Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 10 października 2013 r.

Sąd Okręgowy w Gdańsku

VIII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSA w SO w Gdańsku Hanna Witkowska-Zalewska

Protokolant: st. sekr. sądowy Iwona Lawrenc

po rozpoznaniu w dniu 01 października 2013 r. w Gdańsku

sprawy J. W.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G.

o prawo do emerytury

na skutek odwołania J. W.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G.

z dnia 11 kwietnia 2011 r. nr (...)

zmienia zaskarżoną decyzję i przyznaje J. W. prawo do emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach poczynając od daty złożenia wniosku.

/na oryginale właściwy podpis/

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 11 kwietnia 2011 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G. odmówił ustalenia J. W. prawa do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym uznając, iż wnioskodawca nie osiągnął wieku emerytalnego oraz nie udowodnił 15-letniego okresu pracy w warunkach szczególnych.

W uzasadnieniu Zakład wskazał, że nie uznał okresu zatrudnienia w Przedsiębiorstwie (...) w G. od dnia 06 września 1988 r. do dnia 31 października 1989 r. oraz od dnia 01 listopada 1989 r. do dnia 31 października 1993 r., ponieważ charakter wykonywanej pracy podany w świadectwie wykonywania pracy w warunkach szczególnych nie jest zgodny z powołanym wykazem, działem i pozycją rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 07 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w warunkach szczególnych (... ) - „prace przy spawaniu i wycinaniu elektrycznym, gazowym, atomowodorowym".

Odwołanie od powyższej decyzji wniósł J. W. zaskarżając ją w całości, zarzucając błąd w ustaleniach faktycznych stanowiących podstawę faktyczną wydanej decyzji przejawiający się w szczególności w bezpodstawnym przyjęciu, iż nie osiągnął wieku emeryta1nego oraz nie udowodnił 15 lat pracy w warunkach szczególnych.

W związku z powyższym ubezpieczony wniósł o zmianę zaskarżonej decyzji i przyznanie prawa do emerytury, wniósł nadto o zasądzenie od organu rentowego na jego rzecz kosztów procesu według norm prawem przepisanych.

W uzasadnieniu wnioskodawca podał, że w spornym okresie wykonywał pracę spawacza, która jest zaliczana do pracy w warunkach szczególnych. Okoliczność ta została też potwierdzona przez Państwową Inspekcję Pracy w G. w opinii z dnia 6 maja 1988 r. Nadto ubezpieczony podał, że w dniu 28 kwietnia 2011 r. ukończył 60 lat, natomiast wniosek został złożony na miesiąc przed spełnieniem warunków wymaganych do przyznania emerytury, co jest zgodne z obowiązującymi przepisami.

W odpowiedzi na odwołanie, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G. wniósł o jego oddalenie z przyczyn wskazanych w decyzji. Nadto pozwany podał, że sporny okres pracy w warunkach szczególnych obejmuje 5 lat, 1 miesiąc i 25 dni ,zatem nawet jego uwzględnienie nie spowoduje, że ubezpieczony będzie spełniał przesłanki nabycia uprawnień emerytalnych.

W piśmie z dnia 12 lipca 2011 r. ubezpieczony wskazał, że pracę w warunkach szczególnych świadczył w okresie od 1 września 1967 r. do 5 września 1969 r. w (...) Przedsiębiorstwie (...) w S. na stanowisku montera instalacji sanitarnych; w okresie od 15 września 1969 r. do 13 marca 1970 r. pracował w Wojewódzkim Zakładzie Budownictwa (...) na stanowisku hydraulika. Następnie od dnia 7 maja 1970 r. do 21 stycznia 1972 r. pracował w Wojewódzkim Przedsiębiorstwie (...) na stanowisku hydraulika. Jako hydraulik pracował również od 22 stycznia 1972 r. do 26 października 1973 r. w Przedsiębiorstwie Budownictwa (...) w L.. W okresie od 3 listopada 1975 r. do 31 października 1989 r. pracował jako ślusarz-monter rurociągów okrętowych oraz spawacz w Zakładach (...) w G., przy czym jako spawacz pracował od chwili uzyskania uprawnień.

Dalej , ubezpieczony wskazał, że od dnia 1 listopada 1989 r. do 31 października 1993 r. pracował jako spawacz w S. P. – G.; w okresie od 2 listopada 1993 r. do 4 czerwca 1994 r. pracował w przedsiębiorstwie Usług (...) Sp. z o.o. w G. na stanowisku montera spawacza; od dnia 6 czerwca 1994 r. do 31 grudnia 1994 r. w (...) Sp. z o.o. we W. na stanowisku montera spawacza; od dnia 2 stycznia 199 5 r. do 30 kwietnia 1998 r. był zatrudniony jako monter spawacz w Przedsiębiorstwie Usług (...) Sp. z o.o. w G..

