Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 21 lutego 2017r.

Sąd Okręgowy w Suwałkach I Wydział Cywilny w składzie następującym:

po rozpoznaniu w dniu 21 lutego 2017 roku w Suwałkach

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa (...) Ltd z siedzibą na Malcie

przeciwko E. C.

o zapłatę

na skutek apelacji powoda od wyroku zaocznego Sądu Rejonowego w Suwałkach z dnia 6 października 2016r. sygn. akt I C 1263/16

oddala apelację.

SSO Mirosław Krzysztof Derda

Sygn. akt I Ca 43/17

UZASADNIENIE

Powód (...) Ltd siedzibą na Malcie wystąpił przeciwko E. C. pozwem o zapłatę kwoty 1001,39 zł wraz z odsetkami umownymi w wysokości 4-krotności stopy kredytu lombardowego NBP od dnia 19.04.2016r., przy czym od 1.01.2016 r. nie wyższymi niż odsetki maksymalne za opóźnienie oraz zwrotu kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa prawnego według norm przepisanych.

Uzasadniając swe żądanie powód podał, że E. C. oraz pierwotny wierzyciel (...) Sp. z o.o. (poprzednio L..pl sp. z o.o.) zawarli w dniu 01.03.2015r. umowę pożyczki w formie elektronicznej za pośrednictwem serwisu internetowego. Pozwana po zapoznaniu się z ofertą, dokonała, rejestracji na wskazanej stronie internetowej podając swe dane indentyfikacyjne, w wyniku czego został wygenerowany profil klienta. Następnie pozwana otrzymała ramową umowę pożyczki z wygenerowanym dla tej umowy unikalnym numerem. Pożyczkobiorca przelał 0,01 zł ze rachunku bankowego na rachunek bankowy pożyczkodawcy w celu identyfikacji jego tożsamości oraz potwierdzenia zawarcia umowy pożyczki. Po zawarciu powyżej umowy pożyczkodawca przelał kwotę 800,00 zł na rachunek bankowy pozwanej. Następstwem powyższego było powstanie zobowiązania u pozwanej do zwrotu pożyczki w terminie do dnia 04.06.2015r. wraz z zapłatą opłaty administracyjnej w wysokości 208,80 zł, która stanowiła całkowity koszt pożyczki. Pozwana nie wywiązała się z umowy, spłaciła zobowiązanie jedynie częściowo. W związku z tym do zapłaty pozostała kwota 1.001,39 zł. Powód wskazał, iż na podstawie umowy cesji wierzytelności z dnia 30 grudnia 2014r. nabył od (...) Sp. z o.o. wierzytelność w stosunku do pozwanej E. C. wynikającą z w/w umowy pożyczki.

Pozwana E. C. nie zajęła merytorycznego stanowiska w sprawie.

Sąd Rejonowy w Suwałkach wyrokiem zaocznym z dnia 6 października 2016 r. w sprawie sygn. akt I. C 1263/16 oddalił powództwo.

Sąd Rejonowy ustalił, iż (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W. (poprzednio L.. Pl (...). z o.o.) prowadził działalność w zakresie udzielania pożyczek gotówkowych drogą elektroniczną. Zgodnie z regulaminem udzielania pożyczek umowa pożyczki to umowa zawarta pomiędzy pożyczkodawcą a pożyczkobiorcą, na której treść składają się postanowienia umowy oraz indywidualne uzgodnione warunki umowy. Przed złożeniem wniosku o udzielenie pożyczki wnioskodawca zobowiązany jest dokonać rejestracji na stronie internetowej pożyczkodawcy. W trakcie rejestracji wnioskodawca zobowiązany jest również dokonać przelewu opłaty na rachunek bankowy pożyczkodawcy kwoty 0,01 zł. W celu otrzymania pożyczki zarejestrowany wnioskodawca zobowiązany jest złożyć wniosek o udzielenie pożyczki na formularzu umieszczonym na stronie internetowej pożyczkodawcy. We wniosku wnioskodawca zobowiązany jest do określenia wnioskowanej kwoty pożyczki, liczby rat oraz termin spłaty pożyczki. Kwota pożyczki jest przekazywana pożyczkobiorcy przelewem na jego rachunek bankowy. W przypadku nieterminowej spłaty pożyczki pożyczkodawca jest uprawniony do naliczania odsetek za zwłokę w wysokości czterokrotności stopy kredytu lombardowego NBP. Jednocześnie w umowie przewidziano również opłaty za upomnienie drogą telefoniczną, drogą elektroniczną oraz w formie SMS. Opłaty są określone w załączniku do Ramowej Umowy. Opłata jest uzależniona do pożyczonej kwoty i długości opóźnienia. Całkowity koszt pożyczki obejmuje opłatę administracyjną z tytułu przygotowania, udzielenia i uruchomienia pożyczki.

