Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 20 grudnia 2016 roku

Sąd Okręgowy w Toruniu, Wydział I Cywilny

w składzie :

Przewodniczący: Sędzia Sądu Okręgowego Izabela Wieczór

Protokolant: starszy sekretarz sądowy Iwona Ziółkowska

po rozpoznaniu w dniu 06 grudnia 2016 roku w Toruniu

sprawy z powództwa: S. N. (2)

przeciwko: J. W.

o zapłatę

I. powództwo oddala;

II. nakazuje pobrać od powoda na rzecz Skarbu Państwa – kasy Sądu Okręgowego w Toruniu kwotę 852,06 ( osiemset pięćdziesiąt dwa zł. sześć gr.) tytułem wydatków;

III. zasądza od powoda na rzecz pozwanego kwotę 7.217( siedem tysięcy dwieście siedemnaście ) zł. tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

UZASADNIENIE

Powód- S. N. (2) domagał się wydania nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym zasądzającego na jego rzecz od pozwanego J. W. kwotę 135.000 zł. wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 01.07.2015r. do dnia zapłaty, zasądzenia od pozwanego na jego rzecz kosztów procesu.

W uzasadnieniu wskazał, że pozwany jest właścicielem nieruchomości, działek nr (...), o łącznej powierzchni 11,73 ha, położonych w R., dla których Sąd Rejonowy w Wąbrzeźnie prowadzi księgi wieczyste nr: (...), (...) oraz (...). W dniu 12.04.2015r. strony zawarły umowę przedwstępną w przedmiocie sprzedaży w/w nieruchomości za łączną cenę 500.000 zł., zobowiązując się do zawarcia umowy przyrzeczonej w formie aktu notarialnego w terminie do dnia 30.06.2015r. Powód podkreślił, że przy zawieraniu umowy wręczył pozwanemu na poczet umówionej ceny zadatek w kwocie 67.500 zł., co pozwany poświadczył podpisując umowę – oświadczył w niej ,że otrzymał od powoda zadatek we wskazanej kwocie. Powód dodał, że przekazanie pieniędzy nastąpiło w obecności dwóch świadków – T. N. (1) i Z. N.. W wyznaczonym terminie pozwany nie stawił się w kancelarii notarialnej. Mimo wezwań do niego o ustalenie kolejnego terminu zwarcia umowy przyrzeczonej do jej zawarcia nie doszło. Ostatecznie powód pismem z dnia 1.07.2015r. złożył pozwanemu oświadczenie o odstąpieniu od umowy od umowy sprzedaży. Jako podstawę prawną swego żądania powód wskazał przepis art. 394§1 k.c.

Pozwany – J. W. w odpowiedzi na pozew wniósł o oddalenie powództwa i o zasądzenie na jego rzecz kosztów procesu, w tym zastępstwa adwokackiego w wysokości dwukrotnej stawki minimalnej i opłatą od pełnomocnictwa – 17 zł.

W uzasadnieniu pozwany zaprzeczył wszystkim twierdzeniom powoda, za wyjątkiem tych twierdzeń, które zostały wyraźnie przyznane przez pozwanego. Pozwany wskazał, że w związku z zawartą przez strony przedwstępną umową sprzedaży nie otrzymał od powoda żadnej kwoty pieniężnej, w szczególności nie otrzymał kwoty 67.500 zł. Pokwitowanie wpłaty zadatku z § 6 i 7 umowy potwierdza okoliczności, które nie miały miejsca. Nadto pozwany wskazał, że do zawarcia umowy doszło gdy jego sprawność psychofizyczna była w znacznym stopniu ograniczona. Zdiagnozowano u niego nowotwór, a w marcu 2015r. przeszedł operację onkologiczną, a następnie radioterapię. Dodał, że działał w zaufaniu do powoda, a zamiar wola i ustalenia stron zgodnie potwierdzały, że żaden zadatek przy jej zawarciu nie miał być nie został wpłacony. Pozwany podkreślił, że po podpisaniu przez strony umowy przedwstępnej powód zaczął się zachowywać tak jakby faktycznie ten zadatek wpłacił. Na tym tle doszło do sporów między stronami. Pozwany jednoznacznie wskazywał, że warunkiem przystąpienia przez niego do zawarcia umowy przyrzeczonej byłą zapłata przez powoda pełnej ceny wynikającej z umowy, tj. kwoty 500.000 zł. , bez bezpodstawnego pomniejszania jej o niewpłacony zadatek. Niewykonanie umowy nastąpiło tylko i wyłącznie z przyczyn leżących po stronie powoda. Pozwany podkreślił, że zgodnie z art. 394 k.c. „ danie zadatku” jest czynnością prawną realną, co oznacza, że koniecznie jest wręczenie przedmiotu zadatku. Co do pokwitowania, na które powołuje się powód - pozwany podniósł, że z punktu widzenia prawa procesowego pokwitowanie jest dokumentem prywatnym w rozumieniu art. 245 k.p.c. i jako taki potwierdza jedynie, że osoba, która podpisała złożyła tej treści oświadczenie. Nie korzysta natomiast z domniemania prawdziwości zawartych w nim oświadczeń.

