Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 15 lutego 2017 roku

Sąd Okręgowy Warszawa - Praga w Warszawie VII Wydział Pracy

i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 15 lutego 2017 roku w Warszawie

sprawy W. R.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w W.

o wcześniejszą emeryturę (z warunków szczególnych)

na skutek odwołania W. R.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w W.

z dnia 17 czerwca 2016 roku znak (...)

1.  zmienia zaskarżoną decyzję z dnia 17 czerwca 2016 roku znak (...) w ten sposób, że przyznaje ubezpieczonemu W. R. prawo do wcześniejszej emerytury z warunków szczególnych od dnia 1 maja 2016 roku;

2.  nie stwierdza odpowiedzialności organu rentowego za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji;

3.  zasądza od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w W. na rzecz ubezpieczonego W. R. kwotę 360 zł (trzysta sześćdziesiąt) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

UZASADNIENIE

Ubezpieczony W. R. w dniu 14 lipca 2016 r. odwołał się od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w W. z dnia 17 czerwca 2016 r. znak: (...) odmawiającej mu prawa do wcześniejszej emerytury. W uzasadnieniu odwołania W. R. podkreślił, że spełnia wszystkie warunki uprawniające go do uzyskania wcześniejszej emerytury, przede wszystkim spełniając wymóg 15 letniego okresu pracy w warunkach szczególnych. Ubezpieczony wskazał, że wykonywał pracę w warunkach szczególnych w (...) Przedsiębiorstwie (...) w W. w okresie od dnia 8 lipca 1976 r. do dnia 2 kwietnia 1977 r. na stanowisku zbrojarz – betoniarz, która to okoliczność znajduje potwierdzenie w umowie o pracę, karcie wynagrodzenia za rok 1976 oraz legitymacji ubezpieczeniowej. Dodatkowo w okresie od dnia 29 kwietnia 1977 r. do 12 sierpnia 1991 r. odwołujący na podstawie umowy o pracę początkowo w (...) Sp. z o.o. w W., a następnie w (...) S.A. w W. był zatrudniony w charakterze murarza, wykonując pracę na identycznym stanowisku co inny pracownik, który otrzymał świadectwo pracy, z którego wynikało, że praca była wykonywana w szczególnych warunkach (odwołanie, k. 2-3 a.s.)

Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w W. wniósł o odrzucenie odwołania na podstawie art. 199 § 1 pkt 2 k.p.c.

W uzasadnieniu organ rentowy wskazał, że ubezpieczony wniósł uprzednio odwołanie od decyzji organu rentowego z dnia 10 sierpnia 2015 r. odmawiającej mu prawa do wcześniejszej emerytury, które zostało wyrokiem z dnia 19 kwietnia 2016 r. sygn. akt VII U 1372/15 przez Sąd oddalone. Następnie w dniu 2 maja 2016 r. odwołujący złożył kolejny wniosek o emeryturę nie załączając nowych dokumentów na okoliczność zatrudnienia w szczególnych warunkach. Wobec powyższego organ rentowy odmówił odwołującemu prawa do świadczenia.

W piśmie procesowym z dnia 2 listopada 2016 r. organ rentowy zmodyfikował swoje stanowisko w sprawie, wnosząc o oddalenie odwołania W. R. na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

