Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

H. W. został oskarżony o to, że w dniu 10 listopada 2009 roku w miejscowości M. gm. B., pow. (...), woj. (...), naraził Z. N. (1) na bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty życia, w ten sposób, że nie dopełnił ciążącego na nim obowiązku prawidłowego zabezpieczenia psów na jego posesji w w/w miejscowości pod numerem(...)w wyniku czego posiadane przez niego psy w liczbie czterech opuściły teren posesji i zaatakowały w polu Z. N. (1) powodując u niej liczne wielonarządowe obrażenia ciała, noszące znamiona ukąszeń i ran szarpanych co skutkowało zgonem w/w. tj. o czyn z art. 160§ 1 kk w zb. z art. 155 kk w zw. z art. 11 § 2 kk;

G. W. została oskarżona o to, że w dniu 10 listopada 2009 roku w miejscowości M., gm. B., pow. (...), woj. (...), będąc faktycznym opiekunem psów trzymanych na w/w posesji naraziła Z. N. (1) na bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty życia, w ten sposób, że nie dopełniła ciążącego na niej obowiązku prawidłowego zabezpieczenia psów na posesji w w/w miejscowości pod numerem (...) w wyniku czego posiadane przez nią psy w liczbie czterech opuściły teren posesji i zaatakowały w polu Z. N. (1) powodując u niej liczne wielonarządowe obrażenia ciała, noszące znamiona ukąszeń i ran szarpanych co skutkowało zgonem w/w. tj. o czyn z art. art. 160 § 1 kk w zb. z art. 155 kk w zw. z art. 11 § 2 kk.

Sąd Rejonowy w Tomaszowie Mazowieckim wyrokiem z dnia 23 sierpnia 2016 roku w sprawie II K 443/11 :

I.  1. uznał oskarżonego H. W. za winnego w ramach zarzucanego mu

czynu opisanego w akcie oskarżenia tego, że w dniu 10 listopada 2009 r. w miejscowości M. gm. B., pow. (...), woj. (...) naraził Z. N. (1) na bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty życia, w ten sposób, że nie dopełnił ciążącego na nim obowiązku prawidłowego zabezpieczenia posiadanych wraz z żoną G. W. psów na terenie posesji w w/w miejscowości pod numerem (...)w wyniku czego cztery z posiadanych psów opuściły teren powyższej posesji i zaatakowały w polu Z. N. (1) powodując u niej liczne obrażenia ciała między innymi w postaci ran o wyglądzie kąsanych co skutkowało zgonem Z. N. (1), tj. czynu z art. 160 § 1 kk w zb. z art. 155 kk w zw. z art. 11 § 2 kk w zw. z art. 4 § 1 kk i na podstawie art. 155 kk w zw. z art. 11 § 3 kk wymierzył karę 2 lat pozbawienia wolności;

2. na podstawie art. 69 § 1 i § 2 kk, art. 70 § 1 pkt 1 kk wykonanie orzeczonej

kary pozbawienia wolności warunkowo zawiesił na okres próby 5 lat;

3. na podstawie art. 71 § 1 kk orzekł karę 40 stawek dziennych grzywny przy ustaleniu jednej stawki w kwocie 10 złotych;

4. na podstawie art. 73 § 1 kk oddał oskarżonego pod dozór kuratora;

5. na podstawie art. 63 § 1 kk zaliczył na poczet orzeczonej kary grzywny okres rzeczywistego pozbawienia wolności w sprawie od dnia 10 listopada 2009 roku, godzina 15:10 do dnia 12 listopada 2009 roku, godzina 15:05 przyjmując, że jeden dzień rzeczywistego pozbawienia wolności odpowiada dwóm dziennym stawkom grzywny;

6. zasądził od oskarżonego na rzecz oskarżyciela posiłkowego M. K. (1) kwotę 416, 66 złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa prawnego;

7. zasądził od oskarżonego na rzecz oskarżyciela posiłkowego M. N. kwotę 416,66 złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa prawnego;

8. zasądził od oskarżonego na rzecz oskarżyciela posiłkowego S. N. kwotę 2 766, 66 tytułem zwrotu kosztów zastępstwa prawnego;

9. zasądził od oskarżonego na rzecz oskarżyciela posiłkowego Z. N. (1) kwotę 3 596, 66 tytułem zwrotu kosztów zastępstwa prawnego;

10. zasądza od oskarżonego na rzecz oskarżycielki posiłkowej M. K. (2) kwotę 416, 66 tytułem zwrotu kosztów zastępstwa prawnego;

11. zasądził od oskarżonego na rzecz oskarżycielki posiłkowej J. S. (1) kwotę 416, 66 tytułem zwrotu kosztów zastępstwa prawnego;

12. zasądził od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa kwotę 340 złotych tytułem opłaty i kwotę 4 500 tytułem wydatków poniesionych w postępowaniu pierwszoinstancyjnym, w pozostałej części obciążając nimi Skarbu Państwa.

