Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt I C 214/16

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 10 marca 2017 roku

Sąd Rejonowy w Chełmnie Wydział I Cywilny

w składzie następującym :

Przewodniczący : SSR Julita Preis

Protokolant: sekr. sąd. Małgorzata Beska

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 24 lutego 2017 roku w C.

sprawy z powództwa S. G.

przeciwko G. S.

o zapłatę

orzeka :

I.  Oddala powództwo.

II.  Zasądza od powoda S. G. na rzecz pozwanej G. S. kwotę 2417,00 zł (dwa tysiące czterysta siedemnaście złotych) tytułem kosztów procesu.

UZASADNIENIE

Wnioskodawca S. G. we wniosku o podział majątku z roszczeniami w trybie art. 618 kpc przy udziale uczestniczki G. G. domagał się :

- dokonania podziału majątku w zakresie nieobjętym umową między stronami tj. co do ruchomości stanowiących wyposażenie nieruchomości położonej w C. przy ulicy (...), a mianowicie: witryny o wartości 3.150 zł , kredensu - 2150 zł, stołu - 1300 zł, krzeseł 6 szt. - 980 zł, krzeseł 2 szt. - 380 zł

szafy z sypialni - 3000 zł, zegara stojącego firmy (...) - 1690 zł , lamp mosiądz 2 szt. - 500 zł , stojaka na odzież , zastawy stołowej i kryształów - 500 zł o łącznej wartości ok. 13.650 zł poprzez przysądzenie ich Uczestniczce skoro weszła w ich posiadanie oraz zasądzenie od niej na rzecz Wnioskodawcy spłaty w wysokości połowy ich wartości;

- rozliczenia na zasadzie art.618 kpc w zw. z art.686 kpc spłaty wspólnego kredytu stron w części spłaconej już po rozwodzie wyłącznie przez Wnioskodawcę poprzez zasądzenie od Uczestniczki na rzecz Wnioskodawcy kwoty 30.592,97 zł

- obciążenia stron kosztami postępowania stosownie do udziałów.

W uzasadnieniu swego wniosku Wnioskodawca wskazał , że Sąd Okręgowy w Toruniu wyrokiem z dnia 22 sierpnia 2012 roku rozwiązał małżeństwo stron, wyrok uprawomocnił się 19 grudnia 2012 roku.

Przed uprawomocnieniem się tego wyroku strony zawarły umowę majątkową małżeńską i podzieliły się nieruchomościami (czynności z 30.08.2012 r. oraz 21.09.2012 r.). Strony miały wspólną pożyczkę hipoteczną, która nie została uregulowana do ustania wspólności majątkowej, w okresie od ustanowienia rozdzielności do dziś , Wnioskodawca uregulował ją sam w łącznej kwocie 61.185,94 zł, stąd jego żądanie zasądzenia od Uczestniczki połowy tej kwoty tj. 30.592,97 zł. Strony podzieliły się nieruchomościami w dwóch oddzielnych aktach notarialnych, przy czym do rozliczenia zostają ruchomości, które wbrew ustaleniom Uczestniczka zabrała z domu przy ul. (...), są to przedmioty wymienione w pkt I, a ich szacunkową wartość Wnioskodawca określił na kwoty na jakie opiewają oferty w internecie, uwzględniając stopień ich zużycia.

W zależności od interpretacji umowy, w której strony dokonują podziału majątku niniejsze rozliczenia mogą być dokonywane albo w trybie kompleksowego postępowania o podział majątku, albowiem zachodzi spór co do ruchomości (i wówczas rozliczenie kredytu należy traktować jako roszczenie dodatkowe w ramach art.618 kpc ) albo, jeśli Sąd dojdzie do przekonania, że strony skutecznie majątkiem się podzieliły konieczne będzie przekazanie obu spraw do trybu procesowego - o wydanie przywłaszczonych przedmiotów oraz o zapłatę połowy rat kredytu na zasadzie regresu z tytułu subrogacji. W ocenie Wnioskodawcy jednak konieczne jest wysłuchanie stanowisk obu stron, by należycie zinterpretować rzeczywistą wolę stron (art.65 § 2 kc ) co do zakresu uzgodnień w umowie majątkowej, a dopiero potem podjąć ewentualną decyzję co do zmiany trybu.

