Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 7 grudnia 2015 roku

Sąd Okręgowy w Szczecinie Wydział II Cywilny Odwoławczy

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSO Marzenna Ernest (spr.)

Sędziowie: SO Violetta Osińska

SO Tomasz Szaj

po rozpoznaniu w dniu 7 grudnia 2015 roku w Szczecinie na posiedzeniu niejawnym

sprawy z wniosku Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Stargardzie Szczecińskim M. J.

z udziałem dłużników M. N. (1), M. N. (2)

oraz wierzyciela (...) Bank Spółki Akcyjnej z siedzibą w W.

o wpis wzmianki o wszczęciu egzekucji z nieruchomości

na skutek na apelacji M. N. (1), M. N. (2) na postanowienie Sądu Rejonowego w Stargardzie Szczecińskim z dnia 28 sierpnia 2015 r., KW nr (...)

oddala apelację.

SSO Violetta Osińska SSO Marzenna Ernest SSO Tomasz Szaj

Sygn. akt II Ca 1382/15

UZASADNIENIE

Postanowieniem z dnia 28 sierpnia 2015 r. Sąd Rejonowy w Stargardzie Szczecińskim
w sprawie z wniosku Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Stargardzie Szczecińskim M. J. z udziałem M. N. (1), M. N. (2), (...) Bank Spółki Akcyjnej w W. utrzymał w mocy zaskarżony wpis referendarza sądowego z dnia 5 sierpnia 2015 r. w przedmiocie wpisu w dziale III księgi wieczystej KW nr (...) ostrzeżenia o wszczęciu egzekucji z nieruchomości.

W uzasadnieniu Sąd Rejonowy wskazał, że po zbadaniu księgi wieczystej nr Kw (...) ustalono, że w dziale II jako właściciele wpisani są M. i M. małżonkowie N. na zasadzie małżeńskiej wspólności ustawowej. Po zbadaniu wniosku, załączników oraz akt ksiąg wieczystych ustalono, że podstawą wpisu było wezwanie do zapłaty, w którym wymieniono właścicieli lokalu jako dłużników solidarnych.

Sąd Rejonowy stwierdził, że przepis art. 924 § 1 k.p.c. rzeczywiście nie precyzuje co ma być podstawą wpisu. Praktyka i doktryna przyjmują, że taką podstawą może być wezwanie do zapłaty. Sąd przypomniał, że postępowanie cywilne ma charakter kontradyktoryjny, czego wyrazem jest przede wszystkim dyspozycja art. 232 k.p.c., określająca obowiązek stron do wskazywania dowodów dla stwierdzenia faktów, z których wywodzą skutki prawne, co z kolei jest potwierdzeniem reguły zawartej w art. 6 k.c., wyznaczającej sposób rozłożenia ciężaru dowodu. Sąd podkreślił, że zasady art. 6 k.c. i 232 k.p.c. nie określają jedynie zakresu obowiązku zgłaszania dowodów przez strony, ale rozumiane muszą być przede wszystkim i w ten sposób, że strona, która nie przytoczyła wystarczających dowodów na poparcie swych twierdzeń ponosi ryzyko niekorzystnego dla siebie rozstrzygnięcia, o ile ciężar dowodu, co do tych okoliczności na niej spoczywał. Sąd zaznaczył także, że nie jest rzeczą Sądu poszukiwanie za stronę dowodów np. w aktach komorniczych.

Zgodnie z dyspozycją art. 626 ⁹ k.p.c. Sąd oddala wniosek o wpis, jeżeli brak jest podstaw albo istnieją przeszkody do jego dokonania. W niniejszej sprawie wpisu dokonano zgodnie z prawem, zatem zgodnie z art. 518 ¹ § 3 k.p.c. wpis należało utrzymać w mocy.