W piśmie procesowym z dnia 8.04.2016r. powód podniósł, że nagranie rozmowy telefonicznej, na które powołuje się pozwany , zostało pozyskane bez zgody powoda i nie może stanowić dowodu w postepowaniu cywilnym. Dalej podniósł, że nagranie to zostało przez pozwanego sfałszowane( powycinane i posklejane). Dodał, że wszelkiego rodzaju twierdzenia które rzekomo potwierdzają fakt niewpłacenia zadatku pochodzą od pozwanego, a powód w żadnym miejscu nagrania nie przyznał aby takowego zadatku pozwanemu nie wręczył.

Sąd ustalił, co następuje:

Pozwany J. W. był właścicielem nieruchomości: o powierzchni 0,9600 ha ( rola), położonej w R., dla której Sąd Rejonowy w Chełmnie prowadzi księgę wieczystą (...), o powierzchni 1,9600 ha ( rola), położonej w R., dla której Sąd Rejonowy w Chełmnie prowadzi księgę wieczystą (...), o powierzchni 8,8100 ha ( zabudowane gospodarstwo rolne) , położonej w R., dla której Sąd Rejonowy w Chełmnie prowadzi księgę wieczystą (...).

( d: wypis z rejestru gruntu kk 8-10, odpisy KW kk 11-14).

W 2015r. pozwany J. W. czuł się źle. W okresie od 3.03.2015r. do 11.03.2015r. pozwany przebywał w Centrum Onkologii w B. na Oddziale Klinicznym (...) w B. z rozpoznaniem nowotwór o niepewnym lub nieznanym charakterze ucha środkowego, narządów układu oddechowego i klatki – śródpiersie. Został tam poddany zabiegowi operacyjnemu.

( d: karta informacyjna leczenia szpitalnego kk 126 -129).

W okresie od 31.03.2015r. do 9.05.2015r. J. W. był leczony ambulatoryjnie w Centrum Onkologii – Zakładzie (...) w B., z rozpoznaniem nowotwór złośliwy grasicy, po operacji, torebka bez ciągłości. Został tam poddany radioterapii radykalnej.

( d: karta informacyjna leczenia ambulatoryjnego k 135).

W dniu 26.01.2015r. S. N. (2) wypłacił ze swojego rachunku kwotę 20.000 zł. Pieniądze te miały zostać przeznaczone na zakup samochodu.

( d: potwierdzenie wypłaty gotówkowej k 306, zeznania świadka I. N. k 263).

S. N. (2) jest pracownikiem Banku (...) zarabia 6000 zł. netto miesięcznie. Jego żona – I. N. jest laborantką, osiąga dochody w kwocie około 2000 zł. netto miesięcznie. Mają dwoje dzieci. W 2015r. powód zdecydował się na kupno gospodarstwa rolnego wspólnie z żoną. Środki na ten cel miały pochodzić przede wszystkim z preferencyjnego kredytu bankowego dla osób rozpoczynjących działalność rolniczą. Powziął informację, iż J. W. zamierza sprzedać nieruchomość rolną. Wówczas powód wraz z ojcem Z. N. zaczęli odwiedzać J. W. aby doprowadzić do zawarcia umowy. J. W. wyrażał wolę sprzedaży nieruchomości dopiero po swojej hospitalizacji. Strony ostatecznie uzgodniły cenę za przedmiotową nieruchomość na kwotę 500.000 zł.