W. R. urodzony (...) w okresie od 2 stycznia 1970 r. do 11 października 1973 r. pracował w gospodarstwie rolnym rodziców, wykonując pracę przy produkcji rolnej oraz obrządku inwentarza. Następnie w okresie od 16 września 1972 r. do 14 maja 1973 r. zatrudniony był w pełnym etacie w Hucie (...) w B.. W okresie zatrudnienia odwołujący wykonywał pracę na stanowisku ciągacz rur i prętów, która została wymieniona w Dziale III wykazu A poz. 45 punkt 21 załącznika do zarządzenia nr 3 Ministra Hutnictwa i Przemysłu Maszynowego z dnia 30 marca 1985 r. W okresie od 12 października 1973 r. do 5 listopada 1975 r. świadczył pracę na rzecz (...) Przedsiębiorstwa (...) w K. w pełnym wymiarze czasu pracy w charakterze murarza. Następnie w okresie od 10 listopada 1975 r. do 16 czerwca
1976 r. odwołujący świadczył pracę na rzecz (...) Przedsiębiorstwa (...) w R.. W dalszej kolejności odwołujący w okresie od 8 lipca 1976 r. do 2 kwietnia 1977 r. był zatrudniony w (...) Przedsiębiorstwie (...) w W. na stanowisku zbrojarz – betoniarz. Pracę świadczył stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. Wykonywana przez ubezpieczonego praca była wykonywana w warunkach szczególnych w rozumieniu przepisów rozporządzenia Rady Ministrów z dnia
7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. 1983 nr 8 poz. 43 ze zm.) - wykaz A, dział V - w budownictwie i przemyśle materiałów budowlanych pkt 4. Następnie podjął zatrudnienie w pełnym wymiarze czasu pracy w (...) Sp. z o.o. w W. (od 1 marca 1991 r. pod firmą (...) w W.). Odwołujący w dniu 29 kwietnia 1977 r. podpisał umowę na czas nieokreślony z powyższym pracodawcą i z dniem podpisania umowy rozpoczął świadczenie pracy w charakterze murarza. Jego wynagrodzenie zostało ustalone na poziomie 9,50 zł/godz. Odwołujący świadczył pracę przez okres co najmniej 8 godzin dziennie, lecz w zależności od zapotrzebowania zdarzało się, że wykonywał pracę dłużej. Zdarzało się, że brygady pracownicze pracowały również na nocną zmianę. Podczas swojej pracy odwołujący pracował w brygadach, w skład których wchodziło od 5 do 12 pracowników. Praca była wykonywana w przestrzeniach zamkniętych odpornych na czynniki atmosferyczne, jak i na otwartej przestrzeni, w zależności od potrzeb i rodzaju pracy. Pracodawca odwołującego zajmował się budową elektrociepłowni, stąd też ubezpieczony często pracował przy tego typu budowach, między innymi pracował przy elektrociepłowniach (...), (...). Odwołujący jako murarz wykonywał swoją pracę za pomocą kielni, młotka, poziomicy, kątownika, łopaty. Takimi narzędziami pracy dysponował każdy murarz, choć zdarzało się że wykonywał również sporadycznie pracę zbrojarza. W swojej pracy odwołujący się nie miał podległych pracowników, których pracę musiał nadzorować. Na mocy porozumienia zawartego w ramach zatrudnienia w (...) Sp. z o.o. w W. odwołujący podpisał 17 listopada 1986 r. umowę o pracę na budowie w Czechosłowacji, na okres od 25 listopada 1986 r. do 31 maja 1987 r., podczas której również wykonywał pracę w charakterze murarza. Powyższa umowa została aneksem z dnia 10 lutego 1988 r. przedłużona do 31 maja 1988 r. Następnie w okresie od 18 października 1991 r. do 7 marca 1992 r. odwołujący wykonywał pracę w firmie (...). W okresie od 1 kwietnia 1992 r. do 14 sierpnia 1993 r. został zatrudniony w (...) Przedsiębiorstwie (...), a od 1 marca 1994 r. do 31 lipca 2001 r. wykonywał pracę w pełnym wymiarze czasu pracy na rzecz (...) S.A. Oddział (...) w W. na stanowisku murarza (akta emerytalne, t. I – V, akta osobowe za okres pracy w (...) Sp. z o.o. w W. oraz dokumentacja ubezpieczonego dotycząca zatrudnienia (...) Przedsiębiorstwie (...)w W., a.s., zeznania świadków W. G. i S. B., k. 65 -66 a.s., dowód z przesłuchania odwołującego, k. 64 a.s.).

