Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Ż., dnia 10 listopada 2016 r.

Sąd Rejonowy w Żaganiu III Wydział Rodzinny i Nieletnich w następującym składzie:

Przewodniczący:Prezes SR Andżelika Suwalska

Protokolant:Karolina Staszewska

po rozpoznaniu w dniu 3 listopada 2016 r. w Żaganiu

sprawy z powództwa Z. K. (1)

przeciwko Z. K. (2), R. S., M. R., B. K. (1), E. M.

o alimenty

I.  zasądza od pozwanego Z. K. (2) na rzecz powódki Z. K. (1) alimenty w kwocie po 350,00 zł ( trzysta pięćdziesiąt złotych) miesięcznie, poczynając od dnia 01.11.2016 roku , płatnej do dnia 15 – go każdego miesiąca z obowiązującymi odsetkami ustawowymi w razie opóźnienia w płatności każdej raty;

II.  zasądza od pozwanego B. K. (1) na rzecz powódki Z. K. (1) alimenty w kwocie po 300,00 zł ( trzysta złotych) miesięcznie, poczynając od dnia 01.11.2016 roku , płatnej do dnia 15 – go każdego miesiąca z obowiązującymi odsetkami ustawowymi w razie opóźnienia w płatności każdej raty;

III.  zasądza od pozwanej R. S. na rzecz powódki Z. K. (1) alimenty w kwocie po 350,00 zł ( trzysta pięćdziesiąt złotych) miesięcznie, poczynając od dnia 01.11.2016 roku , płatnej do dnia 15 – go każdego miesiąca z obowiązującymi odsetkami ustawowymi w razie opóźnienia w płatności każdej raty;

IV.  postępowanie w części dotyczącej pozwanych E. M. i M. R. umarza;

V.  nie obciąża pozwanych E. M. i M. R. kosztami procesu;

VI.  nakazuje ściągnąć od pozwanego Z. K. (2) na rzecz Skarbu Państwa kwotę 216,00 złotych tytułem kosztów procesu;

VII.  nakazuje ściągnąć od pozwanej R. S. na rzecz Skarbu Państwa kwotę 216,00 złotych tytułem kosztów procesu;

VIII.  nakazuje ściągnąć od pozwanego B. K. (1) na rzecz Skarbu Państwa kwotę 186,00 złotych tytułem kosztów procesu;

IX.  wyrokowi w pkt. I , II i III nadaje rygor natychmiastowej wykonalności.

Sygn. akt III RC.293/16

UZASADNIENIE

W dniu 7 września 2016 roku, do Sądu Rejonowego w Żaganiu wpłynął pozew Z. K. (1), reprezentowanej przez córkę B. A. przeciwko pozwanym Z. K. (2), R. S., M. R., B. K. (1) i E. M., w którym domagała się zasądzenia od pozwanych alimentów w kwocie łącznej 1.400,00 złotych miesięcznie (po 350,00 złotych od syna Z. i córki R., po 300,00 złotych od syna B. i córki M. oraz po 100,00 złotych od córki E.), płatnych do 15 dnia każdego miesiąca wraz z ustawowymi odsetkami w przypadku opóźnienia w płatności którejkolwiek z rat, począwszy od września 2016 roku.

W uzasadnieniu pozwu, pełnomocnik powódki podała, że powódka jest matką pozwanych, obecnie ma 86 lat i wymaga pomocy innych osób w codziennym funkcjonowaniu, albowiem nie porusza się samodzielnie, nie wychodzi z domu. Dotychczas codziennie do powódki przychodzi opiekunka, która spędza z nią 2 godziny i podaje powódce kolację oraz lekarstwa, kąpie powódkę i przygotowuje do snu. Wynagrodzenie opiekunki wynosi 500,00 złotych miesięcznie i na to wynagrodzenie składają się po 100,00 złotych miesięcznie dzieci powódki za wyjątkiem Z. K. (2). Jednakże, to pełnomocnik powódki oraz córka E. M. zajmują się powódką od ponad dwóch lat we wszystkie dni powszednie, weekendy i święta, przychodząc do matki, na zmianę, dwa – trzy razy dziennie, dotrzymując jej towarzystwa, ale przede wszystkim sprzątają w mieszkaniu, piorą, przygotowują posiłki, zajmują się leczeniem powódki i jej higieną osobistą. Obecnie, stan zdrowia opiekujących się powódką córek pogorszył się. B. A. posiada schorzenie kręgosłupa, a E. M. ma problemy z kolanem i czeka na zabieg chirurgiczny. Po tym zabiegu zostanie ona wyłączona z możliwości sprawowania opieki nad powódką i wszystkie obowiązki będzie musiała przejąć pełnomocnik powódki, która również nie powinna obciążać i nadwyrężać kręgosłupa. W opiece nad powódkę w/w pomaga również siostra M. R., która przyjeżdża do powódki co najmniej dwa razy w miesiącu na weekend oraz żona pozwanego B. H. K.. Żadne z dzieci powódki nie jest jednak w stanie zapewnić powódki całodobowej opieki osobiście, dlatego koniecznym jest zatrudnienie drugiej opiekunki. Dochody uzyskiwane przez powódkę – emerytura w wysokości 1.050,00 złotych miesięcznie netto – nie pozwalają na opłacenie wynagrodzenia opiekunek. Powódka ponosi również wydatki związane z opłatami za mieszkanie, wyżywieniem, opieką lekarską i zakupem lekarstw, zakupem środków higienicznych i kosmetycznych. Z kolei, pozwani nie mają na swoim utrzymaniu żadnych osób, posiadają stałe dochody i dlatego bez uszczerbku dla własnego budżetu mogą partycypować w kosztach związanych z zatrudnieniem opiekunek dla powódki.

