Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 14 lutego 2017 roku

Sąd Rejonowy w Bełchatowie Wydział IV Pracy

w składzie następującym:

Przewodniczący : Sędzia SR Beata Grabiszewska

Ławnicy: H. W., B. T.

Protokolant: Wiesława Rudzka

po rozpoznaniu w dniu 31 stycznia 2017 roku w Bełchatowie

na rozprawie

sprawy z powództwa L. K.

przeciwko Szkole Podstawowej w P.

o przywrócenie do pracy

przywraca powódkę L. K. do pracy w pozwanej Szkole Podstawowej w P. na poprzednich warunkach, tj. w połowie wymiaru czasu pracy.

Sygn. akt IV P 58/16

UZASADNIENIE

W pozwie z dnia 25 maja 2016 roku (data wpływu do Sądu), skierowanym przeciwko Szkole Podstawowej w P., powódka L. K. wnosiła o przywrócenie do pracy na poprzednich warunkach, zasądzenie od pozwanej kosztów procesu oraz odszkodowania za kolejne nieuzasadnione wypowiedzenie.

W uzasadnieniu pozwu powódka wskazała, że 8 grudnia 2015 roku została przez Sąd Okręgowy w Piotrkowie Tryb. przywrócona do pracy na poprzednich warunkach. Aktualnie pozwana kolejny raz wypowiedziała jej warunki umowy o pracę. Powódka podnosiła, że wypowiedzenie narusza przepisy o rozwiązywaniu umów o pracę, jest bowiem niezgodne z art. 39 kp. Nadto wskazywała, że przyczyna wypowiedzenia jest nieprawdziwa.

W odpowiedzi na pozew z dnia 28 sierpnia 2014 roku Szkoła Podstawowa w P., reprezentowana przez profesjonalnego pełnomocnika, wniosła
o oddalenie powództwa i zasądzenie kosztów procesu.

W uzasadnieniu podnosiła, że przyczyną wypowiedzenia powódce warunków umowy o pracę były zmiany organizacyjne, polegające na braku zajęć logopedycznych, korekcyjno-kompensacyjnych, dydaktyczno-wyrównawczych, warsztatów zainteresowań oraz ograniczeniu zajęć świetlicowych w roku szkolnym 2016/2017. Zmiany te spowodowane były obiektywnymi i niezależnymi od pozwanej okolicznościami. Strona pozwana nie odniosła się do zarzutu naruszenia art. 39 kp.

Na rozprawie w dniu 27 września 2016 roku powódka L. K. popierała powództwo, wnosiła o przywrócenie jej do pracy na poprzednich warunkach w wymiarze ½ etatu.

Pozwana wnosiła o oddalenie powództwa.

W toku procesu strony podtrzymały swoje stanowiska.

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny:

Powódka L. K. została zatrudniona w pozwanej Szkole Podstawowej w P. od 1 września 2004 roku. Pracowała w wymiarze ½ etatu. W dniu 31 sierpnia 2009 roku powódka została zatrudniona na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony jako nauczyciel historii
i pedagog. Wymiar czasu pracy został określony na 4/18 (historia) i 7/25 (pedagog). Powódka posiada stopień awansu zawodowego nauczyciela mianowanego.

(dowód: umowa o pracę z dnia 31.08.2009 roku, akt nadania stopnia awansu zawodowego – w aktach osobowych powódki, zeznania powódki L. K. – k. 62-63 w zw. z k. 92)

L. K. posiada kwalifikacje do nauczania historii. Ukończyła na Akademii (...) studia wyższe zawodowe na kierunku historia, uzyskując tytuł licencjata oraz studia podyplomowe
w zakresie historia-wiedza o społeczeństwie. Powódka ukończyła także studia wyższe na kierunku teologii Akademii (...)
w W., uzyskując tytuł magistra. Nadto ukończyła studia podyplomowe w zakresie pedagogiki resocjalizacyjnej i logopedii.

(dowód: dyplomy i świadectwa ukończenia studiów– w aktach osobowych powódki)

W czasie zatrudnienia strony procesu kilkakrotnie zawierały porozumienia w sprawie zmiany warunków pracy. Z reguły porozumienia te nie były realizowane i z dniem 1 września były anulowane. Tak było w latach 2011 i 2012. Na mocy porozumienia z dnia 3.09.2012 roku wymiar czasu pracy powódki od 1.10.2012 roku został ustalony na: 6/18 (nauczyciel historii), 2/25 (pedagog), 3/26 (nauczyciel świetlicy). W sierpniu 2013 pozwana zawiadomiła powódkę o zmianie warunków pracy w roku szkolnym 2013/2014. W związku ze zmniejszeniem wymiaru zatrudnienia L. K. wystąpiła przeciwko pracodawcy do Sądu Rejonowego
w B. i wyrokiem z dnia 19 marca 2014 roku została przywrócona do pracy na poprzednich warunkach.