Powyższy stan faktyczny Sąd Okręgowy ustalił na podstawie dowodów z dokumentów zawartych w aktach sprawy, w tym w aktach emerytalnych i osobowych odwołującego (koperta karta (...)), a także na podstawie wiarygodnych zeznań odwołującego oraz świadków W. G. i S. B.. Zdaniem Sądu dokumenty, w zakresie w jakim Sąd oparł na nich swoje ustalenia, są wiarygodne, wzajemnie się uzupełniają i tworzą spójny stan faktyczny. Dokumenty te nie były przez strony kwestionowane w zakresie ich autentyczności i zgodności z rzeczywistym stanem rzeczy, a zatem wynikające z nich okoliczności należało uznać za mogące stanowić podstawę ustaleń faktycznych w sprawie.

Zeznania świadków W. G. i S. B., Sąd ocenił jako wiarygodne biorąc pod uwagę fakt, że świadkowie jako osoby niespokrewnione i niepowiązane z żadną ze stron, nie miały interesu w składaniu zeznań nieodpowiadających rzeczywistości. Powyższe zeznania były szczególnie istotne dla rozstrzygnięcia sprawy, albowiem świadkowie współpracowali z odwołującym, a zatem posiadali najbardziej miarodajną wiedzę w przedmiocie charakteru jego pracy w spornym okresie czasu. Wskazani wyżej świadkowie wyjaśnili na czym polegała praca wykonywana przez W. R. w (...) Sp. z o.o. w W.. Podobnie Sąd ocenił zeznania odwołującego, który wskazał, że w spornym okresie czasu u ww. pracodawcy stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace murarza. Powyższym zeznaniom odwołującego, jak i świadków Sąd dał wiarę w całości, jako że są one spójne, logiczne, a także w pełni korespondują z treścią dokumentów zgromadzonych w aktach osobowych odwołującego.

Sąd Okręgowy oddalił wnioski dowodowe strony odwołującej oraz organu rentowego dotyczące zwrócenia się do właściwego Archiwum o nadesłanie dokumentacji pracowniczej odwołującego w spornym okresie pracy oraz powołania biegłego sądowego z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy na okoliczność, czy praca w okresie od 8 lipca 1976 r. do dnia 2 kwietnia 1977 r. w (...) Przedsiębiorstwie (...) oraz od 29 kwietnia 1977 r. do 12 sierpnia 1991 r. w (...) Sp. z o.o. w W. była wykonywana w warunkach szczególnych.

W ocenie Sądu wnioski dowodowe zgłoszone przez strony postępowania zmierzały do przedłużenia postępowania, a nie do wyjaśnienia istotnych dla rozstrzygnięcia okoliczności sprawy. W ocenie Sądu w sprawie nie zaszła potrzeba powołania biegłego specjalisty z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy. Sąd ocenił bowiem, że charakter pracy odwołującego w sposób niebudzący wątpliwości odpowiada pracy wskazanej w wykazie A Dział V poz. 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze oraz w Dziale V poz. 4 pkt 1 i 3 zarządzenia ministra Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych z dnia 1.08.1983r. w sprawie wykazu stanowisk w zakładzie pracy nadzorowanych przez Ministra Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych. Zgodnie z art. 278 k.p.c. biegłego sądowego powołuje się w wypadkach wymagających wiadomości specjalnych. Dowód z opinii biegłego z uwagi na wymóg wiadomości specjalnych jest dowodem, który nie może być zastąpiony innymi czynnościami dowodowymi np. zeznaniami świadków, którzy nie posiadają odpowiednich wiadomości specjalnych, mających wpływ na rozstrzygnięcie sporu cywilnego. Sąd opierając się na opinii biegłego wyspecjalizowanego w konkretnej dziedzinie, rozstrzyga wątpliwości pojawiające się w toku procesu celem prawidłowego ustalenia stanu faktycznego sprawy. Zdaniem Sądu w sprawie nie pojawiły się tego typu poważne wątpliwości, czy też problematyka sporu nie była na tyle zawiła i niejednoznaczna, która powodowałaby konieczność dopuszczenia dowodu z opinii biegłego z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy. Dodatkowo Sąd na okoliczność wykonywania pracy w warunkach szczególnych w okresie od 29 kwietnia 1977 r. do 12 sierpnia 1991 r. w (...) Sp. z o.o. w W. dopuścił dowód z zeznań świadków, którzy w sposób bardzo szczegółowy opisali zakres oraz charakter pracy odwołującego, wobec czego Sąd przyznał tym zeznaniom moc dowodową, jednocześnie uznając okoliczność wykonywania pracy w warunkach szczególnych w powyższym okresie za wystarczająco udowodnioną. Ponadto Sąd Okręgowy posiadał rozległą dokumentację pracowniczą odwołującego, w tym wyciąg z legitymacji ubezpieczeniowej, listy wynagrodzeń, świadectwa pracy, umowy o pracę za sporny okres, wobec czego w ocenie Sądu również uwzględnienie dodatkowego wniosku dowodowego w postaci zwrócenia się do Archiwum o nadesłanie dodatkowej dokumentacji odwołującego było niecelowe i miałoby na celu wyłącznie przedłużenie toczącego się postępowania.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie W. R. od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych
II Oddział w W. z dnia 22 sierpnia 2016 r., znak: (...) jest zasadne i jako takie zasługuje na uwzględnienie.

