Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 25 stycznia 2017 r.

Sąd Apelacyjny w Poznaniu III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSA Jolanta Cierpiał (spr.)

Sędziowie: SSA Marta Sawińska

del. SSO Małgorzata Woźniak-Zendran

Protokolant: st. sekr. sądowy Agnieszka Perkowicz

po rozpoznaniu w dniu 25 stycznia 2017 r. w Poznaniu

sprawy A. J.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w P.

o rentę z tytułu niezdolności do pracy

na skutek apelacji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w P.

od wyroku Sądu Okręgowego w Poznaniu

z dnia 10 grudnia 2015 r. sygn. akt VIII U 659/15

1.  oddala apelację;

2.  zasądza od pozwanego na rzecz odwołującej kwotę 120 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w instancji odwoławczej.

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 7 stycznia 2015 r. znak: (...) Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w P. odmówił A. J. przywrócenia prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy.

Odwołanie od powyższej decyzji wniosła wnioskodawczyni A. J..

W odpowiedzi na odwołanie pozwany organ rentowy wniósł o oddalenie odwołania.

Wyrokiem z dnia 10 grudnia 2015 r., wydanym w sprawie o sygn. VIII U 659/15, Sąd Okręgowy w Poznaniu, Wydział VIII Pracy i Ubezpieczeń Społecznych zmienił zaskarżoną decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział II w P. z dnia 7 stycznia 2015 r. znak: (...) w ten sposób, że przyznał odwołującej A. J. prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy na dalszy okres, tj. na okres od dnia 1 października 2014 r. do dnia 30 września 2016 r. Nadto w punkcie 2 wyroku zasądził od pozwanego Zakładu Ubezpieczeń Społecznych II Oddziału w P. na rzecz odwołującej A. J. kwotę 60 zł, tytułem zwrotu kosztów procesu.

Podstawę rozstrzygnięcia Sądu Okręgowego stanowiły następujące ustalenia faktyczne i rozważania prawne:

A. J. urodziła się w dniu (...). Pracowała jako pielęgniarka, nauczycielka, urzędnik w administracji oraz pomoc w parafii.

Odwołująca pobierała rentę z tytułu częściowej niezdolności do pracy, okresowo, od dnia 1 grudnia 1993 r. Kolejnymi decyzjami organ rentowy przyznawał ubezpieczonej okresowo, nieprzerwanie rentę z tytułu całkowitej niezdolności do pracy oraz częściowej niezdolności do pracy aż do dnia 30 września 2014 roku.

W dniu 16 października 2014 r. do organu rentowego wpłynął kolejny wniosek A. J. o przyznanie prawa do renty na dalszy okres. Zarówno Lekarz Orzecznik ZUS jak i Komisja Lekarska ZUS uznali, że wnioskodawczyni nie jest nadal niezdolna do pracy, które to ustalenie stało się podstawą wydania zaskarżonej decyzji z dnia 7 stycznia 2015 roku.

W toku postępowania sądowego wywołanego odwołaniem od powyższej decyzji, dla oceny stanu zdrowia A. J. Sąd Okręgowy przeprowadził w dniach 26 maja 2015 i 25 czerwca 2015 roku dowód z opinii biegłych: dr A. G. – neurologa, dr J. B. – kardiologa, dr P. B. – endokrynologa, dr J. D. – chirurga onkologa. Powołani biegli rozpoznali u odwołującej: stan po wieloetapowym skojarzonym leczeniu zawansowanego miejscowo raka brodawkowatego tarczycy, z długotrwałym przebiegiem bez nawrotu choroby nowotworowej i obecnością odległych objawów ubocznych przebytego leczenia onkologicznego, stan po wycięciu piersi lewej z powodu raka brodawkowego we wczesnym okresie zaawansowania klinicznego, z wieloletnim przebiegiem bez wznowy choroby nowotworowej i obecności odległych objawów ubocznych przebytego leczenia onkologicznego, chorobę nadciśnieniową niepowikłaną narządowo, niedoczynność tarczycy i przytarczyc po operacji i po leczeniu radiomodem; raka tarczycy z przerzutami do węzłów chłonnych, stan po radioterapii z powodu przerzutów do węzłów chłonnych w przebiegu raka tarczycy. U odwołującej występują bóle neuropatyczne okolicy szyi, barku lewego, wzdłuż lewej kończyny górnej oraz lewej połowy klatki piersiowej – oporne na leczenie oraz istotna dysfunkcja ruchowa stawu barkowego – ramiennego lewego i kręgosłupa szyjnego.

