Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 24 lutego 2017 r.

Sąd Okręgowy w Rzeszowie VI Wydział Gospodarczy

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSO Renata Bober

Protokolant: st.sekr.sądowy Agnieszka Krztoń

po rozpoznaniu w dniu 10 lutego 2017 r. w Rzeszowie

na rozprawie

sprawy z powództwa: Przedsiębiorstwa Budowlano-Usługowego (...) Spółka Jawna w K.

przeciwko: Gmina J.

o zapłatę

I.  zasądza od pozwanej Gminy J. na rzecz powoda Przedsiębiorstwa Budowlano-Usługowego (...) Spółki Jawnej w K. kwotę 429.054,51 zł (czterysta dwadzieścia dziewięć tysięcy pięćdziesiąt cztery złote 51/100) z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 27 sierpnia 2015r., do dnia zapłaty,

II.  zasądza od pozwanej na rzecz powoda kwotę 34.401 zł (trzydzieści cztery tysiące czterysta jeden złotych) tytułem kosztów postępowania, w tym kwotę 7.217 zł (siedem tysięcy dwieście siedemnaście złotych) tytułem kosztów zastępstwa procesowego.

Sygn. akt VI GC 320/15

UZASADNIENIE

wyroku z dnia 24 lutego 2017 r.

Pozwem z dnia 1 października 2015 roku wniesionym pierwotnie przeciwko (...) S.A. w W., powód Przedsiębiorstwo Budowlano – Usługowe (...) J. L., S. S. Sp. j. w K. wniósł o zasądzenie od pozwanych solidarnie kwoty 429 054,51 zł wraz z odsetkami ustawowymi liczonymi od dnia 5 sierpnia 2015 roku do dnia zapłaty oraz kosztami sądowymi wraz z kosztami zastępstwa adwokackiego.

W toku postępowania powód cofnął powództwo wobec (...) Serwis S.A. w W. (w stosunku do którego ogłoszono wszczęcie postępowania sanacyjnego, postanowienie z dnia 28 kwietnia 2016 r. sygn.. akt XII GR 4/16 k. 268-269, pismo procesowe z dnia 3 czerwca 2016 roku k. 150), wobec czego postępowanie w tym zakresie zostało umorzone na mocy postanowienia tutejszego Sądu z dnia 20 lipca 2016 r.

Na uzasadnienie żądania pozwu powód wskazał, że w dniu 15 października 2014 roku zwarł z (...) Serwis S.A. umowę o roboty budowlane nr (...), której przedmiotem było wykonanie w ramach zadania „Zaprojektowanie i wykonanie wielofunkcyjnego lodowiska sztucznie mrożonego w J.” następujących robót: budynku zaplecza szatniowo – technicznego a także ogrodzenia tafli lodowiska oraz płyty agregatu. Powód podał, że inwestorem ww. zadania była Gmina J., która wyraziła zgodę na wprowadzenie powoda jako podwykonawcy do realizacji przedmiotowej inwestycji. Powód oświadczył, że wykonane prace zostały odebrane bez zastrzeżeń w dniach 8 i 14 lipca 2015 roku. Wobec tego w dniu 14 lipca 1015 roku powód wystawił na rzecz (...) S.A. fakturę na kwotę 1 088 550,00 zł, którą częściowo uregulowała Gmina J., tj. w kwocie 659 495,49 zł. Powód wskazał, ze mimo wzywania do zapłaty, pozostała część należności - 4299 054,51 zł nie została zapłacona i stanowi kwotę dochodzoną niniejszym pozwem.

Pozwana Gmina J. w odpowiedzi na pozew (k.64) wniosła o oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie od powoda na swoją rzecz kosztów postępowania według norm przepisanych. W uzasadnieniu wskazała że po rozstrzygnięciu postępowania przetargowego zawarła w dniu 19 lutego 2014 r. umowę z (...) Serwis S.A., na podstawie której zrealizowana miała być inwestycja wskazana w pozwie. Termin wykonania przedmiotu umowy został określony na: I etap – 31 sierpnia 2014 roku, II etap 30 czerwca 2015 roku. Wynagrodzenie Wykonawcy, zgodnie ze złożoną ofertą wynosiło łącznie 2 027 160,05 zł (I etap - 884 754,16 zł brutto oraz II etap 1 182 405,8 zł). Gmina J. podała, że termin wykonania I etapu robót został przesunięty aneksem nr (...) z dnia 29 lipca 2015 r. na dzień 30 września 2014 r. Kolejno, w dniu 22 maja 2015 roku (...) S.A. zawarły aneks nr (...) do umowy, w którym podzielono etap II wykonania przedmiotu umowy na dwa dalsze etapy: etap II z terminem wykonania do dnia 30 czerwca 2015 r. oraz etap III z terminem wykonania do dnia 30 listopada 2015 r. Równocześnie dokonano podziału wynagrodzenia płatnego w ten sposób, że wynagrodzenie za II etap wynosiło 709 495,49 zł a za III etap 472 910,40 zł.

