Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 9 czerwca 2014 roku

Sąd Okręgowy w Warszawie - Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów

w składzie:

Przewodniczący: SSO Bogdan Gierzyński

Protokolant: sekretarz sądowy Ewa Naróg

po rozpoznaniu w dniu 9 czerwca 2014 roku w Warszawie

na rozprawie

sprawy z odwołania Spółdzielni (...) w B. z siedzibą w B.

przeciwko Prezesowi Urzędu Regulacji Energetyki

o wymierzenie kary pieniężnej

na skutek odwołania Spółdzielni (...) w B. z siedzibą w B.

od Decyzji Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki z dnia 6 grudnia 2012 r. nr (...) (...))/ (...)

1.  oddala odwołanie w całości;

2.  zasądza od Spółdzielni (...) w B. z siedzibą w B. na rzecz Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki kwotę 360 zł (trzysta sześćdziesiąt złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

SSO Bogdan Gierzyński

XVII AmE 34/13

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 6 grudnia 2012 r., nr (...) (...))/ (...), Prezes Urzędu Regulacji Energetyki, na podstawie art. 56 ust. 1 pkt 12 , art. 56 ust. 2 ust. 1 w związku z art. 56 ust. 3 i 6 Prawa energetycznego oraz w związku z art. 104 Kodeksu postępowania administracyjnego po przeprowadzeniu postępowania administracyjnego w sprawie wymierzenia kary pieniężnej Przedsiębiorcy – Spółdzielni (...) w B. z siedzibą w B. przy ul. (...), posiadającemu numer identyfikacji podatkowej NIP: (...), orzekł:

1.  że przedsiębiorca – Spółdzielnia (...) w B. z siedzibą w B. przy ul. (...), posiadający numer identyfikacji podatkowej NIP: (...), naruszył warunek 2.2.2. koncesji na obrót paliwami ciekłymi, udzielonej decyzją Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki z 6 września 2004 r. nr (...), w ten sposób, iż 19 stycznia 2012 r. wprowadził do obrotu poprzez stację paliw w B. przy ul. (...), olej napędowy nie spełniający wymagań jakościowych określonych w rozporządzeniu Ministra Gospodarki z 9 grudnia 2008 r. w sprawie wymagań jakościowych dla paliw ciekłych,

2.  za działanie opisane w pkt 1 wymierzył Spółdzielni (...) w B. z siedzibą w B. przy ul. (...) karę pieniężną w wysokości 8 000 zł, co stanowi (...) przychodu z działalności koncesjonowanej osiągniętego przez niego w roku 2011.

Przedmiotową decyzję w części, w zakresie wysokości nałożonej kary, zaskarżył powód – Spółdzielnia (...) w B..

Zaskarżonej decyzji zarzucił:

1.  nieprawidłowe nadanie karze waloru inkwizycyjnego (drakońskiego) w miejsce prewencyjnego przekraczające dopuszczalny poziom kary wynikający z przepisów ustawy oraz cele, jakie kara ma osiągnąć;

2.  nieprawdziwe, nieuzasadnione określenie szkodliwości czynu, jako czynu o dużej szkodliwości.

Powołując się na ww. zarzuty powód wniósł o ustalenie kary pieniężnej w wysokości 2000 zł.

W odpowiedzi na odwołanie pozwany – Prezes Urzędu Regulacji Energetyki wniósł o oddalenie odwołania i zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów procesu wg norm przepisanych.

Sąd Okręgowy – Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów ustalił następujący stan faktyczny:

Spółdzielnia (...) w B. jest przedsiębiorcą prowadzącym działalność gospodarczą w zakresie obrotu paliwami ciekłymi. Działalność ta prowadzona jest na podstawie koncesji udzielonej decyzją Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki z dnia 6 września 2004 r., nr (...). Zgodnie z punktem 2.2.2. ww. koncesji „Koncesjonariuszowi nie wolno czynić przedmiotem obrotu paliw ciekłych określonych w niniejszej koncesji, których parametry jakościowe są niezgodne z parametrami wynikającymi z zawartych umów i norm określonych obowiązującymi przepisami.” (dowód: koncesja nr (...) z dnia 6 września 2004 r., k. 1 – 7 akt adm.).