W dniu 13 listopada 2014 r. E. C. zaakceptowała warunki ramowej umowy i w związku z tym dokonała przelewu w kwocie 0,01 zł na konto L..pl. W dniu 01.03.2015r. pożyczkodawca (...) Sp. z o.o. (poprzednio L..pl) przelał na jej konto przelał kwotę 800,00 zł. Pożyczka miała zostać spłacona do dnia 04.06.2015r. wraz z opłatą administracyjną w kwocie 208,80 zł. W dniu 15 stycznia 2015 roku nastąpiła zmiana nazwy L..pl sp. z o.o. z siedzibą w W. na (...) sp. z o.o. w W.. (...) Sp. z o.o. w (...) Ltd Sp. z o.o. z siedzibą na (...) zawarli w dniu 1.09.2015r. umowę przelewu wierzytelności, której przedmiotem były wierzytelności pieniężne określone w załączniku nr 1 do umowy. Pismem datowanym na dzień 09.05. 2016r. (...) z siedzibą na (...) wezwała E. C. do zapłaty kwoty 1.093,6 zł tytułem pożyczki o nr (...) w terminie 7 dni. E. C. uregulowała część należności w kwocie 664,00 zł, przy czym w pozwie nie wskazano kiedy dokonano wpłat i czy były to jednorazowe kwoty, czy też spłaty ratalne.

Sąd Rejonowy uznał, iż przedstawione przez powoda dowody nie mogły doprowadzić do uwzględnia powództwa. W przypadku zobowiązań pieniężnych to na stronie powodowej spoczywa obowiązek udowodnienia dochodzonego roszczenia, czyli wykazania istnienia zarówno konkretnego węzła obligacyjnego jak i jego treści, w tym wysokości roszczenia, tak aby okoliczności te były niewątpliwe. Art. 227 kpc stanowi, iż przedmiotem dowodu są fakty mające dla rozstrzygnięcia sprawy istotne znaczenie. Znaczenie dowodów z punktu widzenia ich istotności dla rozstrzygnięcia sprawy ocenia w toku postępowania Sąd, przy czym uznać należy, że „istotność” konkretnych dowodów wynika z przedmiotu postępowania i wiąże się z twierdzeniami faktycznymi stron. Selekcji faktów Sąd dokonuje z kolei uwzględniając zasadę prawdy materialnej i zasadę kontradyktoryjności, w ostatecznym zaś wyniku „istotność” faktu jest oceniana przez Sąd z punktu widzenia prawa materialnego. Innymi słowy, o tym jakie okoliczności – jako istotne – wymagają wyjaśnienia, decydują przepisy materialne, które powinny być zastosowane w rozpoznawanej sprawie.