Pozwana Gmina nie kwestionowała odbioru całego zakresu robót wykonach przez powoda a umówionych z (...) Serwis S.A., jednakże wskazywała, że odbiorowi uległ jedynie II etap przedmiotu umowy, zaś część robót wykonanych przez powoda znajduje się w ramach III etapu, który nie został zgłoszony przez Wykonawcę do odbioru ani też odebrany. Gmina nie negowała obowiązku zapłaty wynagrodzenia podwykonawcy przy płatności wynagrodzenia za wykonany, zgłoszony i odebrany III etap przedmiotu budowy. Gmina zakwestionowała natomiast wysokość zobowiązania powoda za roboty budowlane, wskazując, iż faktura za etap II opiewa na kwotę wyższą niż ustaliła to z Wykonawcą w ramach aneksu nr (...). Zarzucała ponadto, iż w momencie wyrażania zgody na wprowadzenie podwykonawcy nie otrzymała egzemplarza umowy zawartej pomiędzy (...) Serwis S.A. a powodem.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Na podstawie umowy z dnia 19 lutego 2014 roku nr (...) Gmina J. (Zamawiający, dalej: Gmina) zlecił (...) S.A. z siedzibą w W. (Wykonawcy, dalej: H.) wykonanie zadania pn. „Zaprojektowanie i wykonanie wielofunkcyjnego lodowiska sztucznie mrożonego w J.”. Wykonawca został wyłoniony w postępowaniu przetargowym w trybie przetargu nieograniczonego zgodnie z ustawą z dnia 29.01.2004 r. Prawo zamówień publicznych (Znak sprawy: (...).271.4.22.2013. (...)).

Strony ustaliły, że przedmiot umowy zostanie wykonany w dwóch etapach zaś terminy zakończenia prac były następujące: 31.08.2014 r. (I etap) oraz 30.06.2015 r. (II etap). Strony przyjęły wynagrodzenie ryczałtowe w kwocie 2 027 160,05 zł brutto, w tym wynagrodzenie za wykonanie I etapu umowy na kwotę 844 754,16 zł brutto, zaś za wykonanie II etapu 1 182 405,89 zł.

Przedmiotowa umowa była dwukrotnie aneksowana. Na mocy aneksu nr (...) z dnia 29.07.2014 r. przesunięto termin wykonania I etapu z dnia 19.02.2014 r. na dzień 30.09.2014 r. W dniu 22.05.2015 r. strony zawarły aneks nr (...) na podstawie którego etap II wykonania przedmiotu umowy podzielono na dalsze dwa etapy: etap II z terminem wykonania do dnia 30 czerwca 2015 r. oraz etap III z terminem wykonania do dnia 30.11.2015 r. Równocześnie dokonano podziału wynagrodzenie płatnego pierwotnie w ramach II etapu, w ten sposób, iż wynagrodzenie za II etap wynosiło 709 495,49 zł, a za III etap – 472 910,40 zł.

(dowody: specyfikacja istotnych warunków zamówienia k. 81-121; umowa nr (...) r. k. 122-130; aneks nr (...) do umowy nr (...) z dnia 29.07.2014 r. k. 131; aneks nr (...) do umowy nr (...) z dnia 22.05.2015 r. k. 132-134)

Dokumentacja projektowa do ww. przedsięwzięcia została wykonana przez B. R. P., który z tego tytułu otrzymał wynagrodzenie w wysoki 50 000 zł na podstawie faktury nr (...) z dnia 17.20.2014 r.

(owód: faktura VAT nr (...) k. 138; polecenie płatnicze dla podwykonawców k. 139; potwierdzenie przelewu na kwotę 50 000 zł k. 140)

Celem wykonania przedmiotu umowy H. zwrócił się do Gminy jako Inwestora o wyrażenie zgody na wprowadzenie podwykonawcy - Przedsiębiorstwa Budowlano – Usługowego (...) J. L., S. S. Sp. j. w K. (dalej: K.). Równocześnie Wykonawca zobowiązał się przekazać w terminie 7 dni umowę zawartą z podwykonawcą.