Pozwany B. K. (1), w odpowiedzi na pozew z dnia 3 października 2016 roku (k.19-20), wniósł o oddalenie powództwa w całości.

W uzasadnieniu odpowiedzi na pozew pozwany podał, że dokłada się w kwocie 100,00 złotych miesięcznie do kosztów zatrudnienia opiekunki, a wydatki wykazane przez pełnomocnika powódki są zawyżone. Ponadto, pozwany podniósł, że powódka około 25 lat temu zrzekła się prawa własności swojego domu na rzecz córki E. M. w zamian za dożywotnią opiekę. Po pewnym czasie powódka wprowadziła się do mieszkania w Ż. przy ulicy (...), które następnie darowała wnuczce K. R., a która to wnuczka nie ponosi żadnych opłat związanych z utrzymaniem tego mieszkania i nie opiekuje się powódką. Natomiast, pełnomocnik powódki przez pewien okres pobierała świadczenie pielęgnacyjne z tytułu sprawowania opieki nad powódką, ale z niego zrezygnowała. Ponadto, pozwany podał, że od wielu lat pracuje w Zakładzie Pracy (...) w Ż. i często wyjeżdża w delegacje. Zarobki pozwanego wynoszą 2.245,00 złotych netto miesięcznie. Poza tym, jest on rencistą. Pozwany wraz z małżonką zamieszkują w domu jednorodzinnym, który jest własnością żony. Średnie miesięczne wydatki związane z utrzymaniem domu wynoszą około 850,00 złotych miesięcznie. Pozwany wraz z żoną posiada dwa samochody osobowe i na paliwo wydaje około 300,00 złotych miesięcznie.

Pozwana R. S. w odpowiedzi na pozew, z dnia 3 października 2016 roku (k.29-30) wniosła o oddalenie powództwa w całości.

W uzasadnieniu odpowiedzi na pozew, pozwana podała, że jest obecnie zatrudniona na ½ etatu i z tego tytułu otrzymuje wynagrodzenie w kwocie 925,00 złotych brutto miesięcznie. Poza tym, choruje na chorobę wieńcową i jej koszty leczenia wynoszą około 50,00 złotych miesięcznie. Pozwana ponosi również koszty utrzymania domu i dokłada się 100,00 złotych miesięcznie do wynagrodzenia opiekunki. Pozwana R. S. stwierdziła również, że nie jest w stanie opiekować się mamą osobiście z uwagi na znaczną odległość od swojego miejsca zamieszkania. Pozwana powołała się również na to, że mama darowała nieruchomość córce E. M..

Na rozprawie, w dniu 11 października 2016 roku, pozwany Z. K. (2) wniósł również o oddalenie powództwa w całości i podał, że pozostaje na utrzymaniu żony oraz dorabia około 1.000,00 – 1.500,00 złotych rocznie (k.40v, k.42-42v).

Pozwana M. R., na rozprawie, w dniu 11 października 2016 roku, uznała powództwo w całości i wyraziła zgodę na zawarcie ugody.

Pozwana E. M., na rozprawie, w dniu 11 października 2016 roku, uznała powództwo w całości i również wyraziła zgodę na zawarcie ugody.

W związku z powyższymi oświadczeniami pozwanych, pełnomocnik powódki i pozwane M. R. i E. M. zawarły ugodę w dniu 11 października 2016 roku (k.41).

Na rozprawie, w dniu 3 listopada 2016 roku, pozwany B. K. (2) uznał powództwo do kwoty 200,00 – 250,00 złotych miesięcznie, a pozwana R. S. do kwoty 200,00 złotych miesięcznie (k.61v-62).

Sąd ustalił następujący stan faktyczny sprawy:

Powódka Z. K. (1) ma 86 lat. Obecnie zamieszkuje w Ż. przy ulicy (...). Utrzymuje się z emerytury w kwocie 1.052,20 złotych. Powódka była wcześniej hospitalizowana i rozpoznano u niej miażdżycę tętnic, przemijające niedokrwienie mózgu, przewlekłą niewydolność serca, niedosłuch, drożdżycę skóry oraz zaburzenia poznawcze. Powódka wymaga stałej opieki lekarza rodzinnego i leczenia farmakologicznego. Korzysta również z prywatnych wizyt laryngologa (100,00 – 150,00 złotych). Koszty leczenia wynoszą około 60,00 złotych miesięcznie. Ponadto, powódka ponosi koszty utrzymania mieszkania – czynsz 296,00 złotych miesięcznie, opłaty za gaz – 30,72 złote co dwa miesiące, energia elektryczna – 30,00 złotych miesięcznie, abonament telewizyjny – 17,00 złotych miesięcznie. Dodatkowo, powódka około 200,00 złotych miesięcznie przeznacza na zakup środków higienicznych, pampersów i pieluchomajtek, kosmetyków do ciała oraz 50,00 złotych na zakup artykułów chemicznych, w tym do prania i sprzątania.

Dowód:

- karta informacyjna leczenia szpitalnego powódki (k.5),

- przekaz pocztowy z dnia 1.09.2016 roku (k.6),

- faktura VAT z dnia 06.09.2016 roku (k.7),

- rachunki (k.8).