Zdaniem Sadu Rejonowego nie ulega wątpliwości, iż podstawą materialną dochodzonego przez powoda roszczenia była umowa przelewu wierzytelności. W konsekwencji dla stwierdzenia czy powód sprostał ciężarowi wykazania faktów, z których wywodzi skutki prawne, a jednocześnie faktów, które dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy miały istotne znaczenie, niezbędne jest odwołanie się do treści zawartej pomiędzy stronami umowy. Zgodnie bowiem z treścią art. 509§1 kc wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba że sprzeciwiałoby to się ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania. O ważnej i skutecznej umowie cesji wierzytelności można zatem mówić (co do zasady) wówczas gdy dotyczy ona wierzytelności już istniejącej (pod pewnymi warunkami również wierzytelności przyszłej) i gdy powyższa czynność prawna nie sprzeciwia się obowiązującym przepisom, umowie łączącej dłużnika i zbywcę wierzytelności lub właściwości zobowiązania, z którego wierzytelność będąca przedmiotem przelewu wynika.

Obowiązkiem powoda było wykazanie, iż (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W. (poprzednio L..pl sp. z o.o.) zawarł umowę pożyczki z pozwaną oraz, że po stronie pozwanej pozostały nieuregulowane zobowiązania wynikające z tejże umowy. Z obowiązku tego, zdaniem Sądu Rejonowego, powód nie wywiązał się. Owszem powód złożył umowę z której wynika, iż pozwana zawarła umowę (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W. (poprzednio L..pl sp. z o.o.). Złożył również do akt sprawy umowę cesji z dnia 01.09.2015r., z której wynika, iż nabył on wierzytelności przysługujące pierwotnemu wierzycielowi, które wymienione zostały w załączniku do umowy. W ocenie Sądu umowa przelewu wierzytelności z dnia 1 września 2015r. zawiera wszystkie elementy essentaialia negotii tejże umowy. Złożony przez powoda załącznik do umowy cesji wprawdzie zawiera listę wierzytelności pieniężnych, wśród których figuruje pożyczka nr (...), ale z listy tej nie wynika, kto był pożyczkobiorcą, w jakiej dacie została zawarta umowa, jaki był termin spłaty pożyczki. W tej sytuacji wątpliwości Sądu wzbudziło, czy rzeczywiście powód nabył od pierwotnego wierzyciela tj. (...) Sp. z o.o. wierzytelność w stosunku do pozwanej D. C. z tytułu umowy pożyczki z dnia 01.03.2015r.

Powód uzasadniając swoje żądanie podał, iż pożyczka udzielona pozwanej dnia 01.03.2015r. częściowo została przez nią zwrócona. Nie wskazał jednak kiedy dokonano wpłat, wysokości poszczególnych wpłat i czy były to jednorazowe kwoty czy też spłaty ratalne, ani wreszcie sposobu w jaki zarachowane zostały te wpłaty. Jednocześnie powód nie przedstawił żadnych dowodów, które umożliwiłyby Sądowi poczynienie powyższych ustaleń i w konsekwencji zweryfikowanie prawdziwości twierdzeń pozwu odnośnie pozostałej do spłaty kwoty wynikającej z umowy pożyczki. Twierdzenia te uznać przy tym należało za wątpliwe już choćby z tej przyczyny, że w załączonego do pozwu wezwaniu do zapłaty wzywającego pozwaną do zwrotu pożyczki nie ma mowy o zaliczeniu wpłat na poczet przypadających do zwrotu pożyczki (kapitał bądź odsetki bądź też na inne części składowe składające się na całkowity koszt pożyczki).

W tym stanie rzeczy Sąd Rejonowy uznał, iż powód – pomimo obowiązków dowodowych wynikających z treści art. 6 kc, art. 6 § 2 kpc, 217 § 1 kpc – nie wykazał wysokości roszczenia dochodzonego od pozwanej, ani też że skutecznie nabył wierzytelność w stosunku do pozwanej z tyt. Umowy pożyczki z dnia 01.03.2015r. Stąd też żądanie pozwu ocenił jako wątpliwe i nieudowodnione w całości.