Biegły kardiolog wskazał, iż z przyczyn kardiologicznych ani wcześniej ani obecnie nie zachodzi niezdolność do pracy odwołującej na stanowiskach wcześniej przez nią zajmowanych.

Zdaniem biegłego onkologa odwołująca wymaga wzmożonego nadzoru onkologicznego w związku z ujawnioną w trakcie wykonanego badania kontrolnego PET zmianą guzkową płuca lewego. Ponadto w ocenie biegłego zgłaszane przez odwołującą dolegliwości oraz stopień dysfunkcji kończyny górnej i stawu barkowego ramiennego lewego świadczy o obecności niepożądanych, odległych objawów ubocznych przebytego leczenia onkologicznego, które w istotny sposób ograniczają wydolność czynnościową i sprawność ruchową odwołującej. W ocenie biegłego odwołująca nie jest jeszcze zdolna do zatrudnienia w zawodach wcześniej wykonywanych, a w konsekwencji jest częściowo niezdolna do pracy w okresie kolejnych 24 miesięcy, tj. do dnia 30 września 2016 r.

Zdaniem biegłego endokrynologa odwołująca ze względu na powikłania po zabiegach tarczycy, pozostaje częściowo niezdolna do pracy od czasu ostatniej operacji tarczycy i radioterapii okolicy szyjnej.

Biegła z zakresu neurologii po zapoznaniu się z opiniami pozostałych biegłych stanęła na stanowisku, że odwołująca jest nadal niezdolna do pracy do dnia 30 września 2016 r.

W łącznej i wspólnej opinii biegli endokrynolog, kardiolog, neurolog i onkolog, zgodnie stwierdzili, że odwołująca jest częściowo niezdolna do pracy zgodnie z kwalifikacjami od dnia wstrzymania świadczeń do dnia 30 września 2016 roku.

W ustnej uzupełniającej opinii biegły onkolog, dr J. D. podtrzymał w całości treść sporządzonej na potrzeby postępowania pisemnej opinii lekarskiej, podkreślając, że u odwołującej pojawiły się cechy wznowy procesu nowotworowego. Biegły wskazał, że w jego ocenie zachodzić mogą nawet przesłanki do orzeczenia całkowitej niezdolności do pracy odwołującej, aczkolwiek brak w tym zakresie materiału dowodowego.

Wydana w sprawie opinia biegłych sądowych lekarza dr A. G. – neurologa, dr J. B. – kardiologa, dr P. B. – endokrynologa, dr J. D. – chirurga onkologa (k. 25-27, k. 62 akt) stały się podstawą rozstrzygnięcia Sądu Okręgowego, który powołując się na treść art. 61, art. 12, art. 13, art. 57, art. 129 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, stwierdził, że wnioskodawczyni A. J. jest nadal, tj. od dnia 1 października 2014 r., częściowo niezdolna do pracy, a niezdolność ma charakter okresowy i istnieje do dnia 30 września 2016 r.

Mając powyższe na uwadze, Sąd Okręgowy na podstawie powołanych przepisów prawa materialnego oraz art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c., w wydanym wyroku zmienił zaskarżoną decyzję i przyznał odwołującej A. J. prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy na dalszy okres, tj. na okres od dnia 1 października 2014 r. do dnia 30 września 2016 r. Nadto w punkcie 2 wyroku zasądził od pozwanego Zakładu Ubezpieczeń Społecznych II Oddziału w P. na rzecz odwołującej A. J. kwotę 60 zł, tytułem zwrotu kosztów procesu.

