Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 28 września 2016 r.

Sąd Okręgowy w Świdnicy w IV Wydziale Karnym Odwoławczym w składzie:

przy udziale Andrzeja Mazurkiewicza Prokuratora Prokuratury Okręgowej,

po rozpoznaniu w dniu 28 września 2016 r.

sprawy B. B.

syna A. i W. z domu S. (...) r. w K. z art. 281 kk

na skutek apelacji wniesionej przez obrońcę oskarżonego

od wyroku Sądu Rejonowego w Świdnicy

z dnia 28 kwietnia 2016 r. sygnatura akt II K 1/15

I.  utrzymuje w mocy zaskarżony wyrok;

II.  zwalnia oskarżonego od ponoszenia kosztów sądowych związanych z postępowaniem odwoławczym zaliczając wydatki za to postępowanie na rachunek Skarbu Państwa.

Sygnatura akt IV Ka 577/16

Prokurator Rejonowy w Świdnicy wniósł akt oskarżenia przeciwko B. B. oskarżając go o to, że w dniu 15 lipca 2014 roku w Ś. w woj. (...), bezpośrednio po dokonaniu kradzieży jednej butelki wina o wartości 9,99 zł w celu utrzymania się w posiadaniu zabranej rzeczy, użył przemocy wobec pracownika ochrony sklepu (...) B. J., polegającej na uderzeniu, kopaniu, szarpaniu za odzież i pchnięciu,

tj. o czyn z art. 281 k.k.;

Wyrokiem z dnia 28 kwietnia 2016 roku (sygnatura akt II K 1/15) Sąd Rejonowy w Świdnicy:

I.  oskarżonego B. B. uznał za winnego popełnienia zarzucanego mu czynu opisanego w części wstępnej wyroku, tj. występku z art. 281 k.k. i za to na podstawie powołanego przepisu wymierzył mu karę roku pozbawienia wolności;

II.  na podstawie art. 69 § 1 i 2 k.k. i art. 70 § 1 k.k. wykonanie orzeczonej kary pozbawienia wolności oskarżonemu warunkowo zawiesił na okres próby 3 (trzech) lat;

III.  na podstawie art. 63 § 1 k.k. na poczet orzeczonej w pkt I wyroku kary pozbawienia wolności, na wypadek zarządzenia jej do wykonania, zaliczył okres zatrzymania oskarżonego od dnia 15 lipca 2014 roku godzina 19.15 do dnia 16 lipca 2014 roku godzina 12.00;

IV.  na podstawie art. 624 § 1 k.p.k. zwolnił oskarżonego od ponoszenia kosztów sądowych w całości, zaliczając wydatki poniesione w toku postępowania na rachunek Skarbu Państwa.

Apelację od powyższego wyroku wywiódł obrońca oskarżonego, zaskarżając wyrok w całości, zarzucając:

1) błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę zaskarżonego wyroku i mający wpływ na jego treść polegający na przyjęciu, że zgromadzony w niniejszej sprawie . materiał dowodowy pozwala na przyjęcie tezy, iż oskarżony B. B. dopuścił się zarzucanego mu czynu tj. przestępstwa określonego w dyspozycji przepisu art. 281 k.k. podczas gdy nie zostało to wykazane w stopniu pewnym w toku postępowania przed Sądem I Instancji,

2) naruszenie przepisów postępowania mające istotny wpływ na treść orzeczenia, tj. przepisów art. 2 § 2 k.p.k. i art. 5 § 1 i § 2 k.p.k., przez rozstrzygnięcie istotnych wątpliwości na niekorzyść oskarżonego i ustalenie sprawstwa oskarżonego w zakresie przestępstwa kradzieży rozbójniczej, w sytuacji gdy istnieją uzasadnione wątpliwości, czy oskarżony użył jakiejkolwiek przemocy wobec pokrzywdzonej, a tym samym czy zrealizował znamiona zarzucanego mu czynu określonego w przepisie art. 281 k.k.,