Powód (...) Ltd z siedzibą na (...) zaskarżył w całości powyższy wyrok zarzucając mu:

I. Naruszenie przepisów postępowania cywilnego, które miało wpływ na wynik sprawy tj.:

1. art. 233 §1 k.p.c. polegającego na przekroczeniu granic swobodnej oceny dowodów poprzez dowolną, a nie swobodną ocenę dowodów zgromadzonych w sprawie, polegającą na odmowie przyznania przedłożonym przez powódkę dokumentów jakiegokolwiek waloru dowodowego w warunkach ewidentnej bierności ze strony pozwanego, co w konsekwencji doprowadziło do uznania przez Sąd, że powódka nie udowodniła roszczenia,

2. art. 339 § 2 k.p.c. poprzez jego niewłaściwe zastosowanie i uznanie, że przytoczone przez powoda twierdzenia budzą uzasadnione wątpliwości, co z kolei wyklucza możliwość przyjęcia za prawdziwe twierdzeń powoda,

3. art. 232 k.p.c. w zw. z. art. 6 k.c. poprzez przyjęcie przez Sąd I instancji, że w niniejszej sprawie ciężar dowodu spoczywa wyłącznie na powódce,

4. art. 230 k.p.c., poprzez jego niezastosowanie pomimo istniejących ku temu przesłanek i brak uznania przez Sąd, iż w związku z niewypowiedzeniem się pozwanego, co twierdzeń powoda wskazanych w pozwie, fakty te powinny zostać uznane przez Sąd za przyznane,

5. art. 245 k.p.c. poprzez błędne uznanie, że dokumenty przedłożone przez stronę powodową w niniejszej sprawie nie stanowią dokumentów.

II. Naruszenie przepisów prawa materialnego, które miało wpływ na wynik sprawy tj.:

1. art. 509 par. I KC w zw. z art. 60 k.c. poprzez niewłaściwe zastosowanie prowadzące w konsekwencji do uznania, że powód nie udowodnił swojego roszczenia, nie wskazując w sposób zindywidualizowany pożyczki, której przelew wierzytelności został dokonany.

2. Art. 511 KC w zw. 74 par. I KC poprzez przyjęcie, że umowa zawarcia cesji może być zawarta wyłącznie w formie pisemnej. Co doprowadziło do oddalenia powództwa.

Mając na uwadze powyższe wniósł o:

1. zmianę zaskarżonego wyroku poprzez uwzględnienie powództwa w całości oraz

2. zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych, w tym także za instancję odwoławczą.

ewentualnie:

3. o uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i przekazanie do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji.

Ponadto wniósł o przeprowadzenie dowodu z dokumentu „Oświadczenia o zawarciu umowy Cesji Wierzytelności”, pierwotnego wierzyciela tj. (...) Sp. Z o.o. z dnia 18 listopada 2016 r., na okoliczność zawarcia umowy cesji wierzytelności pożyczki będącej przedmiotem sporu w niniejszej sprawie, gdyż potrzeba przeprowadzenia ww. dowodu wynikła później na skutek zarzutów podniesionych przez Sąd I Instancji w uzasadnieniu wyroku o sygn. l C 1263116 zaś jego zgłoszenie na wcześniejszym etapie postępowania nie było możliwe i nie zmierza do przedłużenia postępowania.

Sąd Okręgowy, zważył co następuje:

Apelację należało uznać za niezasadną.

Wbrew zapatrywaniom apelującego, zaskarżone orzeczenie jest prawidłowe, stanowiące wynik właściwej oceny zebranego materiału dowodowego. Sąd Okręgowy podziela poczynione przez Sąd pierwszej instancji ustalenia i w konsekwencji przyjmuje za swoje, uznając za zbędne powielanie ich w całości w treści niniejszego uzasadnienia. W ocenie Sądu odwoławczego Sąd I instancji w sposób właściwy zastosował również odpowiednie przepisy prawne do stanu faktycznego niniejszej sprawy.