II. 1. uznał oskarżoną G. W. za winną w ramach zarzucanego jej czynu opisanego w akcie oskarżenia tego, że w dniu 10 listopada 2009 roku w miejscowości M., gm. B., pow. (...), woj. (...) naraziła Z. N. (1) na bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty życia, w ten sposób, że nie dopełniła ciążącego na niej obowiązku prawidłowego zabezpieczenia posiadanych wraz z mężem H. W. psów na terenie posesji w w/w miejscowości pod numerem 39 w wyniku czego cztery z posiadanych psów opuściły teren powyższej posesji i zaatakowały w polu Z. N. (1) powodując u niej liczne obrażenia ciała między innymi w postaci ran o wyglądzie kąsanych co skutkowało zgonem Z. N. (1), tj. czynu z art. 160 § 1 kk w zb. z art. 155 kk w zw. z art. 11 § 2 kk w zw. z art. 4 § 1 kk i na podstawie art. 155 kk w zw. z art. 11 § 3 kk wymierzył karę 2 lat pozbawienia wolności;

2. na podstawie art. 69 § 1 i § 2 kk, art. 70 § 1 pkt 1 kk wykonanie orzeczonej kary pozbawienia wolności warunkowo zawiesił na okres próby 5 lat;

3. na podstawie art. 71 § 1 kk orzekł karę 40 stawek dziennych grzywny przy ustaleniu jednej stawki w kwocie 10 złotych;

4. na podstawie art. 73 § 1 kk oddał oskarżoną pod dozór kuratora;

5. zasądził od oskarżonej na rzecz oskarżyciela posiłkowego M. K. (1) kwotę 416,66 złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa prawnego;

6. zasądził od oskarżonej na rzecz oskarżyciela posiłkowego M. N. kwotę 416,66 złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa prawnego;

7. zasądził od oskarżonej na rzecz oskarżyciela posiłkowego S. N. kwotę 2 766, 66 złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa prawnego;

8. zasądził od oskarżonej na rzecz oskarżyciela posiłkowego Z. N. (1) kwotę 3 596, 66 złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa prawnego;

9. zasądził od oskarżonej na rzecz oskarżycielki posiłkowej M. K. (2) kwotę 416,66 złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa prawnego;

10. zasądził od oskarżonej na rzecz oskarżycielki posiłkowej J. S. (1) kwotę 416,66 groszy tytułem zwrotu kosztów zastępstwa prawnego;

11. zasądził od oskarżonej na rzecz Skarbu Państwa 340 złotych tytułem opłaty kwotę 4 500 złotych tytułem wydatków w postepowaniu pierwszoinstancyjnym, a w pozostałej części obciążając nimi Skarb Państwa.

Wyrok ten zaskarżył obrońca oskarżonych.

Apelacja wywiedziona została z podstawy prawnej art. 438 pkt 2 i 3 kpk i zarzuciła zaskarżonemu wyrokowi :

- obrazę przepisów postępowania :

⚫

art. 4 kpk, art. 7 kpk - poprzez dokonanie oceny zebranych w sprawie dowodów w sposób dowolny i z naruszeniem zasady obiektywizmu poprzez przyjecie, iż to psy oskarżonych doprowadziły do śmierci Z. N. (1) mimo istnienia dowodów mogących tę wersję zweryfikować;

⚫

art. 5 kpk poprzez tłumaczenie nie dających się wyjaśnić okoliczności na niekorzyść oskarżonych z naruszeniem zasady in dubio pro reo;

- błąd w ustaleniach faktycznych – przyjętych za podstawę orzeczenia , polegający na przyjęciu, iż oskarżeni niewłaściwie zabezpieczyli psy, co zdaniem sądu doprowadziło do ich wybiegnięcia na pole i śmiertelnego pogryzienia Z. N. (1).

W konkluzji skarżący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez uniewinnienie oskarżonych od zarzucanych im czynów ewentualnie o uchylenie wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi pierwszej instancji.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje.

Apelacja nie zasługuje na uwzględnienie.