Wyrokiem z dnia 21 lutego 2012 r. w sprawie VIII U 1279/11 Sąd Okręgowy VIII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych oddalił odwołanie. Stan faktyczny Sąd Okręgowy ustalił na podstawie dokumentacji zgromadzonej w aktach ubezpieczeniowych pozwanego organu rentowego oraz aktach pracowniczych ubezpieczonego. Nadto, Sąd dał wiarę zeznaniom świadków R. D. i H. M. oraz częściowo wyjaśnieniom ubezpieczonego odnośnie charakteru jego zatrudnienia w okresie od 1 września 1967 r. do 5 września 1969 r., od dnia 15 września 1969 r. do 13 marca 1970 r. oraz od 6 września 1988 r. do 31 października 1993 r., jako konsekwentnym, szczegółowym, zgodnym wzajemnie lub z dokumentacją pracowniczą ubezpieczonego ze spornego okresu zatrudnienia oraz uzupełniającym ją w sposób logiczny i w zgodzie z zasadami doświadczenia życiowego. Zawnioskowani świadkowie są osobami postronnymi, nie mającymi żadnego interesu w wyniku niniejszego postępowania.

Sąd I instancji zważył, iż odwołanie ubezpieczonego nie zasługuje na uwzględnienie, albowiem nie spełnia on wszystkich przesłanek dla przyznania mu dochodzonego świadczenia. Sąd ten zważył, że istota sporu w niniejszej sprawie sprowadza się do rozważenia, czy przedstawione dowody są wystarczające dla uznania, iż praca wykonywana przez skarżącego w spornych okresach była wykonywana w szczególnych warunkach, tj. stanowiła zatrudnienie, o którym mowa w dziale XIV poz. 12 wykazu A stanowiącego załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego dla pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. z 1983r. nr 8 poz. 43 ze zm.) (dalej: rozporządzenie) - prace przy spawaniu i wycinaniu elektrycznym, gazowym, atomowo wodorowym oraz w dziale V poz. 1 tego wykazu - roboty wodnokanalizacyjne oraz budowa rurociągów w głębokich wykopach.

Fakt wykonywania przez ubezpieczonego pracy w szczególnych warunkach w spornych okresach od 1 września 1967 r. do 5 września 1969 r. w (...) Przedsiębiorstwie (...) w S. na stanowisku montera instalacji sanitarnych oraz od dnia 15 września 1969 r. do 13 marca 1970 r. w Wojewódzkim Zakładzie Budownictwa (...) w K. na stanowisku hydraulika znalazł w ocenie Sądu, odzwierciedlenie w treści zgromadzonych w aktach rentowych świadectw pracy. Dodatkowo ubezpieczony szczegółowo wyjaśnił na czym polegała jego praca, a Sąd uznał, iż podawane przez niego okoliczności nie stały w sprzeczności z treścią dokumentacji. W związku z tym, Sąd Okręgowy stwierdził, że praca ubezpieczonego w powyższych okresach może zostać zakwalifikowana, jako wykonywana w warunkach szczególnych na stanowisku wymienionym w powołanym wyżej rozporządzeniu w dziale V poz.1.

Nadto, również okres zatrudnienia od 6 września 1988 r. do 31 października 1989 r., a następnie od 1 listopada 1989 r. do 31 października 1993 r. na stanowisku spawacza może w ocenie Sądu zostać uwzględniony do stażu pracy w warunkach szczególnych. Okoliczność wykonywania przez ubezpieczonego pracy w tym charakterze znajduje potwierdzenie w zebranym w sprawie materiale dowodowym, a nadto niewątpliwie została ona potwierdzona w zeznaniach świadków - współpracowników ubezpieczonego ze spornego okresu zatrudnienia w Zakładzie (...) w G. i jego następcy prawnym (...) sp. z o.o. w G. – którzy potwierdzili, że ubezpieczony stale i w pełnym wymiarze czasu pracy pracował na stanowisku spawacza. Ponadto, okoliczności powyższe wynikały z treści wyjaśnień ubezpieczonego, które były spójne z treścią zeznań w/w świadków, toteż Sąd uznał je za miarodajny środek dowodowy w tym zakresie.

W ocenie Sądu, zawnioskowani świadkowi posiadali odpowiednią wiedzę na temat charakteru wykonywanej przez ubezpieczonego pracy, byli zatrudnieni wraz z nim w tych samych okresach i w tych samych zakładach pracy a H. M. nadzorował jego pracę. Nadto, są oni osobami postronnymi, nie zainteresowanymi bezpośrednio pozytywnym rozstrzygnięciem niniejszego postępowania. W związku z tym, Sąd nie znalazł jakichkolwiek podstaw by kwestionować ich wiarygodność.

W związku z powyższym, zarówno okres pracy w Zakładach (...) w G. od 6 września 1988 r. do 31 października 1989 r., jak i w (...) sp. z o.o. od 1 listopada 1989 r. do 31 października 1993 r. powinien zostać uwzględniony do stażu pracy w warunkach szczególnych.

Reasumując, Sąd Okręgowy uznał, iż wymienione źródła dowodowe niezbicie potwierdziły fakt wykonywania przez wnioskodawcę pracy w szczególnych warunkach w w/w okresach na stanowisku spawacza.