(dowód: porozumienia w sprawie zmiany warunków pracy, pisma pracodawcy – w aktach osobowych powódki, okoliczności bezsporne)

Następnie pismem z dnia 22 maja 2014 roku pozwany pracodawca wypowiedział powódce umowę o pracę na podstawie art. 27 ust. 1 Karty Nauczyciela z zachowaniem trzymiesięcznego okresu wypowiedzenia, który upłynął w dniu 31 sierpnia 2014 roku. Przyczyną wypowiedzenia były zamiany organizacyjne, uniemożliwiające dalsze zatrudnienie powódki zgodnie z posiadanymi kwalifikacjami zawodowymi. L. K. odwołała się od wypowiedzenia do Sądu Rejonowego w Bełchatowie. Sąd ten wyrokiem z dnia 10 marca 2015 roku, wydanym w sprawie sygn. akt IV P 297/14, oddalił powództwo L. K.. Na skutek apelacji powódki od wyroku Sądu Rejonowego w Bełchatowie, Sąd Okręgowy – Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Piotrkowie Tryb. wyrokiem z dnia 8 grudnia 2015 roku zmienił zaskarżony wyrok i przywrócił L. K. do pracy na poprzednich warunkach, tj. w połowie wymiaru czasu pracy.

(dowód: wyrok Sądu Rejonowego wB. (...)z dnia 10.03.2015 roku; wyrok Sądu Okręgowego wP. T.z dnia 8.12.2015 roku – w aktach sprawy IV P 297/14 Sądu Rejonowego w (...)- k. 440,476)

W związku z treścią wyroku Sądu Okręgowego w P. T. na podstawie wzajemnych uzgodnień w dniu 28 grudnia 2015 roku strony zawarły umowę o pracę, na mocy której L. K. została zatrudniona na stanowisku nauczyciela z przydziałem godzin: 4/18 historia, 6/26 zajęcia świetlicowe, 1/18 koło historyczne.

(dowód: umowa o pracę – k. 5)

Pismem z dnia 24 maja 2016 roku pozwany pracodawca na podstawie
art. 42 § 1 Kodeksu pracy i art. 27 ust. 1 w zw. z art. 91c ust. 1 Karty Nauczyciela wypowiedział powódce warunki umowy o pracę z dnia 28.12.2015 roku w części dotyczącej zajęć świetlicowych (6/26) i koła historycznego (1/18) z zachowaniem trzymiesięcznego okresu wypowiedzenia, który upłynął w dniu 31 sierpnia 2016 roku. Jako przyczynę wypowiedzenia dotychczasowych warunków pracodawca wskazał zamiany organizacyjne polegające na braku zajęć logopedycznych, korekcyjno-kompensacyjnych, dydaktyczno-wyrównawczych, warsztatów zainteresowań oraz ograniczeniu zajęć świetlicowych w roku szkolnym 2016/2017. Po okresie wypowiedzenia, tj. od dnia 1.09.2016 roku pozwany pracodawca zaproponował powódce nowe warunki umowy o pracę : 4/18 historii, wynagrodzenie zasadnicze w kwocie 588,22 zł i za wysługę lat 117,64 zł. L. K. odmówiła przyjęcia zaproponowanych jej warunków
i stosunek pracy rozwiązał się z dniem 31 sierpnia 2016 roku.

(dowód: oświadczenie o wypowiedzeniu warunków umowy – k. 4; zeznania powódki L. K. – k. 91)

L. K. urodziła się (...). W dniu wręczenia oświadczenia o wypowiedzeniu warunków umowy o pracę powódka miała ukończone 58 lat. Na dzień 13 kwietnia 2015 roku powódka posiadała staż pracy wynoszący łącznie 29 lat, 2 miesiące i 21 dni.

(okoliczności bezsporne, decyzja ZUS – k. 89)

Wynagrodzenie miesięczne powódki obliczone według zasad obowiązujących przy obliczaniu ekwiwalentu pieniężnego za urlop wypoczynkowy stanowi kwotę 1.622,18 zł.

(wyliczenie – k. 111)

Stan faktyczny przedmiotowej sprawy Sąd ustalił głównie na podstawie dokumentów złożonych do akt sprawy i zawartych w aktach osobowych powódki, a także w nieznacznym zakresie na podstawie zeznań powódki.