W kwietniu powód pożyczył od swojego brata – T. N. (2) kwotę 10.000 zł. Poinformował go ,że potrzebuje tych pieniędzy na poczet umowy kupna nieruchomości z pozwanym.

( d: zeznania świadków: T. N. (2) k 262 263, I. N. k 262, Z. N. k 290-291, zeznania powoda S. N. (2) k 353)

W dniu 12.04.2015r. w porze obiadowej S. N. (2) wraz z ojcem Z. N. przyjechali do pozwanego. Weszli do mieszkania, przez chwilę rozmawiali, po czym opuścili dom pozwanego, informując, że przyjadą wieczorem. Nie wyjmowali żadnych dokumentów. Chodziło im o to, aby strony podpisały umowę przedwstępną, która była potrzeba celem przedłożenia w Banku – powód starał się o kredyt na zakup nieruchomości. Poprzedniego dnia pozwany był na radioterapii i nie czuł się najlepiej.

S. N. (2) wraz z ojcem Z. N. ponownie przyjechali do domu pozwanego tego samego dnia między godziną 19 tą a 20 tą. Usiedli w kuchni przy stole razem z pozwanym. Matka pozwanego – H. W. zrobiła im kawę. Ojciec pozwanego – E. W. (1) oglądał wiadomości. Drzwi między pokojem a kuchnią były otwarte.

W trakcie tej wizyty powód sporządził na gotowym wzorze umowę przedwstępną kupna – sprzedaży między stronami. W § 1 zapisano, że przedmiotem sprzedaży jest przyrzeczenie sprzedaży nieruchomości –działek nr (...) o powierzchni 11,73 ha dla której Sąd Rejonowy w Wąbrzeźnie prowadzi księgi wieczyste nr 3601l19751, (...). Z treści § 4 umowy wynikało, że strony zobowiązują się zawrzeć właściwą umowę kupna – sprzedaży w formie aktu notarialnego w terminie do dnia 30.06.2015r., za cenę 500.000 zł.

Natomiast § 6 umowy brzmiał: „ na poczet ceny sprzedaży kupujący wręcza sprzedającemu zadatek w kwocie 67.500 zł. , zaś jej § 7 miał brzmienie: „ sprzedający oświadcza, że otrzymał od kupującego kwotę zadatku określoną w § 6 umowy i odbiór jej niniejszym kwituje” Pod umową złożył podpis powód i pozwany, nie czytając jej. Faktycznie jednak powód nie wręczył pozwanemu opisanego w umowie zadatku.

W tym samym dniu pozwany podpisał również dokument bankowy „ wzór oświadczenia sprzedawcy”. Dokument ten stanowił załącznik do umowy kredytu na zakup nieruchomości rolnej. Dokument ten przedłożył mu powód.

Około godziny 22 - ej powód wraz z ojcem opuścili dom pozwanego, pozwany natomiast nie odprowadzając ich do drzwi udał się do swojego pokoju na spoczynek.

Następnego dnia pozwany dokładnie przeczytał umowę i stwierdził, że widnieje w niej zapis odnośnie wręczenia mu przez powoda zadatku. Pokazał umowę matce. O całej sytuacji pozwany poinformował siostrę E. W. (2) i jej męża.

Pozwany wyrażał wole zawarcia umowy przyrzeczonej za kwotę wskazaną w tej umowie, po uprzednim uzupełnieniu zadatku. Powód natomiast zachowywał się tak jakby ów zadatek faktycznie wręczył.

Pozwany szukał rozwiązania tej sytuacji. Udał się banku , który miał kredytować transakcję, aby ustalić jakie koszty w związku z tą umową poniósł powód, kontaktował się też z Agencją Nieruchomości Rolnych prosząc o radę. Pozwany zaproponował powodowi zapłatę kwoty 20.000 zł. na pokrycie kosztów jakie poniósł w związku z przygotowaniem do umowy, szukał też innych kupców.