oraz

3) naruszenie przepisów postępowania mające istotny wpływ na treść wyroku, tj. przepisu art. 4 k.p.k., art. 7 k.p.k. poprzez odmówienie wiarygodności wyjaśnieniom oskarżonego w części, w której to nie przyznał się do popełnienia zarzucanego mu czynu i ustalenie sprawstwa oskarżonego w oparciu o obciążające zeznania pokrzywdzonej w sytuacji, gdy zeznania pokrzywdzonej odnośnie sposobu zachowania oskarżonego są niekonsekwentne, a nadto wersja przebiegu wypadków podana przez pokrzywdzoną nie koresponduje z wersją podaną przez świadka J. G., a tym samym wiarygodność pokrzywdzonej winna być oceniana z daleko posuniętą ostrożnością, a podnosząc wskazane zarzuty wniósł o

1. zmianę zaskarżonego wyroku i uniewinnienie oskarżonego od zarzucanego mu czynu ewentualnie o:

2. uchylenie wyroku w zaskarżonym zakresie i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania.

Sąd okręgowy zważył:

apelacja nie jest zasadna.

Wbrew odmiennym zapatrywaniom skarżącego, wyrażonym we wniesionym środku odwoławczym, sąd rejonowy rozstrzygając o odpowiedzialności oskarżonego B. B. nie naruszył wskazanych w apelacji przepisów prawa procesowego jak również nie popełnił zarzucanego błędu w ustaleniach faktycznych.

W rozpoznawanej sprawie sąd I instancji w sposób staranny przeprowadził postępowanie, a zgromadzone dowody rzetelnie oraz obiektywnie rozważył i na ich podstawie poczynił trafne ustalenia faktyczne. Przeprowadzona ocena materiału dowodowego, dokonana z uwzględnieniem reguł sformułowanych w przepisach art. 2§2 kpk, art. 4 kpk, art. 5 kpk, a także art. 7 kpk jest oceną zgodną z zasadami wiedzy i doświadczenia życiowego oraz nie zawiera błędów natury faktycznej czy logicznej.

Za chybiony uznać należy podniesiony w pkt 2 apelacji zarzut obrazy art. 2§2 kpk i art. 5§1 i §2 kpk. Naruszenie wskazanych przepisów skarżący upatruje w rozstrzygnięciu istotnych wątpliwości na niekorzyść oskarżonego i ustalenie sprawstwa oskarżonego w zakresie przestępstwa kradzieży rozbójniczej, w sytuacji gdy – w ocenie autora apelacji – istnieją uzasadnione wątpliwości, czy oskarżony użył jakiejkolwiek przemocy wobec pokrzywdzonej, a tym samym czy zrealizował znamiona zarzucanego mu czynu określonego w przepisie art. 281 kk. Odnosząc się do podniesionego zarzutu zauważyć należy, iż przepis art. 2 k.p.k., mający charakter ogólny, określa jedynie cele postępowania karnego i kilka obowiązujących w tym postępowaniu zasad (m.in. zasadę prawdy materialnej wyrażoną w art. 2 § 2 k.p.k.). Skoro przepis ten nie reguluje przebiegu procesu karnego, nie może być mowy o jego naruszeniu w sposób poddający się kontroli instancyjnej. Przedmiotem naruszenia mogą być bowiem tylko normy konkretyzujące ogólne zasady procesowe, a zwłaszcza normy nakazujące lub zakazujące dokonywania określonych czynności w odpowiedniej sytuacji procesowej (tak Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 27 marca 2007 roku III KK 461/06).

W realiach niniejszej sprawy nic nie wskazuje ponadto aby sąd I instancji dopuścił się naruszenia zasady domniemania niewinności określonej w art. 5§1 kpk. Wątpliwości o jakich mowa w art. 5§2 kpk muszą być obiektywne oraz stwierdzone przez sąd orzekający, takich natomiast wątpliwości sąd rejonowy nie powziął. Zaznaczyć w tym miejscu także należy, iż wyrażona w przywołanym przepisie zasada in dubio pro reo formułuje zakaz czynienia niekorzystnych domniemań w sytuacji gdy stan dowodów nie pozwala na ustalenie faktów, taka natomiast sytuacja w przedmiotowej sprawie nie zaistniała, sąd rejonowy zgromadził istotne dla wyjaśnienia sprawy dowody, które poddał analizie w sposób nie przekraczający wymogów art. 7 kpk oraz dokonał stanowczych ustaleń.

