Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 22 marca 2017 roku

Sąd Rejonowy dla Łodzi - Widzewa w Łodzi VIII Wydział Cywilny w składzie:

Przewodniczący S.S.R. Małgorzata Sosińska-Halbina

Protokolant sekr. sąd. Izabella Bors

po rozpoznaniu w dniu 22 marca 2017 roku w Łodzi

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W.

przeciwko B. L.

o zapłatę

1.  oddala powództwo;

2.  zasądza od powoda na rzecz pozwanej kwotę 100 zł (sto złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu;

3.  nakazuje pobrać od powoda na rzecz Skarbu Państwa Sądu Rejonowego dla Łodzi-Widzewa w Łodzi kwotę 283, 64 zł (dwieście osiemdziesiąt trzy złote sześćdziesiąt cztery grosze) tytułem zwrotu nieuiszczonych kosztów sądowych.

Sygn. akt VIII C 2707/15

UZASADNIENIE

W dniu 18 czerwca 2015 roku powód (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W., reprezentowany przez pełnomocnika będącego radcą prawnym, wytoczył przeciwko pozwanej B. L. w elektronicznym postępowaniu upominawczym powództwo o zapłatę kwoty 1.419,82 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty, a także wniósł o zasądzenie zwrotu kosztów sądowych oraz kosztów zastępstwa procesowego w kwocie 180 zł. W uzasadnieniu powód podniósł, że dochodzona pozwem wierzytelność wynika z braku zapłaty przez pozwaną kwoty z tytułu zawartej w dniu 19 grudnia 2014 roku umowy pożyczki nr (...).

(pozew k. 2-4)

W dniu 3 lipca 2015 roku Sąd Rejonowy Lublin-Zachód w Lublinie wydał w przedmiotowej sprawie postanowienie, w którym wobec stwierdzonego braku podstaw do wydania nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym, przekazał sprawę do rozpoznania tutejszemu Sądowi.

(postanowienie k. 4v.)

Na rozprawie w dniu 21 października 2015 roku pełnomocnik powoda nie stawił się. Ustanowiony przez pozwaną niezawodowy pełnomocnik wniósł o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego psychiatry na okoliczność zdolności pozwanej do zawarcia umowy stanowiącej źródło dochodzonego roszczenia. Oświadczył, że pozwana od 10 lat leczy się psychiatrycznie, twierdzi, że widzi duchy, że jest truta przez sąsiadów, że w jej domu są niszczone rzeczy.

Na rozprawie w dniu 22 marca 2017 roku, poprzedzającej ogłoszenie wyroku, stawił się wyłącznie pełnomocnik pozwanej, który wniósł o oddalenie powództwa w całości.

(protokół rozprawy k. 35-37, k. 89)

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 19 grudnia 2014 roku pozwana B. L. zawarła z (...) Spółką Akcyjną w W. umowę pożyczki gotówkowej nr (...), na mocy której, powód udzielił pozwanej pożyczki w kwocie 1.000 zł. Kwotę pożyczki
wraz z odsetkami, opłatą przygotowawczą oraz opłatą administracyjną pozwana zobowiązała się spłacić w 12 miesięcznych ratach, których wysokość i termin płatności zostały oznaczone w harmonogramie spłat.

(umowa pożyczki k. 16-22, pismo k. 23, okoliczności bezsporne)

Pozwana nie wywiązała się z przyjętego na siebie zobowiązania i nie spłacała pożyczki w terminie, na skutek czego powód trzykrotnie wezwał ją do uregulowania zadłużenia. Wobec bezskuteczności wezwań, pismem z dnia 21 maja 2015 roku powód wypowiedział pozwanej umowę pożyczki i wezwał do zapłaty zadłużenia w kwocie 1.435,10 zł.