Zasady nabywania prawa do emerytury dla ubezpieczonych urodzonych po dniu 31 grudnia 1948 r. zostały uregulowane w treści art. 184 ustawy z dnia
17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. 2016 r., poz. 887 z późn. zm.), zgodnie z którym ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, tj. którzy spełniają łącznie następujące warunki:

1) legitymują się okresem zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż: 65 lat - dla mężczyzn, 60 dla kobiet;

2) mają okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej: 25 lat dla mężczyzn, 20 dla kobiet;

3) nie przystąpili do otwartego funduszu emerytalnego albo złożyli wniosek o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa – według stanu na dzień 1 stycznia 1999 r.

Aktem wykonawczym, do którego odsyła ww. ustawa jest rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego dla pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. z 1983 r. Nr 8, poz. 43 ze zm.), które w § 4 wskazuje, że pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach, wymienione w wykazie A (stanowiącym załącznik do rozporządzenia) nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki:

1) osiągnął wiek emerytalny wynoszący: 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn;

2) ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Ponadto, zgodnie z przepisem § 2 ust. 1 i 2 rozporządzenia - okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy.

Z kolei okresy pracy, o których mowa w ust. 1, stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia lub w świadectwie pracy (§ 2 ust. 2 rozporządzenia).

Zgodnie z ugruntowanym orzecznictwem w postępowaniu przed sądem okresy zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, przewidziane rozporządzeniem mogą być ustalane także innymi środkami dowodowymi niż dowód z zaświadczenia z zakładu pracy (por. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 10 marca 1984 r., III UZP 6/84 oraz uchwała Sądu Najwyższego z dnia 21 września 1984 r. III UZP 48/84), a więc wszelkimi dopuszczalnymi przez prawo środkami dowodowymi.

Bezspornym jest, że W. R. ukończył wymagany wiek 60 lat, złożył wniosek o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem ZUS na dochody budżetu państwa, jak również udowodnił wymaganą liczbę okresów składkowych i nieskładkowych w wymiarze 25 lat, według stanu na dzień 1 stycznia 1999 r.

Przedmiotem sporu pozostawało natomiast ustalenie, czy odwołujący posiada na dzień 0 stycznia 1999 r. 15 lat pracy w warunkach szczególnych. Organ rentowy nie zaliczył mu bowiem do okresów pracy w warunkach szczególnych zatrudnienia od 8 lipca 1976 r. do dnia 2 kwietnia 1977 r. w (...) Przedsiębiorstwie (...) oraz od 29 kwietnia 1977 r. do 12 sierpnia 1991 r. w (...) Sp. z o.o. w W..