Powódka Z. K. (1), z uwagi na swój wiek i stwierdzone u niej schorzenia, jest osobą niesamodzielną. Ma problemy z poruszaniem się, nie chodzi i obecnie nie opuszcza miejsca zamieszkania. Wymaga stałej pomocy drugiej osoby w prostych, codziennych czynnościach, takich jak kąpiel, przygotowanie posiłków, podanie leków, wymiana pampersa, położenie się do łóżka. W tej chwili, do powódki pięć dni w tygodniu, w godzinach wieczornych, przychodzi opiekunka, która spędza z nią dwie godziny i przygotowuje powódkę do snu. Opiekunka otrzymuje wynagrodzenie w kwocie 500,00 złotych miesięcznie, a na wynagrodzenie to składają się dzieci powódki B. A., E. M., M. R., R. S. i B. K. (1). W weekendy oraz w pozostałe dni opiekę nad powódką sprawują osobiście córki B. A. i E. M., a dwa weekendy w miesiącu również córka M. R.. Syn Z. K. (2) nie dokłada się do kosztów opiekunki, a nadto, nie widział matki od kilku lat.

okoliczności bezsporne

Córka powódki B. A. posiada schorzenie kręgosłupa – wielopoziomowe zmiany zwyrodnieniowe i dyskopatyczne oraz zwyrodnieniowe zmiany odcinka szyjnego, wypuklinę C4, C5 i C6, osteofitozę trzonów kręgów piersiowych, zwyrodnienia wielostawowe, koślawość paluchów, ostrogi podeszwowe i jest po operacji kręgosłupa.

Z kolei, córka E. M. ma założone endoprotezy obu stawów biodrowych, a jedna ze śrub mocujących lewą panewkę położona jest poza zarysem panewki, co powoduje problemy z poruszaniem się, dolegliwy ból, zmęczenie i bóle kręgosłupa. W tej chwili oczekuje ona na zabieg chirurgiczny, po którym nie będzie w stanie zajmować się chorą matką.

Dowód:

- wyniki badań i dokumentacja lekarska (k.9-17).

Pozwany B. K. (1) ma 59 lat. Obecnie jest zatrudniony na umowę o pracę na czas określony w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku ślusarz – spawacz – kierowca – monter w (...) w Ż.. Wynagrodzenie pozwanego wynosi średnio 2.245,00 złotych netto miesięcznie. Ponadto, pozwany ma orzeczenie o niepełnosprawności ze względu na usuniętą nerkę, zmiany zwyrodnieniowe kręgosłupa szyjnego i lędźwiowego.

Pozwany pozostaje w związku małżeńskim z H. K., która jest zatrudniona na stanowisku starszy inspektor w Zakładzie Gospodarki Mieszkaniowej w Ż. na czas nieokreślony i zarabia netto 1.976,52 złote miesięcznie.

Małżeństwo zamieszkuje w domu jednorodzinnym w Ż. na ulicy (...), który należy do żony pozwanego. Koszty utrzymania nieruchomości i rachunki za media wynoszą pozwanego i jego żonę około 850,00 złotych miesięcznie. Poza tym, pozwany i jego żona posiadają dwa samochody osobowe marki R. (...), rocznik 2011 i V. (...), rocznik 2003. Miesięczne koszty zakupu paliwa wynoszą pozwanego około 300,00 złotych.

Wspólnie z pozwanym i jego żoną zamieszkuje pełnoletni syn P. K., który osiąga wynagrodzenie z tytułu zatrudnienia w wysokości 1.286,86 złotych netto miesięcznie i dokłada się do kosztów utrzymania rodzicom.

Pozwany nie posiada jakichkolwiek zobowiązań finansowych.

Dowód:

- zaświadczenie o zarobkach pozwanego (k.21),

- rachunki pozwanego (k.22-28),

- zaświadczenie o zarobkach żony pozwanego(k.60),

- zaświadczenie o zarobkach syna pozwanego (k.59),

- zeznania pozwanego B. K. (1) (k.62).

Pozwana R. S. ma 54 lata. Pozwana zamieszkuje w L.. Obecnie jest zatrudniona na ½ etatu w Przedsiębiorstwie Produkcyjno-Handlowo-Usługowym (...) na stanowisku pracownika wykończenia produkcji. Z zaświadczenie o zarobkach wynika, że zarabia ona 716,34 złote netto miesięcznie. Umowa o pracę została zawarta z pozwaną do końca 2018 roku. Pozwana pozostaje w związku małżeńskim, mąż pozwanej od trzech lat otrzymuje rentę w wysokości 1.265,42 złote netto miesięcznie. Rodzina pozwanej zamieszkuje w domu dwurodzinnym należącym do męża pozwanej, który to dom odziedziczył po ojcu. Pozwana wspólnie z mężem i córką (28 lat) oraz małoletnią wnuczką zajmuje piętro domu, a na parterze zamieszkuje siostra męża pozwanej. Deklarowane przez pozwaną koszty utrzymania mieszkania to opłaty za energię elektryczną (100,00 złotych miesięcznie), gaz (50,00 złotych miesięcznie), wywóz nieczystości stałych (52,00 złote), abonament TV (50,00 złotych miesięcznie), abonament telefoniczny (25,00 złotych miesięcznie), podatek od nieruchomości (38,00 złotych za kwartał).

Córka pozwanej odbywa trzymiesięczny staż i otrzymuje stypendium w wysokości 997,40 złotych brutto miesięcznie oraz na dziecko ma przyznane zasiłki rodzinne (89,00 złotych miesięcznie) i dla samotnej matki (185,00 złotych miesięcznie). Pozwana choruje na miażdżycę i jest pod kontrolą lekarza kardiologa, ponosi również koszty leczenia w kwocie 50,00 złotych miesięcznie.

Pozwana nie posiada jakichkolwiek zobowiązań finansowych.

Dowód:

- zaświadczenie o zarobkach z dnia 3.10.2016 roku (k.31),

- faktury VAT (k.46-47),

- decyzja ZUS z dnia 28.04.2015 roku (k.48-49),

- decyzja Starosty (...) z dnia 02.09.2016 roku (k.53),

- decyzja Burmistrza Leśnej z dnia 16.10.2015 roku (k.54-55),

- zeznania pozwanej R. S. (k.61v).

