Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 16 marca 2017r.

Sąd Okręgowy w Poznaniu XVII Wydział Karny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący: SSO Małgorzata Susmaga

Protokolant: prot. sąd. Anna Kujawińska

przy udziale Prokuratora Prokuratury Okręgowej w Poznaniu Marzanny Woltmann-Frankowskiej

po rozpoznaniu w dniu 16 marca 2017 r. sprawy

D. B.

oskarżonego o popełnienie przestępstwa z art. 286 § 1 kk,

na skutek apelacji wniesionej przez obrońcę oskarżonego

od wyroku Sądu Rejonowego w Lesznie z dnia 6 grudnia 2016 roku, sygn. akt. II K 582/16

1.  utrzymuje w mocy zaskarżony wyrok,

2.  zwalnia oskarżonego od zwrotu na rzecz Skarbu Państwa kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze oraz nie wymierza mu opłaty.

Małgorzata Susmaga

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 6 grudnia 2016 roku w sprawie II K 582/16 Sąd Rejonowy w Lesznie uznał oskarżonego D. B. za winnego przestępstwa z art. 286 § 1 kk przyjmując, iż zarzucane oskarżonemu przestępstwo stanowi wypadek mniejszej wagi z art. 286 § 1 i 3 kk (k. 202).

Apelację od wyroku Sądu Rejonowego wniósł obrońca oskarżonego w zakresie dotyczącym rozstrzygnięcia o karze (k. 213-215).

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja obrońcy oskarżonego nie zasługiwała na uwzględnienie. Nie można bowiem, a na co wskazuje lektura apelacji, utożsamiać uznania działań oskarżonego za wypadek mniejszej wagi z automatycznym warunkowym umorzeniem postępowania wobec niego, są to bowiem dwie różne kwestie.

Przed ustosunkowaniem się do zarzutów obrońcy zawartych w apelacji należy zauważyć, iż Sąd I instancji w sposób prawidłowy i wyczerpujący rozważył wszystkie okoliczności i dowody ujawnione w toku rozprawy dokonując następnie na ich podstawie właściwych ustaleń faktycznych. Postępowanie w niniejszej sprawie zostało przeprowadzone dokładnie i starannie. Ocena materiału dowodowego, dokonana przez Sąd Rejonowy nie wykazuje błędów logicznych i nie wykracza poza ramy swobodnej oceny dowodów. Uzasadnienie wyroku odpowiada wymogom art. 424 § 1 i 2 k.p.k. i w pełni pozwala na kontrolę prawidłowości rozstrzygnięcia. Do czynu przypisanego oskarżonemu Sąd I instancji zastosował właściwą kwalifikację prawną i należycie ją uzasadnił.

Przechodząc do oceny zarzutu sformułowanego przez obrońcę oskarżonego - w pierwszej kolejności trzeba wskazać, że zarzut rażącej niewspółmierności kary można zasadnie podnosić tylko wówczas, gdy kara – jakkolwiek mieści się w granicach ustawowego zagrożenia – nie uwzględnia w sposób właściwy wszystkich istotnych okoliczności wiążących się z poszczególnymi dyrektywami i wskazówkami jej wymiaru, a inaczej mówiąc, gdy granice swobodnego uznania sędziowskiego, stanowiące ustawową (art. 53 k.k.) zasadę sądowego wymiaru kary, zostały przekroczone i orzeczona kara w odczuciu społecznym jest karą niesprawiedliwą.

Rażąca niewspółmierność wymierzonej kary zachodzi zatem wyłącznie wtedy, gdy suma zastosowanych kar i środków karnych za przypisane przestępstwo nie uwzględnia należycie stopnia społecznej szkodliwości czynu oraz nie realizuje w wystarczającej mierze celu kary w zakresie kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa, z jednoczesnym uwzględnieniem celów zapobiegawczych i wychowawczych, jakie kara ma osiągnąć w stosunku do skazanego.

Sąd II instancji zwraca przy tym uwagę, że wymierzając karę za przestępstwo Sąd, kierując się zasadami wskazanymi w art. 53 k.k. baczy, by jej dolegliwość nie przekraczała stopnia winy, a nadto uwzględnia stopień społecznej szkodliwości czynu. Sąd bierze także pod uwagę cele zapobiegawcze i wychowawcze, jakie ma osiągnąć kara w stosunku do skazanego. Nie bez znaczenia są także przy wymiarze kary potrzeby w zakresie kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa. Istotnymi dla Sąd są także takie okoliczności, jak motywacja sprawcy, jego sposób zachowania, rodzaj i rozmiar ujemnych następstw popełnionego przestępstwa oraz właściwości i warunki osobiste sprawcy. Ocenie podlega także postawa sprawcy po popełnieniu przestępstwa.

Przestępstwo z art. 286 § 1 i 3 kk jest zagrożone karami alternatywnymi i Sąd Rejonowy w sposób właściwy uzasadnił, dlaczego wymierzona oskarżonemu kara ograniczenia wolności w sposób właściwy spełni tak funkcje prewencji indywidualnej, jak i generalnej.

Z pisemnych motywów zaskarżonego orzeczenia, dotyczących wymiaru kary wynika, że Sąd Rejonowy miał na uwadze wszystkie istotne okoliczności łagodzące, a także w sposób prawidłowy zastosował określone w art. 53 kk dyrektywy dotyczące sądowego wymiaru kary. Sąd trafnie uznał, że czyn oskarżonego należy zakwalifikować jako wypadek mniejszej wagi i odpowiednią reakcją na popełniony czyn będzie wymierzenie oskarżonemu kary 4 miesięcy ograniczenia wolności w wymiarze 20 godzin w stosunku miesięcznym.