Powyżsi świadkowie zeznali jednak, że w okresie zatrudnienia ubezpieczonego w Zakładzie (...) w G. od dnia 3 listopada 1975 r. do dnia 5 września 1988 r. ubezpieczony wykonywał pracę na stanowisku łączonym wykonując czynności zarówno jako spawacz i jako monter rurociągów. Okoliczność ta wynikała również z treści świadectwa pracy, w którym podano, że ubezpieczony zajmował stanowiska ślusarz - monter rurociągów okrętowych, mechanik precyzyjny oraz ślusarz mechanik remontowy. W związku z tym, Sąd Okręgowy, uznając zeznania świadków za wiarygodne, uznał, że w okresie od 3 listopada 1975 r. do 5 września 1988 r. ubezpieczony nie wykonywał pracy w warunkach szczególnych bowiem nie pracował w tym charakterze stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. Dodatkowo, Sąd nie uwzględnił w powyższym zakresie wyjaśnień ubezpieczonego, ponieważ nie były one spójne z treścią dokumentacji zgromadzonej w sprawie.

Sąd Okręgowy uznał, że do stażu pracy w warunkach szczególnych uwzględnić należało także okres pracy ubezpieczonego w Przedsiębiorstwie Usług (...).U. - (...) sp. z o.o. w G., w którym ubezpieczony pracował od 2 stycznia 1995 r. do 30 kwietnia 1998 r. (3 lata, 3 miesiące i 28 dni) na stanowisku montera-spawacza, ponieważ pomimo innego nazewnictwa ubezpieczony wykonywał w tym okresie pracę wskazaną w dziale V poz. 1 wykazu A w/w rozporządzenia, tj. roboty wodnokanalizacyjne oraz budowa rurociągów w głębokich wykopach. Okoliczność ta wynikała z treści zgromadzonej dokumentacji oraz zeznań w/w świadków, które również w tym zakresie i z tych samych względów co powyżej, Sąd Okręgowy uznał za w pełni miarodajny środek dowodowy w sprawie na okoliczność charakteru pracy ubezpieczonego.

Zsumowanie okresów udowodnionych w toku niniejszego postępowania wskazywało, iż staż pracy wnioskodawcy w warunkach szczególnych wynosi 12 lat i 24 dni i jest krótszy niż wymagany ustawą, a zatem, zgodnie z przepisem § 4 rozporządzenia, ubezpieczonemu nie przysługiwało prawo do otrzymywania świadczenia emerytalnego w wieku obniżonym.

Apelację od powyższego wyroku wywiódł J. W. zaskarżając ten wyrok całości.

Wyrokiem z dnia 3 grudnia 2012 r. Sąd Apelacyjny - III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w G. uchylił zaskarżony wyrok i sprawę przekazuje do ponownego rozpoznania Sądowi Okręgowemu w Gdańsku VIII Wydziałowi Pracy i Ubezpieczeń Społecznych pozostawiając temu sądowi rozstrzygnięcie o kosztach procesu za drugą instancję.

Sąd Apelacyjny zgodził się z zarzutami apelacji, że Sąd Okręgowy poddał analizie jedynie okresy pracy wnioskodawcy: w (...) Przedsiębiorstwie (...) w S., Wojewódzkim Zakładzie Budownictwa (...) w K., w Zakładach (...), w Przedsiębiorstwie Produkcyjno-Handlowym (...) sp. z o. o. G. oraz w Przedsiębiorstwie Usług (...).U. (...)" sp. z o. o. w G.; całkowicie pomijając sporne okresy jego zatrudnienia: w Wojewódzkim Przedsiębiorstwie (...), w Przedsiębiorstwie Budownictwa (...) w L., Przedsiębiorstwie Usług (...) sp. z o. o. w G. oraz w (...) sp. z o. o. W..

Ustosunkowując się natomiast do spornych okresów zatrudnienia, które były przedmiotem analizy ze strony Sądu I instancji stwierdził, że Sąd ten nie przeprowadził wyczerpującego postępowania dowodowego mającego na celu ustalenie charakteru i rodzaju pracy wykonywanej przez wnioskodawcę w tych okresach, jak również jej wymiaru, zaś poczynione w sprawie ustalenia, dotyczące spornych okresów zatrudnienia uwzględnionych do okresu pracy w szczególnych warunkach, nie znajdują oparcia w zgromadzonym w sprawie materiale dowodowym.

Ostatecznie wskazał, że przy ponownym rozpoznawaniu niniejszej sprawy Sąd I Instancji w celu stwierdzenia, czy zachodzą łącznie wszystkie przesłanki ustalenia J. W. prawa do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym z art. 184 ustawy emerytalnej, winien poprzez dopuszczenie dowodów: z treści dokumentów z akt osobowych wnioskodawcy dotyczących spornych okresów zatrudnienia, z treści zeznań zatrudnionych w tych okresach razem z nim świadków oraz z przesłuchania stron z ograniczeniem do przesłuchania ubezpieczonego ustalić, czy wykonywana przez niego wówczas praca stanowiła pracę wymienioną w wykazie A lub B, stanowiących załączniki do rozporządzenia w sprawie wieku emerytalnego, a w przypadku pozytywnej odpowiedzi, czy była wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku.