(d: zeznania H. W. k 291-292, konfrontacja między H. W. i Z. N. k 292, zeznania świadków: E. W. (1) k 293, E. W. (2) k 293-294, S. W. k 294, H. B. k 295, K. Z. k 295, K. P. k 293, B. F. k 301, zeznania pozwanego J. W. k 354-355,kserokopia oświadczenia sprzedawcy k 54-55, umowa kk 16-17).

W dniu 20.05.2015r. S. N. (2) i I. N. zwarli z Bankiem (...) Spółką Akcyjną w W. umowę o kredyt z częściową spłatą kapitału na zakup użytków rolnych o łącznej powierzchni 11,8256 ha. Z § 2 umowy wynikało, że bank stawiał do dyspozycji kredytobiorcy w dniu 29.06.2015r. kredyt w wysokości 490.000 zł., bezgotówkowo w formie przelewu środków na rachunki wskazane w aktach notarialnych nabycia nieruchomości stanowiącej przedmiot inwestycji, tj.:

- na rzecz J. W. tytułem zapłaty za działkę nr (...) , o powierzchni 11,73 ha – 432.500 zł.,

- na rzecz Z. i D. N. tytułem zapłaty za działkę nr (...) o powierzchni 1,5055 ha – kwota 57.500 zł.

Zgodnie z § 3 ust 1 pkt 2 b,c,d, umowy kredytowej warunkiem wykorzystania kredytu było:

przedłożenie w banku aktów notarialnych zakupu nieruchomości rolnej od J. W. i od Z. i D. N. zawierającego potwierdzenia nabycia nieobciążonej nieruchomości, cenę zakupu nieruchomości za łączną kwotę 564.000 zł., w tym zakup działek (...) za kwotę 500.000 zł., wskazanie, że przedmiotowy kredyt jest źródłem finansowania części ceny nabycia użytków rolnych, a wkład własny klienta w kwocie 74.000 zł. jest źródłem finansowania pozostałej części ceny nabycia użytków rolnych, potwierdzenie wniesienia środków własnych.

Zgodnie z § 8 umowy kredytobiorca zobowiązał się do udokumentowania wniesienie środków własnych zgodnie z warunkami umowy.

( d: kserokopia umowy kk 30-37).

W dniu 15.06.2015r. o godzinie 16.00 w Kancelarii Notarialnej Notariusza M. W. w W. stawili się S. N. (2) i I. N. celem zawarcia umowy przyrzeczonej z J. W.. Dokumenty związane z umową dostarczał ojciec powoda – Z. N.; nie było wśród nich dowodu uiszczenia zadatku. J. W. nie stawił się w Kancelarii. S. N. (2) uiścił opłatę notarialną wraz z należnym podatkiem VAT w kwocie 369 brutto.

( d: zeznania świadków - M. W. k 261, I. N. k 262-263, Z. N. k 290 , zaświadczenie k 20)

Pismem z dnia 16.06.2015r. pozwany wezwał powoda do zawarcia w formie aktu notarialnego umowy kupna sprzedaży na warunkach ustalonych w powyższej umowie, tj. za cenę 500.000 zł. oraz do skutecznej zapłaty zadatku w kwocie 67.500 zł. W piśmie tym pozwany podkreślił, że umowę z dnia 12.04.2015r. podpisał na prośbę powoda, gdyż potrzebował jej do banku w celu uzyskania kredytu, mimo, że zadatku nigdy powód nie wpłacił.

Pismo to zostało wysłane na adres powoda z umowy i doręczone w dniu 18.06.2015r.

( d: zeznania pozwanego kk , pismo k 156-157, zpo kk 158-159).

Pismem z dnia 17.06.2015r. powód wezwał pozwanego do ustalenia kolejnego terminu zawarcia aktu notarialnego w terminie do dnia 30.06.2015r. Nadto w piśmie tym wskazał, że jeśli pozwany nie przystąpi do kolejnego aktu notarialnego w terminie dogodnym dla niego będzie żądał od niego zwrotu zadatku w podwójnej wysokości tj. kwoty 135.000 zł, odszkodowania z tytułu utraty dofinansowania do inwestycji w kwocie 293.683,66 zł., oraz kosztów związanych z uzyskaniem otrzymanego kredytu bankowego na sfinansowania nieruchomości pozwanego. Pismo to zastało doręczone pozwanemu w dniu 19.06.2015r.

