Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 24 października 2013 roku

Sąd Okręgowy w Bydgoszczy IV Wydział Karny Odwoławczy
w składzie:

Przewodniczący SSO Włodzimierz Wojtasiński

Sędziowie SO Piotr Kupcewicz

SR del. do SO Jarosław Całbecki (spr.)

Protokolant st. sekr. sądowy Justyna Bobak

przy udziale Jerzego KoźmińskiegoProkuratora Prokuratury Okręgowej
w Bydgoszczy

po rozpoznaniu w dniu 24 października 2013 roku

sprawy R. D.

oskarżonego z art. 177§2 kk, art. 177§1 kk w zw. z art. 11§2 kk

na skutek apelacji wniesionej przez pełnomocnika oskarżycieli posiłkowych

od wyroku od wyroku Sądu Rejonowego w Szubinie VI Zamiejscowy Wydział Karny z siedzibą w Nakle nad Notecią

z dnia 17 maja 2013 roku sygn. akt VI K 36/13

utrzymuje w mocy zaskarżony wyrok, uznając apelację za oczywiście bezzasadną; zwalnia oskarżycieli posiłkowych od ponoszenia kosztów sądowych za II instancję, obciążając ich pozostałymi kosztami procesu za postępowanie odwoławcze w częściach równych.

IV Ka790/13

UZASADNIENIE

R. D. został oskarżony o to, że w dniu 3 lipca 2008 roku w miejscowości K. gmina S. umyślnie naruszył zasady bezpieczeństwa w ruchu drogowym w ten sposób, że kierując ciągnikiem rolniczym (...) o nr rej. (...) nie zachował szczególnej ostrożności przy zmianie kierunku jazdy oraz pasa ruchu i zajeżdżając drogę nie ustąpił pierwszeństwa nadjeżdżającemu z tyłu motocyklowi marki S. o nr rej (...) będącemu w trakcie manewru wyprzedzania kierowanemu przez T. K., w następstwie czego śmierć poniósł T. K., a obrażeń ciała w postaci: złamania miednicy (złamania części bocznej kości krzyżowej po stronie lewej), złamania wieloodłamowego gałęzi górnych kości łonowych z przemieszczeniem spojenia łonowego ku tyłowi, złamania nażęci kości kulszowej, rozerwania moszny doznał Ł. K., które naruszyły czynności narządów ciała na okres powyżej 7 dni,

tj. o popełnienie przestępstwa z art. 177§2kk i art. 177§1kk w zw. z art. 11§2kk

Wyrokiem Sądu Rejonowego w Szubinie, VI Zamiejscowy Wydział Karny z siedzibą Nakle nad Noteciąz dnia 17 maja 2013 roku w sprawie o sygn. VI K 36/13 R. D.został uniewinniony od popełnienia zarzucanego czynu.

Wyrokiem tym rozstrzygnięto także na podstawie art. 632pkt2kpk o kosztach sądowych.

Apelację od wyroku złożył pełnomocnik oskarżycieli posiłkowych, zarzucając Sądowi I instancji błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia polegający na nieprawidłowym przyjęciu:

- że w zakresie obowiązku zachowania szczególnej ostrożności ciążącego na oskarżonym wykonującym manewr skrętu w lewo nie mieściła się konieczność upewnienia, czy nie jest wyprzedzany przez inny pojazd,

- że R. D. nie był w stanie przewidzieć, iż kierujący motocyklem pokrzywdzony może podjąć manewr wyprzedzania kolumny pojazdów, a spojrzenie przez oskarżonego w lusterko boczne na 20 metrów przed wykonaniem skrętu w lewo bez dalszej obserwacji tego odcinka przeciwnego pasa ruchu spełniało wymogi bezpiecznego wykonania tego manewru,

- że zbyt szybkie wykonanie skrętu w lewo w stosunku do wjazdu na drogę gruntową, przed końcem linii ciągłej rozdzielającej pasy ruchu, nie pozostaje w związku przyczynowo-skutkowym z zaistniałym wypadkiem,

Ponadto skarżący, niejako wskazał, iż nieprawidłowo ustalono, że R. D. w trakcie wypadku nie naruszył zasad bezpieczeństwa w ruchu drogowym.