Odnosząc się do przedstawionego w apelacji stanowiska zwrócić należy nadto uwagę, iż przedmiotowe zdarzenie miało charakter dynamiczny i przebiegało w kilku etapach. Niewątpliwym pozostaje także, iż pomiędzy faktem zaboru towaru znajdującego się w ofercie sklepu i przeznaczonego do sprzedaży - a dokonanego przez oskarżonego B. B. oraz użyciem przez oskarżonego siły fizycznej wobec pracownika ochrony wskazanego sklepu istnieje bezpośredni związek czasowy. Nie budzi wątpliwości kwestia, iż oskarżony w dniu zdarzenia tj. 15 lipca 2014 roku w sklepie (...) przy ul. (...) w Ś. schował do trzymanej w ręku torby butelkę wina a następnie nie regulując należności za przedmiotowy alkohol zmierzał w stronę wyjścia ze sklepu. Po dostrzeżeniu powyższego faktu poprzez system monitoringu przez B. J. (pracownika ochrony sklepu) oskarżony został zatrzymany, a następnie przeprowadzony przez świadka przez sklep i wprowadzony do pomieszczenia monitoringu. Odnotowania wymaga, iż to właśnie w czasie ujęcia oskarżonego (a do którego doszło wkrótce po przejściu przez B. B. linii kas) gdy pracownik ochrony B. J. przedstawiła wymienionemu powód podjętej wówczas interwencji oskarżony użył siły fizycznej wobec pracownika ochrony. Przedstawioną przez B. B. kwestionującego w złożonych w sprawie wyjaśnieniach okoliczność przejawiania agresywnych zachowań w czasie zajścia uznać należy w świetle całokształtu zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego za przyjętą linię obrony zmierzającą do uniknięcia surowszej odpowiedzialności karnej. Sygnalizowana w apelacji kwestia, iż w pewnym momencie zajścia – a zaistniałym już jednakże, co wymaga podkreślenia po zatrzymaniu oskarżonego, w czasie gdy świadek B. J. przechodziła przez sklep prowadząc B. B. do pomieszczeń monitoringu, oskarżony nie przejawiał wtedy negatywnych zachowań wobec pracowników sklepu nie ekskulpuje oskarżonego B. B. od popełnienia przypisanego mu czynu, istotnym bowiem dla odpowiedzialności z art. 281 kk pozostaje stwierdzony sposób zachowania oskarżonego znajdującego się w posiadaniu zabranej rzeczy w momencie ujęcia przez pracownika ochrony, zachowania późniejsze natomiast to zachowania po popełnieniu przestępstwa.

Rozpatrując podniesiony w apelacji zarzut naruszenia art. 4 i 7 kpk a mający polegać na odmówieniu wiarygodności wyjaśnieniom oskarżonego w części, w której nie przyznawał się do popełnienia zarzucanego mu czynu i ustaleniu sprawstwa oskarżonego w oparciu o obciążające zeznania pokrzywdzonej w sytuacji gdy - jak stwierdza skarżący - zeznania pokrzywdzonej odnośnie sposobu zachowania oskarżonego są niekonsekwentne a nadto wersja przebiegu wypadków podana przez pokrzywdzoną nie koresponduje z podaną przez świadka J. G., a tym samym, w ocenie autora apelacji, wiarygodność pokrzywdzonej winna być oceniana z daleko posuniętą ostrożnością, stwierdzić należy, iż zarzut ten również nie zasługiwał na uwzględnienie. Kwestionując odpowiedzialność oskarżonego B. B. za przypisany mu w wyroku czyn z art. 281 kk oraz zarzucając naruszenie wskazanych w apelacji reguł postępowania karnego skarżący na poparcie wyrażonego stanowiska czyni uwagi, iż relacje pokrzywdzonej i świadka J. G. są rozbieżne w zakresie opisu sposobu obezwładnienia oskarżonego na zapleczu, przytaczając nadto dodatkowo pewne wybrane fragmenty zeznań złożonych przez świadków B. J. oraz J. G., a dotyczących zaistniałych w tamtym czasie zdarzeń. Godzi się w tym miejscu zauważyć, iż jak wynika z akt sprawy J. G. (do wypowiedzi której to) odwołuje się skarżący nie uczestniczyła i nie była świadkiem ujęcia oskarżonego, a jedynie zaobserwowała pewien etap zdarzenia a mianowicie sytuację jaka miała miejsce już w pomieszczeniu monitoringu. Prezentowane przez J. G. w złożonych zeznaniach ogólne stwierdzenia odnośnie wypowiedzi B. J. po zatrzymaniu na terenie sklepu B. B. nie prowadzą do uznania relacji przedstawionej przez wymienionego świadka, a dotyczącej ujęcia oskarżonego za pozbawione wiarygodności. Kwestia braku zapisu z monitoringu sklepu również nie podważa wiarygodności relacji pokrzywdzonej odnośnie okoliczności zatrzymania jak i sposobu zachowania oskarżonego.