K. zawarł z H. umowę datowaną na dzień 15.10.2014 r. (nr L- (...)) w zakresie wykonania części inwestycji - tj. prac budowlanych w postaci: budynku zaplecza szatniowo – technicznego oraz wykonania ogrodzenia tafli lodowiska i płyty agregatu. Zawarcie umowy poprzedzone było zleceniem ww. robót z dnia 16.10.2014 r. Przedmiotowe roboty stanowiły część prac pierwotnego II etapu inwestycji. Strony ustaliły wynagrodzenie ryczałtowe za II etap w wysokości 1 088 550 zł brutto.

W dniu 27.10.2014 r. Gmina wyraziła pisemną zgodę na wprowadzenie ww. podwykonawcy, którą podpisał P. R. pełniący ówcześnie funkcję Burmistrza Gminy J.. Przed podpisaniem zgody nie badał on postanowień umowy łączącej Wykonawcę z Podwykonawcą jak również jej projektu, albowiem tym zajmowali się pracownicy Gminy w działach dotyczących zamówień publicznych jak i inwestycji i rozwoju. Zarówno projekt umowy jak i sama umowa nie zostały dołączone do akt sprawy, związanych z realizacją inwestycji. Okoliczność ta umknęła pracownikom Gminy. Poszukiwania umowy rozpoczęły się w momencie przedstawienia przez powoda faktury nr (...) r. na kwotę 1 088 550,00 zł, którą to fakturę należało zweryfikować w oparciu o postanowienia umowne.

Roboty objęte powyższą umową zostały w całości wykonane przez K. a także odebrane przy udziale przedstawicieli K., H. oraz Gminy J. na okoliczność czego sporządzono protokoły w dniu 8.07.2015 r. i 14.07.2015 r.

(dowody: zlecenie robót z dn. 16.10.2014 r. k. 9; pismo pozwanego (...) Serwis S.A. z dnia 23.10.2014 r. k. 10; umowa nr (...) z dn. 15.10.2014 r. k. 11-21; pismo Gminy J. z dn. 27.10.2014 r. k. 22; protokół z dn. 14.07.2015 r. wraz z załącznikiem k. 23-24; protokół z dnia 08.07.2015 r. k. 25-26; zeznania świadka J. U., zeznania świadka P. R.; zeznania świadka M. M.; zeznania świadka R. M., zeznania świadka I. S.)

Z tytułu wykonanych prac powód wystawił w dniu 14.07.2015 r. fakturę nr (...) na kwotę 1 088 550,00 zł z terminem płatności do dnia 04.08.2015 r. W dniu 06.08.2015 r. Gmina uregulowała jedynie część należności wynikającej z ww. faktury na kwotę 659 495,49 zł. W związku z powyższym powód pismem z dnia 14.08.2015 r. wezwał Gminę do zapłaty kwoty 429 054,51 zł stanowiącej różnicę pomiędzy wartością ujętą w fakturze nr (...) a dokonaną zapłatą.

W odpowiedzi na powyższe Gina poinformowała powoda o zawarciu aneksu nr (...) z Wykonawcą i wyodrębnieniu dwóch kolejnych etapów robót (etap II i III). Zapłacona kwota w ocenie Gminy stanowić miała wynagrodzenie za wykonanie robót w ramach II etapu zaś pozostała kwota miała zostać wypłacona po wykonaniu i protokolarnym odbiorze robót w ramach III etapu. W piśmie z dnia 27.08.2015 r. powód wskazywał na brak wiedzy co do zawarcia aneksu do umowy pomiędzy Inwestorem a Wykonawcą, stojąc na stanowisku, że zawarcie aneksu nie wpływa na uprawnienie Podwykonawcy do otrzymania wynagrodzenia solidarnie zarówno od Wykonawcy jak i co do Gminy J.. Kolejno w dniu 15 września 2015 r. powód wezwał do zapłaty kwoty 429 054,51 zł Wykonawcę - H..

(dowody: faktura Vat nr (...) k. 27; potwierdzenie przelewu z dn. 06.08.2015 r. k. 28, k. 141; pismo Gminy z dnia 18.08.2015 r. k. 29-31 pismo Gminy z dnia 14.08.2015 r. wraz z potwierdzeniem odbioru k. 32-34; wezwanie do zapłaty k. 35; list adwokacki k. 36-38 wraz z dowodem nadania; pismo z dnia 27.08.2015 r. k, 39-40; protokół koniczności z dn. 08.05.2015 r. k.135-137)

Trzeci etap prac nie został wykonany przez H., wobec czego Gmina w dniu 28 grudnia 2015 r. złożyła oświadczenie o odstąpieniu od umowy nr (...) z dnia 19 lutego 2014 roku w części dotyczącej wykonania robót w ramach III etapu przedmiotu budowy. Tego samego dnia Gmina wezwała Wykonawcę do zapłaty kary umownej w wysokości 202 716,01 zł z tytuł u odstąpienia od umowy z przyczyn zależnych od Wykonawcy.