Podzielić należy stanowisko Sądu Rejonowego i jego argumentację, co do tego, że oskarżeni H. W. i G. W. naruszyli reguły staranności (bezpieczeństwa) związane z trzymaniem psów na własnej posesji i wskutek tego zaniechania narazili Z. N. (1) na bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty życia.

Powyższe przekonanie Sąd Rejonowy oparł na zeznaniach świadków U. K. i Z. N. (1), którzy widzieli jak psy oskarżonych gryzły ciało Z. N. (1), jak i na sprawozdaniu z badania genetycznego przeprowadzonego przez Katedrę i Zakład Medycyny Sądowej (...) w Ł., które jednoznacznie wykazało, że materiał wyizolowany z treści żołądkowej pobranej od ww. psów był zgodny z materiałem pochodzącym od zmarłej Z. N. (1). W treści żołądkowej pobranej od dwóch psów ujawnione zostały fragmenty tkanek stałych przypominających mięso o profilu DNA identycznym z profilem Z. N. (1). Natomiast w treści żołądkowej trzeciego psa ujawniono materiał o cechach wchodzących w skład profilu Z. N. (1).

W świetle przywołanych powyżej dowodów, nie sposób było doszukiwać się innej przyczyny utraty życia przez pokrzywdzoną.

Z pewnością takowej nie należało upatrywać w działaniu osób trzecich, ponieważ na ciele wymienionej – jak wykazała sekcja zwłok – nie było żadnych obrażeń, które to nasuwałyby podejrzenie, że mogła być ona uderzona tępym lub tępokrawędzistym narzędziem. Zresztą wersja ta ostatecznie została odrzucona przez Sąd Rejonowy w postępowaniu prowadzonym po przekazaniu mu sprawy do ponownego rozpoznania, a taki sposób rozumowania nie jest kwestionowany przez oskarżycieli posiłkowych i prokuratora.

W żadnym razie nie można było przyjąć w niniejszej sprawie wersji, że do śmierci Z. N. (1) mogło dojść na skutek ataku dzikiego zwierzęcia – dzika. Wywody obrony w tej kwestii mają charakter hipotetyczny, nie posiadający żadnego realnego odniesienia w materiale dowodowym. Zważyć należy, iż na miejscu zdarzenia nikt nie widział dzika , zaobserwowano natomiast 4 psy. Poza tym nie ujawniono na podłożu żadnych śladów wskazujących na jego obecność w tym miejscu, ani też nie stwierdzono żadnych obrażeń na ciele Z. N. (1) typowych dla ataku dzika ( od racic i szabli – kłów, jak również obrażeń narządów wewnętrznych i żeber ) . Rany jakie posiadała wymieniona miały charakter ran kąsanych a nie ciętych, a tylko takie rany może zadać dzik, wszak atakując wbija kły w ciało ofiary i pruje je jak nóż, ponadto jako zwierzę ciężkie atakowałby tułów człowieka powodując obrażenia narządów wewnętrznych, a takowe nie wystąpiły

Do takowej konkluzji uprawniają sporządzone w niniejszej sprawie opinie specjalistyczne z zakresu medycyny sądowej tj. opinia biegłego J. Z. przeprowadzającego sekcję zwłok denatki i popierająca jego wnioskowanie opinia biegłego W. K..

Do tego – jak wskazał powołany w sprawie myśliwy W. T., opiekujący się obwodem łowieckim obejmującym obszar miejsca zdarzenia – dzik może zaatakować tylko w dwóch przypadkach. Pierwszy przypadek dotyczy lochy, która staje w obronie swoich małych, przy czym nie mógł mieć on miejsca w czasie zaistnienia inkryminowanego zdarzenia, ponieważ był to listopad a małe dziki pojawiają się wczesną wiosną. W listopadzie są one już na tyle duże, że locha przestaje ich bronić. Drugi przypadek dotyczy rannego dzika. Jakkolwiek w obwodzie łowieckim obejmującym miejsce zdarzenia był rany od postrzału dzik – jak podał myśliwy W. T. – to jednak nie był widziany na miejscu zdarzenia. Mało tego nie ujawniono w tym miejscu żadnych śladów jego obecności.

W rezultacie powyższego poza wszelkimi wątpliwościami pozostaje ustalenie, iż to psy oskarżonych zaatakowały pokrzywdzoną powodując u niej obrażenia ciała skutkujące zgonem.