W przypadku zatrudnienia w (...) Przedsiębiorstwie (...) w okresie od 8 lipca 1976 r. do dnia 2 kwietnia 1977 r. w świetle zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego Sąd Okręgowy zważył, że odwołujący wykonywał pracę w warunkach szczególnych stale i w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku betoniarz - zbrojarz. Wykonywana przez ubezpieczonego praca była wykonywana w warunkach szczególnych w rozumieniu przepisów rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U.1983.8.43 ze zm.) - wykaz A, dział V poz. 4 Prace zbrojarskie i betoniarskie.

Zgodnie z wykazem A Działem V poz. 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze oraz Działem V poz. 4 pkt 1 i 3 zarządzenia ministra Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych z dnia 1.08.1983r. w sprawie wykazu stanowisk w zakładzie pracy nadzorowanych przez Ministra Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych, na których są wykonywane prace w szczególnych warunkach, uprawniające do wcześniejszego przejścia na emeryturę oraz do wzrostu emerytury lub renty - do prac w szczególnych warunkach zalicza się prace zbrojarskie i betoniarskie.

Wskazać należy, że zatrudnienie w szczególnych warunkach daje podstawę do obniżenia wieku emerytalnego wówczas, gdy praca jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. Przez prace wykonywane stale rozumie się faktyczne zatrudnienie w szczególnych warunkach, taka sytuacja miała miejsce niewątpliwie w sytuacji W. R., który w ramach jednego etatu stale i w pełnym wymiarze wykonywał zarówno prace zbrojarskie, jak i prace betoniarskie. W ocenie Sądu powyższe nie dyskwalifikuje pracy wykonywanej przez odwołującego jednocześnie na dwóch stanowiskach w ramach jednego etatu, jako pracy wykonywanej w szczególnych warunkach.

Nie budziło wątpliwości Sądu, iż pracując na łączonym stanowisku betoniarz – zbrojarz wnioskodawca pracował w szczególnych warunkach. Zdaniem Sądu ważnym jest by pracownik stale i w pełnym wymiarze wykonywał prace w warunkach szczególnych, a więc ważne jest by stanowiska, na których pracuje były ujęte w wykazie A stanowiącym załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z 1983 r. W ocenie Sądu nie można pomijać osób, które stale i w pełnym zakresie wykonują pracę stricte w szczególnych warunkach, przechodząc z jednego stanowiska na drugie, a które to prace odrębnie są wymienione w załączniku do rozporządzenia z 1983 r. Taka praca, w ocenie Sądu, jest pracą spełniającą przesłanki z art. 32 ustawy o emeryturach i rentach z FUS. W ocenie Sądu nie ma znaczenia czy wykonuje się prace na jednym czy też dwóch stanowiskach, jeżeli praca ta była wykonywana stale i w pełnym wymiarze na stanowiskach określonych jako praca w szczególnych warunkach.

Dlatego też, w ocenie Sądu, okres od 8 lipca 1976 r. do dnia 2 kwietnia 1977 r., należy uznać za pracę wykonywaną przez odwołującego w warunkach szczególnych.

W odniesieniu do zatrudnienia w (...) Sp. z o.o. w W. w okresie od 29 kwietnia 1977 r. do 12 sierpnia 1991 r. Sąd zważył, iż okres ten również podlega uwzględnieniu do stażu pracy w warunkach szczególnych.

Z akt osobowych, umowy o pracę, jak również zeznań świadków i odwołującego wynika, że odwołujący był zatrudniony na stanowisku murarz. Świadkowie W. G. oraz S. B. zeznali, że odwołujący przez cały okres zatrudnienia pracował w (...) Sp. z o.o. w W. w charakterze murarza. Z zeznań świadków wynika, że W. R. pracował w brygadzie kilkuosobowej wykonując pracę stale i w pełnym wymiarze czasu pracy czynności przy budowach elektrociepłowni w kraju, jak również podczas wyjazdu zagranicznego. Z zeznań przesłuchanych świadków jednoznacznie wynika, że wnioskodawca w trakcie zatrudnienia (...) Sp. z o.o. w W. stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace murarskie.

