Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Jelenia Góra, dnia 08 grudnia 2016 r.

Sąd Rejonowy w Jeleniej Górze I Wydział Cywilny w następującym składzie:

Przewodniczący: SSR Karolina Krzemińska

Protokolant: Paulina Poręba

po rozpoznaniu w dniu 08 grudnia 2016 r. w Jeleniej Górze

na rozprawie

sprawy z powództwa Gminy J.

przeciwko M. Ż.

o zapłatę kwoty 1.297,08 zł

I.  oddala powództwo,

II.  zasądza od strony powodowej na rzecz pozwanego kwotę 377 zł tytułem zwrotu kosztów procesu, w tym kwotę 360 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

UZASADNIENIE

Strona powodowa Gmina J. wystąpiła z powództwem przeciwko M. Ż. domagając się zasądzenia kwoty 1.297,08 zł wraz z odsetkami ustawowymi od kwot: 1.290,98 zł od dnia 18.10.2013r., 6,10 zł od dnia wytoczenia powództwa – obie do dnia zapłaty a także zwrotu kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa prawnego, według norm przepisanych.

W uzasadnieniu pozwu wskazała, że pozwany jest użytkownikiem wieczystym w udziale 1980/10000 działki gruntu nr (...) położonej w J., będącej własnością strony powodowej. Pozwany zobowiązany był do zapłaty opłaty rocznej z tytułu użytkowania wieczystego w/w działki za 2013r. w wysokości 1.392 zł. Na poczet tej opłaty uiścił w dniu 17.10.2013r. kwotę 200,18 zł, z której kwotę 99,16 zł strona powodowa zaliczyła na poczet zaległych odsetek, zaś kwotę 101,02 zł na należność główną. W niniejszym postępowaniu dochodzi więc różnicy pomiędzy opłatą należną a uiszczoną w wysokości 1.290,98 zł a także kwoty 6,10zł jako kosztów wezwania pozwanego do zapłaty pismami z dnia 07.05.2015r. i 09.03.2016r.

Nakazem zapłaty w postępowaniu upominawczym z dnia 22 czerwca 2016r. wydanym w sprawie I Nc 2210/16 Sąd uwzględnił żądanie strony powodowej w całości (k.24).

Od wskazanego nakazu zapłaty pozwany wniósł sprzeciw zaskarżając go w całości i wnosząc o oddalenie powództwa oraz o zasądzenie kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa prawnego w wysokości 360 zł oraz opłaty skarbowej od pełnomocnictwa w wysokości 17 zł.

W uzasadnieniu sprzeciwu podniósł zarzut niewłaściwości miejscowej sądu wnosząc o przekazanie sprawy do Sądu Rejonowego w Turku. Wskazał również, że pozwany w dniu 19.02.2013r., a więc przed datą wymagalności należności z tytułu opłaty za wieczyste użytkowanie, zbył prawo użytkowaniu wieczystego nieruchomości objętej niniejszym postępowaniem. Przyznał, że w dniu 17.10.2013r. dokonał wpłaty kwoty 200,18 zł na poczet opłaty rocznej za 2013r. wyliczonej proporcjonalnie do okresu, w którym przysługiwało mu to prawo. Z tej wpłaty kwota 186,87 zł dotyczyła należności głównej za 49 dni (od 01.01.2013r. do 19.02.2013r.) wyliczonej w sposób następujący:49*1392/365. Kwota 13,31 zł były to zaś odsetki liczone od terminu płatności, tj. od dnia 31.03.2013r.

Postanowieniem z dnia 08.12.2016r. Sąd oddalił wniosek pozwanego o przekazanie sprawy Sądowi Rejonowemu w Turku (k. 64)

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Pozwany M. Ż. w dniu 12.01.2009r. nabył prawo użytkowania wieczystego działki gruntu nr (...) w udziale 1980/10000 położonej w J. przy Pl. (...), zapisanej w księdze wieczystej Kw nr (...) Sądu Rejonowego w Jeleniej Górze, której właścicielem jest strona powodowa.

okoliczność niesporna

a nadto

dowody: - wydruk z księgi wieczystej Kw nr (...) –

k. 7-10

- wydruk z księgi wieczystej Kw nr (...) –

k. 11-15 akt

Wysokość opłaty rocznej z tytułu użytkowania wieczystego w/w udziału w nieruchomości za 2013r. wynosiła kwotę 1.392 zł.