Etap ten (III) został ostatecznie wykonany przez Konsorcjum firm: D. K. prowadząca działalność gospodarczą pod firmą Przedsiębiorstwo Produkcyjno – Handlowe (...) z siedzibą w C. oraz (...) SP. z o.o. z siedzibą w J. na podstawie umowy nr (...) z dnia 17.03.2016 r. Prace zostały odebrane protokolarnie w dniu 31.05.2016 r.

(dowody: protokół z posiedzenia komisji w sprawie ustalenia stanu realizacji inwestycji z dnia 08,12,2015 r. k,. 291292oświadczenie o odstąpieniu od umowy k. 280-282; wezwanie do zapłaty k. 28328 wraz z dowodami nadania i potwierdzeniem odbioru k. 286-287, 289-290; wiadomość e – mail k. 288; umowa nr (...) z dnia 17.03.2016 r. k. 293-304; protokół odbioru końcowego z dnia 31.05.2016 r. k. 305-306; nota księgowa nr (...) z dnia 29.12.2015 r.; zeznania świadka K. M.; zeznania świadka R. G.)

Umową z dnia 19.03.2014 r. (...) Serwis S.A. w W. przelał wierzytelność przysługującą mu w stosunku do Gminy J. wynikającą z umowy nr (...) z dnia 19.02.2014 r. celem zabezpieczenia wierzytelność Banku wobec pozwanego (Kredytobiorcy) do wysokości zadłużenia z tytułu umowy kredytu obrotowego w wysokości 1 200 000,00 zł (nr (...) z dnia 19.03.2014 r.). Bank prowadził korespondencję z Burmistrzem Gminy J. J. U. celem wyjaśnienia okoliczności wypłaty wynagrodzenia bezpośrednio podwykonawcom, wskazując iż wypłata należności przypadających na rzecz (...) Serwis S.A. winna być dokonana na rzecz Banku jako Cesjonariusza. Gmina stała na stanowisku, iż jako inwestor ponosi solidarną odpowiedzialność za zapłatę wynagrodzenia za roboty budowlane wykonane przez Podwykonawcę powodując się przy tym na uregulowania art. 471 ¹§5 k.c. oraz przepisy ustawy Prawo zamówień publicznych.

(dowody: umowa przelewu wierzytelności z dnia 19.03.2014 r. k. 142-144; korespondencja pomiędzy Bankiem a Gminą k. 145-150)

Sąd ustalił powyższy stan faktyczny na podstawie zebranych i przeprowadzonych w sprawie dowodów. Sąd dokonał oceny wiarygodności i mocy dowodów według własnego przekonania, na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego materiału. Dokonując powyższych ustaleń faktycznych Sąd oparł się na dowodach w postaci dokumentów złożonych i załączonych do akt sprawy oraz zeznaniach świadków a także stron.

Sąd w całości dał wiarę zeznaniom świadków oraz stron, albowiem były one rzeczowe, spójne, korespondowały z pozostałym materiałem dowodowym zgromadzonym w sprawie, jedynie zeznania świadków M. S., T. G. i M. W. nie wniosły nic do postępowania. Osoby te bowiem nie posiadały wiedzy dotyczącej umów pomiędzy Inwestorem – Wykonawcą – Podwykonawcą ani dotyczącej rozliczeń pomiędzy tymi podmiotami, potwierdzały wyłącznie fakt bezsporny jakim było wykonanie wszystkich prac wynikających z wystawionych faktur przez Podwykonawcę.