Mając na względzie powyższe za niezasadny uznać należy również podniesiony przez obrońcę oskarżonego zarzut błędu w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę wyroku i mających mieć wpływ na jego treść - ściśle powiązany z podnoszonymi w apelacji przez obrońcę oskarżonego zarzutami naruszenia przepisów prawa procesowego – a których skarżący upatruje w przyjęciu przez sąd I instancji, że zgromadzony w sprawie materiał dowodowy pozwala na przyjęcie tezy, iż oskarżony B. B. dopuścił się przestępstwa z art. 281 kk.

Poddając w wątpliwość sprawstwo B. B. odnośnie przypisanego mu czynu i prawidłowość przyjętej kwalifikacji prawnej skarżący czyni nadto m.in uwagi, iż „nawet jeżeli przyjąć, że oskarżony wyrywał się pokrzywdzonej doprowadzany do pomieszczenia służbowego na zaplecze sklepu, to zwrócić należy uwagę, iż w doktrynie podkreśla się, że nie sposób uznać szarpania o niewielkim natężeniu za przemoc (tak też A. Marek, Kulig, Mozgawa). Podkreśla się również, że nawet w przypadku zastosowania przemocy o niewielkim natężeniu czyn pozostaje wykroczeniem, jeżeli wartość rzeczy nie przekracza kwoty granicznej między przestępstwem a wykroczeniem (tak też Kulig, Mozgawa, Komentarz, s. 551)”. Rozpatrując przedstawione stanowisko zauważyć należy, iż dla odpowiedzialności na podstawie art. 281 kk nie ma znaczenia wartość zabranej rzeczy. Godzi się w tym miejscu również zauważyć, iż stosownie do treści art. 130§3 kw przepisów art. 119 i 120 nie stosuje się, jeżeli sprawca używa gwałtu na osobie albo grozi jego natychmiastowym użyciem, aby utrzymać się w posiadaniu zabranego mienia, a gdy chodzi o zabranie innej osobie mienia w celu przywłaszczenia, także wtedy, gdy sprawca doprowadza człowieka do stanu nieprzytomności lub bezbronności. W przedmiotowej sprawie sposób postępowania oskarżonego, użyta wobec interweniującego pracownika ochrony siła fizyczna, zastosowana przemoc jak i jej nasilenie, pozwalają na zasadne i niewątpliwe uznanie, iż wymieniony dopuścił się przypisanego mu w wyroku czynu wyczerpującego znamiona przestępstwa i ani o wykroczeniu ani rozważaniu wypadku mniejszej wagi mowy być nie może.

Z tych też względów orzeczono jak w wyroku (art.437§1 kpk) skoro nie można uznać orzeczonej kary za rażąco niewspółmiernie surowej z powodów przytoczonych w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku.

O kosztach sądowych postępowania odwoławczego, należnych Skarbowi Państwa, orzeczono na podstawie art. 624§1 kpk zwalniając oskarżonego od ponoszenia tych kosztów zaliczając wydatki za to postępowanie na rachunek Skarbu Państwa.