Pozwany Z. K. (2) ma 57 lat i zamieszkuje w Ł.. Z zawodu jest tokarzem, ale pracował również w sklepie jako sprzedawca. Obecnie pozwany nie pracuje, nie jest również zarejestrowany jako osoba bezrobotna w Powiatowym Urzędzie Pracy. Pozwany pozostaje w związku małżeńskim. Żona pozwanego E. K. wykonuje prace na umowę – zlecenie i za 2016 roku deklaruje dochód łączny w kwocie 869,28 złotych brutto. Ponadto, pracuje jako opiekunka w Niemczech. Małżeństwo zamieszkuje w mieszkaniu własnościowym, które zostało zakupione przez nich dwa lata temu. Czynsz za mieszkanie wynosi 163,10 złotych miesięcznie plus rachunki za gaz i energię elektryczną.

Pozwany nie ma żadnych osób na utrzymaniu i nie stwierdzono u niego przeciwwskazań do podjęcia pracy zarobkowej. Pozwany nie kontaktuje się z powódką od kilku lat.

Dowód:

- zaświadczenie o dochodach z dnia 30.09.2016 roku (k.51),

- zaświadczenie SM w Ł. z dnia 13.06.2016 roku (k.50),

- zeznania pozwanego Z. K. (2) (k.62).

Powódka Z. K. (1) zamieszkuje obecnie w mieszkaniu, które należy do jej wnuczki K. R., a które to mieszkanie darowała jej około 10 lat temu. Wcześniej wnuczka spłaciła zobowiązania finansowe powódki i pokryła wszystkie opłaty związane z zawarciem umowy sprzedaży tego mieszkania. Powódka w tym mieszkaniu zamieszkuje na zasadzie użyczenia. Wcześniej, po śmierci ojca, pozwani zrzekli się swojego udziału w spadku po nim na rzecz siostry E. M., a następnie powódka Z. K. (1), umową darowizny, z dnia 8 lipca 1991 roku, przeniosła własność swojego udziału w nieruchomości położonej w Ż. przy ulicy (...) na rzecz córki E. M..

Obie nieruchomości nie są obciążone hipoteką ani innymi prawami, roszczeniami czy ograniczeniami, w tym prawem dożywocia na rzecz powódki.

okoliczności bezsporne

Sąd Rejonowy zważył, co następuje:

Z uwagi na to, że pozwane E. M. i M. R., w dniu 11 października 2016 roku, zawarły ugodę z powódką Z. K. (1), reprezentowaną przez pełnomocnika B. A., zobowiązując się odpowiednio do łożenia na rzecz powódki alimentów w kwotach po 100,00 złotych i po 300,00 złotych miesięcznie, płatnych do 15 dnia każdego miesiąca wraz z odsetkami ustawowymi w razie opóźnienia w płatności którejkolwiek z rat, poczynając od dnia 1 września 2016 roku, Sąd, na podstawie art.355§1 kpc, umorzył postępowanie w części dotyczącej obu pozwanych, stąd orzeczono jak w punkcie IV wyroku.

Powództwo co do pozostałych pozwanych B. K. (1), R. S. i Z. K. (2), jako zasadne, należało uwzględnić w całości.

W przedmiotowej sprawie bezspornym jest, że powódka Z. K. (1) ma 86 lat, utrzymuje się z emerytury w kwocie 1.050,00 złotych miesięcznie i cierpi na miażdżycę tętnic, przemijające niedokrwienie mózgu, przewlekłą niewydolność serca, niedosłuch, drożdżycę skóry oraz zaburzenia poznawcze. Powódka wymaga stałej opieki lekarza rodzinnego i leczenia farmakologicznego. Korzysta również z prywatnych wizyt laryngologa (100,00 – 150,00 złotych). Koszty leczenia wynoszą około 60,00 złotych miesięcznie. Ponadto, powódka ponosi koszty utrzymania mieszkania – czynsz 296,00 złotych miesięcznie, opłaty za gaz – 30,72 złote co dwa miesiące, energia elektryczna – 30,00 złotych miesięcznie, abonament telewizyjny – 17,00 złotych miesięcznie. Dodatkowo, powódka około 200,00 złotych miesięcznie przeznacza na zakup środków higienicznych, pampersów i pieluchomajtek, kosmetyków do ciała oraz 50,00 złotych na zakup artykułów chemicznych, w tym do prania i sprzątania. Koszty utrzymania przedstawione przez pełnomocnika powódki nie można w żaden sposób uznać za zawyżone, jak sugerował pozwany B. K. (1). Znaczna część stałych wydatków powódki to udokumentowane rachunkami opłaty za mieszkanie i media, czy też koszty leczenia (faktura VAT). Pozostałe zaś kwoty na zakup wyżywienia i środków higienicznych oraz kosmetyków, przy uwzględnieniu trybu życia powódki, braku poruszania się i samodzielnego załatwiania potrzeb fizjologicznych, nie budzą żadnych wątpliwości Sądu, zważywszy na fakt, że produkty typu pieluchomajtki, czy pampersy dla osób dorosłych są drogie.

Powódka Z. K. (1), z uwagi na swój wiek i stwierdzone u niej schorzenia, jest osobą niesamodzielną. Ma problemy z poruszaniem się, nie chodzi i obecnie nie opuszcza miejsca zamieszkania. Wymaga stałej pomocy drugiej osoby w prostych, codziennych czynnościach, takich jak kąpiel, przygotowanie posiłków, podanie leków, wymiana pampersa, położenie się do łóżka. W tej chwili, do powódki pięć dni w tygodniu, w godzinach wieczornych, przychodzi opiekunka, która spędza z nią dwie godziny i przygotowuje powódkę do snu. Opiekunka otrzymuje wynagrodzenie w kwocie 500,00 złotych miesięcznie, a na wynagrodzenie to składają się dzieci powódki B. A., E. M., M. R., R. S. i B. K. (1). A zatem, swoimi dotychczasowymi działaniami, pozwani przyznali, że dochody, które posiada ich matka są niewystarczające na pokrywanie z nich wynagrodzenia dochodzącej opiekunki w wysokości 500,00 złotych miesięcznie, tym samym, logicznym jest, że nie ma ona możliwości, aby z własnej emerytury sfinansować zatrudnienie drugiej opiekunki.

