Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 11 sierpnia 2015 roku

Sąd Okręgowy w Szczecinie Wydział II Cywilny Odwoławczy

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSO Małgorzata Grzesik ( spr.)

Sędziowie: SSO Agnieszka Tarasiuk-Tkaczuk

SSO Tomasz Szaj

po rozpoznaniu w dniu 11 sierpnia 2015 r. w Szczecinie

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa M. W.

przeciwko (...) Bank Spółka Akcyjna w W.

o pozbawienie tytułu wykonawczego wykonalności

na skutek zażalenia powoda na orzeczenie zawarte w punkcie II wyroku Sądu Rejonowego w Stargardzie Szczecińskim z dnia 21 kwietnia 2015 roku, sygn. akt I C 2396/14

postanawia:

oddalić zażalenie.

Sygn. akt II Cz 1298/15

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 21 kwietnia 2015 roku Sąd Rejonowy w Stargardzie Szczecińskim ( sygn. akt I C2396/14) pozbawił wykonalności tytuł wykonawczy w postaci bankowego tytułu egzekucyjnego nr (...) z dnia 22 września 2011 roku zaopatrzonego w klauzulę wykonalności postanowieniem Sądu Rejonowego Szczecin- Centrum w Szczecinie z dnia 7 października 2011 roku, sygn. akt VI Co 5047/11 w całości ( pkt I) oraz na odstąpił od obciążenia pozwanego kosztami postępowania ( pkt II).

Uzasadniając rozstrzygnięcie o kosztach postępowania zawarte w punkcie II, wskazał iż zostało ono oparte o treść art. 101 kpc . W sprawie pozwany uznał, przy pierwszej czynności procesowej żądanie pozwu, a nadto w ocenie Sądu nie dał powodu do wytoczenia sprawy. Pismem z dnia 23 czerwca 2014 roku pozwany wystąpił do komornika sądowego o umorzenie postępowania egzekucyjnego względem M. W., co nastąpiło postanowieniem organu egzekucyjnego z dnia 30 czerwca 2014 roku. Odpis postanowienia został wysłany na adres powoda przy ul. (...) w S., pod którym ww. odbierał korespondencję w postepowaniu egzekucyjnym. Zdaniem Sądu twierdzenia powoda, iż z przedmiotowego lokalu się wyprowadził pozostają bez znaczenia dla sprawy, a tym samym powyższą korespondencję uznać należało za doręczoną z dniem 12 sierpnia 2014 roku. Nadto, powód i jego pełnomocnik mogli przed wytoczeniem niniejszej sprawy skontaktować się z komornikiem celem ustalenia stanu sprawy. W świetle powyższego Sąd Rejonowy uznał, iż na datę wytoczenia powództwa, która w świetle art. 101 kpc ma charakter decydujący brak było podstaw do jego wytoczenia. Z uwagi na to, że pozwany nie poniósł żadnych kosztów w toku niniejszego postępowania to jedynie odstąpiono od obciążenia go kosztami poniesionymi przez powoda.

Zażalenie na orzeczenie o kosztach zawarte w punkcie II wywiódł powód. Powyższemu rozstrzygnięciu zarzucił naruszenie art. 98 § 1 kpc poprzez odstąpienie od obciążenia pozwanego kosztami postępowania, pomimo tego, iż jest stroną przegrywającą sprawę. Ponadto wskazał, że nie sposób uznać, by pozwany nie dał podstaw do wytoczenia powództwa w sytuacji, gdy postępowanie egzekucyjne po dacie zbycia wierzytelności tj. w okresie od dnia 1 kwietnia 2014 roku do dnia 31 czerwca 2014 roku było kontynuowane.

Tak zarzucając wniósł o zmianę zaskarżonego orzeczenia poprzez zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda zwrotu kosztów postępowania według norm przepisanych.

Skarżący podniósł, iż do przelewu wierzytelności doszło w dniu 31 marca 2014 roku, natomiast wniosek o umorzenie postępowania egzekucyjnego został złożony do komornika dopiero w dniu 23 czerwca 2014 roku. Wniosek ten winien być złożony natychmiast po zbyciu wierzytelności, a nie 3 miesiące po tym fakcie. Powyższe skutkowało bezpodstawnym prowadzeniem postępowania egzekucyjnego w okresie od dnia 1 kwietnia 2014 roku do dnia 31 czerwca 2014 roku. Powód wystąpił z powództwem z uwagi na obawę, że pozwany pomimo sprzedaży wierzytelności może żądać wszczęcia postępowania egzekucyjnego. Nadto wiedzę na temat zbycia wierzytelności powód powziął dopiero w dniu 20 maja 2014 roku.