W odpowiedzi na wniosek Uczestniczka G. S. wskazała , że jest poza sporem, iż strony w dniu 30.08.2012 r. zawarły umowę notarialną ustanawiającą rozdzielność majątkową i jednocześnie strony dokonały częściowego podziału majątku wspólnego. W dniu 21.09.2012 strony zawarły drugą umowę notarialną w której dokonały podziału dotychczasowego majątku wspólnego na mocy której Wnioskodawca uzyskał nieruchomość zabudowaną domem mieszkalnym (§ 2 umowy ). Jednocześnie strony oświadczyły, iż wyrażają na to zgodę oraz, iż umowa ta zostanie zawarta nieodpłatnie , a także, że umowa niniejsza znosi między stronami wszelkie spory i roszczenia dotyczące majątku wspólnego. Wniosek będący przedmiotem rozpoznania przez Sąd całkowitym milczeniem pomija powyższe. Jest on skonstruowany w sposób bardzo ogólny i mówi o poszukiwaniu rzeczywistej woli stron co do zakresu uzgodnień. Zdaniem Uczestniczki wszelkie poszukiwania w tym zakresie są bezprzedmiotowe w świetle postanowienia umowy stron, która jest jasna i jednoznaczna. Wola stron została wyartykułowana w treści akapitu drugiego cytowanej wyżej umowy. Treść umowy i jej skutki były przedmiotem rozmów stron i była całkowita zgodność co do treści i skutków umowy - następnie zgodnie podpisanej. Zdaniem Uczestniczki niniejsza sprawa jest sztucznie wykreowanym rzekomym sporem w świetle jednoznacznego brzmienia umowy i zgodnego jej podpisania. Istotnym, jest również i to, że strony jednakowo rozumiały treść i skutki oświadczenia woli , a teraz po kilku latach następuje dziwne i nieuzasadnione poszukiwanie procesowe.

Na rozprawie w dniu 17 lutego 2016 r. pełnomocnik Wnioskodawcy S. G. ograniczyła wniosek do roszczenia związanego z kredytem , wniosła o zmianę trybu postępowania i podtrzymała wniosek w pozostałej części. Nadto w imieniu Wnioskodawcy zrzekła się roszczenia w zakresie podziału ruchomości. Pełnomocnik Uczestniczki G. S. wyraził zgodę na cofnięcie wniosku w zakresie ruchomości. Sąd postanowieniem z dnia 17 lutego 2016 r. umorzył postępowanie w części dotyczącej podziału majątku wspólnego w zakresie ruchomości i na podstawie art. 201 § 2 kpc postanowił rozpoznać sprawę w postępowaniu procesowym.

Na rozprawie w dniu 02 czerwca 2016 r pełnomocnik powoda oświadczyła w związku z przekwalifikowaniem roszczenia wnosi o zasądzenie kosztów procesu według norm przypisanych oraz odsetek ustawowych za opóźnienie od żądanej kwoty od dnia doręczenia pozwanej wniosku o podział majątku wspólnego.

Sąd ustalił , co następuje :

Sąd Okręgowy w Toruniu wyrokiem z dnia 22 sierpnia 2012 r. wydanym w sprawie z powództwa G. G. przeciwko S. G. , sygnatura akt I (...) rozwiązał małżeństwo G. G. i S. G. zawarte dnia 9 lipca 1983 r. w C. przez rozwód bez orzekania o winie stron. Wyrok uprawomocnił się dopiero z dniem 19 grudnia 2012 r. , z uwagi na podejmowane przez S. G. kroki związane z możliwością odwołania się od w/w wyroku.

dowód : - odpis wyroku Sądu Okręgowego w Toruniu z dnia 22 sierpnia 2012 r. – k. 6