Sąd Okręgowy po ponownym rozpoznaniu sprawy ustalił następujący stan faktyczny:

J. W., urodzony dnia (...), w dniu 28 marca 2011 r. złożył w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G. wniosek o emeryturę. Nie jest członkiem OFE i na dzień 1 stycznia 1999 r. udowodnił wymagany okresu składkowy i nieskładkowy /powyższe okoliczności są w sprawie niesporne a nadto wynikają z akt ubezpieczeniowych/.

Organ rentowy zaskarżoną w niniejszym postępowaniu decyzją odmówił J. W. prawa do emerytury z uwagi na brak wykazania 15 lat pracy w szczególnych warunkach (vide: decyzja z dnia 11 kwietnia 2011 r. – k. 48 plik III akt rentowych, odwołanie ubezpieczonego – k. 2-4, pismo z dnia 12 lipca 2011 r. – k. 14-19 akt sprawy).

W okresie od 1 września 1967 r. do 5 września 1969 r. ubezpieczony pracował w (...) Przedsiębiorstwie (...) w S. na stanowisku montera instalacji sanitarnych. Była to praca na różnych budowach, a instalacje były prowadzone w ziemi , w głębokich wykopach.

Od dnia 15 września 1969 r. do 13 marca 1970 r. ubezpieczony pracował w Wojewódzkim Zakładzie Budownictwa (...) w K. na stanowisku hydraulika. Układał tam rury żeliwne i kamionkowe, które łączył sznurem smołowanym, a następnie w miejscach łączenia smarował betonem (dowód: świadectwa pracy z dnia 30 listopada 1983 r. – k. 19-20 akt ubezp., pismo z PIP z dnia 6 maja 1988 r. – k. 33-36 plik III akt rentowych, zeznania ubezpieczonego – k. 30-31,42,163-165 akt sprawy, ).

W okresie od 06 maja 1970 r. do 21 stycznia 1972 r. był on zatrudniony w Wojewódzkim Przedsiębiorstwie (...) w G. na stanowisku monter wodno-kanalizacyjny. W powyższym okresie wykonywał prace hydraulika polegające na zakładaniu instalacji wodnokanalizacyjnych w głębokich wykopach i centralnego ogrzewania w budynkach i halach.

W okresie od 22 stycznia 1972 r. do 26 października 1973 r. ubezpieczony był zatrudniony w Przedsiębiorstwie Budownictwa (...) w L. na stanowisku hydraulika . Praca polegała na zakładaniu instalacji wodnokanalizacyjnych w głębokich wykopach i centralnego ogrzewania w budynkach i halach (dowód: zaświadczenie z dn. 14.12.1983 r. – k. 21 akt ubezp., świadectwo pracy z dnia 27.10.1975 r.– k. 22 akt ubezp., zeznania ubezpieczonego – k. 30-31,42,163-165 akt sprawy, akta osobowe Przedsiębiorstwa Budownictwa (...) w L. –k.125 ).

W okresie od 3 listopada 1975 r. do dnia 31 października 1989 r. ubezpieczony był zatrudniony w Zakładach (...) w G. , gdzie pracował kolejno na stanowiskach: ślusarz - monter rurociągów okrętowych, monter-instalator rurociągów ( od 01.07.1976 ) mechanik precyzyjny ( od 01.01.1979 ) oraz ślusarz mechanik remontowy (od 01.06.1985 r.) , spawacz

( od 06 .09.1988 r. ).

Pracował on w Dziale Głównego Energetyka w charakterze montera rurociągów i spawacza, tj.: ubezpieczony wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu pracy prace przy spawaniu i wycinaniu elektrycznym, gazowym, atomowowodorowymZ zeznań ubezp (k.30) wynika, że rurociągi były też na wysokości. ,

Ubezpieczony montował , dokonywał wymian i remontów instalacji rurociągowych oraz komór i węzłów cieplnych i chłodniczych w drodze prac spawalniczych. Wspomniane rurociągi dostarczały parę, gorącą wodę, zimną woda, sprężone powietrze, amoniak do urządzeń i maszyn służących do przetwórstwa ryb . Naprawa polegała na usuwaniu nieszczelności i wymianie zużytych fragmentów rur poprzez prace spawalnicze. Nieszczelności usuwano za pomocą sznura azbestowego pokrytego teflonem, a wymiana fragmentów rur następowała poprzez wycięcie palnikiem określonego odcinka rur i wstawienie i przyspawanie nowego. Dokonywał również remontów w komorach i węzłach ciepłowniczych znajdujących się w ziemi , gdzie temperatura dochodziła do 40 st C , jak i komór i węzłów chłodniczych , gdzie temperatura wynosiła ponad minus 20 st C. Wykonywał prace przy rurociągach prowadzonych najczęściej pod ziemią , w kanałach betonowych, gdzie utrudniona jest wentylacja. Ubezpieczony uzyskał uprawnienia do spawania gazowego w dniu 05 lipca 1984 r.