Apelację od powyższego postanowienia złożyli M. N. (1) i M. N. (2). Zaskarżając postanowienie w całości, wnieśli o jego zmianę poprzez uchylenie wpisu dokonanego przez referendarza sądowego i oddalenie wniosku Komornika o wpis ostrzeżenia oraz zasądzenie kosztów postępowania według norm przepisanych. Zaskarżonemu orzeczeniu apelujący zarzucili naruszenie art. 923 k.p.c., 924 § 1 k.p.c., 244 k.p.c., 232 k.p.c., 6 k.p.c. oraz art. 31 ust. l ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o księgach wieczystych i hipotece.

W uzasadnieniu apelacji skarżący wywodzili, że w obowiązujących przepisach brak wskazania co Komornik ma załączyć do wniosku o wpis o wszczęciu egzekucji – albowiem art. 772 k.p.c. nie obowiązuje od 2007 roku i brak jest zatem delegacji ustawowej dla § 124 rozporządzenia MS z 9 marca 1968 r. w sprawie czynności komorników i przez to ten przepis wykonawczy nie może być stosowany. Ponadto, art. 924 § l k.p.c. w nowym brzmieniu, stanowiącym o załączeniu odpisu wezwania do zapłaty wejdzie w życie dopiero 18 listopada 2015 r. Praktyka komorników, wspomagana orzecznictwem Sądu Najwyższego, którego skarżący nie podzielają jest taka, że do wniosku nadal załączane są jedynie odpisy wezwania do zapłaty, któremu nadaje się moc dokumentu urzędowego. Nadto skarżący wskazali, że wysłanie wezwania do zapłaty jest warunkiem koniecznym do dokonania wpisu, zaś komornik nie przedłożył do wniosku dowodu wysłania przesyłki.

Skarżący podnieśli, iż Komornik Sądowy - w odpowiedzi z 11 września 2015 r. na dotychczas nierozstrzygniętą skargę na czynność komornika ze sprawy Sądu Rejonowego w Stargardzie Szczecińskim, I Co 1982/15 - odniósł się do zarzutów ze skargi dotyczących m.in. niedoręczenia omawianych wezwań dłużnikom N.. Zestawienie argumentacji Komornika z tej odpowiedzi z ww. wezwaniami i potwierdzeniami pozwala już na przyjęcie za udowodnione, że Komornik nie wysłał (i nie doręczył) wezwania M. N. (2) i M. N. (1). Reasumując, poniższe wnioski dowodowe nie są spóźnione.

Komornik ma obowiązek dokonywać doręczeń - a wcześniej wysyłek - wezwań do zapłaty zgodnie z art. 131-147 k.p.c. W omawianej sprawie Komornik w ogóle nie wysłał wezwań do każdego z dłużników (i nie doręczył ich każdemu z dłużników), w tym nie zrobił tego w którykolwiek ze sposobów określonych w ww. przepisach k.p.c. Odnośnie M. N. (1) skarżący wskazali, że w aktach egzekucyjnych brak dowodu doręczenia wezwania dotyczącego M. N. (1). Komornik powołał się w tym kontekście na k. 165v. Tymczasem z potwierdzenia odbioru (ściślej: numeru przesyłki) tam się znajdującego wynika, że dotyczy ono innego pisma niż to z k. 165. W aktach brak wezwania do M. N. (1), nie wiadomo czego dotyczy potwierdzenie z k. 165v. Nawet zaś gdyby przyjąć, że w kopercie z k. 165v wysłano wezwanie z k. 165 - takie wezwanie M. N. (1), tj. osoby wskazanej na kopercie przesyłki i zarazem jej odbiorcy nie byłoby skuteczne gdyż samo wezwanie (co wynika z jego nagłówka) jest skierowane do M. N. (2). To że w jego treści jest zapis, że wzywa się małżonków M. i M. N. (1) nie jest wystarczające.

Skarżący podnieśli, iż odnośnie M. N. (2) również zachodzą zastrzeżenia co dokonanego doręczenia.