Przeprowadzona w dniu 19 stycznia 2012 r. kontrola na stacji paliw w miejscowości B. przy ul. (...) należącej do Spółdzielni (...) w B. wykazała, że sprzedawany tam olej napędowy nie spełnia wymagań jakościowych określonych w rozporządzeniu Ministra Gospodarki z dnia 9 grudnia 2008 r. w sprawie wymagań jakościowych dla paliw ciekłych (Dz. U. nr 221 poz. 1441). Temperatura zapłonu oleju na tej stacji wynosiła 44 ºC zaś powinna wynosić 55 ºC, przy zastosowaniu tolerancji 52,9 ºC. Nieprawidłowości zostały wykazane badaniami przeprowadzonymi w Instytucie (...)w K.. Przeprowadzone na wniosek kontrolowanego badania próbki kontrolnej oleju napędowego z ww. stacji paliw dokonane przez Instytut (...) w W. wykazały, że przedmiotowe paliwo posiada temperaturę zapłonu 41 ºC i nie spełnia wymagań jakościowych określonych w ww. rozporządzeniu Ministra Gospodarki. (dowody: pismo Wojewódzkiego Inspektoratu Inspekcji Handlowej z dnia 27 lutego 2012 r., k. 8 akt adm., protokół kontroli, sprawozdania z badań – k. 9 – 16 akt adm.).

Powyższy stan faktyczny został ustalony na podstawie twierdzeń stron i dokumentów znajdujących się w aktach sprawy i aktach postępowania administracyjnego. Podnoszone przez powoda w toku postępowania administracyjnego wątpliwości dotyczące trybu przeprowadzania badań próbek sprzedawanego przez niego oleju napędowego, nie mogą doprowadzić do odmiennych ustaleń w tym zakresie. W szczególności pomyłka w numerze badanej przez Instytut (...)w K. próbki nie świadczy o błędzie w ustaleniu niezgodności temperatury zapłonu oleju napędowego sprzedawanego przez powoda z wymaganiami określonymi przez prawo. Wskazać bowiem należy, iż w sprawie przeprowadzono kolejne badania - próbki kontrolnej (a więc próbki nie objętej błędem w numeracji) w innym ośrodku badawczym – w (...) Instytucie (...) w W., które również wykazały, że temperatura zapłonu oleju napędowego sprzedawanego przez powoda nie spełnia wymogów jakościowych określonych w rozporządzeniu Ministra Gospodarki z dnia 9 grudnia 2008 r. w sprawie wymagań jakościowych dla paliw ciekłych. Nie znajdują ponadto uzasadnienia zarzuty powoda dotyczące prawidłowości sporządzenia protokołu kontroli z dnia 19 stycznia 2012 roku. Protokół ten został podpisany przez przedstawiciela powoda – Prezesa Zarządu Spółdzielnia (...) w B. E. P., który był przy kontroli obecny, podpisał protokół kontroli do którego nie wniósł żadnych zastrzeżeń. Wskazać przy tym należy, iż twierdzenia odwołującego się pozostają w sprzeczności z treścią protokołu sporządzonego w ww. sposób.

Niezależnie od powyższego zaznaczyć należy, iż powód zaskarżył decyzję Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki jedynie w zakresie wysokości nałożonej na niego kary pieniężnej domagając się jej obniżenia. W związku z tym Sąd stwierdził, iż wyniki kontroli przeprowadzonej przez Wojewódzki Inspektorat Inspekcji Handlowej w dniu 19 stycznia 2012 r. na stacji paliw należącej do podwoda w zakresie stwierdzonej nieprawidłowej jakości sprzedawanego tam paliwa są okolicznością bezsporną w niniejszej sprawie i zasadność nałożenia na powoda kary nie jest objęta zakresem rozpoznawanego odwołania.