( d: pismo z 17.06.2015r. k 23, zpo k 22).

W dniu 24.06.2015r. miała miejsce rozmowa telefoniczna między stronami. Przebieg tej rozmowy pozwany utrwalił za pomocą dyktafonu znajdującego się w telefonie komórkowym N. nr (...). Plik ten został zapisany w pamięci wewnętrznej telefonu jako (...).amr. W rozmowie J. W. stwierdził, że poszedł na rękę S. N. (2) pozwalając na wpisanie do umowy „ zaliczki” bez jej otrzymania z uwagi na to, że „ jak nie dostanie Pan kredytu to zaliczka przepadnie”. S. N. (2) nie zaprzeczył tym słowom. W dalszej części nagrania J. W. wyraża wolę sprzedaży nieruchomości za kwotę 500.000 zł, zaś S. N. (2) proponuje mu dopłatę 10.000 zł. do ceny. Pozwany upiera się, że nie otrzymał zaliczki w kwocie 70.000 zł. co było wpisane w umowie, a powód stwierdza, że skoro pozwany wycofuje się z umowy to on chce swoich kosztów poniesionych. Pozwany proponuje mu zapłatę 20.000 zł. „ za biznes plany i to co poniósł”.

Plik źródłowy (...).amr znajdujący się w telefonie komórkowym N. nr (...) jest w 100% oryginalny, ciągły, nie posiada cech ingerencji w jego ciągłość. Wykonany na jego podstawie plik (...).amr dołączony do akt – k – 183 jest w 100% zgodny. Plik (...).amr znajdujący się w telefonie nigdy nie był poddany edycji w celu modyfikacji.

( d: płyta z nagraniem k 183, telefon N. nr (...) k 304, opinia biegłego z zakresu informatyki kk 317-328, zeznania pozwanego k 355 )

Pismem z dnia 25.06.2015r. pozwany wezwał powoda do polubownego załatwienia sprawy powołując się na rozmowę telefoniczną i zaproponował zapłatę na jego rzecz kwoty 20.000 zł. pod warunkiem zrzeczenia się przez powoda wszelkich roszczeń wynikających z przedmiotowej umowy przedwstępnej. Pismo to zostało doręczone w dniu 26.06.2015r. I. N..

( d: pismo z 25.06.2015r. k 160, zpo kk 161-162)

Pismem z dnia 1.07.2015r. powód odstąpił od przedwstępnej umowy sprzedaży nieruchomości z dnia 12.04.2015r. i wezwał pozwanego do zapłaty kwoty 135.000 zł. stanowiącej uiszczony przy zawarciu umowy zadatek w podwójnej wysokości w nieprzekraczalnym terminie do dnia 8.07.2015r. Przesyłka ta została doręczona pozwanemu w dniu 3.07.2015r.

( d: pismo powoda z 1.07.2015r. k 26, dowód doręczenia kk 28-29).

Pozwany zawiadomił organa ścigania o zaistniałej sytuacji. Postanowieniem z dnia 31.07.2015r. Policja w G. odmówiła wszczęcia dochodzenia w sprawie usiłowania wyłudzenia przez powoda od pozwanego kwoty 135.000 zł.. Postanowienie to uzasadniła tym, że roszczenia stron co do niewywiązywania się z umów winny odbywać się w postępowaniu cywilnym.

( d: postanowienie z dnia 31.07.2015r. kk 163-164).

W dniu 25.08.2015r.w G. przed Notariuszem D. S. J. W. sprzedał przedmiotową nieruchomość A. i B. Ź. za cenę 510.000 zł.

( d: akt notarialny kk 193 -203).

