Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 29 listopada 2016 r.

Sąd Apelacyjny w Warszawie VI Wydział Cywilny w składzie:

Przewodniczący - Sędzia SA Krzysztof Tucharz (spr.)

Sędziowie: SA Jacek Sadomski

SA Marcin Strobel

Protokolant: Izabela Nowak

po rozpoznaniu w dniu 29 listopada 2016 r. w Warszawie

na rozprawie sprawy z powództwa Fundacji (...) w G.

przeciwko (...) S.A. w K.

o uznanie postanowienia wzorca umowy za niedozwolone

na skutek apelacji powoda

od wyroku Sądu Okręgowego w Warszawie – Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów

z dnia 9 czerwca 2015 r.

sygn. akt XVII AmC 2849/14

I. oddala apelację;

II. zasądza od Fundacji (...) w G. na rzecz (...) S.A. w K. kwotę 120 zł (sto dwadzieścia złotych) tytułem zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego.

UZASADNIENIE

W pozwie z dnia 1 sierpnia 2014 r. skierowanym przeciwko (...) S.A. z siedzibą w K. powódka – Fundacja (...) z siedzibą w G. wnosiła o uznanie za niedozwolone i zakazanie pozwanej wykorzystywania w obrocie z konsumentami postanowienia regulaminu konkursu „(...)” o treści:

„Organizator zastrzega sobie prawo do zmiany niniejszego regulaminu bądź zakończenia konkursu bez podania przyczyny”.

W odpowiedzi na pozew spółka (...) wnosiła o oddalenie powództwa i zasądzenie od strony powodowej kosztów zastępstwa procesowego.

Wyrokiem z dnia 9 czerwca 2015 r. Sąd Okręgowy w Warszawie – Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów oddalił powództwo i zasądził od strony powodowej na rzecz pozwanej koszty zastępstwa procesowego w wysokości 77 zł.

Powyższe rozstrzygnięcie zostało oparte na następujących ustaleniach faktycznych i rozważaniach prawnych.

Pozwana spółka prowadzi działalność gospodarczą w ramach której posługiwała się w obrocie z konsumentami regulaminem, zawierającym zapis będący przedmiotem niniejszego sporu.

W toku procesu zaprzeczyła ona twierdzeniu powodowej Fundacji jakoby regulamin, w którym znajdowało się przytoczone wyżej postanowienie stanowił wzorzec umowy, w rozumieniu art. 384 k.c., utrzymując, iż w rzeczywistości stanowił on jedynie przyrzeczenie publiczne.

W ocenie Sądu Okręgowego powódka nie wykazała przesłanek skuteczności wniesionego powództwa. Nie ustosunkowała się do wyżej przytoczonego zarzutu pozwanego i nie przedstawiła treści regulaminu.

Brak jest dowodów wskazujących na to, że w ramach stosunku prawnego normowanego treścią regulaminu dochodziło do składania sobie przez strony wzajemnych oświadczeń woli wywołujących skutek w postaci zawarcia umowy, co uprawniałoby do przypisania mu cech wzorca umowy.

Wobec faktu że strona powodowa nie udowodniła, iż kwestionowany przez nią zapis pochodził ze wzorca umowy nie zachodziły przesłanki do dokonania jego analizy pod katem dyspozycji art. 385 ¹ § 1 k.c.

Z tych też względów Sąd Okręgowy oddalił powództwo, mając na uwadze treści art. 6 k.c. a o kosztach postępowania orzekł zgodnie z art. 98 k.p.c.

W złożonej od tego wyroku apelacji powodowa Fundacja zarzuciła:

1)  naruszenie przepisów prawa materialnego tj. art. 384 k.c. przez błędne przyjęcie, że regulamin objęty pozwem nie stanowi wzorca w rozumieniu art. 384 k.c., co w konsekwencji doprowadziło do nieuzasadnionego oddalenia powództwa;

2)  naruszenie przepisów postępowania tj. art. 323 zd. 2 k.p.c. przez jego niezastosowanie i zaniechanie zobowiązania pozwanego do przedstawienia treści regulaminu objętego pozwem, podczas gdy takiego działania wymagały okoliczności sprawy.

W oparciu o przytoczone wyżej zarzuty powodowa Fundacja wnosiła o zmianę zaskarżonego wyroku i uwzględnienie powództwa oraz zasądzenie od pozwanej, na rzecz skarżącego kosztów zastępstwa procesowego.

W apelacji zgłoszony został wniosek o dopuszczenie dowodu zeznań świadka A. K., przebywającego zagranicą na okoliczność umieszczenia klauzuli niedozwolonej w regulaminie, jakim posługiwała się strona pozwana w okresie 6 miesięcy poprzedzających złożenie pozwu.

Z ostrożności procesowej powódka wnosiła o nieobciążanie jej kosztami procesu, w oparciu o przepis art. 102 k.p.c.

W odpowiedzi na apelację pozwana spółka wnosiła o jej oddalenie i zasądzenie od strony przeciwnej kosztów postępowania według norm przepisanych.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja powodowej Fundacji pozbawiona była uzasadnionych podstaw prawnych i podlegała w całości oddaleniu.