okoliczność niesporna

a nadto

dowód: - pismo strony powodowej z dnia 10.02.2009r.– k. 16 akt

W dniu 19 lutego 2013r. pozwany zbył w/w nieruchomość.

okoliczność niesporna

a nadto

dowody: -wydruk z księgi wieczystej Kw nr (...) – k. 7-10 akt

- wydruk z księgi wieczystej Kw nr (...) –

k. 11-15 akt

Na poczet opłaty rocznej z tytułu użytkowania wieczystego w/w udziału w nieruchomości za 2013r. pozwany w dniu 17.10.2013r. dokonał wpłaty kwoty 200,18 zł.

okoliczność niesporna

Pismami z dnia 07.05.2015r. i 09.03.2016r. strona powodowa wzywała pozwanego do zapłaty kwoty 1.290,98 zł tytułem pozostałej części opłaty rocznej za 2013r. jednak bezskutecznie.

okoliczności niesporne

a nadto

dowody: -wezwania do zapłaty – k. 17-18 akt

Sąd zważył co następuje:

Powództwo nie zasługiwało na uwzględnienie.

Powódka dochodziła w niniejszej sprawie opłaty rocznej z tytułu wieczystego użytkowania nieruchomości za 2013r. w wysokości stanowiącej różnicę pomiędzy kwotą należną (1.392 zł) a wpłatą dokonaną przez pozwanego (200,18 zł) a także kosztów wezwania do zapłaty w wysokości 6,10 zł.

W myśl art. 238 kc wieczysty użytkownik uiszcza przez czas trwania swego prawa opłatę roczną.

Analogiczne unormowanie zawarte zostało również w treści art. 71 ust. 1 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997r. o gospodarce nieruchomościami (tekst jednolity Dz.U.2015.1774 j.t.), zgodnie z którym za oddanie nieruchomości gruntowej w użytkowanie wieczyste pobiera się pierwszą opłatę i opłaty roczne.

Opłaty roczne wnosi się przez cały okres użytkowania wieczystego, w terminie do dnia 31 marca każdego roku, z góry za dany rok (art. 71 ust. 4 zd. 1 w/w ustawy).

Stan faktyczny w przedmiotowej sprawie był niesporny a ponadto znajdował potwierdzenie w treści dokumentów dołączonych do pozwu, którym sąd dał wiarę w całości, wobec niekwestionowania ich przez żadną ze stron.

Spór w przedmiotowej sprawie sprowadzał się zatem jedynie do rozstrzygnięcia zagadnienia prawnego dotyczącego dopuszczalności uiszczenia przez użytkownika wieczystego jedynie części opłaty rocznej z tytułu użytkowania wieczystego w przypadku zbycia tego prawa w trakcie roku kalendarzowego.

Kwestia ta była wielokrotnie podejmowana w orzecznictwie Sądu Najwyższego z uwagi na przytoczoną wyżej treść przepisu art. 71 ust. 4 ustawy o gospodarce nieruchomościami, z którego wywodzono wniosek o tym, iż opłata jest świadczeniem niepodzielnym, należnym za cały rok kalendarzowy. Spory na gruncie omawianego przepisu dotyczyły przede wszystkim sytuacji wygaśnięcia użytkowania wieczystego, w tym w wyniku przekształcenia go w prawo własności. Na tym tle powstały dwa odmienne poglądy – opowiadający się za proporcjonalnym zmniejszeniem zakresu obowiązku zapłaty obciążającego użytkownika wieczystego a także pogląd przeciwny, zgodnie z którym użytkownik wieczysty był nadal zobowiązany do uiszczenia opłaty za cały rok. Ostatecznie kwestia ta została w sposób jednoznaczny rozstrzygnięta przez ustawodawcę, który ustawą z dnia 24 sierpnia 2007 r. (Dz.U.2007.173.1218) dokonał nowelizacji art. 71 ustawy o gospodarce nieruchomościami dodając w nim ustęp 6. Zgodnie z jego treścią w razie wygaśnięcia użytkowania wieczystego opłata roczna z tytułu użytkowania wieczystego za rok, w którym prawo wygasło, podlega zmniejszeniu proporcjonalnie do czasu trwania użytkowania wieczystego w tym roku.

