Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 2 marca 2017 r.

Sąd Okręgowy Warszawa-Praga w Warszawie VI Wydział Karny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący: SSO Jacek Matusik

Sędziowie: SO Marek Wojnar (spr.)

SO Anna Kalbarczyk

protokolant: protokolant sądowy Marta Piotrowska

przy udziale prokuratora Jerzego Kopcia

po rozpoznaniu dnia 2 marca 2017 r.

sprawy P. C.

syna K. i I. ur. (...) w W.

oskarżonego o czyn z art. 280 § 1 k.k. w zb. z art. 278 § 1 i 5 k.k. w zb. z art. 275 § 1 k.k. w zw. z art. 64 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k.

A. M.

syna K. i J. ur. (...) w W.

oskarżonego o czyn z art. 280 § 1 k.k. w zb. z art. 278 § 1 i 5 k.k. w zb. z art. 275 § 1 k.k. w zw. z art. 64 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k.

na skutek apelacji wniesionych przez prokuratora, oskarżonego P. C. i jego obrońcę

od wyroku Sądu Rejonowego dla Warszawy Pragi - Północ w Warszawie

z dnia 6 września 2016 r. sygn. akt III K 499/16

I.  zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób, że:

1.  przyjmuje, iż przedmiotowego zaboru mienia w postaci telefonu komórkowego M. (...) wraz z kartą sim sieci P., zegarka marki T. (...), portfela marki B. oraz karty bankomatowej (...), karty bankomatowej (...) na dane K. C. i dowodu osobistego (...) obaj oskarżeni dokonali w celu przywłaszczenia;

2.  w pkt 4 wyroku na podstawie art. 63 § 1 k.k. na poczet orzeczonej kary pozbawienia wolności zalicza oskarżonemu A. M. okres rzeczywistego pozbawienia wolności w sprawie od dnia 11 maja 2016 r. do dnia 6 września 2016 r.;

II.  utrzymuje w mocy zaskarżony wyrok w pozostałej części;

III.  zasądza od Skarbu Państwa na rzecz radcy prawnego K. N. i adw. M. S. kwoty po 516,60 zł obejmujące wynagrodzenie za obronę z urzędu w postępowaniu odwoławczym oraz podatek VAT;

IV.  zwalnia oskarżonych P. C. i A. M. od kosztów sądowych w postępowaniu odwoławczym, wydatkami obciążając Skarb Państwa.

SSO Anna Kalbarczyk SSO Jacek Matusik SSO Marek Wojnar

Sygn. akt VI Ka 1455/16

UZASADNIENIE

P. C. i A. M. zostali oskarżeni o to, że w nocy 18.04.2016r. na terenie dworca PKP W. (...) przy ul. (...) w W. działając wspólnie i w porozumieniu, poprzez użycie przemocy w postaci przytrzymywania za szyję, duszenia kolanem i kopnięcia w twarz dokonali zaboru telefonu komórkowego M. (...) o numerze (...) wartości 700 złotych wraz z kartą sim sieci P., zegarka m-ki T. (...), wartości 300 złotych, portfela marki B. o wartości 50 złotych z zawartością dowodu osobistego (...), karty bankomatowej (...) na dane K. C., o łącznej sumie strat 1050 złotych na szkodę w/w pokrzywdzonego, przy czym czynu tego dopuścili się będąc uprzednio karanymi za przestępstwo umyślne i w ciągu 5 lat po odbyciu co najmniej 6 miesięcy kary pozbawienia wolności, popełnili ponownie przestępstwo podobne, tj. o czyn z art. 280 § 1 k.k. w zb. z art. 278 § 1 i 5 k.k. w zb. z art. 275 § 1 k.k. w zw. z art. 64 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k.