Jak wynika z opinii sądowo – lekarskich, analiza kilkuset obrażeń stwierdzonych u pokrzywdzonej prowadzi do wniosku, że nie da się jednoznacznie wyróżnić obrażenia, które z całą pewnością nie mogłoby powstać od działania psów.

Wprawdzie psy w odosobnieniu były łagodne i spokojne, to już w sforze – jak to zaobserwował lekarz weterynarii M. U. - stawały się nadmiernie pobudliwe. Wyjaśniając taki stan rzeczy ww. lekarz wskazał, że psy w sforze zachowują się inaczej niż w odosobnieniu. Presja stada sprawia, że psy poddają się podobnym zachowaniom. Zatem jakkolwiek psy oskarżonych w odosobnieniu nie przejawiały agresywnych zachowań, to w sforze mogły być niebezpieczne. Nie wykluczone jest też, że na miejscu zdarzenia był jakiś dziki agresywny pies, który przejął dowodzenie nad sforą i stąd doszło do wypadku.

Za zasadne należy uznać stanowisko Sadu Rejonowego wyrażające się uznaniem, iż zarówno oskarżony H. W. jak i oskarżona G. W. nie dochowali należytej staranności w zabezpieczeniu miejsca przebywania psów przed wydostaniem się ich na zewnątrz. Oboje wszak zajmowali się posiadanymi psami, opiekowali się nimi i zapewniali im wyżywienie. Tym samym nie można – jak chce tego skarżący – przyjąć, że tylko oskarżony H. W., jako właściciel gospodarstwa rolnego, jest odpowiedzialny, za wydostanie się psów ze stodoły i nastąpienie z ich udziałem tragicznego w skutkach zdarzenia.

Jednocześnie nie sposób w tym kontekście nie zauważyć, iż sama oskarżona, podała, że przed tragicznym zdarzeniem dokonywała obrządku zwierząt będących w stodole, podczas to którego drzwi do stodoły pozostawia zwykle uchylone – k. 373.

Na marginesie należy przy tym zauważyć, iż nie po raz pierwszy psy oskarżonych były niewłaściwie zabezpieczone. Wskazują na to zeznania świadka J. S. (2), który podał, iż mając podejrzenia co do tego, że psy oskarżonych zagryzły mu kozła, udał się w tej sprawie do oskarżonej, a ona zapłaciła mu za powstałą szkodę – k . 704. Z kolei myśliwy W. T. wskazał, że ilekroć przychodził do oskarżonych, po podwórku biegały psy, które to musiał przeganiać kijem.

Uznanie zatem przez sąd merytoryczny na podstawie przywołanych powyżej okoliczności, iż oskarżeni naruszyli reguły bezpieczeństwa związane z trzymaniem psów i wskutek tego zaniechania narazili Z. N. (1) na bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty życia jest w ocenie Sądu Okręgowego jak najbardziej trafne.

Prawidłowe zatem okazały się również ustalenia sądu merytorycznego i argumentacja przedstawiona w pisemnych motywach zaskarżonego wyroku na ich poparcie co do oczywistości istnienia związku przyczynowego pomiędzy śmiercią Z. N. (2) a zaniechaniami, których dopuścili się oskarżeni.

Podzielić należało stanowisko Sądu pierwszej instancji co do zasadności wymierzenia oskarżonym kar po 2 lata pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem ich wykonania. Tak ukształtowany wymiar kary uwzględnia rodzaj i okoliczności popełnionego przestępstwa, stopień winy sprawców i stopień społecznej szkodliwości czynu oraz właściwości i warunki osobiste oskarżonych i sposób dotychczasowego ich życia.

Dozór kuratora zdyscyplinuje postawę oskarżonych w celu zwiększenia efektywności kar z dobrodziejstwem warunkowego zawieszenia.

O kosztach zastępstwa procesowego w postępowaniu odwoławczym rozstrzygnięto na podstawie § 11 ust 2 pkt 4 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz. U. z 2015 r., poz. 1800). Zgodnie z powołaną regulacją Sąd Okręgowy zasądził – stosownie do art. 633 kpk - od każdego z oskarżonych w częściach równych (po 420 złotych) na rzecz oskarżycieli posiłkowych zwrot kosztów poniesionych z tytułu ustanowienia pełnomocnika w postępowaniu odwoławczym według - wnioskowanych przez pełnomocnika oskarżycieli posiłkowych norm przepisanych.

Podstawę prawną rozstrzygnięcia w przedmiocie koszów sądowych za postępowanie odwoławcze stanowiły przepisy wskazane w części dyspozytywnej wyroku.