Dokumenty przedłożone przez strony do akt sprawy miały charakter dokumentów prywatnych, którym Sąd dał wiarę co do tego, że osoba podpisana na dokumencie złożyła oświadczenie zawarte w jego treści (art. 245 k.p.c.). Prawdziwość dokumentów nie nasuwała zastrzeżeń i nie była kwestionowana przez strony. Sąd pominął w sprawie dowód z pisma wnioskowanego przez pozwanego z dnia 13.11.2014 r. albowiem pozwany, mimo zobowiązania Sądu, nie doręczył odpisu takiego pisma stronie przeciwnej, co było zastrzeżone rygorem pominięcia go w charakterze dowodu. Sąd oddalił wniosek dowodowy w postaci przeprowadzenia opinii biegłego sądowego z zakresu budownictwa celem wyceny robót budowlanych wykonanych przez powoda, albowiem strony umowy o podwykonawstwo (powód oraz H. ) zastrzegły wynagrodzenie ryczałtowe za wykonane prace, zaś powód nie domagał się wynagrodzenia wyższego. Pozwana Gmina nie kwestionowała nigdy prac wykonanych przez powoda, niespornym był też fakt, że umówione pomiędzy H. a K. wynagrodzenie nie było wyższe niż przeznaczono pierwotnie na realizację etapu II Inwestycji. Dopiero późniejszy podział tego etapu na dwa odrębne spowodował dysproporcję wynagrodzeń. Nie może jednak budzić wątpliwości, że żądanie powoda mieści się w granicach środków jakimi dysponowała Ganina na realizację etapu II Inwestycji, a późniejsze ustalenia pomiędzy Inwestorem a Wykonawcą nie mogą mieć negatywnych następstw wobec podwykonawcy, skoro zarówno Gmina jak i Wykonawca mieli świadomość wykonywania robót przez podwykonawcę, zaś postanowienia aneksu nr (...) nie znalazły odzwierciedlenia w ustaleniach umownych z podwykonawcą.

Sąd Okręgowy zważył co następuje.

Powództwo zasługuje na uwzględnienie.

Istota niniejszej sprawy sprowadzała się do rozstrzygnięcia, czy w ustalonym przez Sąd stanie faktycznym pozwana Gmina J. odpowiadać będzie na zasadzie odpowiedzialności gwarancyjnej za niezapłacone przez (...) Serwis S.A. w W. zobowiązania na rzecz powoda, które wynikały z faktu zawarcia umowy przez Wykonawcę o podwykonawstwo w zakresie robót budowlanych stanowiących część inwestycji pn „Zaprojektowanie i wykonanie wielofunkcyjnego lodowiska sztucznie mrożonego w J.”, a także ewentualnej wysokości takiej odpowiedzialności.

Bezspornym w sprawie był fakt zawarcia umowy o roboty budowlane pomiędzy pozwaną Gminą J. jako Inwestorem i (...) S.A. w W. jako Wykonawcą (umowa nr (...)), będącej wynikiem zakończenia postępowania na udzielenie zamówienia publicznego w trybie przetargu nieograniczonego. Również bezsporne było samo zawarcie umowy pomiędzy Wykonawcą a powodem Przedsiębiorstwem Budowlano – Usługowym (...) J. L., S. S. Sp. k. w K. jako jego Podwykonawcą, a także zgoda Inwestora na wprowadzenie Podwykonawcy do realizacji części zleconego przedsięwzięcia. Strona pozwana nie negowała także wykonania robót przez firmę powoda. Problem powstał w momencie niewywiązywania się Wykonawcy z warunków umowy zawartej z Gminą J. (brak wykonania etapu III prac) oraz otrzymania przez Inwestora faktury nr (...) od Podwykonawcy na kwotę 1 088 550,00 zł, przewyższającą wartość wynagrodzenia ustalonego w umowie pomiędzy (...) Serwis S.A. z Gminą za wykonanie II etapu.

W analizowanej sprawie należy mieć na względzie dwa reżimy cywilnoprawnej ochrony podwykonawców i dalszych podwykonawców, których świadczenia stanowią część zamówienia publicznego na roboty budowlane. Reżimy te różnią się istotnie co do przesłanek, a także podmiotowego i przedmiotowego zakresu ochrony udzielanej podwykonawcom, lecz przyświeca im wspólny cel.

Pierwszy reżim tworzy norma art. 647 ¹k.c., która to odnosi się także do umów o roboty budowlane zawartych w wyniku postępowania o udzielenie zamówienia publicznego (art. 139 ust 1 ZamPubl.). Dla powstania odpowiedzialności solidarnej zamawiającego (inwestora) i wykonawcy wobec podwykonawcy konieczne (a zarazem wystarczające) jest wystąpienie dwóch przesłanek: zawarcie przez wykonawcę z podwykonawcą umowy, której przedmiotem jest wykonanie robót budowlanych (przy czym wymaga się tu formy pisemnej pod rygorem nieważności art. 647 ¹ § 4) i wyrażenie przez inwestora w sposób czynny (w tym wyraźny lub dorozumiany albo bierny) zgody na dojście do skutku tej umowy. Istotą wprowadzenia powyższego rodzaju odpowiedzialności było przeciwdziałanie negatywnemu zjawisku niepłacenia wynagrodzenia za prace wykonane przez podwykonawców - małych i średnich przedsiębiorców. Przytoczony przepis statuuje ustawową bierną solidarność o charakterze gwarancyjnym w postaci odpowiedzialności ex lege za cudzy dług, co jest odstępstwem od zasady prawa obligacyjnego, zgodnie z którą skuteczność zobowiązań umownych ogranicza się do stron zawartego kontraktu (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 9 marca 2007 r., V CSK 457/06, Legalis nr141355., i uchwałę składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 29 kwietnia 2008 r., III CZP 6/08, OSNC 2008, nr 11, poz. 121).

