Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 10 kwietnia 2017 r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach Ośrodek Zamiejscowy w Rybniku

Wydział V Karny Sekcja Odwoławcza

w składzie:

Przewodniczący: SSO Sławomir Klekocki

Sędziowie: SSO Katarzyna Gozdawa-Grajewska

SSO Aleksandra Odoj-Jarek (spr.)

Protokolant : Monika Maj

w obecności Witolda Janiec Prokuratora Prokuratury Rejonowej w Rybniku

po rozpoznaniu w dniu 10 kwietnia 2017 r.

sprawy skazanego:

K. S. /S./

syna J. i I.

ur. (...) w R.

w sprawie o wyrok łączny

na skutek apelacji wniesionej przez obrońcę skazanego

od wyroku Sądu Rejonowego w Rybniku

z dnia 6 grudnia 2016 r. sygn. akt IX K 673/16

I.zmienia zaskarżony wyrok w punkcie 1 w ten sposób, że karę łączną obniża do 1 (jednego) roku i 6 (sześciu) miesięcy pozbawienia wolności;

II. w pozostałej części zaskarżony wyrok utrzymuje w mocy;

III. zasądza od Skarbu Państwa na rzecz adwokata O. B. /B./ kwotę 120 (sto dwadzieścia) złotych oraz 23% podatku VAT w kwocie 27,60 złotych (dwadzieścia siedem złotych sześćdziesiąt groszy), łącznie kwotę 147,60 złotych (sto czterdzieści siedem złotych sześćdziesiąt groszy) tytułem zwrotu kosztów obrony z urzędu w postępowaniu odwoławczym;

IV.zwalnia skazanego od ponoszenia kosztów za postępowanie odwoławcze obciążając nimi Skarb Państwa.

SSO Sławomir Klekocki

SSO Katarzyna Gozdawa-Grajewska SSO Aleksandra Odoj-Jarek (spr.)

Sygn. akt V.2 Ka 52/17

UZASADNIENIE

Sąd Rejonowy w Rybniku w dniu 6 grudnia 2016 r. sygn. akt XI K 673/16 wydał wyrok łączny wobec K. S., skazanego następującymi wyrokami:

1.  Sądu Rejonowego w Rybniku z dnia 10 grudnia 2002 r. w sprawie o sygn. akt III K 1730/02 za czyn z art. 193 k.k. popełniony w dniu 20 maja 2002 r. na karę grzywny w wymiarze 30 stawek dziennych po 20 zł każda oraz za czyn z art. 190 § 1 k.k. popełniony w okresie od miesiąca lipca 2001 r. do połowy maja 2002 r. na karę grzywny w wymiarze 30 stawek dziennych po 20 zł (dwadzieścia złotych) każda, które to kary objęto karą łączną grzywny w wymiarze 40 stawek dziennych grzywny po 20 zł każda;

2.  Sądu Rejonowego w Rybniku z dnia 27 marca 2012 r. w sprawie o sygn. akt IX K 1103/11 za czyn z art. 209 § 1 k.k. popełniony w okresie od miesiąca sierpnia 2009 r. do miesiąca października 2009 r. oraz od miesiąca maja 2010 r. do miesiąca października 2010 r. na karę 1 roku i 6 miesięcy pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres próby 4 lat, którą to karę zarządzono do wykonania postanowieniem Sadu Rejonowego w Rybniku z dnia 12 maja 2016 r.;

3.  Sądu Rejonowego w Rybniku z dnia 16 lutego 2016 r. w sprawie o sygn. akt IX K 790/15 za czyn z art. 209 § 1 k.k. popełniony w okresie od dnia 14 kwietnia 2011r. do dnia 18 października 2011 r. na karę 3 (trzy) miesięcy pozbawienia wolności oraz za czyn z art. 209 § 1 k.k. popełniony w okresie od dnia 19 października 2012 r. do dnia 18 lutego 2015 r. na karę 8 miesięcy pozbawienia wolności, które to kary objęto karą łączną 9 miesięcy pozbawienia wolności.