- zeznania powoda S. G. – k.199 - 200

- zeznania pozwanej G. S. - k. 201 - 202

Przed uprawomocnieniem się orzeczenia w kwestii rozwodu S. G. i G. G. zawarli w dniu 30 sierpnia 2012 r. przed notariuszem J. P. umowę majątkową małżeńską i umowę o częściowy podział majątku wspólnego w formie aktu notarialnego , zapisanego w repertorium A za numerem (...) . W § 1 w/w umowy S. G. i G. G. wyłączyli wspólność ustawową przez ustanowienie rozdzielności małżeńskiej majątkowej i ustalili , że z chwilą umownego wyłączenia wspólności, każdy z małżonków zachowuje zarówno majątek nabyty przed zawarciem tejże umowy , jak i majątek nabyty później, zarządza i rozporządza całym swoim majątkiem samodzielnie . W § 2 w/w umowy S. G. i G. G. dokonali podziału ich dotychczasowego majątku wspólnego , w ten sposób, że : udział wynoszący 1/2 w zabudowanej nieruchomości stanowiącej działkę numer (...) położoną w C. przy ulicy (...) objętej księgą wieczystą (...) , prowadzoną przez Sąd Rejonowy przyznali G. G. , udział wynoszący 1/8 w prawie wieczystego użytkowania nieruchomości stanowiącej działkę numer (...) , położonej w C. przy ulicy (...) objętej księgą wieczystą (...) , prowadzoną przez Sąd Rejonowy przyznali G. G. i udział wynoszący 1/2 w zabudowanej nieruchomości stanowiącej działkę numer (...) położonej w C. przy ulicy (...) objętej księgą wieczystą (...), prowadzoną przez Rejonowy przyznali G. G. . Nadto S. G. i G. G. ustalili , ze umowa ta zawarta zostanie nieodpłatnie. Wartość przedmiotu tej umowy jej strony określiły na kwotę 200.000,00 złotych.

dowód: - wypis z aktu notarialnego z dnia 30.08.2012 r. – k. 9 – 10

Po zawarciu umowy z dnia 30.08.2012 r. do ustalenia w zakresie podziału pozostawała kwestia nieruchomości należącej do majątku wspólnego G. G. i S. G. położonej w C. przy ulicy (...) , dla której Sąd Rejonowy w Chełmnie prowadzi księgę wieczystą (...) . Nieruchomość ta była obciążona hipoteką zwykłą w wysokości 90 000,00 zł i hipoteką kaucyjną do kwoty 20 000,00 zł na rzecz Banku Spółdzielczego w C. , które to hipoteki zabezpieczały wierzytelność Banku z tytułu umowy nr (...) o pożyczkę hipoteczną . Powyższa umowa o pożyczkę hipoteczną została zawarta dnia 26 maja 2006 r. przez S. G. i G. G. z Bankiem Spółdzielczym w C. . Na podstawie tej umowy Bank Spółdzielczy w C. udzielił im pożyczki hipotecznej w wysokości 90 000,00 zł na okres od maja 2006 r. do 30 kwietnia 2021 r. Zgodnie z umową pożyczka miała być spłacana wraz z należnymi odsetkami w ratach miesięcznych , płatnych do ostatniego dnia każdego miesiąca , pierwsza rata w kwocie 456,00 zł była płatna do 30.04.2007 r. , pozostałe 168 rat w wysokości 533,00 zł były płatne miesięcznie , począwszy od dnia 31.05.2007 r. do dnia 30.04.2021 r. Nieruchomość przy ul. (...) w C. chciał przejąć S. G. , ale kwestią sporną było kto dalej będzie spłacał kredyt . G. G. uważała , że powinien spłacać go S. G., jeśli chce przejąć całą nieruchomość . Kwestia ta została poruszona w rozmowie stron odbytej już po zawarciu umowy notarialnej z dnia 30.08.2012 r. podczas której G. G. napisała w częściowo przymusowej sytuacji oświadczenie , że przepisze swoją cześć na S. G. w ramach podziału majątku na skutek rozwodu. Kwestia spłaty pożyczki była wówczas poruszana , ale nie została uzgodniona . S. G. bez wiedzy G. G. nagrywał tę rozmowę .