W odpowiedzi na zażalenie pozwany wniósł o jego oddalenie oraz zasądzenie od powoda na jego rzecz kosztów postępowania zażaleniowego.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Zażalenie okazało się nieuzasadnione.

Artykuł 98 kpc ustanawia dwie podstawowe zasady rozstrzygania o kosztach procesu: zasadę odpowiedzialności za wynik procesu oraz zasadę kosztów niezbędnych i celowych. Zasada odpowiedzialności za wynik procesu oznacza, że strona, która sprawę przegrała, zobowiązana jest zwrócić stronie wygrywającej poniesione przez nią koszty procesu. Z kolei druga zasada oznacza, że strona przegrywająca zobowiązana jest zwrócić przeciwnikowi tylko te poniesione koszty procesu, które były niezbędne do celowego dochodzenia praw lub celowej obrony. Przegrywającym zaś jest powód, którego żądanie nie zostało uwzględnione, lub pozwany, którego obrona okazała się nieskuteczna. Przy czym dla oceny, czy dana strona przegrała obojętne jest czy ponosi ona winę prowadzenia procesu, czy uległa ona co do istoty czy tylko formalnie.

Rzeczą Sądu Odwoławczego, było rozważenie czy w sprawie, wobec uwzględnienia żądania pozwu w całości - zaszły podstawy do odstąpienia od zasady wyrażonej w art. 98 kpc i zastosowania art. 101 kpc.

Zgodnie z art. 101 kpc zwrot kosztów należy się pozwanemu pomimo uwzględnienia powództwa, jeżeli nie dał powodu do wytoczenia sprawy i uznał przy pierwszej czynności procesowej żądanie pozwu.

W sytuacji przewidzianej hipotezą wskazanego przepisu pozwany jako przegrywający nie tylko nie będzie obciążony kosztami przeciwnika ale otrzyma zwrot poniesionych przez siebie kosztów. Jego zastosowanie zależy jednak od kumulatywnego spełnienia obu wymienionych w nim przesłanek tj. uznania żądania pozwu przy pierwszej czynności procesowej oraz niewystąpienia przesłanki w postaci dania przez pozwanego podstawy do wytoczenia powództwa. W doktrynie i orzecznictwie przyjmuje się, że pozwany nie daje podstaw do wytoczenia powództwa, jeżeli jego stosunek wobec żądania powoda pozwala przyjąć, że powód uzyskałby zaspokojenie swojego roszczenia bez konieczności wytaczania powództwa. Ocena ta musi pozostawać w zgodzie z doświadczeniem życiowym przy uwzględnieniu faktu, że mógłby wyrazić swój stosunek do zgłoszonego przez powoda roszczenia. Pozwany nie daje takich podstaw gdy przykładowo nie wiedział o pretensji powoda, a z okoliczności wynika, że gdyby był wezwany do zaspokojenia jego roszczenia to by to uczynił (tak m. in: orzeczenie Sądu Najwyższego z 18.4.1961 r., 4 CZ 23/61, z 13.4.1961 r., IV 23/61; z 19.10.1961 r., II CZ 11/61).

W niniejszej sprawie w odpowiedzi na pozew, która była pierwszą czynnością podjętą w sprawie przez pozwanego uznał on w całości żądanie pozwu.

Rozważając natomiast kwestię tego, czy pozwany dał podstawę do wytoczenia powództwa w ocenie Sądu Odwoławczego nie można tracić z pola widzenia charakteru żądania z jakim wystąpił powód.

Zbycie wierzytelności (art. 509 i nast. k.c.) objętej bankowym tytułem egzekucyjnym jest równoznaczne z wygaśnięciem zobowiązania w rozumieniu art. 840 § 1 pkt 2 kpc, między wierzycielem, który na swoją rzecz tytuł uzyskał a wskazanym w jego treści dłużnikiem. Zatem zawarcie przez pozwanego z (...) Bank Spółka Akcyjna w W. ( pozwany) umowy sprzedaży z dnia 31 marca 2014 roku, na podstawie której przeniósł na Prokura (...) we W. całość wierzytelności przysługującej mu wobec powoda, sprawiło że wygasło zobowiązanie pozwanego wobec powoda. Nowym wierzycielem powoda z tytułu spornej wierzytelności stał się inny podmiot, który jednak w trybie art. 788 § 1 kpc nie może uzyskać klauzuli wykonalności na objęty sporem tytuł wykonawczy w postaci bte (tak uchwała Sądu Najwyższego z dnia 18 kwietnia 1996 roku, III CZP 194/95 oraz z dnia 2 kwietnia 2004 roku, III CZP 9/04). W konsekwencji może dochodzić tej należności przed sądem.