Wprawdzie cytowany przepis dotyczy jedynie sytuacji wygaśnięcia prawa, jednak w ocenie Sądu z braku regulacji prawnej nakazującej proporcjonalną redukcję opłaty w razie zbycia użytkowania wieczystego w trakcie roku kalendarzowego nie można wyprowadzać wniosku, że zbywcę obciąża opłata za cały rok. Brak jest bowiem racjonalnych i uzasadnionych podstaw do tego, aby w przypadku przekształcenia prawa użytkowania wieczystego w prawo własności, czy też rozwiązania tego prawa, opłata roczna ulegała proporcjonalnemu zmniejszeniu, a rozwiązanie takie nie miałoby być stosowane w przypadku zbycia prawa użytkowania wieczystego w trakcie roku kalendarzowego. Taka interpretacja przepisów ustawy o gospodarce nieruchomościami zakładająca zróżnicowanie sytuacji podmiotu, któremu przysługiwało prawo użytkowania wieczystego w zależności od sposobu w jaki prawa tego się wyzbył (przekształcenie, rozwiązanie czy zbycie na rzecz innego podmiotu) byłaby bowiem niespójna i sprzeczna z założeniem racjonalnego ustawodawcy.

Również w orzecznictwie Sądu Najwyższego zdecydowanie opowiedziano się za stanowiskiem, zgodnie z którym opłata roczna za użytkowanie wieczyste podlega zmniejszeniu proporcjonalnie do czasu trwania użytkowania wieczystego.

I tak w wyroku z dnia 25 listopada 2010 r., I CSK 692/09 (OSNC - ZD 2011 r., nr B, poz. 45, s. 123) Sąd Najwyższy stanowczo stwierdził, że w razie zbycia prawa użytkowania wieczystego w ciągu roku kalendarzowego zbywca jest zobowiązany do uiszczenia właścicielowi opłaty rocznej w rozmiarze odpowiadającym rzeczywistemu okresowi korzystania przez niego z nieruchomości obciążonej tym prawem, przy czym Sąd Najwyższy jednoznacznie odwołał się do normy art. 238 k.c.

Analogiczne stanowisko zajął również Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 12 lutego 2014 r.(IV CSK 284/13, LEX nr 1436178) wskazując, iż wynikający z art. 238 k.c. obowiązek uiszczenia opłaty rocznej jest ściśle związany z czasem trwania użytkowania wieczystego i obciąża każdoczesnego użytkownika wieczystego, a więc podmiot, któremu prawo to w danym okresie przysługuje. Część opłaty rocznej uiszczona przez zbywcę prawa użytkowania wieczystego gruntu za okres następujący od chwili zbycia tego prawa jest świadczeniem nienależnym w rozumieniu art. 410 § 2 k.c. w uzasadnieniu tego orzeczenia wskazano, iż wykładnia celowościowa przepisów ustawy o gospodarce nieruchomościami oraz art. 238 k.c., przy niewątpliwym braku jednoznacznego rozwiązania spornej kwestii w ustawie, nie może ograniczyć się wyłącznie do uwzględnienia interesu prawno-ekonomicznego właściciela nieruchomości (wierzyciela opłaty rocznej), ponieważ oznaczałoby to przypisanie opłacie rocznej niejako gwarancyjnego charakteru, do czego brak jest stosownej podstawy prawnej. Ponadto, zbycie użytkowania wieczystego przez pierwotnego użytkownika wieczystego w ciągu roku kalendarzowego nie ogranicza możliwości właściciela nieruchomości domagania się zapłaty należności z tytułu opłaty rocznej od nabywcy tego prawa za ten okres roku, w którym nabywca prawa będzie już z tego prawa korzystał. W piśmiennictwie i judykaturze (wyrok SN z dnia 16 grudnia 1999 r., II CKN 639/98, OSNC 2000 r. Nr 6, poz. 121) trafnie przyjmuje się, że wynikający z art. 238 k.c. obowiązek uiszczenia opłaty rocznej jest ściśle związany z czasem trwania użytkowania wieczystego i obciąża każdoczesnego użytkownika wieczystego, a więc podmiot, któremu prawo to w danym okresie przysługuje.