Na mocy art. 85 § 1 i 2 k.k. i art. 86 § 1 k.k. w miejsce orzeczonej wobec skazanego K. S. wyrokiem Sądu Rejonowego w Rybniku z dnia 27 marca 2012 r. w sprawie o sygn. akt IX K 1103/11 kary pozbawienia wolności oraz wyrokiem Sądu Rejonowego w Rybniku z dnia 16 lutego 2016 r. w sprawie o sygn. akt IX K 790/15 kary łącznej pozbawienia wolności wymierzono skazanemu karę łączną 1 rok i 11 miesięcy pozbawienia wolności.

Na mocy art. 577 k.p.k. na poczet orzeczonej kary łącznej pozbawienia wolności zaliczono skazanemu okres odbywania kary pozbawienia wolności w sprawie o sygn. akt IX K 790/15 od dnia 19 lipca 2016 r. do dnia 06 grudnia 2016 r.

Na mocy art. 576 § 1 k.p.k. ustalono, iż pozostałe rozstrzygnięcia zawarte w wyrokach objętych wyrokiem łącznym podlegają odrębnemu wykonaniu.

Na mocy art. 572 k.p.k. umarzono postępowanie o wydanie wyroku łącznego co do wyroku Sądu Rejonowego w Rybniku z dnia 10 grudnia 2002 r. w sprawie o sygn. akt III K 1730/02.

Na mocy art. 29 ust. 1 ustawy z dnia 26 maja 1982 r. Prawo o adwokaturze zasądzono od Skarbu Państwa na rzecz adwokata O. B. kwotę 120 zł tytułem wynagrodzenia za nieopłaconą obronę z urzędu świadczoną na rzecz skazanego K. S. i kwotę 27,60 zł stanowiącą stawkę podatku od towarów i usług przewidzianą dla tego rodzaju czynności.

Na mocy art. 624 § 1 k.p.k. zwolniono skazanego od ponoszenia kosztów sądowych, którymi obciążono Skarb Państwa.

Apelację od powyższego wyroku złożył obrońca skazanego, zaskarżając ten wyrok w całości i wyrokowi temu zarzucił:

1.  błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę wymiaru kary łącznej przez uznanie, iż zastosowanie wobec skazanego zasady pełnej absorpcji nie jest uzasadnione, pomimo, że skazany w obu połączonych wyrokach został skazany za ten sam czyn zabroniony;

2.  obrazę przepisów prawa materialnego, tj. art. 86 § 1 k.k., poprzez przyjęcie, że kara w wyroku łącznym może zamykać się w przedziale od najwyższej z kar wymierzonych za poszczególne przestępstwa do sumy wszystkich kar jednostkowych, kiedy w obowiązującym stanie prawnym, w wyroku łącznym łączeniu podlegają kary łączne wymierzone w poszczególnych wyrokach;

3.  obrazę prawa procesowego, tj. art. 92 k.p.k. w zw. z art. 4 k.p.k., poprzez nieuwzględnienie okoliczności przemawiających na korzyść skazanego, tj. okoliczności wynikających z opinii penitencjarnej o skazanym.

Skarżący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku łącznego poprzez zastosowanie przy wymierzaniu kary łącznej zasady pełnej absorpcji oraz o zasądzenie kosztów obrony skazanego w postępowaniu przez Sądem II instancji według norm przepisanych, gdyż koszty te nie zostały uiszczone w całości ani w części.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

apelacja zasługuje na uwzględnienie, a konsekwencją jej rozpoznania stała się konieczność zmiany orzeczonej kary łącznej wymierzonej skazanemu poprzez jej obniżenie.