W ocenie Sądu praca wykonywana przez ubezpieczonego odpowiadała wymienionej w wykazie A dziale V poz. 1 pkt 3 Zarządzenia nr 9 Ministra Gospodarki Przestrzennej i Budownictwa z dnia 1 sierpnia 1983 r. w sprawie wykazu stanowisk pracy w budownictwie, na których są wykonywane prace w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze uprawniające do wcześniejszego przejścia na emeryturę, stanowiącego załącznik do Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Jednocześnie zdaniem Sądu fakt wykonywania przez W. R. pracy w szczególnych warunkach we wskazanych powyżej spornych okresach czasu znajduje potwierdzenie w zebranym w sprawie materiale dowodowym. Niewątpliwie faktyczny rodzaj pracy ubezpieczonego został potwierdzony zeznaniami świadków W. G. oraz S. B., współpracowników ubezpieczonego, którzy zgodnie wskazali, że wnioskodawca stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał pracę w warunkach szczególnych. Należy również wskazać, że świadkowie stanowili wiarygodne osobowe źródła dowodowe dla Sądu, ponieważ pracowali w wymienionych zakładach pracy w okresach pokrywających się z zatrudnieniem tam ubezpieczonego. Świadkowie w sposób kompletny i zbieżny opisywali zakres obowiązków odwołującego precyzując, że wykonywał on takie same prace w takich samych warunkach przez okres zatrudnienia w (...) Sp. z o.o. w W., co pozwoliło Sądowi w sposób nie budzący wątpliwości przyjąć, że ubezpieczony wykonywał w zakwestionowanym przez organ rentowy okresie czasu, prace w warunkach szczególnych. Sąd Okręgowy nie znalazł przy tym jakichkolwiek podstaw, aby kwestionować wiarygodność materiału dowodowego, w tym zeznań ubezpieczonego, zwłaszcza w świetle potwierdzenia tych okoliczności przez świadków W. G. oraz S. B..

Biorąc powyższe pod uwagę oraz w oparciu o zgromadzone dokumenty pracownicze nie ulega wątpliwości, że praca wnioskodawcy w okresach kwestionowanym przez organ rentowy była wykonywana w warunkach szczególnych. Świadczy o tym zarówno zakres jego obowiązków, charakter pracy, jak i warunki w jakich praca ta była świadczona. Odnosząc się natomiast do twierdzeń organu rentowego dotyczących tego, że odwołujący nie udokumentował ww. okresu zatrudnienia, albowiem nie przedłożył na powyższą okoliczność świadectwa pracy w warunkach szczególnych, to wskazać należy, że świadectwo wykonywania pracy w szczególnych warunkach, czy też zaświadczenie o zatrudnieniu i wynagrodzeniu wystawione przez pracodawcę, nie stanowią dokumentów urzędowych w rozumieniu art. 244 § 1 i 2 k.p.c., gdyż podmiot wydający to świadectwo, bądź zaświadczenie nie jest organem państwowym, ani organem wykonującym zadania z zakresu administracji państwowej. Tylko dokumenty wystawione przez te organy stanowią dowód tego, co zostało w nich urzędowo zaświadczone. Natomiast świadectwo pracy, czy też ww. zaświadczenie traktuje się w postępowaniu sądowym, jako dokument prywatny w rozumieniu art. 245 k.p.c., który stanowi dowód tego, że osoba, która go podpisała, złożyła oświadczenie zawarte w tym dokumencie. Dokument taki podlega kontroli zarówno, co do prawdziwości wskazanych w nim faktów, jak i co do prawidłowości wskazanej podstawy prawnej. Ponadto z powołanego wyżej § 2 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. nie wynika, aby stwierdzenie zakładu pracy w przedmiocie wykonywania przez pracownika pracy w warunkach szczególnych miało charakter wiążący i nie podlegało kontroli organów przyznających świadczenia uzależnione od wykonywania pracy w szczególnych warunkach. Wobec powyższego, zakwestionowanie tych dokumentów przez organ rentowy, czy to w sytuacji braku ich przedłożenia, czy też w sytuacji wadliwego ich sporządzenia, nie wyklucza dokonania ustalenia zatrudnienia pracownika w warunkach szczególnych za pomocą innych środków dowodowych w toku postępowania sądowego. Świadectwo pracy w szczególnych warunkach oraz zaświadczenie o zatrudnieniu i wynagrodzeniu – jak już wyżej wskazano - nie stanowią wyłącznego dowodu służącego do wykazania charakteru świadczonej pracy. W tym jednak zakresie, ciężar wykazania tej okoliczności spoczywa na ubezpieczonym. W realiach rozpoznawanej sprawy, odwołujący W. R. sprostał takiemu obowiązkowi procesowemu.