Sąd zważył, co następuje:

Oceniając zgromadzony materiał dowodowy Sąd doszedł do przekonania, że prawdzie odpowiadają zeznania pozwanego; są one spójne, logiczne, nie zawierają żadnych nieścisłości. Pozwany od początku procesu tj. już w odpowiedzi na pozew wskazywał konsekwentnie na przebieg negocjacji między stronami, uzgodnienia dotyczące istotnych elementów umowy przedwstępnej , jej zawarcie; podawał też przyczyny zawarcia tej umowy, jak też wskazywał na powody niedojścia do skutku umowy przyrzeczonej. Pozwany zaprzeczył, aby powód wręczył mu zadatek w chwili podpisywania umowy lub w późniejszym okresie. Również zachowanie pozwanego po podpisaniu owej umowy- dążenie do sprzedaży za cenę z umowy – wyegzekwowanie zapłaty zadatku, a gdy okazało się to nieskuteczne - dążenie do zrekompensowania powodowi poniesionych przez niego kosztów na przygotowanie do tej umowy ( propozycja zapłaty kwoty 20.000 zł. ) wskazywało na prawdziwość jego twierdzeń.

Należy podkreślić, że zeznania pozwanego znalazły oparcie również w zeznaniach świadków bezpośrednich – H. W. ( k 291-292, konfrontacja między H. W. i Z. N. k 292) , E. W. (1) k 293 i pośrednich - E. W. (2) k 293-294, S. W. k 294, H. B. k 295, K. Z. k 295, K. P. k 293, B. F. k 301.

Świadek bezpośredni – H. W. była obecna przy całej wizycie S. i Z. N.. Wbrew twierdzeniom powoda – zawartym w pozwie – str. 3- przy zawieraniu umowy przedwstępnej nie doszło do przekazania żadnych środków pieniężnych pozwanemu. Zaś z wiarygodnych zeznań pozwanego i H. W. wynika, że po zakończonej wizycie powoda i jego ojca pozwany poszedł do swojego pokoju. Nie wychodził z domu.

Zdaniem Sądu zeznania tego świadka, jak pozostałych wyżej wskazanych, należało ocenić jako odpowiadające prawdzie. Były one logiczne, niesprzeczne i wzajemnie się uzupełniały.

Na pełną wiarygodność zasługuje również zaoferowane przez pozwanego nagranie rozmowy z powodem. Wbrew twierdzeniom powoda nagranie to - plik źródłowy (...).amr znajdujący się w telefonie komórkowym N. nr (...) jest w 100% oryginalny, ciągły, nie posiada cech ingerencji w jego ciągłość. Również wykonany na jego podstawie plik (...).amr dołączony do akt – k – 183 jest w 100% zgodny. Plik (...).amr znajdujący się w telefonie nigdy nie był poddany edycji w celu modyfikacji.

( d: płyta z nagraniem k 183, telefon N. nr (...) k 304, opinia biegłego z zakresu informatyki kk 317-328).

Sąd również uznał, że opinia biegłego z zakresu informatyki ( nie kwestionowana przez strony) jest rzetelna, jasna, nie zawiera luk ani nieścisłości i jako taka zasługuje na pełną wiarygodność.

Należy wskazać, że o ile rację ma powód twierdząc, iż żadnej części nagranej rozmowy nie powiedział, że nie wręczył pozwanemu zadatku, o tyle – co istotne – w trakcie tej rozmowy pozwany wielokrotnie podkreślał, że nie otrzymał przedmiotowego zadatku. Powód zaś nie odnosił się do tego twierdzenia, ciągle powołują się na zapisy umowy.

Jeśli chodzi o zeznania pozwanego to Sąd uznał je za odpowiadające prawdzie jednie w tej części, w jakiej nie są sprzeczne z poczynionymi przez Sąd ustaleniami faktycznymi. Przede wszystkim zachodzą istotne rozbieżności między twierdzeniami z pozwu a zeznaniami powoda co do tego kiedy, gdzie miało nastąpić wręczenie pozwanemu zadatku. Istotne rozbieżności w tym zakresie dotyczą również osób, które miały być obecne przy tej czynności ( por. pozew k 3 i zeznania powoda k 354). Zdaniem Sądu nie są one wiarygodne w części, która dotyczy wręczenia pozwanemu zadatku. Również w tym zakresie zdaniem Sądu nie odpowiadają prawdzie zeznania świadka Z. N.. Wręczenie zadatku nie znalazło tez oparcia w zeznaniach świadka M. W. – notariusza. Wynika z nich , iż przy zawarciu umowy ostatecznej dokonałby dopiero weryfikacji oświadczeń stron odnośnie zadatku z umowy przedwstępnej. Zeznania tego świadka Sąd uznał za odpowiadające prawdzie.