W pierwszym rzędzie wskazać należy, że Sąd Rejonowy w prawidłowy sposób procedował w sprawie z wniosku skazanego K. S. o wydanie wyroku łącznego. Słusznie uznał, że w sprawie, przy zastosowaniu aktualnie obowiązujących przepisów, należy połączyć podlegające wykonaniu kary pozbawienia wolności orzeczone wyrokami SR w Rybniku z dnia 27.03.2012r. sygn. akt IX K 1103/11 oraz z dnia 16.02.2016r. sygn. akt IX K 790/15.

Prawidłowe było także rozstrzygnięcie w przedmiocie umorzenia postępowania – z uwagi na brak warunków do wydania wyroku łącznego – co do wyroku SR w Rybniku z dnia 10.12.2002r., sygn. akt III K 1730/02.

Jednakże rację należy przyznać obrońcy skazanego, iż nie uwzględnił Sąd I instancji w dostatecznym stopniu okoliczności przemawiających na korzyść skazanego. W dalszym ciągu należy mieć na uwadze, iż stosowanie przez sąd przy wymiarze kary łącznej zasady absorpcji czy też kumulacji winno być między innymi uzależnione od istniejącego związku podmiotowo-przedmiotowego pomiędzy poszczególnymi czynami. Innymi słowy, im ów związek ściślejszy, tym sąd winien odwoływać się do zasady absorpcji, natomiast im więzi te są luźniejsze, tym bardziej kształtować karę łączną w oparciu o zasadę kumulacji. Natomiast w niniejszej sprawie Sąd Rejonowy uzasadniając wymiar kary łącznej w niedostateczny sposób odniósł się do tego związku. Nie uwypuklił związku przedmiotowego, nie wskazał na rodzajowość przestępstw popełnionych przez skazanego i nie wyciągnął wniosku z bliskości czasowej między poszczególnymi przestępstwami.

Należy zauważyć, że w wyroku IX K 1103/11 doszło do skazania za przestępstwo z art. 209 § 1 k.k. popełnione w okresie między sierpniem a październikiem 2009r. oraz między majem a październikiem 2010r. na karę 1 roku i 6 miesięcy pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem wykonania tej kary na okres próby wynoszący 4 lata, przy czym wykonanie tej kary zarządzono postanowieniem SR w Rybniku z dnia 12.05.2016r.

Natomiast wyrokiem IX K 790/15 wymierzono karę łączną 9 miesięcy pozbawienia wolności, obejmującą karę 3 miesięcy pozbawienia wolności za czyn z art. 209 § 1 k.k. popełniony w okresie od 14 kwietnia do 18 października 2011 roku oraz karę 8 miesięcy pozbawienia wolności za czyn z art. 209 § 1 k.k. popełniony w okresie od 19 października 2012r. do 18 lutego 2015r. Tak więc odległość czasowa pomiędzy poszczególnymi przestępstwami nie jest długa (przestępstwo z wyroku IX K 790/15 i pierwsze przestępstwo z wyroku IX K 790/15 pozostają nawet w zbiegu realnym), choć skazany popełnił je na przestrzeni kilku lat. Istotne jest jednak to, że wszystkie występki były skierowane przeciwko temu samemu dobru chronionemu prawem na szkodę małoletniego pokrzywdzonego S. K.. Z tych okoliczności wywodzić należy, że przy orzekaniu o karze łącznej pozbawienia wolności winna znaleźć zastosowanie zasada absorpcji. Podnieść tu należy, że Sąd meriti nie wskazał, jakie są granice wymiaru kary łącznej. W uzasadnieniu Sąd I instancji powołał się na treść art. 85 § 1 k.k. oraz 85 § 2 k.k., przy wymiarze kary łącznej zacytował jednak art. 85 § 1 k.k., co sugeruje, że zamiast kary łącznej 9 miesięcy pozbawienia wolności orzeczonej wyrokiem IX K 790/15 wziął pod uwagę kary jednostkowe 3 i 8 miesięcy pozbawienia wolności, co z kolei powoduje, że górna granica kary, jaka mogła być brana pod uwagę, wynosiła 2 lata i 5 miesięcy zamiast 2 lat i 3 miesiące. Granic kary łącznej nie można się jedynie domyślać, zatem i tę okoliczność Sąd Okręgowy przyjął na korzyść skazanego.