G. G. w przypadku braku zgody na spłatę pozostałej części zaciągniętej pożyczki w Banku Spółdzielczym wyłącznie przez S. G. chciała przepisać swój udział w nieruchomości na wspólnego syna J., proponowała też S. G. darowanie całej nieruchomości synowi. Po raz kolejny ta kwestia została poruszona podczas drugiej wizyty u notariusz J. P. w dniu 21 września 2012 r. G. G. towarzyszył syn J. G. , jednakże nie wchodził on do gabinetu notariusz. G. G. jako warunek wyrażenia zgody na przejęcie całej nieruchomości położonej w C. przy ulicy (...) przez S. G. stawiała zobowiązanie się S. G. do samodzielnej , dalszej spłaty pożyczki . S. G. początkowo się na to nie zgadzał , powoływał się na fakt , że podjął czynności w sprawie odwołania się od wyroku orzekającego rozwód stron i brak zawarcia umowy pomiędzy stronami może spowodować przedłużenie tej sprawy , jednak ostatecznie wyraził zgodę na wyłączną spłatę przedmiotowej pożyczki przez siebie bez roszczeń do G. G. , nie chciał jednak, aby tę sprawę wpisywać do umowy o podział majątku skoro już ją ustalili , na co G. G. się zgodziła. Ostatecznie strony zawarły umowę o podział majątku wspólnego w formie aktu notarialnego zapisaną w repertorium A za numerem (...) , w której G. G. i S. G. ustalili , że przez tą umowę dokonują podziału ich dotychczasowego majątku wspólnego , w ten sposób, że zabudowaną domem mieszkalnym jednorodzinnym nieruchomość stanowiącą działkę numer (...) o powierzchni 622 m 2 , położoną w C. przy ulicy (...) , dla której Sąd (...) prowadzi księgę wieczystą TO 1C/ (...) przyznają nieodpłatnie S. G.. Nadto G. G. i S. G. oświadczyli , że umowa niniejsza zawarta zostanie nieodpłatnie , a także że umowa ta znosi między nimi wszelkie spory i roszczenia dotyczące majątku wspólnego. Wartość przedmiotu umowy strony określiły na 200 000,00 zł. Gdyby nie było porozumienia pomiędzy stronami co do wszystkich kwestii dotyczących majątku wspólnego stron zarówno aktywów, jak i pasywów ten ostatni zapis nie zostałby zawarty w umowie zawartej pomiędzy stronami.

Po zawarciu tej umowy G. G. , S. G. i J. G. pojechali do T. , gdzie S. G. wycofał swe odwołanie od worku Sądu Okręgowego w Toruniu w sprawie o rozwód.

dowód: - kopia umowy nr (...) o pożyczkę hipoteczną - k. 12 -14

- wypis z aktu notarialnego z dnia 21.09.2012 r. – k. 7- 8

- zeznania świadka J. P. – k. 183 – 184

- zeznania świadka J. G. - k.184 v – 185

- oświadczenie G. G. - k. 190

- zapis rozmowy pomiędzy stronami na pamięci USB – k. 189

- zeznania powoda S. G. - k.199 - 200

- zeznania pozwanej G. S. - k. 201 - 202

Po zawarciu umowy z dnia 21.09.2012 r. S. G. spłacał pożyczkę zaciągniętą w Banku Spółdzielczym w C. w 2006 r. Trzykrotnie : dnia 29.10.2012 r. , dnia 10.12.2012 r. i dnia 27.12.2013 r. wpisał , że płaci ratę kredytu niezapłaconą przez G. G. . W październiku i listopadzie 2012 r. S. G. zapłacił bowiem pół należnej raty , co spowodowało wezwanie Banku do spłaty należności kierowane zarówno do S. G. , jak i G. G. . G. G. poinformowała w Banku o porozumieniu co do tego kto będzie spłacał pożyczkę i więcej wezwań nie miała , bo S. G. spłacał faktycznie pożyczkę. S. G. bardzo szybko zaczął spłacać większe kwoty niż obowiązkowe raty wynikające z umowy pożyczki , w związku z czym w całości spłacił pożyczkę w czerwcu 2014 r. Łącznie S. G. spłacił po zawarciu umowy z dnia 21 .09.2012 r. kwotę 60 585,94 zł . Nadto poniósł koszty wykreślenia hipotek w kwocie 600 zł.

dowód: - potwierdzenia spłaty pożyczki przez S. G. – k. 16 – 48

- dowód uiszczenia opłaty za wykreślenie hipotek - k. 49 – 50

- zeznania powoda S. G. - k.199 - 200

-zeznania pozwanej G. S. - k. 201 – 202

Dnia 11 października 2014 r. G. G. ponownie wyszła za mąż i zmieniła nazwisk na S. .

dowód : - kopia odpisu z aktu małżeństwa – k. 69 .

