pozwanego wywodzi z niewłaściwego jego zdaniem prowadzenia postępowania egzekucyjnego. Postępowanie to prowadzone było przez Komornika Sądowego Rewiru I przy Sądzie Rejonowym w Mławie i zasadniczo to on ponosi odpowiedzialność za ewentualne wady tego postępowania. W przypadku egzekucji z nieruchomości mamy do czynienia niejako z rozdwojeniem organów egzekucyjnych, bowiem od momentu skutecznego przeprowadzenia licytacji, postępowanie to prowadzone jest w dużej części przez Sąd, który to udziela przybicia, przysądzenia własności i wreszcie akceptuje plan podziału sumy uzyskanej z egzekucji. Nie zmienia to jednakże tego, iż głównym organem egzekucyjnym jest Komornik. To on prowadzi licytację i wyłania nabywcę. Ograniczeniem jest jedynie to, iż odbywa się to pod nadzorem sędziego, który ma czuwać nad prawidłowym przebiegiem licytacji. W tej zatem należy przyjąć, iż powód swoje roszczenie wywodzi z treści art 23 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 roku o komornikach sądowych i egzekucji (Dz. U. 06.167.1191 t.j. ze zm.), który to w paragrafie 1 stanowi, iż Komornik jest obowiązany do naprawienia szkody wyrządzonej przez niezgodne z prawem działanie lub zaniechanie przy wykonywaniu czynności. W świetle zaś § 3 Skarb Państwa jest odpowiedzialny za szkodę solidarnie z komornikiem.

Trudno jest w sprawie niniejszej jednoznacznie stwierdzić, w czyim i jakim działaniu powód upatruje źródła swej szkody, tj. czy w działaniu Komornika, czy też w działaniu bądź zaniechaniu Sądu. Powód, jako źródło szkody wskazuje ogólnie sprzedaż przedmiotowych nieruchomości, a tymczasem sprzedaż ta, co wynika z reguł kodeksu postępowania cywilnego, przebiegała wieloetapowo. Niezależnie jednakże od tego, jaka podstawa prawna odpowiedzialności pozwanego zostanie wskazana tj. czy w/w art 23 ust 3 ustawy, czy może art 417 § 1 k.c., czy wreszcie art 416 k.c. dla uznania roszczenia powoda za zasadne winno zostać udowodnione niezgodne z prawem działanie bądź zaniechanie Komornika Sądowego i, albo Sądu, powstanie szkody po stronie powoda, a następnie istnienie związku przyczynowego pomiędzy w/w dwoma elementami. Kluczowe w tej sytuacji jest samo ustalenie szkody. Powód w sprawie niniejszej dochodzi odszkodowania, a zatem rekompensaty ewentualnej szkody majątkowej doznanej na skutek działalności pozwanego. Jak sam powód określił odszkodowanie żądane przez niego w sprawie niniejszej tj. 7.000.000,00 zł odpowiada aktualnej wartości gospodarstwa rolnego zlicytowanego w trakcie przedmiotowych postępowań egzekucyjnych. W tym zatem powód dostrzega swoją szkodę i w zasadzie na tym w sprawie niniejszej dalsze rozważania należy zakończyć. Powód bowiem dochodząc tak sformułowanego roszczenia zdaje się nie dostrzegać, iż w toku całego przedmiotowego postępowania egzekucyjnego gospodarstwo to nie stanowiło już jego własności. Jego właścicielem był J. D. i M. D.. A zatem jeżeli nawet taka szkoda, na jaką wskazuje powód została wyrządzona właścicielowi przedmiotowego gospodarstwa rolnego, to nie powodowi. On bowiem właścicielem tego gospodarstwa nie był. Już to zatem pozwalało na oddalenie przedmiotowego powództwa. Powód jednakże był częściowo współdłużnikiem w przedmiotowych postępowaniach egzekucyjnych. A zatem można byłoby sobie wyobrazić taką sytuację, iż doznał on szkody na skutek sprzedaży przedmiotowego gospodarstwa po zaniżonej cenie, bowiem kwota uzyskana ze sprzedaży nie wystarczyła na spłatę całego zadłużenia i powód ze swojego innego majątku zadłużenie to musiał spłacić. Taka sytuacja w sprawie niniejszej jednakowoż nie występuje, bowiem jak powód sam wskazał, na skutek przedmiotowych postępowań egzekucyjnych całe jego zadłużenie zostało spłacone. Również zatem tak rozumiana szkoda nie powstała. W tej sytuacji zbędne jest ustalanie, czy są spełnione pozostałe przesłanki odpowiedzialności prawnej pozwanego, skoro brak jest owej podstawowej tj. szkody. Stąd też Sąd Okręgowy powództwo, jako bezzasadne oddalił.

Jednakże mając na uwadze treść art 102 k.p.c. Sąd odstąpił od obciążania powoda obowiązkiem zwrotu kosztów procesu pozwanemu. Po pierwsze powód jest już starszą, schorowaną osobą, emerytem. Nie posiada w zasadzie żadnego majątku, za wyjątkiem niewielkiej emerytury. Jednocześnie nie sposób nie zauważyć tego, iż rzeczywiście ogromne wątpliwości może budzić sprzedaż przedmiotowych nieruchomości w 2006 i 2007 roku wg. cen ustalonych w operatach szacunkowych sporządzonych w 2002 roku. Nie rozstrzygając zasadności tego, z przyczyn wskazanych wyżej, można zrozumieć przyczyny działania powoda i jego próby uzyskania odszkodowania i tym samym należało odstąpić od obciążania go kosztami niniejszego procesu na w/w zasadzie.