W konsekwencji pełnomocnik, podkreślając liczbę i wagę błędów popełnionych przez Sąd Rejonowy przy dokonaniu ustaleń faktycznych, wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania w I instancji.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja pełnomocnika oskarżycieli posiłkowych jest bezzasadna w stopniu oczywistym.

Na wstępie, przed odniesieniem się do zarzutów zawartych w apelacji należy stwierdzić, że postępowanie dowodowe w niniejszej sprawie zostało przeprowadzone zgodnie z wymogami procedury karnej, obejmowało wszystkie niezbędne dowody wnioskowane przez strony oraz dopuszczone przez Sąd z urzędu w zakresie niezbędnym dla poczynienia jednoznacznych ustaleń dotyczących stanu faktycznego i oceny winy oskarżonego. Tok rozumowania Sądu I instancji, który doprowadził do rozstrzygnięcia o uniewinnieniu oskarżonego, został w sposób jasny i wyczerpujący przedstawiony w pisemnych motywach wyroku.

Zarzut błędu w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, podnoszony przez skarżącego w apelacji, jest uzasadniony, gdy sąd przeprowadzał postępowanie dowodowe w niepełnym zakresie i w związku z tym poczynił niezgodne ze stanem rzeczywistym ustalenia faktyczne, albo gdy, dysponując prawidłowo skompletowanymi i przeprowadzonymi dowodami, dokonuje ich oceny z przekroczeniem granic swobodnej oceny dowodów, popełniając błąd logiczny w rozumowaniu, lub dając wiarę dowodom nieprzekonującym i lekceważąc znaczenie innych dowodów skłaniających do odmiennych wniosków.

Odnosząc się do zarzutu, iż Sąd Rejonowy w sposób nieprawidłowy określił obowiązek zachowania szczególnej ostrożności przez oskarżonego dokonującego manewru skrętu w lewo, niezasadnie przyjmując, iż w zakres tego obowiązku nie wchodziła konieczność ustalenia, czy jest on wyprzedzany przez inny pojazd, trzeba zauważyć, iż Sąd I instancji wiele uwagi poświęcił interpretacji przepisu art. 22ust1 ustawy Prawo o ruchu drogowym, określającemu obowiązki kierującego zmieniającego kierunek jazdy lub pas ruchu (strony 16v do 17v uzasadnienia wyroku), zestawiając między innymi treść tego przepisu z brzmieniem innych przepisów ustawy prawo o ruchu drogowym regulującym sytuacje nakładające na kierującego pojazdem obowiązek zachowania szczególnej ostrożności. Sąd Rejonowy nie stracił z pola widzenia faktu, iż zarówno w doktrynie jak i orzecznictwie Sądu Najwyższego ujawniła się rozbieżność w interpretacji przepisu art. 22ust1 Ustawy prawo o ruchu drogowym. Zaprezentował i ocenił oba stanowiska, wskazując jednocześnie, dlaczego za trafny uważa pogląd, iż szczególna ostrożność wymagana od zmieniającego kierunek ruchu nie obejmuje także konieczność upewnienia się, czy nie jest wyprzedzany przez inny pojazd. Stanowisko to zyskuje aprobatę Sądu Okręgowego w niniejszym składzie i nie wymaga powtórzenia obszernej argumentacji z uzasadnienia zaskarżonego wyroku.