Wypadek mniejszej wagi zachodzi wówczas, gdy okoliczności popełnienia czynu zabronionego wskazują, że z jednej strony sam czyn charakteryzuje się niewielkim stopniem społecznej szkodliwości, z drugiej zaś jego sprawca nie jest na tyle niebezpieczny dla społeczeństwa, aby stosować w stosunku do niego zwykłą karę przewidzianą za zrealizowane przez niego przestępstwo. O przyjęciu wypadku mniejszej wagi decydują przedmiotowe i podmiotowe znamiona czynu, ze szczególnym uwzględnieniem tych elementów, które są charakterystyczne dla danego rodzaju przestępstw (por. wyrok SN z 9 października 1996 r., V KKN 79/96, OSNKW 1997, nr 3-4, poz. 27). Wśród znamion strony przedmiotowej istotne znaczenie mają w szczególności: rodzaj dobra, w które godzi przestępstwo; zachowanie się i sposób działania sprawcy; użyte środki; charakter i rozmiar szkody wyrządzonej lub grożącej dobru chronionemu prawem; czas, miejsce i inne okoliczności popełnienia czynu oraz odczucie szkody przez pokrzywdzonego (Dąbrowska-Kardas M., Kardas P., Komentarz do art. 283 Kodeksu karnego, LEX).

Powyższe rozważania należy także odnieść do kwestii zastosowania instytucji warunkowego umorzenia postępowania. Zgodnie z art. 66 § 1 k.k. warunkowe umorzenie postępowania jest możliwe m. in. jeśli wina i społeczna szkodliwość czynu nie są znaczne. Sąd Odwoławczy w pełni podziela ocenę poczynioną przez Sąd meriti, iż zarówno stopień społecznej szkodliwości czynów oskarżonego, jak i stopień winy warunku tego nie spełniają. W związku z powyższym nie ma potrzeby powielania tej oceny. Przede wszystkim uznać należy, iż rozmiar szkody powstałej na skutek popełnienia przez oskarżonego przestępstwa nie był znaczny i słusznie zachowanie D. B. zakwalifikowano jako wypadek mniejszej wagi. Był to najistotniejszy i decydujący czynnik przy przyjęciu wypadku mniejszej wagi. Analizując zarzut apelacji zgodzić się należy z jej autorem tylko w tym zakresie, iż oskarżony dotychczas nie był karany sądownie, a matka wskazała, iż w miejscu zamieszkania posiada pozytywną opinię środowiskową. Opinia ta nie została zweryfikowana w oparciu o inne źródła. Wbrew twierdzeniom skarżącej nie można jednak tracić z pola widzenia, faktu, że D. B. w toku postępowania przygotowawczego konsekwentnie nie przyznawał się do popełnienia zarzucanego jemu przestępstwa - wyjaśnienia złożone w dniu 2 września 2016r. - oraz prezentował postawę osoby, która nie była w jakikolwiek sposób zainteresowana zadośćuczynieniem pokrzywdzonemu - dokumenty na k. 38,40. Postawa ta zamieniła się dopiero na rozprawie przed sądem a więc ponad pół roku po popełnieniu przestępstwa.

W związku z powyższym Sąd Okręgowy uznał, że wymierzona oskarżonemu kara jest karą adekwatną do stopnia społecznej szkodliwości, stopnia zawinienia, a jednocześnie nie przekracza ich. Jednocześnie, mając na uwadze obecną sytuację osobistą i materialną oskarżonego, fakt jego pozostawania na utrzymaniu rodziców, Sąd Okręgowy uznał, iż brak możliwości wymierzenia oskarżonemu kary łagodniejszego rodzaju tj. kary grzywny.

Mając na uwadze wyżej przedstawione okoliczności Sąd Okręgowy nie znalazł żadnych powodów, które mogłyby doprowadzić do zmiany zaskarżonego wyroku i warunkowego umorzenia postepowanie wobec oskarżonego. Takie rozstrzygnięcie, w świetle słusznie ocenionej przez Sąd I instancji wysokiej społecznej szkodliwości czynu oskarżonego, jawiłoby się jako faktyczna bezkarność sprawcy.

W tym miejscu zaznaczyć należy, że Sąd Okręgowy dokonał również z urzędu kontroli instancyjnej zaskarżonego wyroku w świetle bezwzględnych przesłanek odwoławczych przewidzianych przepisami art. 439 § 1 k.p.k. oraz art. 440 k.p.k., jednak żadne z nich w przedmiotowej sprawie nie wystąpiły. Z tego względu nie było potrzeby ingerencji w zaskarżone orzeczenia z urzędu.

W związku z powyższym Sąd Okręgowy na podstawie przepisu art. 437 § 1 k.p.k. utrzymał w mocy zaskarżony wyrok.

O kosztach postępowania odwoławczego Sąd Okręgowy orzekł w pkt 2 wyroku zwalniając z ich ponoszenia oskarżonego, albowiem jest on uczniem trzeciej klasy szkoły zawodowej i w dalszym ciągu pozostaje na utrzymaniu rodziców.

Małgorzata Susmaga