Sąd Rejonowy zważył, co następuje:

Powództwo zasługuje na uwzględnienie.

Jak wynika z materiału dowodowego w sprawie powódka L. K. była zatrudniona w pozwanej Szkole na podstawie umowy
o pracę zawartej na czas nieokreślony. Pozwany pracodawca na podstawie art. 42 § 1 Kodeksu pracy i art. 27 ust. 1 w zw. z art. 91c ust. 1 Karty Nauczyciela wypowiedział powódce warunki umowy o pracę z dnia 28.12.2015 roku w części dotyczącej wymiaru zatrudniania i wynagrodzenia z zachowaniem trzymiesięcznego okresu wypowiedzenia, który upłynął w dniu 31 sierpnia 2016 roku. Jako przyczynę wypowiedzenia dotychczasowych warunków pracodawca wskazał zamiany organizacyjne polegające na braku zajęć logopedycznych, korekcyjno-kompensacyjnych, dydaktyczno-wyrównawczych, warsztatów zainteresowań oraz ograniczeniu zajęć świetlicowych w roku szkolnym 2016/2017. L. K. odmówiła przyjęcia zaproponowanych jej warunków i stosunek pracy rozwiązał się z dniem 31 sierpnia 2016 roku.

Zgodnie z art. 27 ust. 1 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. - Karta Nauczyciela (j.t. Dz.U.2014, poz.191 ze zm.) w zw. z art. 42 § 1 kp w zw. z art. i art. 91c ust. 1 KN każda ze stron stosunku pracy - nauczyciel oraz dyrektor zatrudniającej nauczyciela jednostki organizacyjnej - może zdecydować się na rozwiązanie umowy o pracę, czy wypowiedzenie jej warunków. W takim przypadku Karta Nauczyciela przewiduje złożenie przez jedną ze stron umowy zawartej na czas nieokreślony 3-miesięcznego wypowiedzenia, którego skutek nastąpi z końcem roku szkolnego.

Jeżeli wypowiedzenie dotyczy umowy o pracę (warunków umowy o pracę) w części etatu, nawet jeżeli przyczyny są związane ze zmianami organizacyjnymi w szkole (art. 20 ust. 1 KN), podstawą wypowiedzenia jest art. 27 KN. Wspólną podstawą prawną dla nauczycielskich stosunków pracy jest wystąpienie przyczyn związanych z ograniczeniem dotychczasowej oferty dydaktycznej szkoły lub wręcz jej likwidacją.

Stosownie do treści art. 45 § 1 kp w zw. z art. 42 § 1 kp i w zw. z art. 91c ust. 1 KN w razie ustalenia, że wypowiedzenie warunków umowy o pracę zawartej na czas nie określony jest nieuzasadnione lub narusza przepisy
o wypowiadaniu umów o pracę, sąd pracy – stosownie do żądania pracownika – orzeka o bezskuteczności wypowiedzenia lub o przywróceniu do pracy (poprzednich warunków pracy) albo o odszkodowaniu.

W przedmiotowej sprawie powódka L. K. konsekwentnie podnosiła, że wypowiedzenie jej warunków umowy o pracę narusza przepis art. 39 kp.

Wskazać należy, że przepisy prawa pracy zawierają zakazy rozwiązywania umów o pracę z określonymi kategoriami pracowników. Jeden z tych zakazów został sprecyzowany w art. 39 kp. Zakazy te dotyczą również wypowiedzenia warunków umowy o pracę.

W myśl art. 43 kp w zw. z art. 91c ust. 1 KN pracodawca może wypowiedzieć warunki pracy lub płacy pracownikowi, o którym mowa w art. 39, ale tylko w określonych sytuacjach, a mianowicie, jeżeli wypowiedzenie stało się konieczne ze względu na:

1)  wprowadzenie nowych zasad wynagradzania dotyczących ogółu pracowników zatrudnionych u danego pracodawcy lub tej ich grupy, do której pracownik należy;

2)  stwierdzoną orzeczeniem lekarskim utratę zdolności do wykonywania dotychczasowej pracy albo niezawinioną przez pracownika utratę uprawnień koniecznych do jej wykonywania.