Bezspornym jest również to, że w weekendy oraz w pozostałe dni opiekę nad powódką sprawują osobiście córki B. A. i E. M., a dwa weekendy w miesiącu również córka M. R.. Pozwana R. S. nie opiekuje się osobiście powódką i nie widzi takiej możliwości. Z kolei, pozwany Z. K. (2) nie dokłada się do kosztów opiekunki, a nadto, nie widział matki od kilku lat. Powyższe okoliczności potwierdzili w swoich wyjaśnieniach sami pozwani, którzy wręcz wprost przyznali, że powódka wymaga opieki ze strony innych osób, a także że nie mogą tej opieki wykonywać osobiście, bądź ze względu na zamieszkiwanie w innej miejscowości bądź pracę zarobkową. Z drugiej jednak strony nie widzą konieczności partycypowania w kosztach zatrudnienia kolejnej opiekunki, wychodząc z założenia, że opiekę nad matką winna sprawować pozwana E. M. i wnuczka K. R., które otrzymały od powódki, w drodze darowizny, nieruchomości. Wiadomym jest jednak, że pozwani sami zrzekli się udziałów w spadku po zmarłym ojcu na rzecz siostry E.. W umowie darowizny nie zostały zastrzeżone jakiekolwiek obowiązki w/w względem powódki, w tym umowa dożywocia. Umowa powyższa została zawarta w 1991 roku, a pozwana E. M. wraz z siostrą B. A. zajmowały się powódką na zmianę i stan taki ma miejsce już od kilku lat, można więc przyjąć, że przez długi okres czasu obdarowana, na zasadach współżycia społecznego, wywiązywała się ze swoich obowiązków wobec matki i miała poczucie konieczności zapewnienia jej odpowiedniej opieki. Dopiero teraz siostry zwróciły się o pomoc do swojego rodzeństwa, albowiem z uwagi na wiek i własne schorzenia, nie są w stanie samodzielnie tej opieki wykonywać. Jeśli chodzi zaś, o drugą obdarowaną, to nie można pominąć tego, że powódka nadal zamieszkuje w darowanym mieszkaniu i nie ponosi z tego tytułu żadnych kosztów na rzecz właścicielki, poza tym, matka obdarowanej – pozwana M. R. nie tylko osobiście dwa weekendy w miesiącu zajmuje się powódką, to również dobrowolnie wyraziła zgodę na alimenty w kwocie 300,00 złotych miesięcznie tytułem jej udziału w wynagrodzeniu opiekunki.

Wątpliwości Sądu nie budzi również dochodzona pozwem kwota – 1.400,00 złotych, co jak wynika z wyjaśnień pełnomocnika powódki, stanowi równowartość wynagrodzeń dwóch opiekunek – po 700,00 złotych na rzecz każdej. Pełnomocnik powódki wyliczyła, że każde z rodzeństwa winno zajmować się matką 35 godzin w miesiącu. Niektórzy z pozwanych zajmują się powódką osobiście i wtedy ich wkład finansowy jest niższy, a zatem, godziny osobistej opieki nad matką zostają im odliczone. Za pozostałe należy zapłacić opiekunce – 10,00 złotych za godzinę, co daje 140 godzin po 10,00 złotych, czyli 1.400,00 złotych miesięcznie. W ocenie Sądu przyjęta przez pełnomocnika powódki zasada, że każde z rodzeństwa powinno poświęcić powódce tyle samo swojego czasu jest prawidłowa, albowiem wszyscy pozwani nie mają innych osób na utrzymaniu, w tym małoletnich dzieci. Wiadomym jest, że ci którzy pracują zawodowo lub zamieszkują poza Ż. nie są w stanie sprawować osobistej opieki w takim samym rozmiarze, jak osoby zamieszkujące w Ż.. To jednak nie zwalnia ich z obowiązku partycypowania w kosztach zapewnienia powódce należytej opieki. Biorąc pod uwagę to, że pozwani Z. K. (2) i R. S. w ogóle nie zajmują się matką, bardzo rzadko się z nią widują, a pozwany Z. K. (2) wręcz stwierdził, że nie widział matki od kilku lat, nie jest zainteresowany jej sytuacją, winni oni opłacić koszty opiekunki w udziałach na nich przypadających w 100%, czyli po 350,00 złotych miesięcznie. Co wymagałoby podkreślenia, nawet przyjeżdżając na rozprawę w niniejszej sprawie, żadne z pozwanych nie zatrzymało się u matki, zwalniając chociażby na jeden dzień siostry z opieki nad matką, ale nawet nie odwiedziło jej, zatrzymując się u brata B. K. (1). Pozwany Z. K. (2) stwierdził wręcz, że gdyby powódka nie darowała swojego mieszkania, to można je byłoby sprzedać, a uzyskane z tego tytułu środki mogłyby zostać przeznaczone na pokrycie kosztów „domu starców”.

Pozostali pozwani, czyli M. R. i B. K. (1) powinni dołożyć się do koszów opiekunki w kwotach po 300,00 złotych miesięcznie. Pozwana M. R. zajmuje się mamą osobiście przez dwa weekendy w miesiącu, a ze strony pozwanego pomocy udziela żona H. K.. Z kolei, pozwana E. M., która w znacznym rozmiarze sprawuje opiekę nad matką osobiście, winna dopłacić jedynie 100,00 złotych.