Kolejny zarzut skarżącego, jakoby Sąd nieprawidłowo przyjął, że R. D. w danych warunkach drogowych nie był w stanie przewidzieć manewru wyprzedzania przez motocyklistę kolumny pojazdów jest z gruntu nieuzasadniony. Istotne z punktu widzenia odpowiedzialności karnej oskarżonego nie jest bowiem, czy mógł on przewidzieć, iż w określonej sytuacji, jaka zaistniała bezpośrednio przez wypadkiem, motocyklista będzie wyprzedzał pojazdy jadące za ciągnikiem, ale czy miał on obowiązek brać pod uwagę taką ewentualność w trakcie podejmowania decyzji o skręcie w lewo i później w czasie wykonywania tego manewru. Rozstrzygnięcie tego jest związane z omawianą wcześniej kwestią zakresu obowiązku zachowania szczególnej ostrożności przez oskarżonego. Niewątpliwie R. D. nie orientował się, że kolumna pojazdów jadących za nim jest wyprzedzana przez motocykl, którym jechali T. K. i Ł. K.. Jednak manewr zmiany kierunku ruchu wykonał zgodnie z regułami określonymi w przepisach art. 22ust2 i 5 ustawy prawo o ruchu drogowym, zachowując szczególną ostrożność, poza zakresem której pozostawało upewnienie się, czy jadący za nim motocykl podejmie brawurowy manewr wyprzedzania kilku pojazdów na odcinku drogi, gdzie jest to zabronione. Tak samo nieuprawnione jest twierdzenie skarżącego, iż obowiązek zachowania szczególnej ostrożności obejmował konieczność dodatkowego upewniania się w lusterku bocznym, jaka sytuacja panuje za nim na pasie ruchu prowadzącym w przeciwną stroną. Po raz kolejny należy odwołać się do obszernie uzasadnionego stanowiska Sądu Rejonowego wskazującego na zakres obowiązku zachowania szczególnej ostrożności, jaki ciążył na R. D. w analizowanej sytuacji drogowej i skonstatować, że czynienie oskarżonemu znacznie dalej idących wymagań niż określa przepis art. 22ust1 ustawy Prawo o ruchu drogowym, jest nieuprawnione.

Pełnomocnik oskarżycieli posiłkowych wskazał także na błędne jego zdaniem ustalenie Sądu, iż zbyt wczesne wykonanie przez oskarżonego kierującego ciągnikiem rolniczym, skrętu w lewo, powodujące przekroczenie linii ciągłej, nie pozostawało w związku przyczynowo-skutkowym z zaistniałym wypadkiem.

Dla rozstrzygnięcia tego zagadnienia i oceny możliwości uniknięcia zderzenia ciągnika z motocyklem w przypadku, gdyby skręt w lewo został wykonany na wysokości drogi gruntowej, w którą zamierzał wjechać oskarżony, konieczne było bazowanie na wiedzy specjalistycznej. Sąd Rejonowy w tym zakresie oparł się na wnioskach biegłych Instytutu Ekspertyz Sądowych w K., przekonująco argumentując w uzasadnieniu wyroku, dlaczego wnioski tego zespołu biegłych uznał za przekonujące. W świetle poczynionych na podstawie tego dowodu ustaleń nie można w sposób jednoznaczny przyjąć, że wykonanie manewru skrętu na wysokości wjazdu w drogę gruntową pozwoliłoby na uniknięcie wypadku. Skoro tak, dokonywanie w tym zakresie ustaleń niekorzystnych dla oskarżonego, jak słusznie zauważył Sąd Rejonowy, stanowiłoby naruszenia zasady in dubio pro reo.

Należy wnioskować, iż kolejny ogólny zarzut czyniony Sądowi Rejonowemu przez skarżącemu, iż błędnie nie dopatrzył się w postępowaniu oskarżonego naruszenia zasad bezpieczeństwa w ruchu lądowym w związku z zaistniałym wypadkiem, odnosi się do wymienionych w pozostałych zarzutach zachowań oskarżonego tj. braku upewnienia się czy jego pojazd jest wyprzedzany i nie uwzględnienia wystąpienia takiej sytuacji przy podejmowaniu decyzji o skręcie w lewo, zbyt wczesnego skręcenia w drogę gruntową i nie sprawdzenia w lusterku bocznym sytuacji na sekundę przed rozpoczęciem skrętu w lewo. Nie ma potrzeba ponownie odwoływać się do omawianych wyżej kwestii, aby stwierdzić, iż Sąd I instancji słusznie przyjął, iż nie można przypisać oskarżonemu naruszenia zasad bezpieczeństwa w ruchu drogowym w związku z zaistniałym wypadkiem.

Sąd Okręgowy nie znalazł jakichkolwiek powodów do uwzględnienia apelacji pełnomocnika oskarżycieli posiłkowych i wyrok, jako słuszny, utrzymał w mocy.

O kosztach procesu orzeczono na podstawie art. 636§1 i 2kpk w zw. z art. 633kpk., z tym, że w zakresie kosztów sądowych rozstrzygnięto na podstawie art. 624§1kpk w zw. z art. 634kpk.

.