Sąd ustalił powyższy stan faktyczny na podstawie dokumentów wyżej szczegółowo opisanych. Sąd oparł się także na zeznaniach świadków: J. P. ( k. 183 – 184 ) , J. G. ( k.184 v – 185 ) oraz na zeznaniach pozwanej G. S. ( k. 201 – 202 ) , w którym to zeznaniom Sąd dał wiarę albowiem się wzajemnie potwierdzają . Sąd tylko w części dał wiarę zeznaniom powoda S. G. ( k.199 – 200 ) , a mianowicie Sąd nie dał wiary zeznaniom powoda w tej części, że nie zobowiązał się do samodzielnej spłaty pożyczki zaciągniętej przez strony w Banku Spółdzielczym w C. w 2006 r., gdyż w tej części jego zeznania pozostają w sprzeczności z zeznaniami pozwanej i świadka J. G., a zeznania pozwanej i w/w świadka znajdują potwierdzenie w tym zakresie w zeznaniach świadka notariusz J. P. , która co prawda zeznała , że nie pamięta konkretnych ustaleń stron co do spłaty zadłużenia, jednakże pamięta, że była o tym mowa w czasie wizyty stron w dniu 21 września 2012 roku, że rozmawiając o majątku wspólnym strony rozmawiałem zarówno aktywach, jak i o zadłużeniach , a w sytuacji gdyby strony nie doszły do porozumienia we wszystkich kwestiach , w tym także co do spłaty zadłużeń, to nie byłoby zapisu w umowie z dnia 21.09.2012 roku zawartej przez strony, że umowa ta znosi między stronami wszelkie spory i roszczenia dotyczące majątku wspólnego rozumianego w szerokim zakresie jako aktywa i pasywa. Sąd postanowieniem z dnia 24 lutego 2017 roku oddalił wniosek powoda o przeprowadzenie dowodu z wniosku pozwanej o umorzenie podatków skierowanego do Urzędu Miasta w C. z uwagi na brak jego związku ze sprawą.

Sąd zważył co następuje :

Powód S. G. dochodził ostatecznie od pozwanej G. S. zapłaty kwoty 30.592,97 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia doręczenia pozwanej wniosku o podział majątku wspólnego, z tytułu zwrotu połowy kwoty spłaconej przez niego pożyczki wynikającej z umowy nr (...) o pożyczkę hipoteczną , po dniu 30.08.2012 r. czyli po dniu zawarcia umowy majątkowej małżeńskiej , w której strony wyłączyły wspólność ustawową małżeńską i ustanowiły rozdzielność małżeńską majątkową.

Podstawową kwestią sporną pomiędzy stronami , mającą istotne znaczenie dla zasadności roszczeń powoda było to czy strony doszły w dniu zawarciu umowy podział majątku z dnia 21.09.2012 roku do porozumienia, że pożyczkę zaciągniętą w Banku Spółdzielczym w C. w 2006 r. będzie w dalszym w ciągu spłacał wyłącznie powód bez prawa żądania rozliczeń od pozwanej . Zawarcie takiego porozumienia jest w ocenie Sądu jak najbardziej możliwe, małżonkowie pozostający z ustroju rozdzielności majątkowej dokonując podziału majątku mogą bowiem zawrzeć między sobą takie porozumienie , że jedynie jeden z nich będzie spłacał zaciągniętą wspólnie pożyczkę , takie porozumienie mogą zawrzeć bez wiedzy wierzyciela , w tym wypadku Banku Spółdzielczego w C., jednakże zawarte między nimi porozumienie będzie wiążące tylko między nimi i nie zmienia ono sytuacji prawnej wierzyciela, który może nadal żądać spłaty od obojga dłużników zobowiązanych z umowy pożyczki. Zawarte porozumienie między dłużnikami jak była mowa wyżej wiąże tylko dłużników i nie stanowi umowy o przejęcie długu uregulowanej w artykułach 519 – 522 kc , na które powoływał się powód, gdyż umowa o przejęcie długu wymaga zgody wierzyciela i powoduje , że osoba trzecia wstępuje w miejsce dłużnika , który jest zwolniony od dalszej spłaty zobowiązania także w stosunku do wierzyciela . Takie porozumienie pomiędzy dłużnikami nie wymaga szczególnej formy pisemnej. Może mieć to miejsce sytuacji , gdy strony w różny sposób dzielą swój majątek tak jak np. w niniejszej sprawie pozwana twierdziła, że powód przejął nieruchomość o większej wartości niż udziały we własności nieruchomości użytkowych, które ona przejęła i wyłączna spłata pożyczki zabezpieczonej hipoteką na nieruchomości przejętej przez powoda miała zrekompensować pozwanej różnice w tej wartości .