Apelację od powyższego wyroku wywiódł Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w P., zaskarżając go w całości i zarzucając mu: naruszenie art. 233 § 1 kpc przez przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów w zakresie stanu zdrowia ubezpieczonej, co w konsekwencji doprowadziło do naruszenia art. 12 ust. 2 i art. 13 ust. 2 ustawy z dnia 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2015 r. poz. 748) przez przyjęcie, że Odwołującej przysługuje renta z tytułu częściowej niezdolności do pracy za okres od dnia 1 października 2014 roku do 30 września 2016 roku.

Wskazując na powyższe zarzuty, organ rentowy wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i oddalenie odwołania, ewentualnie o uchylenie wyroku i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania.

W odpowiedzi na apelację, odwołująca wniosła o jej oddalenie oraz o zasądzenie od organu rentowego na rzecz odwołującej zwrotu kosztów postępowania przed Sądem II instancji w tym kosztów zastępstwa procesowego – wg norm przepisanych.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje :

Wniesioną przez organ rentowy apelację uznać należy za bezzasadną.

Odnosząc się do zarzutu apelacji, wskazać należy, iż nie budziło wątpliwości Sądu Apelacyjnego, że Sąd I instancji przeprowadził wyczerpujące postępowanie dowodowe, a zebrany materiał poddał wszechstronnej ocenie z zachowaniem granic swobodnej oceny dowodów, przewidzianej przez art. 233 § 1 k.p.c. Sąd Okręgowy działał z poszanowaniem zasady sędziowskiej oceny materiału dowodowego, wyczerpująco wskazując, które dowody uznał za wiarygodne i dlaczego, a które nie, co logicznie i spójnie uzasadnił. W wyniku powyższego, Sąd Okręgowy wyjaśnił wszystkie istotne okoliczności sprawy. Z uwagi na powyższe, w ocenie Sądu Apelacyjnego wszystkie ustalenia faktyczne, dokonane przez Sąd Okręgowy, znajdują oparcie w zgromadzonym materiale dowodowym, który Sąd I instancji właściwie ocenił na podstawie jego wszechstronnego rozważenia, polegającego na rzetelnej, bezstronnej ocenie wyników postępowania i ich prawidłowej interpretacji, przy uwzględnieniu zasad logicznego rozumowania i doświadczenia życiowego. W szczególności w ocenie Sądu Apelacyjnego, Sąd Okręgowy słusznie uznał, że podstawą ustaleń faktycznych w sprawie powinny stać się jedynie opinie biegłych sądowych lekarza dr A. G. – neurologa, dr J. B. – kardiologa, dr P. B. – endokrynologa, dr J. D. – chirurga onkologa (k. 25-27, k. 62 akt). Z opinii tych wypływa nie tylko jednoznaczny wniosek co do częściowej niezdolności do pracy odwołującej, ale i co do okresu na jaki niezdolność ta powstała, tj. od dnia 1 października 2014 r. do dnia 30 września 2016 r. Podzielić należy zapatrywanie Sądu I instancji, iż rzeczeni biegli dysponowali niezbędną wiedzą i doświadczeniem zawodowym, a sporządzone przez nich opinie zostały wydane w oparciu o materiał dowodowy zgromadzony w sprawie i nie zawierają niejasności, wewnętrznych sprzeczności ani luk. Biegli w sposób należyty uzasadnili swoje wnioski, a konkluzje opinii są konkretne i przekonujące oraz wynikają z przeprowadzonych przez biegłych czynności (w szczególności badań) oraz toku rozumowania, z uwagi na co nie sposób zarzucić biegłym popełnienia błędów logicznych przy wydawaniu opinii w niniejszej sprawie.