W tym stanie faktycznym Sąd Okręgowy – Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów zważył, co następuje:

Odwołanie nie zasługuje na uwzględnienie.

Bezsporne w sprawie jest, że zgodnie z punktem 2.2.2. koncesji, która została udzielona powodowi: „Koncesjonariuszowi nie wolno czynić przedmiotem obrotu paliw ciekłych określonych w niniejszej koncesji, których parametry jakościowe są niezgodne z parametrami wynikającymi z zawartych umów i norm określonych obowiązującymi przepisami.” W związku z tym sprzedaż paliw, których parametry jakościowe nie są zgodne z obowiązującymi przepisami oceniona powinna zostać jako działalność niezgodna z warunkami udzielonej koncesji. Nie ma przy tym znaczenia na jakim etapie produkcji, czy też sprzedaży jakość paliwa została obniżona w porównaniu z jakością wymaganą, ani jakie są przyczyny tej nieprawidłowości. Sam fakt wprowadzenia do obrotu handlowego paliwa nie spełniającego norm jakościowych rodzi odpowiedzialność koncesjonariusza związaną z nieprawidłowym wykonywaniem działalności koncesjonowanej.

Podkreślić należy, iż powód podejmując się prowadzenia działalności koncesjonowanej zobowiązał się do realizacji obowiązków wynikających z udzielonej koncesji, które były mu znane. Powód będąc profesjonalistą powinien zorganizować działalność koncesjonowaną w taki sposób, aby wymagania określone przez organ udzielający koncesji realizowane były w sposób prawidłowy. Z inicjatywy powoda powinny zostać podjęte działania mające na celu zagwarantowanie odpowiedniej jakości sprzedawanego przez niego paliwa. Powód nie wykazał, że przedsięwziął czynności niezbędne do wykluczenia możliwość wprowadzenia na rynek paliwa niezgodne z obowiązującymi normami. W szczególności nie wykazał, że posiada certyfikat jakości zakupionego paliwa oraz że przeprowadzał badania kontrolne sprowadzanego paliwa.

Przeprowadzona w dniu 19 stycznia 2012 r. kontrola wykazała, że sprzedawane przez powoda paliwo nie odpowiadało normom określonym w rozporządzeniu Ministra Gospodarki z dnia 9 grudnia 2008 r. w sprawie wymagań jakościowych dla paliw ciekłych (Dz. U. nr 221 poz. 1441) w zakresie temperatury jego zapłonu, co stało się podstawą nałożenia na powoda kary pieniężnej.

Oceniając zarzuty powoda dotyczące nałożonej na niego kary Sąd nie znalazł podstaw do ich uwzględnienia.

W szczególności nie znajduje uzasadnienia zarzut, sprowadzający się do stwierdzenia, iż pozwany w sposób błędny dokonał oceny społecznej szkodliwości dokonanego przez powoda naruszenia.

Jak wynika z analizy akt sprawy zaniżenie parametru temperatury zapłonu sprzedawanego przez powoda oleju napędowego wyniosło co najmniej 16,8 %. Zgodnie bowiem z przytoczonym powyżej rozporządzeniem dopuszczalna temperatura zapłonu wynosić powinna co najmniej 55 ºC (z tolerancją do 52,9 ºC), zaś oferowane przez powoda paliwo, jeżeli uwzględnić tylko najkorzystniejsze dla powoda wyniki ekspertyz, posiadało temperaturę zapłonu 44,0ºC (druga z przeprowadzonych ekspertyz wykazała temperaturę zapłonu oleju napędowego na 41ºC). Sąd podziela stanowisko pozwanego, iż tego rzędu niezgodność parametrów jakościowych temperatury zapłonu ocenić należy jako czyn o dużej społecznej szkodliwości. Normy jakościowe określone są w celu zapewnienia prawidłowego użytkowania pojazdów mechanicznych. Nawet minimalna niezgodność parametrów sprzedawanego paliwa z tymi normami powoduje naruszenie słusznych praw użytkowników pojazdów mechanicznych. Wskazać przy tym należy, iż z uwagi na charakter prowadzonej przez powoda działalności gospodarczej krąg klientów powoda był nieograniczony, co w sposób bezpośredni przekładało się na rozmiar mogącej powstać szkody związanej z jakością sprzedawanego paliwa. Podzielić ponadto należy pogląd pozwanego, iż tego rzędu niezgodność temperatury zapłonu z temperaturą wymaganą stwarzała niebezpieczeństwo związane zarówno z eksploatacją urządzeń wykorzystujących ww. paliwo, jak również z przechowywaniem paliwa przez klientów (nie można bowiem wykluczyć przechowywania przez klientów paliwa przez kilka miesięcy – do miesięcy letnich włącznie), jak i samego przedsiębiorcę.