Zdaniem Sądu, pozwani B. K. (1), Z. K. (2) i R. S. są w stanie łożyć na rzecz powódki Z. K. (1) alimenty w żądanej wysokości.

Zgodnie z treścią art.128 kro, obowiązek dostarczania środków utrzymania, a w miarę potrzeby także środków wychowania (obowiązek alimentacyjny) obciąża krewnych w linii prostej oraz rodzeństwo.

Obowiązek alimentacyjny obciąża zstępnych przed wstępnymi, a wstępnych przed rodzeństwem; jeżeli jest kilku zstępnych lub wstępnych - obciąża bliższych stopniem przed dalszymi. Krewnych w tym samym stopniu obciąża obowiązek alimentacyjny w częściach odpowiadających ich możliwościom zarobkowym i majątkowym (art.129 kro).

Realia społeczne i ekonomiczne nakazują nadać niektórym więziom moralnym wymiar prawnego obowiązku, który nie powinien być przerzucany na całe społeczeństwo. Więzi moralne, które uzasadniają obowiązek pomocy drugiemu człowiekowi, są najsilniejsze między osobami spokrewnionymi w linii prostej. Prawo odzwierciedla zatem z jednej strony obowiązek moralny ochrony dobra swojego potomstwa przez rodziców, a szerzej przez wstępnych, a z drugiej strony założenie, zgodnie z którym skoro rodzice utrzymywali dziecko w przeszłości, to gdy stało się ono dorosłe, powinno zapewnić, na zasadzie wzajemności, środki utrzymania potrzebującym rodzicom.

Świadczenie, które stanowi przedmiot obowiązku alimentacyjnego, może polegać na dostarczaniu środków utrzymania, a w miarę potrzeby środków wychowania (art. 128 kro). W przedmiotowej sprawie wątpliwości nie budzi to, że powódka domaga się środków utrzymania. Przez środki utrzymania należy rozumieć środki przeznaczone na wyżywienie, odzież, mieszkanie, leczenie (zob. wyrok SN z 6 maja 1967 r., III CR 422/66, L..pl nr (...), zgodnie z którym obowiązek alimentacyjny może polegać również na dostarczeniu osobie znajdującej się w niedostatku mieszkania, opieki lekarskiej i domowej). Według wyroku SN z 13 grudnia 2000 r. (III CKN 1412/2000, L..pl nr (...)) wykonanie obowiązku alimentacyjnego względem innego uprawnionego niż dziecko, które nie jest w stanie utrzymać się samodzielnie, może przybrać postać osobistych starań tylko wyjątkowo, w drodze analogicznego zastosowania art.135§2 kro. Nie może to nastąpić, gdy stoją temu na przeszkodzie stosunki istniejące między stronami, skoro nie ma możliwości wymuszenia na pozwanym zamieszkania razem ze swoją matką i zapewnienia jej pielęgnacji w chorobie.

A zatem, skoro pozwani B. K. (1), Z. K. (2) i R. S. nie widzą możliwości wykonania swojego obowiązku alimentacyjnego wobec powódki – matki w drodze osobistych starań, winni ten obowiązek wypełniać w formie świadczenia pieniężnego.

W myśl art.133§2 kro, uprawnionym do świadczeń alimentacyjnych jest tylko ten, kto pozostaje w niedostatku. Ustawa nie definiuje pojęcia „niedostatek". Uczynił to natomiast Sąd Najwyższy w uchwale pełnego składu z 16 grudnia 1987 r. (III CZP 91/86, LexisNexis nr (...), OSNCP 1988/4 poz. 42) w zakresie wykładni prawa i praktyki sądowej w sprawach o alimenty. W pkt III tej uchwały wskazano, że „za znajdujące się w niedostatku należy zatem uważać osoby, które nie mogą własnymi siłami zaspokoić usprawiedliwionych potrzeb, nie posiadają własnych środków w postaci wynagrodzenia za pracę, emerytury czy renty ani też dochodów z własnego majątku." Stan niedostatku zachodzi wtedy, gdy uprawniony nie ma żadnych albo wystarczających możliwości zarobkowych i majątkowych, a w rezultacie nie ma w ogóle lub nie ma dostatecznych środków do życia. Zgodnie z wyrokiem SN z dnia 5 maja 1998 roku (I CKN 95/98, LEX nr 1223697), przepis art.133§2 k.r.o. posługując się pojęciem niedostatku nie określa, co należy rozumieć pod pojęciem niedostatku. Pewną wskazówkę interpretacyjną w tym zakresie zawiera art.135§1 k.r.o. Z jego brzmienia można wnosić, iż niedostatek występuje wtedy, gdy uprawniony nie może w pełni własnymi siłami, z własnych środków, zaspokoić swych usprawiedliwionych potrzeb. Potrzeby te to potrzeby tak materialne jak i niematerialne, przy czym potrzeby każdego człowieka kształtują się inaczej. Obydwa te rodzaje potrzeb są ze sobą sprzężone i tylko ich łączne zaspokojenie zapewnia godziwą egzystencję. W takim kontekście można mówić o zaspokojeniu potrzeb usprawiedliwionych, które każdy uprawniony powinien mieć zapewnione. Są one uzależnione od indywidualnych cech uprawnionego, tj. od wieku, stanu zdrowia, zawodu, pozycji społecznej i dotychczasowej stopy życiowej.

Mając na uwadze powyższe, wątpliwości nie może budzić to, że powódka Z. K. (1) pozostaje obecnie w niedostatku i nie jest w stanie samodzielnie zaspokoić swoich usprawiedliwionych potrzeb w zakresie codziennej egzystencji. Zapewnienie powódce pobytu w placówkach całodobowej opieki typu dom pomocy społecznej również wiązałby się z koniecznością sfinansowania jej pobytu, a koszty te, co Sądowi wiadomo z urzędu, są o wiele wyższe niż kwota dochodzona pozwem.