Słusznie uznał Sąd Rejonowy, iż domniemanie prawdziwości twierdzeń powoda nie obowiązuje, jeżeli budzą one uzasadnione wątpliwości lub zostały przytoczone w celu obejścia prawa. Z brzmienia przepisu art. 339 § 2 kpc wynika, że chodzi tu o kwalifikowaną postać wątpliwości, a mianowicie muszą być one uzasadnione. Pogląd ten jest powszechnie akceptowany zarówno w judykaturze jak i doktrynie.

Sąd Rejonowy szczegółowo wyjaśnił czego dotyczyły wątpliwości, a przytoczona argumentacja jest logiczna i wyczerpująca.

Uznanie za prawdziwe twierdzeń podniesionych przez powoda nie zwalnia jednak sądu od oceny zasadności żądania opartego na tych twierdzeniach. Sąd rozpoznający sprawę w warunkach zaoczności ma obowiązek rozważyć, czy w świetle przepisów prawa materialnego twierdzenia powoda uzasadniają uwzględnienie żądania (wyr. SN z 31.3.1999 r., I CKU 176/97, Prok. i Pr. 1999, Nr 9, poz. 30; wyr. SN z 15.3.1996 r., I CRN 26/96, OSNC 1996, Nr 7–8, poz. 108; wyr. SN z 15.9.1967 r., III CRN 175/67, OSNCPiUS 1968, Nr 8, poz. 142). W przypadku negatywnych ustaleń w tym zakresie sąd powinien wydać wyrok zaoczny oddalający powództwo.

Złożony przez powoda załącznik do umowy cesji wprawdzie zawiera listę wierzytelności pieniężnych, wśród których figuruje pożyczka nr (...), ale z listy tej nie wynika, kto był pożyczkobiorcą, w jakiej dacie została zawarta umowa, jaki był termin spłaty pożyczki. W tej sytuacji słusznie wątpliwości Sądu Rejonowego wzbudziło, czy rzeczywiście powód nabył od pierwotnego wierzyciela tj. (...) Sp. z o.o. wierzytelność w stosunku do pozwanej D. C. z tytułu umowy pożyczki z dnia 01.03.2015r.

Podawane przez powoda okoliczności są nieweryfikowalne. Powód uzasadniając swoje żądanie podał, iż pożyczka udzielona pozwanej dnia 01.03.2015r. częściowo została przez nią zwrócona. Nie wskazał jednak kiedy dokonano wpłat, wysokości poszczególnych wpłat i czy były to jednorazowe kwoty czy też spłaty ratalne, ani wreszcie sposobu w jaki zarachowane zostały te wpłaty. Co więcej nie wiadomo czy spłata nastąpiła na rzecz zbywcy wierzytelności czy też nabywcy. Jeżeli spłacony został zbywca wierzytelności nie zostało wyjaśniono dlaczego, mimo częściowej spłaty, przeniósł na nabywcę wierzytelność w kwocie 800 zł, a więc czy w dacie przelewu wierzytelność w ogóle istniała w takiej wysokości.

Trafnie uznał Sąd Rejonowy, że budzą wątpliwości również twierdzenia powoda z tej przyczyny, że w załączonym do pozwu wezwaniu do zapłaty nie ma mowy o zaliczeniu wpłat na poczet przypadających do zwrotu pożyczki kapitału bądź odsetek bądź też na inne części składowe składające się na całkowity koszt pożyczki.

Jednostronna deklaracja o istnieniu wierzytelności, przy jednoczesnym stwierdzeniu że wierzytelność w części została spłacona zawiera w sobie wewnętrzną sprzeczność. Skoro nie istniały żadne dowody na potwierdzenie budzących wątpliwości tez zawartych w pozwie Sąd I instancji nie miał innej możliwości jak oddalić zgłoszone roszczenie.

Dokument dołączony do apelacji nie wpływa zatem na powyższą ocenę.

Żaden z zarzutów apelacyjnych nie okazał się trafny, stąd też apelację oddalono na podstawie przepisu art. 385 kpc.

SSO Mirosław Krzysztof Derda