Ubezpieczony pełnił funkcję brygadzisty, która nie miała żadnego wpływu na wykonywanie pracy spawacza stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na tym stanowisku pracy. Zmiana nazewnictwa stanowisk pracy wiązała się z możliwością podwyższenia wynagrodzenia poprzez zmianę stawki zaszeregowania, a ubezpieczony de facto wykonywał prace tego samego rodzaju .

Z przekształcenia w dniu 01.11.1989 r. powyższego przedsiębiorstwa powstało Przedsiębiorstwie Produkcyjno-Handlowe (...) sp. z o.o.

Od dnia 1 listopada 1989 r. do 31 października 1993 r. J. W. był w nim zatrudniony nadal na stanowisku spawacza . Wykonywał te same prace jak w Zakładach (...) stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, tj.: prace przy spawaniu i wycinaniu elektrycznym, gazowym, atomowo wodorowym (dowód: świadectwo pracy z dnia 31.10.1989 r. – k. 23, świadectwo wykonywania pracy w warunkach szczególnych – k. 24 plik III akt rentowych, świadectwo pracy z S. P. - G. – k. 25, świadectwo wykonywania pracy w warunkach szczególnych – k. 26 akt rentowych, dokumenty w aktach osobowych- umowa o prace z 30.10.1975 r. , zakres obowiązków z 07.05.1977 r., pismo z dnia 04.08.1980, angaż z 08.02.1979 , pismo z dnia 05.08.1983 r. ws dodatku brygadzistowskiego , umowa o prace z 31.10.1989 r. z S. G., angaż z dnia 12 września 1988 r., angaż z dnia 30 maja 1985 r. , – k. 40 akt sprawy, zeznania świadka R. D. oraz zeznania ubezpieczonego – k. 30-33, 42,163-165 akt sprawy, akta rentowe R. D., w tym świadectwa pracy).

Z Przedsiębiorstwa Produkcyjno-Handlowego (...) sp. z o.o. wyodrębniło się Przedsiębiorstwo Usług (...).U. (...) sp. z o.o. w G., w którym ubezpieczony pracował od 2 listopada 1993 r. do 04 czerwca 1994 r. na stanowisku montera-spawacza . Firma ta świadczyła usługi dla Przedsiębiorstwa Produkcyjno-Handlowego (...) sp. z o.o., na jego terenie.

W powyższym okresie ubezpieczony wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu pracy prace przy spawaniu i wycinaniu elektrycznym, gazowym, atomowo wodorowym. Praca ubezpieczonego polegała na utrzymaniu w ruchu parku maszynowego poprzez dokonywanie remontów rurociągów, węzłów i komór ciepłowniczych oraz chłodniczych i maszyn związanych bezpośrednio z produkcją. Zajmował się tym jako monter, tj. wymianą uszkodzonych zaworów, rur, urządzeń wytwarzających ciepło i chłód. Jego praca polegała na tym, że przy wymianie, naprawie urządzeń i instalacji wykonywał prace spawalnicze, bo tylko w ten sposób montuje się, wymienia i łączy rurociągi, naprawia urządzenia. Większość prac była wykonywana w kanałach, czy też w komorach położonych pod ziemią. Wnioskodawca również dokonywał napraw rurociągów i instalacji chłodniczych, które mieściły się na wysokości , na konstrukcjach stalowych (dowód: świadectwo pracy– k. 27 plik III akt rentowych, zeznania świadka R. D. i H. M. oraz zeznania ubezpieczonego – k. 30-33, 163-165 akt sprawy, akta rentowe R. D., w tym świadectwa pracy).

W okresie od 6 czerwca 1994 roku do 31 grudnia 1994 roku ubezpieczony pracował w (...) Sp. z o.o. we W. na stanowisku montera- spawacza w D. Głównego Mechanika. W okresie tym wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu pracy prace przy spawaniu i wycinaniu elektrycznym, gazowym, atomowodorowym. Wykonywał prace tego samego rodzaju, co w poprzednim zakładzie pracy, tj.: w zakresie eksploatacji, naprawy urządzeń i instalacji energetycznych w drodze prac spawalniczych (dowód: świadectwo pracy– k. 28 plik III akt rentowych, zeznania świadka R. D. oraz zeznania ubezpieczonego – k. 30-33, 42, 163-165 akt sprawy, akta osobowe, w tym zaświadczenie kwalifikacyjne, książka spawacza, umowa o pracę - k.113 akt sprawy, akta rentowe R. D., w tym świadectwa pracy).

W okresie od 2 stycznia 1995 roku do 30 kwietnia 1998 roku pracował w Przedsiębiorstwie Usług (...) Sp. z o.o. w G. na stanowisku montera- spawacza. W powyższym okresie stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace przy spawaniu i wycinaniu elektrycznym, gazowym, atomowodorowym.

Praca ubezpieczonego polegała na utrzymaniu w ruchu parku maszynowego różnych firm poprzez dokonywanie remontów rurociągów, węzłów i komór ciepłowniczych oraz chłodniczych i maszyn związanych bezpośrednio z produkcją poprzez wykonywanie prac spawalniczych (dowód: świadectwo pracy– k. 29 plik III akt rentowych, zeznania świadka R. D., H. M. oraz zeznania ubezpieczonego – k. 30-33, 42, 163-165 akt sprawy, akta osobowe, w tym - k.113 akt sprawy, akta rentowe R. D., w tym świadectwa pracy).