Jak słusznie wskazał Sąd Okręgowy ocena spornego między stronami zagadnienia – czy stosowany przez pozwaną spółkę regulamin stanowił wzorzec umowy, w rozumieniu art. 384 k.c. czy też miał on cechy przyrzeczenia publicznego, o którym mowa w art. 919 k.c. rodził konieczność ustalenia całej treści powyższego aktu a nie tylko jednego wyizolowanego z niego postanowienia, wskazanego w pozwie.

Wbrew zarzutom apelacji nie zachodziły przesłanki do podejmowania przez Sąd z urzędu inicjatywy dowodowej w celu wyjaśnienia powyższej treści.

Strona powodowa reprezentowana była przez profesjonalnego pełnomocnika i to na nim spoczywał obowiązek wykazania, że pozwana spółka posługiwała się w obrocie z konsumentami wzorcem umownym pod nazwą Regulamin Konkursu „(...)”.

Skarżącemu znane było stanowisko pozwanej spółki, zawarte w odpowiedzi na pozew na co najmniej 8 miesięcy przed terminem rozprawy i nic nie stało na przeszkodzie aby mógł on wówczas przedstawić swoje racje i zgłosić odpowiednie wnioski dowodowe. Należy zgodzić się z argumentacją strony pozwanej, że w przypadku konkursu, stanowiącego przyrzeczenie publiczne – przyznania uczestnictwa biorącemu w nim udział określonej nagrody mamy do czynienia z jednoosobowym stosunkiem zobowiązaniowym, nie podlegającym kontroli abstrakcyjnej wzorca umownego.

Tego rodzaju pogląd znalazł potwierdzenie zarówno w orzecznictwie Sądu Apelacyjnego (np. wyrok S.A. w Warszawie z dnia 23 kwietnia 2013 r. sygn. Akt VI ACa 1435/12) jak i Sądu Najwyższego (w wyroku z dnia 28 stycznia 2015 r. sygn. Akt I CSK 40/14 publ. OSNC 2016/2/20).

W cytowanym wyżej orzeczeniu Sąd Najwyższy podkreślił, że w przypadku przyrzeczenia publicznego nie chodzi o umowę zawieraną między przyrzekającymi a uczestnikiem, lecz o jednostronną czynność prawną przyrzekającego, zatem akceptacja regulaminu przez uczestnika nie prowadzi do zawarcia jakiejkolwiek umowy między nim a organizatorem akcji promocyjnej. Natomiast samo przyrzeczenie publiczne może także być złożone w formie wielopunktowego regulaminu określającego zasady udziału w konkursie.

Skoro strona powodowa nie udowodniła zaistnienia przesłanki w postaci pochodzenia przedmiotowego postanowienia ze wzorca umowy brak było podstaw do oceny tego zapisu pod kątem jego abuzywności według kryteriów wskazanych w art. 385 ¹ § 1 k.c. Nie mogło więc dojść do naruszenia przez Sąd Okręgowy przepisu art. 384 k.c. i w tej sytuacji wniesione powództwo zasadnie zostało oddalone.

Brak było również podstaw do zastosowania w sprawie szczególnej regulacji w zakresie rozstrzygnięcia o kosztach postępowania, jaką przewiduje art. 102 k.p.c. Subiektywne przekonanie strony powodowej o słuszności dochodzonego roszczenia nie ma istotnego znaczenia gdyż w zasadzie w każdej sprawie powód wnoszący pozew do Sądu wychodzi z założenia, że jego roszczenie zasługuje na uwzględnienie.

Również kwestie majątkowe oraz charakter prowadzonej przez powódkę działalności nie stanowi wystarczającej okoliczności do nieobciążania skarżącej kosztami postępowania, na rzecz strony przeciwnej, zwłaszcza, że nie wchodzą tu w grę jakieś znaczące kwoty. Zanim strona powodowa zdecydowała się na wytoczenie niniejszego powództwa powinna była zapoznać się z treścią całego, dostępnego publicznie regulaminu pozwanej spółki i dopiero wówczas ocenić, czy zachodzą podstawy do poddania przedmiotowego postanowienia kontroli abstrakcyjnej Sądu antymonopolowego.

Działając w sposób pochopny Fundacja naraziła stronę pozwaną na konieczność poniesienia przez nią określonych wydatków i powinny one być rozliczone według zasady przewidzianej w art. 98 k.p.c.

Co się zaś tyczy zgłoszonego w apelacji wniosku dowodowego to był on nie tylko spóźniony ale też zbędny gdyż wskazywana tam teza dowodowa nie dotyczyła faktów mających istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy (art. 227 k.p.c.).

W uzasadnieniu zaskarżonego wyroku Sąd Okręgowy ustalił, że pozwana spółka w dacie wniesienia pozwu posługiwała się regulaminem zawierającym sporny zapis. Nie wchodziła zatem w grę potrzeba badania kwestii w jakim okresie czasu wnioskowany w apelacji świadek zapoznał się z treścią rzeczonego regulaminu.

Mając to wszystko na względzie Sąd Apelacyjny oddalił wniesioną apelację z mocy art. 385 k.p.c.

O kosztach postępowania apelacyjnego rozstrzygnięto zgodnie z art. 98 i 99 k.p.c. w zw. z art. 108 § 1 i art. 391 § 1 k.p.c.