Odnosząc się zaś do podniesionego w apelacji zarzutu naruszenia art. 233 § 1 k.p.c., wskazać należy, że w postępowaniu sądowym, w sytuacji, gdy zachodzi potrzeba wyjaśnienia okoliczności sprawy wymagających wiadomości specjalnych, konieczne jest przeprowadzenie w postępowaniu sądowym dowodu z opinii biegłego. Powyższy dowód w postępowaniu sądowym jest jedyną drogą pozyskania koniecznych do rozstrzygnięcia wiadomości specjalnych i nie może być zastąpiony inną czynnością dowodową (np. przesłuchaniem świadka lub eksperymentem sądowym bez udziału biegłego, dokumentacją medyczną pochodzącą od lekarzy prowadzących ani też orzeczeniem lekarza orzecznika ZUS lub orzeczeniem komisji lekarskiej ZUS), zaś sąd orzekający nie jest uprawniony do samodzielnego (bez oparcia się na opinii właściwych biegłych) ustalania okoliczności, dla których wyjaśnienia wymagane jest posiadanie wiadomości specjalnych (do których należy w szczególności wiedza z zakresu medycyny). W niniejszej sprawie, z uwagi na fakt, iż postępowanie dowodowe przed sądem ubezpieczeń społecznych ma charakter weryfikujący ustalenia organu rentowego zawarte w zaskarżonej odwołaniem decyzji, dopuszczenie dowodu z opinii biegłych na okoliczność, czy wnioskodawczyni jest osobą niezdolną do pracy, nastąpiło z urzędu.

Zauważyć należy przy tym, że dowód w postaci opinii biegłych podlega ocenie na podstawie właściwych dla jej przedmiotu kryteriów zgodności z zasadami logiki i wiedzy powszechnej, poziomu wiedzy biegłego, podstaw teoretycznych, a także sposobu motywowania oraz stopnia stanowczości wyrażonych we wnioskach (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 7 listopada 2000 r., sygn. I CKN 1170/98). Opinia biegłych nie podlega, jak dowód na stwierdzenie faktów, weryfikacji w oparciu o kryterium prawdy i fałszu, lecz poprzez pozytywne lub negatywne uznanie wartości rozumowania zawartego w opinii. Zatem, jeśli opinia biegłego nie zawiera niejasności, wewnętrznych sprzeczności ani luk, oparta została na materiale dowodowym zgromadzonym w sprawie, biegły w sposób należyty uzasadnił swoje wnioski (tj. w szczególności przedstawił tok swego rozumowania w sposób poddający się kontroli pod względem logiki), a konkluzje opinii są konkretne i przekonujące oraz wynikają z przeprowadzonych przez biegłego czynności (np. badań) oraz toku rozumowania, to brak jest podstaw do uznania takiej opinii za nieprzydatną dla rozstrzygnięcia sprawy i przeprowadzania na podstawie art. 286 k.p.c. dodatkowego dowodu z opinii innych biegłych lub uzupełniającej opinii przez tego samego biegłego tylko z tej przyczyny, że strona postępowania nie zgadza się z treścią opinii. Jednocześnie wskazać należy, że to strona winna wykazać się niezbędną aktywnością i wykazać błędy, sprzeczności lub inne wady w opiniach biegłych, które dyskwalifikują istniejące opinie ewentualnie uzasadniają powołanie dodatkowych opinii (por. m.in. wyrok Sądu Najwyższego z dnia z dnia: 16 września 2009 r., sygn. I UK 102/09). Tymczasem w niniejszej sprawie apelujący organ rentowy nie wykazał, aby biegli lekarze neurolog, kardiolog, endokrynolog i chirurg onkolog, na