Drugi reżim tworzą normy art. 143a–143d ZamPubl, wprowadzone ze skutkiem od dnia 24.12.2013 r. W projekcie nowelizacji ZamPublU wskazane zostały następujące cele tej regulacji: ograniczenie zatorów płatniczych między wykonawcami a podwykonawcami oraz dalszymi podwykonawcami, zwiększenie ochrony prawnej podwykonawców znajdujących się w relacji z wykonawcą „w słabszej pozycji rynkowej” (ochrona „słusznych praw podwykonawców”), preferowanie wykonawców mających odpowiedni potencjał (także finansowy) dla realizacji zamówień publicznych oraz ograniczenie ryzyka sporów co do płatności wynagrodzenia na rzecz podwykonawców, co ma służyć wzmocnieniu bezpieczeństwa realizacji zamówień publicznych (ochrona celu publicznego).

Celem obydwu ww. regulacji jest więc zasadniczo ochrona podwykonawcy, jako podmiotu najsłabszego w procesie inwestycyjnym.

Istotnym w okolicznościach niniejszej sprawy jest także fakt, że unormowania ustawy ZamPubl statuujące odpowiedzialność gwarancyjną inwestora zaostrzają warunki związane ze zgłoszeniem podwykonawcy, jak również nakładają na inwestora dodatkowe obowiązki, co wynika z przepisu art. 143b ZamPubl. Przepis ten określa bowiem obowiązek przedkładania zamawiającemu projektów umów oraz następnie kopii zawartych umów o podwykonawstwo na etapie realizacji zamówienia na roboty budowlane. W stosunku do umów o podwykonawstwo, których przedmiotem są roboty budowlane, wykonawca, podwykonawca lub dalszy podwykonawca zamierzający zawrzeć taką umowę, zobowiązany jest więc do wcześniejszego przedłożenia jej projektu do akceptacji przez zamawiającego. Zamawiający, po dokonaniu weryfikacji projektu umowy w zakresie określonym w ust. 3, może zgłosić pisemne zastrzeżenia. Niezgłoszenie pisemnych zastrzeżeń do przedłożonego projektu umowy uważa się za akceptację takiego projektu. Wykonawca, podwykonawca lub dalszy podwykonawca zobowiązany jest też dalej przedłożyć kopię zawartej ostatecznie umowy, a zamawiającemu przysługuje prawo wniesienia sprzeciwu w przypadku, gdy nie jest ona zgodna z wymaganiami określonymi w ust. 3. Prawo kontroli zamawiającego w stosunku do tych umów jest ograniczone do zgodności terminu zapłaty wynagrodzenia, który nie może być dłuższy niż 30 dni od dnia doręczenia wykonawcy, podwykonawcy lub dalszemu podwykonawcy faktury lub rachunku, potwierdzających wykonanie podzleconej dostawy lub usługi. W przypadku stwierdzenia nieprawidłowości w tym zakresie, zamawiający informuje o tym wykonawcę i wzywa go do zmiany umowy.