Sąd Rejonowy dla Warszawy Pragi - Północ w Warszawie wyrokiem z dnia 6 września 2016 r. sygn. akt III K 499/16:

1.  oskarżonego P. C. uznał za winnego popełnienia zarzucanego mu czynu i za to na podstawie art. 280 § 1 k.k. w zb. z art. 278 § 1 i 5 k.k. w zb. z art. 275 § 1 k.k. w zw. z art. 64 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. skazał go a na podstawie art. 280 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 3 k.k. wymierzył mu karę 3 lat pozbawienia wolności;

2.  oskarżonego A. M. uznał za winnego popełnienia zarzucanego mu czynu i za to na podstawie art. 280 § 1 k.k. w zb. z art. 278 § 1 i 5 k.k. w zb. z art. 275 § 1 k.k. w zw. z art. 64 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. skazał go a na podstawie art. 280 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 3 k.k. wymierzył mu karę 3 lat pozbawienia wolności;

3.  na podstawie art. 63 § 1 k.k. na poczet orzeczonej kary pozbawienia wolności zaliczył oskarżonemu P. C. okres rzeczywistego pozbawienia wolności w sprawie, tj. od dnia 21.04.2016r. do dnia 6.09.2016r.

4.  na podstawie art. 63 § 1 k.k. na poczet orzeczonej kary pozbawienia wolności zaliczył oskarżonemu A. M. okres rzeczywistego pozbawienia wolności w sprawie, tj. od dnia 11.06.2016r. do dnia 6.09.2016r.

5.  zasądził od Skarbu Państwa kwotę po 720 zł plus podatek VAT tytułem obrony udzielonej z urzędu na rzecz radcy prawnego K. N. i adw. M. S..

6.  na podstawie art. 624 § 1 k.p.k. zwolnił oskarżonych z kosztów postępowania w całości przejmując je na rachunek Skarbu Państwa.

Apelacje od powyższego wyroku wnieśli prokurator, obrońca oskarżonego P. C. oraz oskarżony P. C..

Prokurator zaskarżył ten wyrok w całości na niekorzyść oskarżonych P. C. i A. M.. Zaskarżonemu wyrokowi zarzucił obrazę przepisów postępowania mającą istotny wpływ na treść orzeczenia, tj. art. 413 § 2 pkt 1 k.p.k. poprzez zaistnienie braku w dokładnym określeniu przypisanego oskarżonym czynu skutkiem czego był brak w opisie czynu znamienia z art. 280 § 1 k.k.

W konkluzji apelacja wniosła o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez uzupełnienie opisu czynu z art. 280 § 1 k.k. przypisanego oskarżonym o niezbędne znamię poprzez dodanie do treści zarzutu słów „w celu przywłaszczenia”.

Obrońca oskarżonego P. C. zaskarżył powyższy wyrok w części dotyczącej orzeczenia o winie i karze w zakresie czynu przypisanego oskarżonemu P. C. i zarzucił mu:

1.  błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę wyroku, mający wpływ na jego treść, a polegający na przyjęciu, że oskarżony kopnął pokrzywdzonego w twarz, mimo, że ujawniony w sprawie materiał dowodowy nie pozwala na jednoznaczne rozstrzygnięcie tej kwestii;

2.  obrazę przepisów prawa procesowego, mianowicie: art. 410 oraz 424 § 2 k.p.k., która miała wpływ na treść wyroku, a wynika z oparcia orzeczenia o karze na niektórych tylko dowodach i pominięcia innych dowodów korzystnych dla oskarżonego bez należytego uzasadnienia takiego stanowiska.

W konkluzji obrońca oskarżonego wniósł o zmianę wyroku w zaskarżonej części poprzez złagodzenie wymiary kary.

Oskarżony P. C. zaskarżył wyrok w całości. Z treści apelacji wynika, że oskarżony kwestionuje poczynione przez Sąd I instancji ustalenia faktyczne dotyczące jego roli w przedmiotowym zdarzeniu i zarzuca błąd w ustaleniach faktycznych przez przyjęcie, że to on kopnął pokrzywdzonego w twarz, a ponadto kwestionuje orzeczenie o karze przez nieuwzględnienie jego przyznania się i złożenia szczegółowych wyjaśnień, jak też współpracy z organami ścigania we wskazaniu współsprawcy zarzucanego mu czynu. Skarżący podnosi ponadto naruszenie prawa do obrony przez niewłaściwą reprezentację przez ustanowionego mu obrońcę z urzędu. Apelacja nie zawiera skonkretyzowanego wniosku, jednakże z jej treści wynika, że oskarżony wnosi o zmianę zaskarżonego wyroku przez złagodzenie orzeczonej kary.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje.