W przedmiotowej sprawie nie wystąpiły okoliczności, o których mowa
w przepisie art. 43 kp, dlatego też, w ocenie Sądu powódka korzysta z ochrony, o której mowa w art. 39 kp. Przepis ten stanowi, że pracodawca nie może wypowiedzieć umowy o pracę pracownikowi, któremu brakuje nie więcej niż 4 lata do osiągnięcia wieku emerytalnego, jeżeli okres zatrudnienia umożliwia mu uzyskanie prawa do emerytury z osiągnięciem tego wieku.

Przez określony w art. 39 kp wiek emerytalny należy rozumieć wiek określony w przepisach emerytalnych, umożliwiający nabycie uprawnień emerytalnych z mocy prawa. Ochroną przed wypowiedzeniem objęty jest więc pracownik, który z chwilą osiągnięcia wieku odpowiedniego dla swojego rodzaju zatrudnienia będzie miał na mocy obowiązujących przepisów możliwość uzyskania prawa do emerytury (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 30 września 2014 r., II PK 283/13, LEX nr 1551338). W orzecznictwie Sądu Najwyższego utrwalił się pogląd, że użyte w art. 39 k.p. pojęcie wieku emerytalnego należy utożsamiać nie tylko z powszechnym wiekiem emerytalnym określonym w przepisach ustawy emerytalnej, ale także z obniżonym wiekiem emerytalnym przewidzianym w przepisach emerytalnych dla niektórych grup ubezpieczonych. (por. wyroki z dnia 8 lipca 2008 r., I PK 309/07, OSNP 2009 nr 23-24, poz. 308; z dnia 5 maja 2011 r., II PK 282/10, OSNP 2012 nr 11-12, poz. 140).

Przepis art. 39 reguluje zakres ochrony pracowników przed wypowiedzeniem umowy o pracę ograniczony do osiągnięcia wieku emerytalnego, ale pod warunkiem, że z jego osiągnięciem pracownik uzyska prawo do emerytury. Zakaz wypowiadania odnosi się również do wypowiedzenia zmieniającego warunki pracy i płacy na podstawie art. 42 kp.

O objęciu pracownika okresem ochronnym decyduje data kalendarzowa spełnienia wymaganych warunków, a więc pismo wypowiadające nie może być doręczone po tej dacie.

Odnosząc powyższe rozważania do stanu faktycznego sprawy należy wskazać, że powódka urodziła się (...). Zgodnie z art. 24 ust. 1a pkt 22 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych z dnia 17 grudnia 1998 roku (j. t. Dz. U. z 2016 r. poz. 887) wiek emerytalny dla kobiet urodzonych w okresie od dnia 1 stycznia 1958 r. do dnia 31 marca 1958 r. (czyli dla powódki) wynosi co najmniej 61 lat i 9 miesięcy. Wskazany w art. 39 kp 4- letni okres ochronny u powódki rozpoczął się więc w chwili ukończenia przez nią 57 lat i 9 miesięcy,
co nastąpiło w dniu 21 listopada 2015 roku. Jednocześnie należy wskazać, że okres zatrudnienia umożliwia L. K. uzyskanie prawa do emerytury z osiągnięciem wieku 61 lat i 9 miesięcy. Oświadczenie
o wypowiedzeniu warunków umowy o pracę z dnia 24 maja 2016 roku, zostało złożone powódce w okresie ochronnym, o którym mowa w art. 39 kp.

Przedstawione powyżej okoliczności świadczą o naruszeniu przez pozwanego pracodawcę przepisów o rozwiązywaniu umów o pracę.

W tych okolicznościach bezprzedmiotowa pozostaje ocena przyczyn wypowiedzenia powódce warunków umowy o pracę. Dlatego też Sąd nie oceniał, czy na dzień wręczenia powódce oświadczenia o wypowiedzeniu warunków umowy o pracę w pozwanej Szkole zaszły zmiany organizacyjne uzasadniające wypowiedzenie. Samo bowiem naruszenie przepisu art. 39 kp skutkuje uwzględnieniem powództwa.

Powódka z dwóch alternatywnych roszczeń wskazanych w art. 45 kp wybrała przywrócenie do pracy. W przypadku pracownika podlegającego szczególnej ochronie prawnej, któremu niezgodnie z prawem wypowiedziano umowę o pracę (warunki umowy o pracę), sąd pracy nie ma możliwości zasądzenia odszkodowania zamiast wydawania orzeczenia o przywróceniu do pracy (art. 45 § 3 kp).

Mając na uwadze powyższe ustalenia i rozważania, Sąd na podstawie
art. 45 § 1 kp w zw. z art. 91c ust. 1 Karty Nauczyciela przywrócił powódkę do pracy na poprzednich warunkach, tj. w połowie wymiaru czasu pracy.