(monit k. 24, wezwanie do zapłaty k. 25, k. 26, wypowiedzenie umowy k. 28, kserokopia książki nadawczej k. 27, k. 29, okoliczności bezsporne)

Pozwana B. L. od 10 lat leczy się psychiatrycznie, pozostając pod opieką (...) w Ł.. W 2006 roku przez blisko trzy miesiące była hospitalizowana na Oddziale P. (...) Szpitala (...) w Ł. z rozpoznaniem – zespół paranoidalny. Pozwana uważa, że widzi zmarłych oraz duchy, które ją lubią.

Pozwana ujawnia znaczne zaburzenia procesów poznawczych dotyczących planowania oraz przewidywania prawdopodobnych następstw indywidualnych i społecznych. Stwierdzone u pozwanej zaburzenia struktury myślenia i zaburzenia krytycyzmu świadczą o występowaniu u niej przewlekłej choroby psychicznej
– schizofrenii paranoidalnej, o wieloletnim przebiegu. W dacie zawierania przedmiotowej umowy pożyczki pozwana B. L. znajdowała się w stanie wyłączającym świadome albo swobodne powzięcie decyzji i wyrażenie woli.

(dowód z przesłuchania pozwanej k. 36, pisemna opinia sądowo-psychiatryczna k. 75-78, karta informacyjna leczenia szpitalnego k. 79, zaświadczenie lekarskie k. 80)

Opisany stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie znajdujących się w sprawie dokumentów, których prawidłowość i rzetelność sporządzenia nie budziła wątpliwości, nie była również kwestionowana przez strony postępowania. Podstawę ustaleń faktycznych stanowiła również opinia sądowo-psychiatryczna wydana przez biegłego psychiatrę E. G.. Wydając opinię biegły oparł
się na dokumentacji medycznej pozwanej oraz przeprowadzonym badaniu pozwanej, których zawartość oraz wyniki uwzględnił podczas opracowywania wniosków końcowych. Oceniając pisemną opinię biegłego psychiatry, Sąd nie znalazł podstaw do kwestionowania zawartych w jej treści wniosków, opinia ta była bowiem rzetelna, jasna oraz logiczna. Opinia biegłego odzwierciedla staranność i wnikliwość w badaniu zleconego zagadnienia, wyjaśnia wszystkie istotne okoliczności, podaje przyczyny, które doprowadziły do przyjętej konkluzji, a równocześnie jest poparta głęboką wiedzą i wieloletnim doświadczeniem zawodowym biegłego. Jednocześnie opinii tej nie podważają pozostałe dowody, nie była ona również kwestionowana przez strony procesu.

Sąd Rejonowy zważył, co następuje:

Powództwo nie zasługuje na uwzględnienie.

W przedmiotowej sprawie niesporne były twierdzenia faktyczne powoda o tym, że pozwana zawarła z nim umowę pożyczki gotówkowej, w ramach której pozwanej została przyznana określona w umowie kwota pieniężna, którą B. L. zobowiązała się spłacić w oznaczonych terminach spłaty. Poza sporem pozostawało ponadto, że pozwana uchybiła powyższej powinności, na skutek czego pożyczkodawca wypowiedział przedmiotową umowę.