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dokumentacji zgromadzonej w aktach ubezpieczeniowych pozwanego oraz aktach pracowniczych ubezpieczonego. Nadto, Sąd dał wiarę zeznaniom świadków R. D. i H. M. oraz zeznaniom ubezpieczonego jako konsekwentnym, szczegółowym, wewnętrznie spójnym i zgodnym z obiektywnym materiałem dowodowym w postaci dokumentacji pracowniczej ubezpieczonego ze spornych okresów zatrudnienia . Należy również podkreślić, że zawnioskowani świadkowie są osobami postronnymi, niemającymi żadnego interesu w wyniku niniejszego postępowania. Nadto, Sąd Okręgowy, dopuścił dowód z akt rentowych świadka R. D. celem potwierdzenia wiarygodności zeznań tegoż świadka.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Na tle tak ustalonego stanu faktycznego, Sąd uznał, iż odwołanie ubezpieczonego zasługuje na uwzględnienie albowiem dowiódł on spełnienia wszystkich przesłanek koniecznych dla przyznania jemu dochodzonego świadczenia.

Istota sporu w niniejszej sprawie sprowadza się do ustalenia czy przedstawione dowody są wystarczające dla uznania, iż praca wykonywana przez skarżącego w spornych okresach była wykonywana w szczególnych warunkach, tj. stanowiła zatrudnienie, o którym mowa w dziale XIV poz. 12 wykazu A stanowiącego załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego dla pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. z 1983r. nr 8 poz. 43 ze zm.) (dalej: rozporządzenie) - prace przy spawaniu i wycinaniu elektrycznym, gazowym, atomowo wodorowym .

Podstawę dochodzenia powyższego świadczenia stanowi przepis art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tj. Dz. U. z 2009 r., Nr 153, poz. 1227 z późn. zm.). Przepis ten stanowi szczególne uregulowanie, tworząc osobną kategorię ubezpieczonych i mając zastosowania do innych stanów faktycznych aniżeli objęte regulacjami art. 32 ust. 1 i 46 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS.

Przepis art. 184 ustawy o emeryturach i rentach z FUS znajduje bowiem zastosowanie w stosunku do osób urodzonych po dniu 31 grudnia 1948 r., które zasadnicze, wskazane w nim warunki nabycia prawa do świadczenia, spełniły już w dacie wejścia ustawy o emeryturach i rentach z FUS, a więc na dzień 1 stycznia 1999r. i gwarantuje tym osobom możność nabycia prawa do świadczenia na dotychczasowych warunkach, lecz przy spełnieniu dodatkowych wymogów w nim określonych.

Stosownie do jego treści, ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli:

1)  okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat - dla kobiet i 65 lat - dla mężczyzn oraz

2)  okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

Zgodnie zaś z ust. 2 cytowanego przepisu, emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego oraz rozwiązania stosunku pracy – w przypadku ubezpieczonego będącego pracownikiem.

Aktem wykonawczym, do którego odsyła ustawa o emeryturach i rentach z FUS, jest rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego dla pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze.

Stosownie do treści § 4 tego rozporządzenia pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach, wymienione w wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki:

1) osiągnął wiek emerytalny wynoszący: 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn,

2) ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w

szczególnych warunkach.

Przez przepisy dotychczasowe, określające wymagany okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, o którym mowa w powyższym przepisie, należy rozumieć – z mocy odesłania z art. 32 ust. 4 ustawy o emeryturach i rentach z FUS – przepisy rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego dla pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. z 1983 r. nr 8 poz. 43 ze zm.).

Zgodnie z przepisem § 2 ust 1 i 2 powołanego wyżej rozporządzenia okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy, przy czym te okresy pracy stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania pracy w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia, lub w świadectwie pracy.

Trzeba jednak zwrócić uwagę, że zgodnie z utartą praktyką i ugruntowanym orzecznictwem w postępowaniu przed sądem okresy zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, przewidziane rozporządzeniem mogą być ustalane także innymi środkami dowodowymi niż dowód z zaświadczenia z zakładu pracy (por. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 10 marca 1984 r., III UZP 6/84 oraz uchwała Sądu Najwyższego z dnia 21 września 1984 r. III UZP 48/84), a więc wszelkimi dopuszczalnymi przez prawo środkami dowodowymi.

Zaznaczyć należy, iż prawo do emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach czy emerytury pomostowej przysługuje wówczas, gdy ubiegający się o prawo wykonywał prace w szczególnych warunkach stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku. Decydujące znaczenie ma zatem rodzaj i wymiar wykonywanej pracy, a nie przedłożenie odpowiedniego świadectwa pracy w szczególnych warunkach, ze wskazaniem stanowiska pracy określonego w wykazie prac w szczególnych warunkach. Jak zauważył Sąd Najwyższy - określanie dla celów emerytalnych stanowisk pracy jako „pracy wykonywanej w szczególnych warunkach” w rozumieniu wykazów stanowiących załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43 ze zm.) nie należy do kompetencji pracodawcy (vide: wyrok z dnia 22 czerwca 2005r., sygn. akt I UK 351/04, OSNP 2006/5-6/90). Zdarzyć się przecież może, iż pracodawca nie wystawił świadectwa pracy w szczególnych warunkach, pomimo iż pracownik taką pracę wykonywał lub wystawił , ale z powołaniem się na błędne oznaczenie wykazu, działu, pozycji w/wym. rozporządzenia.