których opiniach Sąd Okręgowy oparł ustalenie co do częściowej niezdolności do pracy odwołującej oraz okresu tej niezdolności, popełnili błąd logiczny w przeprowadzonym rozumowaniu, czy też pominęli dane wynikające z dokumentacji medycznej. Za nieprzekonujący należało uznać argument, że o nieprzydatności dla sprawy opinii omawianych biegłych świadczy nieuwzględnienie przez Sąd I instancji zastrzeżeń wniesionych do tych opinii przez organ rentowy. Sąd ten wyjaśnił bowiem z jakich przyczyn uznał opinie biegłych za przydatne do poczynienia ustaleń faktycznych w sprawie, a Sąd Apelacyjny nie dopatrzył się w tym uzasadnieniu jakichkolwiek błędów logicznych. Jako istotną apelujący wskazywał okoliczność, że odwołująca ukończyła leczenie onkologiczne. Zauważyć jednak należy, iż w ocenie biegłego onkologa nie nastąpiła poprawa stanu zdrowia odwołującej. Dolegliwości (silne bóle szyi – leczone od 10 lat w poradni do walki z bólem) oraz stopień dysfunkcji kończyny górnej i stawu barkowego ramiennego lewego świadczy o obecności niepożądanych, odległych objawów ubocznych przebytego leczenia onkologicznego, które w istotny sposób ograniczają wydolność czynnościową i sprawność ruchową odwołującej. Nadto zdaniem biegłego onkologa odwołująca wymaga wzmożonego nadzoru onkologicznego w związku z ujawnioną w trakcie wykonanego badania kontrolnego PET zmianą guzkową płuca lewego, cech wznowy procesu nowotworowego, w konsekwencji czego odwołująca może być obecnie całkowicie niezdolna do pracy (jednakże z uwagi na fakt, iż rzeczą Sądu była ocena stanu zdrowia A. J. na datę wydania decyzji, powyższa zmiana stanu zdrowia odwołującej nie mogła być przedmiotem oceny w toku niniejszego postępowania). Jednocześnie za całkowicie sprzeczny z logicznymi wywodami opinii biegłego neurologa uznać należało wniosek apelującego, że stopień ograniczenia ruchomości ramienia prawego nie powoduje u odwołującej znacznego ograniczenia sprawności jej organizmu w stopniu istotnie obniżającym zdolność do pracy zgodnie z posiadanym poziomem kwalifikacji zawodowych. Biegła dr A. G. jednoznacznie stwierdziła bowiem istotną dysfunkcję ruchową stawu barkowo-ramiennego lewego oraz kręgosłupa szyjnego, osłabienie siły mięśniowej lewej kończyny górnej – która to opinia korelowała z opinią biegłego endokrynologa. Nadto wszyscy biegli w opinii łącznej potwierdzili częściową niezdolność do pracy odwołującej, przy czym biegły onkolog podkreślił, że badana jest zdolna jedynie do lekkiej, niedługotrwałej pracy, w przyjaznych warunkach wewnętrznych i w niepełnym wymiarze godzinowym. Nie jest jeszcze zdolna do zatrudnienia na otwartym rynku pracy, w zawodach wcześniej wykonywanych. Sąd Apelacyjny zgadza się z Sądem I instancji, że w świetle powyższych informacji, częściową niezdolność do pracy odwołującej w okresie od dnia 1 października 2014 roku do 30 września 2016 roku uznać należało za niewątpliwą. Z powyższych względów, zastrzeżenia apelującego do opinii tych biegłych uznać należy jedynie za polemikę strony postępowania z prawidłowo poczynionymi – w oparciu o opinie biegłych – ustaleniami Sądu orzekającego w sprawie.