Mając powyższe na uwadze, Sąd Okręgowy zważył, że wskazane okresy od 8 lipca 1976 r. do dnia 2 kwietnia 1977 r. w (...) Przedsiębiorstwie (...) oraz od 29 kwietnia 1977 r. do 12 sierpnia 1991 r. w (...) Sp. z o.o. w W. podlegają zaliczeniu do stażu pracy - jako pracy wykonywanej w warunkach szczególnych. Tym samym łączny staż pracy ubezpieczonego w szczególnych warunkach wynosi ponad 15 lat. Ubezpieczony spełnia zatem wszystkie przesłanki z art.184 ust.1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, do nabycia prawa do wcześniejszej emerytury.

Z tych też względów, Sąd Okręgowy na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. zmienił zaskarżoną decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w W. z dnia 17 czerwca 2016 r., znak: (...) w ten sposób, że przyznał odwołującemu W. R. prawo do wcześniejszej emerytury z warunków szczególnych od dnia 1 maja 2016 r., tj. od miesiąca, w którym odwołujący złożył wniosek (pkt. 1 wyroku).

Jednocześnie w pkt. 2 wyroku Sąd Okręgowy stwierdził, że organ rentowy nie ponosi odpowiedzialności za opóźnienie w wypłacie świadczenia, w oparciu o treść art. 118 ust. 1a ustawy o emeryturach i rentach z FUS. Ustalenie, że odwołujący spełnił warunek wymaganych 15 lat pracy w warunkach szczególnych wymagało bowiem przeprowadzenia sądowego postępowania dowodowego, w tym dopuszczenia dowodu z zeznań świadków oraz przesłuchania odwołującego. Organ rentowy nie ma tych możliwości dowodowych, gdyż ograniczony jest środkami dowodowymi wymienionymi w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe i zasad wypłaty tych świadczeń (Dz. U. Nr 10, poz. 49).

Zgodnie z art. 118 ust. 1a ww. ustawy w razie ustalenia prawa do świadczenia lub jego wysokości orzeczeniem organu odwoławczego za dzień wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji uważa się również dzień wpływu prawomocnego orzeczenia organu odwoławczego, jeżeli organ rentowy nie ponosi odpowiedzialności za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji. Organ odwoławczy, wydając orzeczenie, stwierdza odpowiedzialność organu rentowego.

Działając zaś na podstawie powołanego przepisu, Sąd wnioskując a contrario, nie stwierdził odpowiedzialności organu rentowego za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji, powodującej opóźnienie w wypłacie świadczenia, mając na uwadze fakt, że dopiero wyniki niniejszego postępowania dowodowego pozwoliły na poczynienie ustaleń, co do charakteru zatrudnienia ubezpieczonego, mającego wpływ na jego prawo do wnioskowanego świadczenia. Wobec powyższego, Sąd orzekł jak w pkt. 2 sentencji wyroku.

O kosztach postępowania Sąd Okręgowy orzekł na podstawie art. 98 k.p.c. w zw. § 9 ust. 2 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października
2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz.U. 2015 poz. 1800) zasądzając na rzecz ubezpieczonego W. R. od Zakładu Ubezpieczenia Społecznego
II Odział w W. kwotę 360 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

SSO Włodzimierz Czechowicz

(...)