Jeśli zaś chodzi o zeznania świadka T. N. (2) to wprawdzie zeznał on iż powód wręczył pozwanemu zadatek, lecz nie był on świadkiem bezpośrednim; o zamiarze powoda dowiedział się przy okazji udzielanej bratu pożyczki w kwocie 10.000 zł. rzekomo na ten cel. Sąd dał mu wiarę.

Przechodząc do oceny zeznań I. N. należy podkreślić, iż są one wewnętrznie sprzeczne - co do kwot posiadanych przez małżonków oszczędności, miejsca ich przechowywania. Zachodzą też istotne różnice w tym zakresie między jej zeznaniami a zeznaniami jej męża – powoda, również niewiarygodnymi w tej części. A zatem w tej części zdaniem Sądu zeznania I. N. należało ocenić jako niewiarygodne. Co do samego wręczenia zadatku – wiedzę na ten temat posiadała od męża- nie można zatem nie przyjąć iżby powód taką wersję przekazywał również żonie.

Jeśli chodzi o zeznania J. F. to zdaniem Sądu nie wnosiły one niczego istotnego do sprawy. Tym samym jako zbędne i spóźnione Sąd uznał przeprowadzanie dowodu z nagrania rozmowy w.w. świadka, czemu dał wyraz oddalając wniosek dowodowy ( k 353).

Przechodząc do rozważań prawnych należy wskazać, że istota ciężaru dowodu sprowadza się do ryzyka poniesienia przez stronę ujemnych konsekwencji braku wywiązania się z powinności przedstawienia dowodów. Skutkiem braku wykazania przez stronę prawdziwości twierdzeń o faktach istotnych dla sprawy jest tylko to, że twierdzenia takie zasadniczo nie będą mogły leżeć u podstaw sądowego rozstrzygnięcia. Strona, która nie udowodni przytoczonych twierdzeń, utraci korzyści, jakie uzyskałaby aktywnym działaniem (H. Dalka, ”Ciężar dowodu w polskim procesie cywilnym”, s. 51, 83, 118-119, Wyd. Prawnicze, Warszawa 1998). Wskazywane przepisy rysują zatem reguły dotyczące dochodzenia i dowodzenia roszczeń. Art. 6 KC określa reguły dowodzenia, tj. przedmiot dowodu oraz osobę, na której spoczywa ciężar udowodnienia faktów mających istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia, przy czym Sąd nie ma obowiązku dążenia do wszechstronnego zbadania wszystkich okoliczności sprawy oraz nie jest zobowiązany do zarządzania dochodzenia w celu uzupełnienia lub wyjaśnienia twierdzeń stron i wykrycia środków dowodowych pozwalających na ich udowodnienie. Nie ma też obowiązku przeprowadzenia z urzędu dowodów zmierzających do wyjaśnienia okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy (art. 232 KPC). Obowiązek przedstawienia dowodów spoczywa na stronach (art. 3 KPC), a ciężar udowodnienia faktów mających dla rozstrzygnięcia sprawy istotne znaczenie (art. 227 KPC) spoczywa na tej stronie, która z tych faktów wywodzi skutki prawne (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 29.12.2003 r., sygn. akt I ACA 1457/03, OSA 2005/3/12; wyrok SN z dnia 17.12.1996 r., sygn. akt I CKU 45/96, OSNC 1997/6-7/poz. 76 wraz z glosa aprobującą A. Zielińskiego, Palestra 1998/1-2/204).

Powód swe roszczenie wywodził z przepisu art. 394§ 1 k.c.

Stosownie do treści tego przepisu w braku odmiennego zastrzeżenia umownego albo zwyczaju zadatek dany przy zawarciu umowy ma to znaczenie, że w razie niewykonania umowy przez jedną ze stron druga strona może bez wyznaczenia terminu dodatkowego od umowy odstąpić i otrzymany zadatek zachować, a jeżeli sama go dała, może żądać sumy dwukrotnie wyższej.