Pełnomocnik pozwanej nie kwestionując przytoczonych wyżej okoliczności, podniósł, że w sprawie zaszły przesłanki, o których mowa w art. 82 k.c., skutkujące nieważnością umowy pożyczki stanowiącej źródło pozwu, co czyni żądanie powoda niezasadnym. Zarzut ten okazał się w ocenie Sądu w pełni zasadny. Jak wykazało bowiem przeprowadzone w sprawie postępowanie dowodowe, pozwana
od co najmniej 2006 roku cierpi na przewlekłą chorobę psychiczną – schizofrenię paranoidalną, z powodu której była hospitalizowana oraz znajduje się pod opieką poradni zdrowia psychicznego. Jak wskazał biegły psychiatra, pozwana ujawnia znaczne zaburzenia struktury myślenia i krytycyzmu, przy czym istniejące
u niej zaburzenia czynności poznawczych dotyczą planowania i przewidywania skutków wydarzeń. O czym była mowa wyżej, strona powodowa, reprezentowana przez zawodowego pełnomocnika, nie podważyła pisemnej opinii sądowo-psychiatrycznej, w konsekwencji Sąd uznał, że stanowi ona pełnowartościowy dowód, który może być podstawą czynionych w sprawie ustaleń faktycznych. Skutkiem takiej oceny było przyjęcie przez Sąd, stosownie do wydanej przez biegłego psychiatrę opinii, że w dacie zawierania przedmiotowej umowy pożyczki B. L. nie była zdolna do świadomego i swobodnego podjęcia decyzji i wyrażenia woli, co czyni złożone przez nią oświadczenie woli o związaniu się umową pożyczki z dnia 19 grudnia 2014 roku nieważnym, o czym przesądza treść art. 82 k.c. Przypomnienia wymaga przy tym, że w myśl powołanego przepisu, jakikolwiek powód skutkujący stanem wyłączającym świadome albo swobodne powzięcie decyzji i wyrażenie woli, skutkuje nieważnością oświadczenia woli. Oświadczenie złożone w tym stanie powoduje bezwzględną nieważność dokonanej czynności prawnej, co uniemożliwia stronom dochodzenie jakichkolwiek roszczeń z tytułu zawartej umowy. Jak podnosi się w judykaturze, brak świadomości charakteryzuje się brakiem rozeznania, niemożnością zrozumienia posunięć własnych lub też innych osób, niezdawaniem sobie sprawy ze znaczenia własnego postępowania, przy czym stan wyłączający świadome powzięcie decyzji i wyrażenie woli nie może być rozumiany dosłownie, nie musi więc oznaczać zupełnego zaniku świadomości (por. m.in. wyrok SN z dnia 11 grudnia 1979 roku, II CR 448/79, OSPiKA 1981/3/45; wyrok SN z dnia 7 lutego 2006 roku, IV CSK 7/05, Legalis nr 173781). Z kolei stan wyłączający swobodne powzięcie decyzji i wyrażenie woli może być rozumiany tylko jako stan, w którym możliwość wolnego wyboru jest całkowicie wyłączona. W przeciwnym wypadku niemal każde oświadczenie woli byłoby dotknięte rozważaną wadą, rzadko bowiem człowiek działa zupełnie swobodnie (por. m.in. cyt. wyrok SN z dnia 7 lutego 2006 roku). Oczywiście samo wystąpienie choroby psychicznej po stronie składającego oświadczenie woli nie przesądza automatycznie o tym, że nastąpiło ono w stanie wyłączającym świadome lub swobodne powzięcie decyzji i wyrażenie woli. Przy badaniu omawianych przesłanek oświadczenia woli istotnym jest bowiem, czy to choroba wywołała taki stan. W omawianej sprawie taki związek przyczynowo-skutkowy został wykazany ponad wszelką wątpliwość, jego istnienie, o czym była już mowa, nie było również kwestionowane przez stronę powodową.

W konsekwencji powództwo w niniejszej sprawie należało oddalić w całości.

O obowiązku zwrotu kosztów procesu Sąd orzekł zgodnie z zasadą odpowiedzialności stron za wynik sprawy, na podstawie art. 98 k.p.c.

Jej zastosowanie jest uzasadnione faktem, że powództwo było niezasadne w całości, a tym samym powód winien zwrócić pozwanej poniesione przezeń koszty procesu, na które złożyła się uiszczona przez pozwaną zaliczka na poczet wynagrodzenia biegłego w kwocie 100 zł.

Mając powyższe na uwadze Sąd zasądził od powoda na rzecz pozwanej kwotę 100 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

Na podstawie art. 113 ust. 1 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych w związku z art. 98 k.p.c. Sąd nakazał pobrać od powoda na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego dla Łodzi-Widzewa w Łodzi kwotę 283,64 zł tytułem nieuiszczonych kosztów sądowych, na które złożyło się wynagrodzenie biegłego psychiatry w zakresie, w jakim nie zostało pokryte przez wpłaconą przez pozwaną zaliczkę.