W ocenie Sądu Okręgowego ze zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego nie wynika, że ubezpieczony wykonywał prace w szczególnych warunkach w okresie od 1 września 1967 r. do 5 września 1969 r. w (...) Przedsiębiorstwie (...) w S. na stanowisku montera instalacji sanitarnych oraz od dnia 15 września 1969 r. do 13 marca 1970 r. w Wojewódzkim Zakładzie Budownictwa (...) na stanowisku hydraulika. Zdaniem Sądu ubezpieczony nie wykazał , że wykonywał pracę w szczególnych warunkach odpowiadającą charakterem i zakresem stanowiskom wskazanym w Załączniku do rozporządzenia RM. Należy zważyć, iż same tylko świadectwa pracy oraz zeznania ubezpieczonego należy uznać za niewystarczające i niemiarodajne dla ustalenia rodzaju i charakteru pracy wykonywanej przez J. W. w w/wym. spornych okresach zatrudnienia . Ubezpieczony nie dostarczył do akt sprawy żadnych dokumentów stanowiących składnik akt osobowych czy też nie zawnioskował dowodu z zeznań świadków potwierdzających stawiane tezy.

Z wyżej wymienionych przyczyn, tj.: z braku materiału dowodowego, Sąd nie uwzględnił również jako pracy w szczególnych warunkach okresu pracy od 06 maja 1970 r. do 21 stycznia 1972 r. w Wojewódzkim Przedsiębiorstwie (...) w G. na stanowisku monter wodno-kanalizacyjny oraz w okresie od 22 stycznia 1972 r. do 26 października 1973 r. w Przedsiębiorstwie Budownictwa (...) w L. na stanowisku hydraulika . Ubezpieczony zeznał , że w tym okresie jego praca polegała na zakładaniu instalacji wodnokanalizacyjnych w głębokich wykopach oraz centralnego ogrzewania w budynkach i halach, podczas gdy pracę w szczególnych warunkach stanowią roboty wodnokanalizacyjne oraz budowa rurociągów wykonywane stale i w pełnym wymiarze czasu pracy w głębokich wykopach. Nie można się przy tym zgodzić z argumentem ubezpieczonego, że praca we wskazanym miejscu – w głębokich wykopach - wiązana powinna być z budową rurociągów , a nie robotami wodnokanalizacyjnymi, z uwagi na wykładnię gramatyczną i użyty łącznik „oraz”.

W ocenie Sądu okres zatrudnienia od 3 listopada 1975 r. do dnia 31 października 1989 r. w Zakładach (...) w G. oraz w Przedsiębiorstwie Produkcyjno-Handlowe (...) sp. z o.o. od dnia 1 listopada 1989 r. do 31 października 1993 r. może zostać uwzględniony do stażu pracy w warunkach szczególnych. Okoliczność wykonywania przez ubezpieczonego pracy w tym charakterze, tj.: pracy przy spawaniu i wycinaniu elektrycznym, gazowym, atomowodorowym znajduje potwierdzenie w zebranym w sprawie materiale dowodowym. Niewątpliwie została ona potwierdzona zeznaniami świadka R. D. - współpracownika ubezpieczonego ze spornego okresu zatrudnienia w Zakładach (...) w G. i ich następcy prawnego (...) sp. z o.o. w G. – który wskazał, że ubezpieczony stale i w pełnym wymiarze czasu pracy pracował w charakterze spawacza, przy czym początkowo jako monter-spawacz.

Świadek stwierdził, że pomimo różnego nazewnictwa stanowiska pracy ubezpieczonego , wykonywał on od początku prace tego samego rodzaju, co świadek , tj.: prace spawacza przy naprawie, montowaniu rurociągów przesyłających parę, gorącą wodę, zimną woda, sprężone powietrze, amoniak do urządzeń i maszyn służących do przetwórstwa ryb. Na uwagę zasługuje również fakt, że świadek i ubezpieczony pracowali w jednej brygadzie. Świadek w zeznaniach uzupełniających na ostatniej rozprawie podał również , że ubezpieczony pomimo funkcji brygadzisty wykonywał równocześnie stale i pełnym wymiarze czasu pracy prace w szczególnych warunkach. Świadek posiada stosowną wiedzę w tym zakresie albowiem sam był brygadzistą , co wynika z jego zeznań , jak również z dokumentów zawartych w aktach osobowych ubezpieczonego, gdzie stoi, że ubezpieczony zastępował świadka w tej roli. Wspomnieć również wypada, że pozwany zaliczył świadkowi powyższy okres do pracy w szczególnych warunkach.