Reasumując, Komornik nie wysłał wezwania, o którym mowa w art. 923 k.p.c. do M. N. (2); nie wysłał go do M. N. (1). Fakt, iż małżonkowie N. powzięli wiedzę o zajęciu nie oznacza, że czyni to - wstecznie - takie zajęcie za dokonane zgodnie z art. 923 i 924 § 1 k.p.c. Nie zmienia to bowiem faktu, że przed złożeniem wniosku o wpis i do chwili obecnej Komornik nie wysłał wezwań do zapłaty, z zakreśleniem każdemu z dłużników 14.dniowego terminu na zapłatę; kwestia doręczenia wezwania lub powzięcia wiedzy o zajęciu jest - w tym kontekście - bez znaczenia. Dopóki Komornik nie wyśle stosownych wezwań, wpis nie może być dokonany.

Apelujący wnieśli o dopuszczenie dowodów z załączników do niniejszej apelacji, na okoliczność braku wysłania wezwań do zapłaty do M. N. (2) oraz do M. N. (1), braku podstaw do dokonania w ww. księdze wieczystej wpisu o wszczęciu egzekucji.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja okazała się niezasadna.

W sprawie niniejszej, w pierwszej kolejności nieodzownym jest uwaga, iż Sąd II instancji podobnie jak Sąd I instancji związany jest zakresem kognicji zakreślonym przez art. 626 ⁸ § 2 k.p.c. Przepis ten stanowi, że rozpoznając wniosek o wpis sąd wieczystoksięgowy bada jedynie treść i formę wniosku, dołączonych do niego dokumentów oraz treść księgi wieczystej.

Wynikające z tego przepisu wąskie ujęcie zakresu kognicji sądu wieczystoksięgowego oznacza, że sąd ten, oceniając zasadność zgłoszonego żądania wpisu, powinien czynić ustalenia wyłącznie na podstawie treści wniosku i dołączonych do niego dokumentów, a także badać stan rzeczy ujawniony w księdze wieczystej w chwili złożenia wniosku (tak uchwała siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 16 grudnia 2009 r., sygn. akt III CZP 80/09 oraz postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 28 lutego 2013 r., sygn. akt III CSK 171/12). Wskazany wyżej zakres kognicji sądu wieczystoksięgowego, w swej istocie wyłącza możliwość badania przez sąd wieczystoksięgowy innych okoliczności niż te, które wynikają z wniosku o wpis oraz załączonych do niego dokumentów, a także treści księgi wieczystej. Słowem ocenę sądu w tym postępowaniu zredukowano do jednego spośród przewidzianego w kodeksie postępowania cywilnego dowodu tj. dowodu z dokumentu. Wpis może zostać dokonany jedynie wówczas, gdy załączone do wniosku dokumenty zgodnie z przepisami prawa mogą być podstawą jego dokonania a treść księgi wieczystej wpisu takiego nie wyklucza. W konsekwencji, powyższe oznacza, że do wniosku o dokonanie wpisu lub o jego wykreślenie należy dołączyć dokument (w rozumieniu art. 31 ust. 1 ww. ustawy), z którego wnioskodawca wywodzi swoje prawo bądź roszczenie, a do sądu należy ocena, czy dokument ten stanowi uzasadnioną podstawę wpisu.

Z akt księgi wieczystej wynika, że w dniu 15 czerwca 2015 r. Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym w Stargardzie Szczecińskim M. J. na wniosek wierzyciela (...) Bank Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. wystosował do dłużników M. N. (2) i M. N. (1) wezwanie do zapłaty, którego odpis przekazał do Sądu Rejonowego w Stargardzie Szczecińskim, jako załącznik do wniosku o wpis w księdze wieczystej. Jak słusznie zauważył Sąd Rejonowy, przepis art. 924 § 1 k.p.c. nie precyzuje jakie dokumenty mają stanowić podstawę wpisu, ale w orzecznictwie przyjmuje się, że dokumentem takim może być wezwanie do zapłaty wystosowane do dłużnika. Należy zwrócić uwagę, że art. 923 k.p.c. w zw. z art. 924 § 1 k.p.c. stanowią, że jednocześnie z wysłaniem dłużnikowi wezwania komornik przesyła do sądu właściwego do prowadzenia księgi wieczystej wniosek o dokonanie w księdze wieczystej wpisu o wszczęciu egzekucji lub o złożenie wniosku do zbioru dokumentów. Przepis art. 924 § 1 k.p.c. nie stanowi samodzielnej podstawy wpisu w księdze wieczystej wzmianki o wszczęciu egzekucji. Podstawę taką stanowi dokument w postaci wezwania dłużnika do zapłaty długu (uchwała Sądu Najwyższego z 7 maja 2009 r., III CZP 15/09, OSNC 2010, Nr 1, poz. 10 z glosami P. Bieżuńskiego, PS 2010, Nr 9, s. 111 i W. Sługiewicza, Rej. 2011, Nr 4, s. 118). Powyższa norma nakłada zatem na komornika realizację obowiązku polegającego na tym, że jego działania mają doprowadzić, o ile nie zachodzą przeszkody, na które nie ma on wpływu, do dokonania w księdze wieczystej wpisu o wszczęciu egzekucji.