Aby odnieść się do opinii o skazanym, to zdaniem Sądu Okręgowego nie wszystkie wynikające z niej okoliczności zostały we właściwy sposób uwzględnione podczas orzekania o karze łącznej. Zachowanie skazanego w Zakładzie Karny należy ocenić jako umiarkowane, tak samo jak dalszą prognozę penitencjarną. Zauważyć należy, że skazany przed osadzeniem w Zakładzie Karnym nadużywał alkoholu, co przełożyło się na utratę mieszkania, jakie otrzymał z zasobów gminy, a co w prostej linii przekłada się na brak zdolności do zaspokojenia podstawowych potrzeb życiowych małoletniego syna. Skazany na terenie jednostki penitencjarnej uczestniczył aktywnie i z zaangażowaniem w oddziaływaniach w ramach programu resocjalizacyjnego skierowanego do skazanych nadużywających alkohol w sposób szkodliwy lub w sposób ryzykowny. Opinia ta zatem powinna również pozytywnie wpłynąć na ocenę postawy K. S.. Kara łączna winna uwzględniać wszystkie przesłanki determinujące jej wymiar, także i te wynikające z opinii o skazanym. Sąd Rejonowy powinien był mieć na względzie pozytywne aspekty określone w opinii Zakładu Karnego, które wydają się wskazywać na wolę zmian w życiu skazanego, a to również przemawia za zastosowaniem przy łączeniu kar zasady absorpcji przy uwzględnieniu wyżej omówionego związku podmiotowo-przedmiotowego popełnionych przestępstw.

Kara łączna 1 roku i 11 miesięcy pozbawienia wolności wymierzona przez Sąd Rejonowy jawi się w tym przypadku jako rażąco surowa. Uwzględniając zatem zarzuty skarżącego, zmieniono zaskarżony wyrok łączny w ten sposób, że obniżono karę łączną wymierzoną przez Sąd Rejonowy w punkcie 1. wyroku do 1 roku i 6 miesięcy pozbawienia wolności. Wymierzenie takiej kary jest uzasadnione rezultatem dokonanych ocen i nie jest sprzeczne z prawem ani z aksjologią ustawy. Zdaniem Sądu Okręgowego tak ukształtowana nowa kara łączna będzie spełniała wszystkie wymogi wskazane przez ustawodawcę, a jednocześnie będzie dla skazanego dostateczną nauczką, która wdroży go w przyszłości do przestrzegania porządku prawnego. Jednocześnie uwzględnione zostaną dyrektywy łączenia kar w Rozdziale IX Kodeksu Karnego, a podsumowanie odpowiedzialności skazanego za popełnione czyny będzie właściwe i sprawiedliwe. Zdaniem Sądu Okręgowego wymierzona w opisany wyżej sposób kara łączna jest karą sprawiedliwą uwzględniającą zasady prewencji ogólnej i szczególnej, a z pewnością nie może być odebrana za zbyt łagodną.

Akceptując pozostałe rozstrzygnięcia zawarte w wyroku łącznym Sąd odwoławczy utrzymał je w mocy.

Z uwagi na to, że w sprawie występował obrońca skazanego z urzędu, należało przyznać wynagrodzenie z tytułu nieopłaconej pomocy prawnej świadczonej z urzędu. Skazanego zwolniono z kosztów sądowych z uwagi na jego obecną sytuację majątkową (pobyt w warunkach izolacji więziennej), która nie pozwala na uiszczenie tych należności.

SSO Sławomir Klekocki

SSO Katarzyna Gozdawa-Grajewska SSO Aleksandra Odoj-Jarek (spr.)