Sąd nie znalazł ponadto podstaw do uwzględnienia zarzutu powoda zmierzającego do wykazania, że nałożona na powoda kara pieniężna jest rażąco wygórowany. Zgodnie z art. 56 ust. 3 Prawa energetycznego Prezes Urzędu Regulacji Energetyki może wymierzyć karę pieniężną do wysokości 15 % przychodu ukaranego przedsiębiorcy osiągniętego w poprzednim roku podatkowym z działalności koncesjonowanej. Nakładając karę pieniężną w tej granicy Prezes Urzędu Regulacji Energetyki działa w warunkach tzw. uznania administracyjnego. Przedstawione przez powoda argumenty nie dają podstaw do stwierdzenia, iż uznanie administracyjne zostało przekroczone w przedmiotowej sprawie. Prezes Urzędu Regulacji Energetyki nałożył na powoda karę o wartości 0,23% przychodu powoda wynikającego z działalności koncesjonowanej osiągniętego w 2011 r. Kara ta została zatem wymierzona w dolnej granicy ustawowego zagrożenia. Przy wymiarze kary został uwzględniony stopień dokonanego przez powoda naruszenia, który był znaczny, jak również okoliczność, że powód nie był wcześniej karany. Wyważenie tych okoliczności stało się podstawą wymiaru kary, która w zestawieniu z regulacjami ustawowymi nie może zostać uznana za wysoką. W związku z tym brak jest podstaw do uwzględnienia zarzutu powoda, iż nałożona na niego kara pieniężna jest karą o charakterze „inkwizycyjnym”, czy „drakońskim”.

Nie można ponadto zgodzić się z sugestią powoda, iż pozwany przy wymiarze kary powinien wziąć pod uwagę jedynie zysk netto z działalności koncesjonowanej. Takie stanowisko sprzeczne jest z ustawą. Zaznaczyć przy tym należy, iż kara wymierzana w trybie art. 56 Prawa energetycznego nie stanowi egzekucji pobranych przez przedsiębiorcę korzyści z działalności realizowanej w sposób sprzeczny z warunkami koncesji. Kara ta stanowi represję administracyjnoprawną, która poprzez wymierzenie dolegliwej sankcji ma na celu wpłynięcie na postępowanie przedsiębiorcy w przyszłości. Dla osiągnięcia powyższego celu ustawodawca odniósł wymiar kary do przychodów osiągniętych z działalności koncesjonowanej, a nie jak zdaje się sugerować powód do zysku z tej działalności. W związku z tym brak jest podstaw do uwzględnienia wniosków odwołania powoda w zakresie obniżenia nałożonej na niego kary.

Z tych względów odwołanie należało oddalić wobec braku podstaw do jego uwzględnienia (art.479 ⁵³ § 1 k.p.c.).

O kosztach postępowania orzeczono stosownie do wyniku sporu, zasądzając na rzecz pozwanego koszty zastępstwa procesowego według norm przepisanych (art.98 k.p.c.)

SSO Bogdan Gierzyński