Założenie przyjęte przez skarżących, że po uchyleniu przez ustawodawcę art. 772 k.p.c. komornik do wniosku o wpis wzmianki o wszczęciu egzekucji nie może już załączyć wezwania przewidzianego w art. 924 k.p.c. – jest błędne. Sąd Najwyższy w przywołanej już wyżej uchwale z dnia 7 maja 2009 r. (sygn. III CZP 15/09) wskazał, że jeśli obowiązkiem komornika jest podjęcie takich czynności, które dają podstawę do wpisu, a niezbędne jest właśnie dołączenie wezwania, to komornik, bez instruktażowego przepisu, jakim był § 124 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 9 marca 1968 r. w sprawie czynności komorników, ma obowiązek dokonania takiej czynności. Z powodu przywołanej nowelizacji nie zmieniło się nic, jeśli chodzi o obowiązki komornika wynikające z art. 924 k.p.c. Co oczywiste, nie zmienił się charakter tego przepisu. Przepis ten nakłada na komornika obowiązek wykonania zawiadomienia w taki sposób, by dokonanie wpisu było możliwe. Podstawą wpisu jest odpis wezwania do zapłaty, który w wyniku nowelizacji nie utracił mocy dokumentu urzędowego. Komornik zatem postąpił prawidłowo załączając do wniosku o wpis wzmianki o wszczęciu egzekucji z nieruchomości - odpis wezwania do zapłaty skierowanego do dłużników i na tej podstawie słusznie dokonano ww. wpisu w oparciu o przedłożony dokument.

Skarżący podnosili nadto, że komornik nie wykazał za pomocą dowodu nadania, że przesyłki zawierające wezwanie do zapłaty zostały w ogóle wysłane i doręczone M. N. (2) i M. N. (1). Jednakże zarzuty te nie mogą skutecznie podważyć prawidłowości wpisu dokonanego przez referendarza. Zdaniem Sądu Okręgowego dla dokonania wpisu nie jest konieczne załączenie przez komornika dowodów nadania, a wystarczające jest załączenie odpisu wezwania do zapłaty, ze wskazaniem, że trafi on do wiadomości m.in. M. N. (2) i M. N. (1). Niejako na marginesie wskazać należy, że z treści załączonego dokumentu, jak również przesyłki, którą w kopercie zaadresowanej do dłużnika, odebrał on w dniu 17 czerwca 2015 r., wynikało, że dłużnik jest razem z małżonką M. zobowiązany do zapłaty długu na rzecz wierzyciela (...) Banku Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. w sprawie Km 515/15.

W konsekwencji, Sąd Okręgowy, na podstawie art. 385 k.p.c. w zw. z art. 13 § 2 k.p.c. oddalił apelację uczestników M. i M. małżonków N., jako bezzasadną.

SSO Violetta Osińska SSO Marzenna Ernest SSO Tomasz Szaj

Sygn. akt II Ca 1382/15

Zarządzenia:

1.  Odnotować i zakreślić;

2.  Odpis postanowienia doręczyć:

- pełnomocnikowi apelujących uczestników,

- wierzycielowi;

3.  Akta księgi wieczystej zwrócić Sądowi Rejonowemu po nadejściu zwrotnych potwierdzeń odbioru.

SSO M. E.