Także w postanowieniu z dnia 10 kwietnia 2014 r. (I CSK 408/13, LEX nr 1460770) Sąd Najwyższy wskazał, że użytkownik wieczysty w chwili, gdy roszczenie o zapłatę opłaty rocznej za dany rok staje się wymagalne, powinien wnieść całą opłatę, a w razie zbycia prawa w ciągu roku żądać zwrotu części nienależnej opłaty (nadpłaty). Jeżeli jednak nie wniesie w ogóle opłaty, to właściciel może domagać się od niego zapłaty opłaty jedynie w wysokości proporcjonalnej do czasu uprawnienia z tytułu użytkowania wieczystego. Użytkownik wieczysty nie korzysta na tym, że nie zapłacił, ponieważ właściciel ma też w normalnym biegu rzeczy do tej osoby roszczenie o odsetki ze względu na opóźnienie z wniesieniem opłaty.

Mając powyższe względy na uwadze Sąd uznał, iż strona powodowa niezasadnie domagała się od pozwanego całej opłaty z tytułu użytkowania wieczystego nieruchomości. Pozwanego powinna bowiem obciążać jedynie opłata za okres, w którym przysługiwało mu prawo użytkowania wieczystego a więc od dnia 1.01.2013r. do 19.02.2013r., tj. za 49 dni. Skoro cała opłata z tytułu użytkowania wieczystego za rok 2013 wyniosła 1.392 zł, to wysokość opłaty za wskazany okres wynosiła 186,87 zł (1392 zł / 365 dni * 49 dni).

Niespornym było przy tym, iż pozwany dokonał zapłaty kwoty 200,18 zł w dniu 17.10.2013r. Wpłata ta niewątpliwie więc pokryła należność z tytułu opłaty rocznej obciążającej pozwanego.

Ponieważ zgodnie z treścią art. 71 ust. 4 zd. 1 ustawy o gospodarce nieruchomościami termin zapłaty opłaty rocznej upłynął w dniu 31 marca 2013r., pozwany zobowiązany był również do zapłaty odsetek za opóźnienie w płatności w/w opłaty na podstawie art. 481§1 i 2 kc w brzmieniu obowiązującym do dnia 01.01.2016r.

Odsetki ustawowe za opóźnienie w płatności kwoty 186,87 zł za okres od 1.04.2013r. do 17.10.2013r., przy przyjęciu obowiązującej ówcześnie stopy procentowej w wysokości 13 % w stosunku rocznym, wyniosły kwotę 13,31 zł

Tym samym należało uznać, iż wpłata pozwanego w wysokości 200,18 zł wyczerpała w całości roszczenie strony powodowej z tytułu opłaty za użytkowanie wieczyste nieruchomości w okresie przysługiwania tego prawa pozwanemu (kwota 186,87 zł) oraz z tytułu odsetek za opóźnienie w zapłacie tejże opłaty (13,31 zł) (186,87 +13,31 = 200,18 zł).

Powództwo o zapłatę pozostałej części tej opłaty należało więc oddalić. W zakresie tym strona powodowa może bowiem domagać się opłaty od nowego użytkownika wieczystego nieruchomości.

Za niezasadne Sąd uznał również żądanie strony powodowej w zakresie zapłaty kwoty 6,10 zł jako zwrotu kosztów wezwań do zapłaty. Z dokumentów dołączonych do pozwu wynika bowiem, że strona powodowa dochodziła wskazanej kwoty w związku z wysłaniem do pozwanego wezwań z dnia 07.05.2015r. i 09.03.2016r. a więc w okresie, gdy pozwany spełnił już roszczenie na rzecz strony powodowej. Niewątpliwie zaś koszty wezwań do zapłaty części opłaty, której powódka niezasadnie domagała się od pozwanego nie mogą go obciążać.

Dlatego też orzeczono jak w punkcie I wyroku.

Sąd oddalił przy tym wniosek dowodowy pozwanego o przesłuchanie go w charakterze strony jako zbędny dla rozpoznania niniejszej sprawy, jako że okoliczności faktyczne były w niej niesporne.

O kosztach procesu orzeczono na podstawie art. 98§1 i 3 kpc. Na koszty poniesione przez pozwanego składała się jedynie opłata skarbowa od pełnomocnictwa w wysokości 17 zł oraz wynagrodzenie pełnomocnika pozwanego w wysokości 360 zł ustalone na podstawie §2 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz.U. poz. 1800 ze zm.) (punkt II wyroku).