W ocenie Sądu strony doszły w dniu zawarciu umowy podział majątku z dnia 21.09.2012 roku do porozumienia, że pożyczkę zaciągniętą w Banku Spółdzielczym w C. w 2006 r. będzie w dalszym w ciągu spłacał wyłącznie powód bez prawa żądania później rozliczeń od pozwanej . Wynika to z zeznań pozwanej i z zeznań świadka J. G. , które znajdują potwierdzenie w zeznania świadka notariusz J. P. . Z zeznań św. J. P. wynika bowiem , że strony rozmawiały o majątku wspólnym w szerokim tego słowa znaczeniu , zarówno o aktywach , jak i pasywach, a w sytuacji gdyby strony nie doszły do porozumienia we wszystkich kwestiach , w tym także co do spłaty zadłużeń, to nie byłoby zapisu w umowie z dnia 21.09.2012 roku zawartej przez strony, że umowa ta znosi między stronami wszelkie spory i roszczenia dotyczące majątku wspólnego w szerokim tego słowa znaczeniu . Fakt dokonania takich ustaleń potwierdza także okoliczność, że powód dokonał spłaty zaciągniętej pożyczki w Banku Spółdzielczym w C. dużo wcześniej niż wynikało to z umowy pożyczki , która przewidywała spłatę do dnia 30 kwietnia 2021 r. i decyzji tej nie konsultował z pozwaną .

Sąd zgadza się z stwierdzeniami powoda , że w przypadku sądowego podziału majątku wspólnego małżonków w rozumieniu art. 32§ 1 kro przedmiotem podziału orzeczeniem Sądu są jedynie aktywa , co znajduje też potwierdzenie w powoływanym przez powoda orzeczeniu Sądu Najwyższego z dnia 20 października 2011 r. wydanym w sprawie IV CSK 53/11 , jednak strony pomiędzy sobą mogą uregulować wszelkie kwestie dotyczące zarówno aktywów, jak i pasywów , co faktycznie nastąpiło w porozumieniu zawartym przez strony.

Mając na uwadze powyższe Sad stwierdził , że skoro powód zobowiązał się do spłaty zobowiązań z tytułu umowy nr (...) o pożyczkę hipoteczną po dniu 30 sierpnia 2012 r. we własnym zakresie , a następnie sam podjął decyzję o wcześniejszej spłacie tych zobowiązań , brak jest podstawy do uwzględnienia jego żądania w zakresie zwrotu połowy spłaconej kwoty od pozwanej oraz zwrotu połowy kosztów poniesionych przez powoda z tytułu wykreślenia hipotek obciążających nieruchomość stanowiącą w dniu dokonania tejże czynności jego wyłączną własność, dlatego w punkcie I sentencji orzeczenia Sąd oddalił powództwo .

W punkcie II sentencji orzeczenia, Sąd orzekł o kosztach procesu na podstawie 98 kpc , który w § 1 stanowi , że strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony (koszty procesu). Sąd zasądził od powoda na rzecz pozwanej koszty zastępstwa procesowego w wysokości 2400,00 zł, ustalone zgodnie z § 2 i § 6 pkt. 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu ( tj. Dz. U z 2013 r. , poz. 490 ze zmianami ), przy uwzględnieniu § 21 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz. U z 2015 r. , poz. 1804 ) oraz uiszczoną opłatę skarbową od złożonego pełnomocnictwa procesowego – 17,00 zł.