Apelacja prokuratora nie jest zasadna i jej wniosek o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez uzupełnienie opisu czynu przypisanego oskarżonym zasługuje na uwzględnienie , zaś apelacje oskarżonego P. C. i jego obrońcy są niezasadne i ich wnioski nie zasługują na uwzględnienie.

Apelacje oskarżonego P. C. i jego obrońcy stawiają tożsame zarzuty błędu w ustaleniach faktycznych oraz kwestionują orzeczenie o karze podnosząc w tym zakresie takie same okoliczności i w związku z tym zostaną one omówione łącznie. Apelacja oskarżonego podnosi ponadto zarzut naruszenia prawa do obrony przez niewłaściwą reprezentację ustanowionego obrońcy z urzędu, do którego należy odnieść się w pierwszej kolejności.

Zarzut ten jest bezzasadny. Wbrew twierdzeniom oskarżonego, analiza treści protokołu rozprawy głównej przed Sądem I instancji, jak również treść apelacji wniesionej przez obrońcę oskarżonego, której zarzuty i argumentacja korespondują z treścią osobistej apelacji oskarżonego jednoznacznie wskazują, że brak jest podstaw do uznania, iż obrońca oskarżonego w sposób nienależyty wypełniał obowiązki obrończe. Skoro obrońca prezentował stanowisko zgodne z linią obrony oskarżonego to trudno w tej sytuacji uznać, że prawo oskarżonego do obrony zostało w jakikolwiek sposób naruszone. Brak było również podstaw określonych w art. 378 § 2 k.p.k. do zmiany obrońcy z urzędu.

Co się tyczy tożsamych zarzutów apelacji oskarżonego P. C. i jego obrońcy błędu w ustaleniach faktycznych w zakresie roli tego oskarżonego w zarzucanym mu przestępstwie to są one całkowicie chybione. Skarżący kwestionują poczynione w tym zakresie przez Sąd Rejonowy ustalenia faktyczne, jednakże ich argumentacja sprowadza się jedynie do subiektywnej polemiki z tymi ustaleniami i prezentowania własnych odmiennych poglądów, nie wskazując jakich to uchybień w zakresie zasad logicznego rozumowania dopuścił ten Sąd przy ocenie zebranego materiału dowodowego. Zarzut błędu w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę wyroku tylko wówczas jest słuszny gdy zasadność ocen i wniosków wyprowadzonych przez sąd orzekający nie odpowiada prawidłowości logicznego rozumowania. Możliwość zaś przeciwstawienia ustaleniom sądu orzekającego odmiennego poglądu nie może prowadzić do wniosku o dokonaniu przez sąd błędu w ustaleniach faktycznych (por. wyrok Sądu Najwyższego z 20.02.1975 r., II KR 355/74, OSNPG 1975, z. 9, poz. 84, por. także wyrok Sądu Najwyższego z 22.01.1975 r., I KR 197/74, OSNKW 1975, z. 5, poz. 58).