Na gruncie analizowanej sprawy Sąd Okręgowy uznał, że pozwana Gmina J. nie ma podstaw, by zwolnić się z odpowiedzialności gwarancyjnej wobec powodowego podwykonawcy. Jak wskazano powyżej, bezspornym w istocie w sprawie był fakt wyrażenia zgody przez Gminę na osobę podwykonawcy – tj. firmę (...), co też jasno wynika z dokumentacji przedłożonej przez strony jak i zbieżnych zeznań świadków. Kwestię, czy tekst umowy, a także projekt umowy podwykonawczej zawartej pomiędzy H. S. a K. zostały dostarczone Gminie J. oraz czy mogła się ona zapoznać z jej postanowieniami - należy rozstrzygnąć na korzyść powoda. Materiał dowodowy zgromadzony w sprawie, w tym w szczególności zeznania świadków będących pracownikami komórek wyodrębnionych w Gminie do realizacji zadań w zakresie zamówień publicznych jak i powołanych do rozliczania tych przedsięwzięć a także zastępcy ówczesnego burmistrza (R. G., K. M., M. M., I. S., P. R.) - dają podstawę by przyjąć, że Inwestor – Gmina J. zapoznała się z treścią umowy podwykonawczej. Ww. osoby nie potrafiły umiejscowić wprawdzie tej okoliczności w konkretnym czasie, wskazywały jednak, że: „ taka umowa się pojawiła”, „skoro Gmina zaakceptowała podwykonawcę to umowę taką musiała widzieć, albowiem jest to warunkiem takiej akceptacji”, „poszukiwania umowy rozpoczęły się w momencie otrzymania faktury od powoda”, „pracownicy Gminy musieli dysponować umową bądź jej projektem, żaby ją zanalizować i przygotować pismo (dot. zgody na podwykonawcę) do podpisania”. Pełniący obowiązki Burmistrza w dacie podpisywania spornej umowy – P. R., który wyrażał zgodę na udział podwykonawcy oświadczył, iż nie analizował osobiście postanowień umowy Wykonawcy z Podwykonawcą, tłumacząc się, że ta okoliczność winna być sprawdzona przez zajmujących się tymi sprawami pracowników Gminy, zaś jego rola ograniczyła się wyłącznie do podpisania zgody. Obecny burmistrz Gminy J. J. U. zeznała natomiast, że zapoznała się z dokumentacją dotyczącą realizacji inwestycji prowadzonej przez Gminę dopiero w momencie otrzymania od powoda faktury na kwotę przewyższającą jeden milion złotych. Wskazała, iż wówczas dysponowała jedynie wydrukiem z faksu bądź wiadomości e-mail obejmującym ustalenia umowne pomiędzy H. S. a K. – co jednak nie przesądza, że we wcześniejszym okresie Gmina umową tą nie dysponowała.

W toku postępowania, Sąd Okręgowy ustalił na podstawie zeznań świadków – pracowników pozwanej Gminy zajmujących się przedmiotową inwestycją, że osoby te miały świadomość szczególnych obowiązków jakie nakładają na inwestora przepisy ustawy Prawo zamówień publicznych, w tym, w zakresie przedkładania i analizy projektu umowy, a następnie umowy właściwej i co trzeba podkreślić osoby te nie twierdziły nawet aby zaniechały wykonania obowiązków w tym zakresie.

Przesłuchani świadkowie w zasadzie nie twierdzili, że projektu spornej umowy w Gminie nie było, przeciwnie, podkreślali, że musiał być on znany, jak również umowa właściwa – skoro Gmina zgodziła się na udział podwykonawcy.

W świetle doświadczenia życiowego przy uwzględnieniu toku czynności związanych z realizacją inwestycji (w tym wspominanej wyżej konieczność wyrażenia zgody na podwykonawcę po analizie projektu umowy, czy też chociażby zapłacie należności za realizowane roboty na podstawie faktury bezpośrednio podwykonawcy, której wysokość winna wynikać z danej umowy) – należy przyjąć w ocenie Sądu, że przedstawiciele Gminy znali i akceptowali treść umowy podwykonawczej albo też zaniechali badania jej treści, pomimo wyrażenia zgody na udział podwykonawcy .

Fakt natomiast, że na późniejszym etapie, jak zeznali świadkowie rozpoczęto poszukiwania dokumentu umowy - nie może świadczyć o tym, że dokument ten nie został przedłożony wcześniej. Brak natomiast zachowania procedur badania umowy, oznacza jednoznacznie, że Inwestor sam zrezygnował z zapoznania się z jej treścią. To zaś nie może zwolnić go od odpowiedzialności wobec podwykonawcy zarówno w reżimie odpowiedzialności opartej na przepisach kodeku cywilnego, jak też na ustawie Prawo zamówień publicznych – pomimo obostrzenia w niej warunków w tym przedmiocie.