Ponadto, okoliczności powyższe wynikały z treści dokumentów zgromadzonych w aktach osobowych , będących podstawą ustaleń faktycznych oraz zeznań samego ubezpieczonego, które były spójne z treścią zeznań w/w świadka, toteż Sąd uznał je za miarodajny środek dowodowy w tym zakresie.

Odnosząc się do okresu pracy od 6 czerwca 1994 roku do 31 grudnia 1994 roku w (...) Sp. z o.o. we W. na stanowisku montera- spawacza w D. Głównego Mechanika, Sąd stwierdził, że istnieją dowody potwierdzające wykonywanie przez ubezpieczonego stale i w pełnym wymiarze czasu pracy prac przy spawaniu i wycinaniu elektrycznym, gazowym w powyższym okresie. Świadek R. D. –współpracownik ubezpieczonego w tym zakładzie - potwierdził , że ubezpieczony wykonywał prace tego samego rodzaju co w poprzednich zakładach pracy, tj.: w zakresie eksploatacji, naprawy urządzeń i instalacji energetycznych w drodze prac spawalniczych. Powyższe okoliczności wynikają nadto z dokumentów w aktach osobowych, w tym zaświadczeniu kwalifikacyjnym, książki spawacza, umowy o pracę, których wartość dowodową uzupełniają zeznania wspomnianego świadka , jak i tożsame z nimi zeznania ubezpieczonego.

Odnosząc się do dalszych spornych okresów pracy w Przedsiębiorstwie Usług (...).U. (...) sp. z o.o. w G., w którym ubezpieczony pracował od 2 listopada 1993 r. do 04 czerwca 1994 r. oraz od 2 stycznia 1995 roku do 30 kwietnia 1998 roku na stanowisku montera-spawacza. Zeznania świadków R. D. oraz H. M. potwierdzają okoliczność pracy ubezpieczonego w szczególnych warunkach stale i w pełnym wymiarze czasu pracy - przy spawaniu i wycinaniu elektrycznym, gazowym, atomowodorowym. Wskazać należy, iż wymienione przedsiębiorstwo wyodrębniło się z byłych Zakładów (...) w G.. W przedsiębiorstwie tym ubezpieczony wykonywał prace tego samego rodzaju co w Zakładach (...) -polegające na utrzymaniu w ruchu parku maszynowego firm ( w pierwszym okresie –P.P- H (...) sp. z o.o., w kolejnym -różnych firm) poprzez dokonywanie remontów rurociągów, węzłów i komór ciepłowniczych oraz chłodniczych i maszyn związanych bezpośrednio z produkcją poprzez wykonywanie prac spawalniczych. Świadek R. D. był w dalszym ciągu współpracownikiem ubezpieczonego, natomiast H. M. był współwłaścicielem zakładu pracy.

W ocenie Sądu, zawnioskowani świadkowie posiadali odpowiednią wiedzę na temat charakteru wykonywanej przez ubezpieczonego pracy, byli zatrudnieni wraz z nim w tych samych okresach i w tych samych zakładach pracy, a H. M. nadzorował jego pracę. Nadto, są oni osobami postronnymi, nie zainteresowanymi bezpośrednio pozytywnym rozstrzygnięciem niniejszego postępowania. W związku z tym, Sąd nie znalazł jakichkolwiek podstaw by kwestionować ich wiarygodność.

W związku z powyższym, okres pracy w Zakładach (...) w G. od 6 września 1988 r. do 31 października 1989 r., jak i w (...) sp. z o.o. od 1 listopada 1989 r. do 31 października 1993 r. oraz w Przedsiębiorstwie Usług (...).U. (...) sp. z o.o. w G., w którym ubezpieczony pracował od 2 listopada 1993 r. do 04 czerwca 1994 r. oraz od 2 stycznia 1995 roku do 30 kwietnia 1998 roku, jak i od 6 czerwca 1994 roku do 31 grudnia 1994 roku w (...) Sp. z o.o. we W. powinien zostać uwzględniony do stażu pracy w warunkach szczególnych . Za powyższym przemawia przede wszystkim to, że ubezpieczony wykonywał w kolejnych zakładach pracy powstałych na skutek przekształceń po byłych Zakładach (...) w G. prace tego samego rodzaju.

Reasumując, Sąd Okręgowy uznał, iż wymienione źródła dowodowe niezbicie potwierdziły fakt wykonywania przez wnioskodawcę pracy w szczególnych warunkach w w/w okresach w charakterze spawacza.

Zsumowanie okresów udowodnionych w toku niniejszego wskazuje, iż staż pracy wnioskodawcy w warunkach szczególnych jest dłuższy niż wymagany ustawą, a zatem, zgodnie z przepisem § 4 rozporządzenia, ubezpieczonemu przysługuje prawo do otrzymywania świadczenia emerytalnego w wieku obniżonym.

W tym stanie rzeczy należało przyjąć, iż ubezpieczony spełnia warunki wymagane do uzyskania wcześniejszej emerytury. Mając na względzie przedstawione wyżej okoliczności Sąd na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. orzekł jak w sentencji.

SSA w SO H. Witkowska-Zalewska