W konsekwencji Sąd Apelacyjny w pełni podzielił wszelkie ustalenia Sądu I instancji i przyjął je za własne, bez potrzeby ponownego ich przytaczania.

Na podstawie tak ustalonego stanu faktycznego, Sąd Apelacyjny podzielił również w całości ocenę prawną dokonaną przez Sąd Okręgowy.

Zgodnie bowiem z treścią przepisu art. 61 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 1998 r., Nr 162 poz.1118 ze zm.), zwanej dalej „ustawą”, prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy, które ustało z powodu ustąpienia niezdolności – podlega przywróceniu, jeżeli w ciągu 18 miesięcy od ustania prawa do renty, ubezpieczony stał się ponownie niezdolny do pracy.

Stosownie natomiast do treści art. 12 ust. 1 ustawy, osobą niezdolną do pracy jest osoba, która całkowicie lub częściowo utraciła zdolność do pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu i nie rokuje odzyskania zdolności do pracy po przekwalifikowaniu. Przy czym zgodnie z art. 12 ust. 2 ustawy o emeryturach i rentach, osobą całkowicie niezdolną do pracy jest osoba, która utraciła zdolność do wykonywania jakiejkolwiek pracy, zaś zgodnie z art. 12 ust. 3 ustawy o emeryturach i rentach osobą częściowo niezdolną do pracy jest osoba, która w znacznym stopniu utraciła zdolność do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji (przy czym przy ocenie stopnia i przewidywanego okresu niezdolności do pracy oraz rokowania co do odzyskania zdolności do pracy uwzględnia się stopień naruszenia sprawności organizmu oraz możliwości przywrócenia niezbędnej sprawności w drodze leczenia i rehabilitacji, a także możliwość wykonywania dotychczasowej pracy lub podjęcia innej pracy oraz celowość przekwalifikowania zawodowego, biorąc pod uwagę rodzaj i charakter dotychczas wykonywanej pracy, poziom wykształcenia, wiek i predyspozycje psychofizyczne - art. 13 ust. 1 ustawy).

Zgodnie zaś z art. 59 ust. 1 ustawy, osobie, która spełniła warunki określone w art. 57 ustawy przysługuje renta stała (jeżeli niezdolność do pracy jest trwała) lub renta okresowa (jeżeli niezdolność do pracy jest okresowa).

Biorąc pod uwagę, że w niniejszej sprawie z prawidłowych ustaleń Sądu Okręgowego (poczynionych w oparciu o opinie biegłych, które były przydatne do oparcia na nich rozstrzygnięcia, co szczegółowo wyjaśniono już powyżej), wynika, że wnioskodawczyni jest częściowo niezdolna do pracy zgodnie z posiadanymi kwalifikacjami okresowo od dnia 1 października 2014 roku do dnia 30 września 2016 roku, stwierdzić należy, że spełniła ona ostatni warunek do przyznania jej prawa do okresowej renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy.

Tym samym, brak było podstaw, by podzielić zarzut apelującego, iż w sprawie doszło do naruszenia przepisów prawa materialnego poprzez niewłaściwe zastosowanie art. 12 ust. 2 i art. 13 ust. 2 ustawy z dnia 17. 12. 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. 2015 r. poz. 748). W ocenie Sądu Apelacyjnego, nie sposób było zarzucić Sądowi Okręgowemu, by w prawidłowo ustalonym przez ten Sąd stanie faktycznym, zastosował błędne normy prawa materialnego.

Sąd Okręgowy słusznie nadto przyjął, stosując w tym zakresie przepis art. 129 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, że wnioskodawczyni świadczenie przysługuje od dnia 1 października 2014 r., albowiem był to pierwszy dzień miesiąca, w którym odwołująca zgłosiła wniosek o przywrócenie prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy.

Reasumując, w ocenie Sądu Apelacyjnego, Sąd Okręgowy słusznie uznał decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w P. z dnia 7 stycznia 2015 r. znak: (...) za nieprawidłową i zaskarżonym wyrokiem zmienił ją w ten sposób, że przyznał odwołującej A. J. prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy na dalszy okres, tj. na okres od dnia 1 października 2014 r. do dnia 30 września 2016 r.

W konsekwencji, na podstawie art. 385 k.p.c., w punkcie 1 sentencji wyroku, Sąd Apelacyjny oddalił apelację organu rentowego jako bezzasadną.

Orzeczenie o kosztach zawarte w punkcie 2 wyroku znajduje swoje uzasadnienie w treści art. 98 i art. 108 § 1 k.p.c. oraz § 12 ust. 1 pkt 2 w zw. z § 13 ust. 1 pkt 2 w zw. z § 2 ust. 1 i 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz. U. z 2002 r., Nr 163 poz. 1348 ze zm.). Zasądzona kwota stanowi zwrot kosztów zastępstwa procesowego w instancji odwoławczej wygrywającej spór ubezpieczonej od przegrywającego spór apelującego organu rentowego w wysokości 120 zł, tj. 75% minimalnej stawki wynagrodzenia dotychczasowego pełnomocnika w postępowaniu apelacyjnym przed sądem apelacyjnym, jednak nigdy nie mniej niż 120 zł.