Zgodnie zaś, z treścią art.129§2 kro w związku z art.135§1 kro, zakres świadczeń alimentacyjnych zależy od usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego oraz od zarobkowych i majątkowych możliwości zobowiązanego. Usprawiedliwione potrzeby uprawnionego – powódki nie budzą wątpliwości, przyznają to również sami pozwani, są to koszty zapewnienia jej właściwej opieki. Wynika to również z orzecznictwa sądów i tak np. „koszty opieki nad dzieckiem sprawowanej przez inne osoby niż rodzice są elementem kosztów jego utrzymania. Według orzeczenia Sądu Najwyższego z 18 września 1951 r. (C. 204/51, LexisNexis nr (...), OSN 1952, nr III, poz. 71) okoliczność, że dziecko stron ze względu na stan swego zdrowia potrzebuje szczególnej pieczy, oznacza zwiększenie jego potrzeb, które wymagają pokrycia przez rodziców”. Powyższa zasada znajduje odpowiednie zastosowanie do kosztów opieki nad rodzicem.

W większości przypadków dla ustalenia zakresu obowiązku alimentacyjnego nie ma potrzeby ustalania możliwości majątkowych i zarobkowych zobowiązanego; wystarczy poprzestać na zbadaniu jego dochodu - będzie on bowiem równoznaczny z możliwościami zarobkowymi zobowiązanego. Może być tak w szczególności wtedy, gdy zobowiązany pozostaje w stabilnym, pełnoetatowym zatrudnieniu na podstawie stosunku pracy. Ustalenie dochodu może nastąpić na podstawie deklaracji podatkowych w oparciu o wykazane tam dochody netto. Jeśli dochody zobowiązanego nie będą równoznaczne z jego możliwościami zarobkowymi, sąd może przypisać mu dochód, jaki zobowiązany powinien osiągać, wykorzystując swoje możliwości.

W przypadku pozwanego B. K. (1) możliwości zarobkowe, zgodnie z cytowaną powyżej zasadą, można określić za pomocą uzyskiwanych dochodów z pracy zarobkowej. Pozwany przedstawił stosowne zaświadczenia o zarobkach swoich, małżonki i pełnoletniego syna, z którym wspólnie prowadzi gospodarstwo domowe. Z zaświadczeń tych jednoznacznie wynika, że pozwany ma stały dochód miesięczny na poziomie 2.245,00 złotych netto, żona zarabia około 2.000,00 złotych netto miesięcznie, a syn około 1.300,00 złotych miesięcznie netto. Koszty utrzymania nieruchomości wynoszą około 850,00 złotych miesięcznie i zakup paliwa do dwóch samochodów osobowych około 300,00 złotych miesięcznie, a więc tyle, ile dochodzi od pozwanego powódka. Pozwany ostatecznie uznał powództwo do kwoty 200,00 – 250,00 złotych miesięcznie. Wielokrotnie jednak podczas trwania postępowania podawał, że stać go na alimenty w dochodzonej wysokości, a jedynie nie zgadza się na ich płacenie ze względu na to, że matka darowała nieruchomość siostrze E.. Sytuacja materialna i zawodowa pozwanego jest stabilna. Deklaracje pozwanego jedynie potwierdzają to, że jest on w stanie bez uszczerbku dla utrzymania własnego i swojej rodziny łożyć na rzecz matki alimenty w kwocie po 300,00 złotych miesięcznie.

Z kolei, pozwana R. S. uznała powództwo do kwoty 200,00 złotych miesięcznie. Jest ona obecnie zatrudniona na ½ etatu w Przedsiębiorstwie Produkcyjno – Handlowo – Usługowym (...) na stanowisku pracownika wykończenia produkcji. Z zaświadczenie o zarobkach wynika, że zarabia ona 716,34 złote netto miesięcznie. Umowa o pracę została zawarta z pozwaną do końca 2018 roku. Pozwana pozostaje w związku małżeńskim, mąż pozwanej od trzech lat otrzymuje rentę w wysokości 1.265,42 złote netto miesięcznie. Rodzina pozwanej zamieszkuje w domu dwurodzinnym należącym do męża pozwanej, który to dom odziedziczył po ojcu. Pozwana wspólnie z mężem i córką (28 lat) oraz małoletnią wnuczką zajmuje piętro domu, a na parterze zamieszkuje siostra męża pozwanej. Deklarowane przez pozwaną koszty utrzymania mieszkania to opłaty za energię elektryczną (100,00 złotych miesięcznie), gaz (50,00 złotych miesięcznie), wywóz nieczystości stałych (52,00 złote), abonament TV (50,00 złotych miesięcznie), abonament telefoniczny (25,00 złotych miesięcznie), podatek od nieruchomości (38,00 złotych za kwartał). Córka pozwanej odbywa trzymiesięczny staż i otrzymuje stypendium w wysokości 997,40 złotych brutto miesięcznie oraz na dziecko ma przyznane zasiłki rodzinne (89,00 złotych miesięcznie) i dla samotnej matki (185,00 złotych miesięcznie). Pozwana choruje na miażdżycę i jest pod kontrolą lekarza kardiologa, ponosi również koszty leczenia w kwocie 50,00 złotych miesięcznie. Pozwana nie posiada jakichkolwiek zobowiązań finansowych. Wyjaśnienia pozwanej zakwestionowała pełnomocnik powódki B. A., która zarzuciła pozwanej podawanie nieprawdy, albowiem z informacji pozyskanych od samej pozwanej wie, że ta pracuje jednak w pełnym wymiarze czasu pracy, ale bez umowy, jak również, że mąż pozwanej dorabia do renty. Pozwana nie sprzeciwiła się, na rozprawie w dniu 3 listopada 2016 roku, podnoszonym przez pełnomocnika powódki zarzutom i ich nie zakwestionowała. Mając jednak na uwadze stanowisko prezentowane przez pozwaną, można przyjąć, że posiada ona możliwości zarobkowe wyższe niż deklaruje zaświadczeniem, a stwierdzone u niej schorzenia nie uniemożliwiają jej podjęcie dodatkowej pracy i uzyskania dochodów na pokrycie raty alimentacyjnej, tym bardziej, że dotychczas pozwana przekazuje już 100,00 złotych na rzecz powódki, a zadeklarowała kwotę 200,00 złotych. W ocenie Sądu, pozwana R. S., z uwagi na to, że odmówiła ona osobistej pieczy nad matką, a także biorąc pod uwagę jej możliwości zarobkowe, jest w stanie łożyć tytułem alimentów kwoty po 350,00 złotych miesięcznie.