W okolicznościach sprawy mieć należy na uwadze, iż tytuł wykonawczy w postaci bankowego tytułu egzekucyjnego nr (...) wskazujący jako wierzyciela pozwany bank funkcjonował w obrocie i mógł stanowić podstawę egzekucji (do czasu wydania prawomocnego orzeczenia Sądu Rejonowego). Pomimo bowiem wygaśnięcia zobowiązania w podanym wyżej rozumieniu, przy uwzględnieniu tego, że komornik nie może badać materialnego uprawnienia wierzyciela - istnienie tytułu wykonawczego stwarzało dla dłużnika potencjalne zagrożenie wszczęcia egzekucji. Dłużnik może żądać pozbawienia tytułu wykonawczego wykonalności tak długo, jak długo istnieje możliwość wykonania tego tytułu. Jest jednocześnie tak, że dopiero wyrok pozbawiający wykonalności tytuł wykonawczy uniemożliwia prowadzenie egzekucji na podstawie konkretnego tytułu (orzeczenie ma charakter prawnokształtujący).

W rezultacie powyższych rozważań powództwo to może być wytoczone niezależnie od tego, czy przeciwko dłużnikowi została już wszczęta egzekucja. Dłużnik może bowiem wystąpić z tym powództwem tak długo, jak długo zachodzi możliwość wykonania tego tytułu.

W tej sytuacji należy rozważyć, czy w świetle zasad doświadczenia życiowego mogła zaistnieć w niniejszej sprawie obawa powoda przed ponownym wszczęciem egzekucji.

Sąd Rejonowy orzekając w przedmiocie kosztów prawidłowo podkreślił, iż w dacie wniesienia pozwu, co nastąpiło w dniu 30 października 2014 roku istniało już prawomocne postanowienie komornika sądowego o umorzeniu prowadzonego przeciwko dłużnikowi postępowania egzekucyjnego - wydanego na wniosek wierzyciela z dnia 23 czerwca 2014 roku. Nie ulega wątpliwości, że bank jest instytucją zaufania publicznego i na podstawie doświadczenia życiowego można stwierdzić, iż mało prawdopodobne jest aby wierzyciel ponownie żądał wszczęcia egzekucji co do zbytej wierzytelności skoro z tego właśnie powodu zostało umorzone wcześniej wszczęte postępowanie egzekucyjne.

Ewentualne opóźnienie banku w złożeniu wniosku o umorzenie postępowania nie ma natomiast znaczenia w niniejszej sprawie skoro powód nie zażądał zwrotu wyegzekwowanych - po zbyciu wierzytelności - kwot.

Dodatkowo należy zauważyć, iż powód - jako zainteresowany w uniemożliwieniu wszczęcia na podstawie przedmiotowego tytułu wykonawczego egzekucji - powinien przed wytoczeniem procesu wezwać bank do wydania mu tytułu wykonawczego bądź do jego zniszczenia.

Marginalnie, wskazać należy, iż z analizy akt egzekucyjnych Km 7108/11 wynika, że pełnomocnik powoda w dniu 27 października 2014 roku (a zatem przed złożeniem pozwu) zwrócił się do organu egzekucyjnego o udzielenie informacji o stanie sprawy i nie czekając na odpowiedź (którą otrzymał w dniu 13 listopada 2014 roku) złożył pozew w niniejszej sprawie.

W tym stanie rzeczy całkowicie uprawniona jest ocena, że pozwany nie dał podstawy do wytoczenia powództwa.

Wobec powyższego na podstawie art. 385 k.p.c. w zw. z art. 397 § 2 k.p.c. Sąd Okręgowy orzekł jak w sentencji.

II Cz 1298/15

ZARZĄDZENIE

1.  odnotować i zakreślić;

2.  odpis postanowienia doręczyć:

a.  pełnomocnikowi powoda;

b.  pełnomocnikowi pozwanego P. H. na adres jak na k. 38;

1.  do zbioru;

2.  po dołączeniu dowodów doręczenia akta zwrócić SR.