Co istotne procedury wprowadzone do ustawy Prawo zamówień publicznych miały przyczynić się do wzmocnienia mechanizmów nadzoru nad prawidłowym wykonywaniem zamówień publicznych. Pomimo tego, że kwestie związane z relacjami prawnymi zachodzącymi pomiędzy wykonawcą zamówienia publicznego i podwykonawcami oraz pomiędzy podwykonawcą i dalszymi podwykonawcami, powinny co do zasady podlegać zasadzie swobody umów, stosunki te i sposób ich uregulowania mają zasadniczy wpływ na jakość i efektywność realizacji zamówień publicznych, a więc odnoszą się do sfery publicznoprawnej uregulowanej w ww. ustawie. Stąd też jak wskazano w uzasadnieniu wprowadzonych regulacji zamawiający, działając w interesie publicznym, nie powinni pomijać na etapie postępowania o udzielenie zamówienia publicznego stosownych regulacji, dotyczących stosunków wykonawca – podwykonawca – dalszy podwykonawca, jako kluczowych dla bezpieczeństwa realizowanych zamówień publicznych i niezakłóconego ich wykonywania. Wykonanie części zamówienia przez podwykonawcę lub dalszego podwykonawcę następuje na rzecz wykonawcy, służy jednak spełnieniu zobowiązań zaciągniętych przez wykonawcę w stosunku do zamawiającego, stąd też zamawiający powinien mieć wpływ na treść i sposób realizacji zamówienia w ramach podwykonawstwa.

Z powyższych względów, odpowiedzialność pozwanej Gminy za zobowiązania Wykonawcy objęte pozwem złożonym przez powoda jest niewątpliwa. Co się zaś tyczy granicy tej odpowiedzialności, na co zwracał uwagę pozwany Sąd uznał, iż w omawianej sprawie, alogicznie jak przy odpowiedzialności Inwestora wynikającej z art. 647 ¹ k.c. - odpowiedzialność gwarancyjna Gminy nie może być niższa niż odpowiedzialność Wykonawcy wobec Podwykonawcy, albowiem byłoby to sprzeczne z istotą tej odpowiedzialności. Inwestor odpowiada zatem za całość zobowiązania wykonawcy wobec podwykonawcy, nawet w wypadku, gdy przekracza ona ustalone w umowie podstawowej wynagrodzenie dla wykonawcy. I w tym zakresie Sąd Okręgowy nie znajduje podstaw do odmiennej interpretacji, niż w zakresie odpowiedzialności opartej na przepisach kodeksu cywilnego, podkreślając, że podwykonawca nie był uczestnikiem postępowania o udzielenie zamówienia i nie musiał znać treści umowy pomiędzy Inwestorem a Generalnym Wykonawcą.

Mając na względzie powyższe kwotę żądaną przez powoda, jako odpowiadającą ustaleniom co do wysokości wynagrodzenia zawartym w umowie podwykonawczej zasądzono w pkt I wyroku na podstawie art. 647 ¹ pkt 5 kc oraz 143c ustawy Prawo zamówień publicznych.

Trzeba w tym miejscu też zaznaczyć, że pozwana nie kwestionowała by powód nie wykonał zakresu prac objętych wystawionymi przez nią fakturami, zarzucając ostatecznie, że kwota rozliczeń z tego tytułu by la wyższa, niż ustalona w umowie zawartej z Generalnym Wykonawcą.

Co się zaś tyczy odsetek, słusznie podnosił pozwany, iż Inwestor zobowiązany jest do bezpośredniej zapłaty wymagalnego wynagrodzenia przysługującego podwykonawcy od wykonawcy, które nie obejmuje odsetek należnych podwykonawcy. Zasada ta wyrażona jest wprost w przepisie art. 143c pkt 3 ZamPub. Powyższe ma ten skutek, iż nie można zasądzić od Gminy - Inwestora na rzecz powoda – podwykonawcy odsetek za opóźnienie, które przysługiwałyby mu od Wykonawcy. Niemniej jednak Gmina wzywana do zapłaty nie uregulowała w terminie należności, pozostając wobec powoda w zwłoce, co skutkuje odpowiedzialnością na zasadach ogólnych wynikających z art. 480 k.c. Jako datę początkową naliczania odsetek Sąd przyjął upływ 7 dniowego terminu wskazanego w liście adwokackim wzywającym Gminę do zapłaty.

O kosztach postępowania Sąd orzekł na podstawie art. 98 k.p.c. zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik postępowania. Pozwana Gmina jako przegrywająca proces zobowiązana jest zwrócić na rzecz powoda koszty niezbędne do dochodzenia swoich praw oraz obrony. Na koszty te składają się: opłata od pozwu w wysokość 21 453,00 zł, koszty zastępstwa procesowego w wysokości 7 200 ustalone w oparciu o §6 pkt 7 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz.U. 10424 poz. 1348), opłata skarbowa od pełnomocnictwa w wysokości 17,00 zł oraz koszty postępowania zażaleniowego obejmujące opłatę od zażalenia w wysokości 4 291,00 zł a także koszty zastępstwa procesowego w wysokości 1 800,00 zł ustalone w oparciu o §13 ust 1 pkt 2 w zw. z §6 pkt 7 ww. Rozporządzenia.