Pozwany Z. K. (2) ma 57 lat i zamieszkuje w Ł.. Z zawodu jest tokarzem, ale pracował również w sklepie jako sprzedawca. Obecnie pozwany nie pracuje, nie jest również zarejestrowany jako osoba bezrobotna w Powiatowym Urzędzie Pracy. Pozwany pozostaje w związku małżeńskim. Żona pozwanego E. K. wykonuje prace na umowę – zlecenie i za 2016 roku deklaruje dochód łączny w kwocie 869,28 złotych brutto. Ponadto, pracuje jako opiekunka w Niemczech. Małżeństwo zamieszkuje w mieszkaniu własnościowym, które zostało zakupione przez nich dwa lata temu. Czynsz za mieszkanie wynosi 163,10 złotych miesięcznie plus rachunki za gaz i energię elektryczną. Pozwany nie ma żadnych osób na utrzymaniu i nie stwierdzono u niego przeciwwskazań do podjęcia pracy zarobkowej. Pozwany nie kontaktuje się z powódką od kilku lat, nie dokłada się również do kosztów zatrudnienia obecnej opiekunki. W ocenie Sądu, pozwany ukrywa osiągane w rzeczywistości dochody, albowiem niemożliwym jest, żeby rodzina pozwanego, przy braku zobowiązań finansowych, mogła utrzymać się z wynagrodzenia deklarowanego przez jego małżonkę. Koszty utrzymania nieruchomości – mieszkania i miesięczne opłaty za media przewyższają kwoty wynagrodzenia wynikające z przełożonego w sądzie zaświadczenia. Ponadto, podkreślić należy, że pozwany wraz z żoną wykupili na własność mieszkanie dwa lata, a zatem dysponowali oszczędnościami. Pozwany nie przedstawił ponadto żadnego dokumentu, z którego wynikałaby jego niezdolność do pracy lub jakiekolwiek przeciwwskazania w jej podjęciu. Z informacji pełnomocnika powódki wynika, że pozwany potrafi wykonywać prace remontowe, budowlane, a zatem ma duże możliwości zarobkowe, szczególnie jeśli weźmie się pod uwagę fakt, że mieszka w przygranicznej miejscowości i prace takie może wykonywać również na terenie Niemiec. Tym samym, zdaniem Sądu, pozwany Z. K. (2) jest w stanie uzyskiwać dochody z pracy własnej, wystarczające na pokrycie jego usprawiedliwionych potrzeb, ale również na partycypowanie w kosztach zapewnienia opieki powódce w kwocie po 350,00 złotych miesięcznie. Postawa pozwanego zaprezentowana w trakcie postępowania, nie wspominając o stawieniu się na rozprawie pod wpływem alkoholu, nakłada na pozwanego również moralny obowiązek wspomożenia matki, do czego sam pozwany niestety się nie poczuwa.

Mając na uwadze powyższe, Sąd, na podstawie art.128 kro w zw. z art.129 kro i w zw. z art.133§2 kro w zw. z art.135§1 kro, zasądził na rzecz powódki Z. K. (1) alimenty od pozwanego Z. K. (2) w kwocie po 350,00 złotych miesięcznie, od pozwanego B. K. (1) w kwocie po 300,00 złotych miesięcznie i od pozwanej R. S. w kwocie po 350,00 złotych miesięcznie, poczynając od dnia 1 listopada 2016 roku, płatnej do dnia 15 każdego miesiąca z obowiązującymi odsetkami ustawowymi w razie opóźnienia w płatności którejkolwiek z rat, stąd orzeczono jak w punktach I, II i III wyroku.

Na podstawie art.102 kpc, Sąd, z uwagi na to, że pozwana E. M. i pozwana M. R. uznały powództwo przy pierwszej czynności procesowej i zawarły ugodę, nie obciążył pozwanych kosztami procesu, stąd orzeczono jak w punkcie V wyroku.

Z kolei, na podstawie art.113 ust.1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 roku o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (t.j. Dz. U. z 2016 roku, poz.623), Sąd nakazał ściągnąć na rzecz Skarbu Państwa od pozwanych Z. K. (2) i R. S. kwoty po 216,00 złotych, a od pozwanego B. K. (1) kwotę 186,00 złotych tytułem kosztów procesu, stąd orzeczono jak w punktach VI, VII i VIII wyroku. Na kwoty powyższe składają się opłaty od pozwu, których obowiązku uiszczenia powódka nie miała wraz z opłatą w wysokości 6,00 złotych za klauzulę wykonalności.

Rygor natychmiastowej wykonalności nadano wyrokowi w punktach I, II i III zgodnie z treścią art.333§1 pkt 1 kpc, stąd orzeczono jak w punkcie IX wyroku.