A zatem warunkiem koniecznym do realizacji uprawnienia wynikającego z tego przepisu jest wykazanie następujących okoliczności:

-

Zawarcie ważnej umowy przedwstępnej,

-

Wręczenie zadatku,

-

Niedojście do skutku umowy przyrzeczonej z winy otrzymującego zadatek.

Zgodnie zaś z wyżej omówionymi regułami dowodowymi obowiązek wykazania tych okoliczności spoczywał na powodzie. O ile niesporna była sama okoliczność zawarcia umowy przedwstępnej, o tyle kwestia wręczenia zadatku podlegała wykazaniu w postępowaniu dowodowym. W pozwie powód jako na dowód wręczenia zadatku wskazywał umowę przedwstępną, a właściwie jej § 6 w brzmieniu: „ na poczet ceny sprzedaży kupujący wręcza sprzedającemu zadatek w kwocie 67.500 zł. oraz § 7 w brzmieniu: „ sprzedający oświadcza, że otrzymał od kupującego kwotę zadatku określoną w § 6 umowy i odbiór jej niniejszym kwituje”. Jest to dokument prywatny i jako taki może również stanowić dostateczny dowód istnienia roszczenia i jego wysokości. Należy jedynie mieć na względzie, że moc dowodowa dokumentu prywatnego jest słabsza, niż dokumentu urzędowego, ponieważ nie korzysta on z domniemania, że jego treść jest zgodna ze stanem rzeczywistym. Jego przydatność dla wykazania określonej okoliczności powinna być oceniana w granicach zakreślonych przepisem art.233§ 1 k.p.c. przy uwzględnieniu całokształtu zebranego w sprawie materiału. Jeśli zważyć na to, że sam powód zeznając przyznał, iż w chwili złożenia przez strony podpisów pod umową przedwstępną zadatek nie został wręczony, to nie sposób przyjąć aby ten dokument prywatny stanowił dowód wręczenia zadatku. Zdaniem Sądu powód nie zaoferował żadnych przekonywujących innych dowodów, potwierdzających wręczenie zadatku w okolicznościach wskazanych dopiero podczas zeznań. Okoliczność, że powód w styczniu 2015 r. wypłacił z rachunku bankowego kwotę 20.000 zł, nie stanowi w żadnym razie dowodu, że w dniu zawarcia umowy przedwstępnej uiścił zadatek pozwanemu, tym bardziej, iż jak zeznała żona powoda – pieniądze te miały zostać przeznaczone na zakup samochodu. Również okoliczność udzielenia powodowi pożyczki przez brata w kwocie 10.000 zł. nie może podważyć ustaleń Sądu.

Zdaniem Sądu powód nie przedstawił jakiegokolwiek wiarygodnego dowodu, że dokonał wpłaty zadatku na rzecz pozwanego, że posiadał w dacie zawierania umowy przedwstępnej środki pieniężne na ten cel. Jedynie na marginesie należy dodać, że zupełnie niewiarygodnie brzmiały jego zeznania co do przechowywania znacznych kwot pieniężnych w domu, jeśli zważyć, iż jest on bankowcem, zawodowo trudniącym się lokowaniem z zyskiem powierzonych środków pieniężnych.

W tym stanie rzeczy, w istocie powód nie sprostał obowiązkowi wynikającemu z art. 6 k.c., zgodnie z którym ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z tego faktu wywodzi skutki prawne i nie udowodnił zasadności zgłoszonego roszczenia.

Z tych względów powództwo podlegało oddaleniu na mocy art. 394§1 k.c. w zw. z art. 6 k.c.

Podstawą rozstrzygnięcia o kosztach z pkt II wyroku był przepis art. 83 ust 2 w zw. z art. 113 ust 1 Ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych w zw. z art. 98 k.p.c. ( zasądzona kwota stanowi różnicę między uiszczoną przez powoda zaliczką na biegłego a wysokością wynagrodzenia biegłego skredytowana przez Skarb Państwa).

Sąd zasadził od powoda na rzecz pozwanego koszty zastępstwa adwokackiego w podwójnej stawce minimalnej biorąc pod uwagę nakład pracy adwokata oraz jego wkład pracy w wyjaśnienie sprawy. Podstawą tego rozstrzygnięcia był §6 pkt 5 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28.09.2002r. w sprawie opłat za czynności adwokackie.