Wbrew zarzutom i twierdzeniom obu apelacji Sąd I instancji prawidłowo przeprowadził przewód sądowy, a zebrany w sprawie materiał dowodowy ocenił stosownie do reguł wynikających z art. 7 k.p.k., uwzględniając zgodnie z art. 410 k.p.k. całokształt okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia i w efekcie poczynił trafne ustalenia faktyczne co do winy obu oskarżonych oraz roli każdego z nich w przedmiotowym rozboju. Oskarżony P. C. i jego obrońca nie kwestionują samego udziału tego oskarżonego w tym przestępstwie, a jedynie ustalenie, iż to oskarżony C. był tym, który kopnął pokrzywdzonego w twarz. Wbrew jednak zarzutom i argumentacji obu apelacji Sąd meriti prawidłowo przyjął, że to oskarżony P. C. kopnął pokrzywdzonego w twarz. Ustalenie to jednoznacznie wynika z wszystkich zeznań pokrzywdzonego K. C.. Pokrzywdzony ten już w czasie pierwszego przesłuchania w postępowaniu przygotowawczym opisał obu sprawców, którzy dokonali na nim rozboju i rolę każdego z nich, a następnie w czasie okazania rozpoznał oskarżonego P. C. jako tego ze sprawców, który w trakcie stosowania przemocy przez oskarżonego A. M. przeszukiwał go i brał udział w zaborze jego rzeczy i dokumentów oraz kopnął go w twarz i co do tego nie miał żadnych wątpliwości, przy czym w swej relacji, w tym co do wskazanego faktu, był konsekwentny również na rozprawie. Wbrew twierdzeniom apelacji obrońcy oskarżonego, pokrzywdzony jak wynika z protokołu okazania (k-48-49) rozpoznał oskarżonego P. C. nie tylko po głosie i sylwetce, lecz również po rysach twarzy oraz ogólnym wyglądzie i jest naturalnym, iż na rozprawie po kilku miesiącach od zdarzenia mógł nie pamiętać wszystkich cech, dających podstawę do rozpoznania, wskazując jedynie część z nich. Trudno w tej sytuacji skutecznie kwestionować poczynione przez Sąd meriti ustalenie co do roli oskarżonego P. C. w przedmiotowym przestępstwie, w tym fakt kopnięcia pokrzywdzonego w twarz. Twierdzenia apelacji obrońcy dotyczące możliwości poczynienia przez pokrzywdzonego prawidłowych postrzeżeń z uwagi na stresową sytuację w jakiej się znalazł są jedynie gołosłownymi dywagacjami nie mającymi żadnego uzasadnienia w materiale dowodowym zebranym w sprawie. Bezspornym jest bowiem, iż każdej ofierze przestępstwa, w tym tak poważnego jak rozbój, towarzyszą stresujące emocje, jednakże nie oznacza to automatycznie, iż wykluczają one poczynienie prawidłowych postrzeżeń i ich odtworzenie. Treść wszystkich zeznań pokrzywdzonego zarówno w postępowaniu przygotowawczym, jak i na rozprawie wskazuje na jego precyzję i konsekwencję w postrzeganiu
i odtwarzaniu okoliczności przedmiotowego zdarzenia i słusznie Sąd I instancji uznał te depozycje za wiarygodne i mogące stanowić podstawę prawidłowych ustaleń faktycznych. Podkreślić przy tym należy, że oskarżony P. C., poza kwestionowaniem wskazanego faktu kopnięcia pokrzywdzonego, nie przeczył swemu udziałowi w przedmiotowym rozboju, podobnie zresztą jak oskarżony A. M., który finalnie przyznał się do popełnienia zarzucanego mu czynu. Okoliczności udziału obu oskarżonych
w przedmiotowym rozboju i role każdego z nich zostały prawidłowo ustalone przez Sąd meriti.

Na marginesie jedynie podnieść należy, że obaj oskarżeni działali
w ramach uzgodnionego sytuacyjnie, w sposób dorozumiany, podziału ról,
a tym samym każdy z nich odpowiada za całość przestępnego przedsięwzięcia,
a więc nie tylko za własne działania, lecz również za działania współsprawcy. W tym kontekście bez znaczenia dla odpowiedzialności karnej każdego ze współsprawców jest to czy określonych zachowań dopuścił się osobiście czy też uczynił to współsprawca w ramach podziału ról w popełnianiu przestępstwa.

Nietrafne są również zarzuty apelacji oskarżonego P. C. i jego obrońcy kwestionujące orzeczenie o karze. Wbrew argumentacji obu skarżących Sąd Rejonowy prawidłowo uwzględnił całokształt okoliczności istotnych dla wymiaru kary stosownie do dyrektyw określonych w art. 53 § 1 i 2 k.k. Sąd nie pominął takiej okoliczności łagodzącej jak przyznanie się oskarżonego do popełnienia zarzucanego mu czynu. Okoliczność ta, podobnie, jak wskazanie współsprawcy czynu nie może jednak równoważyć podniesionych przez Sąd I instancji okoliczności obciążających. Nie można bowiem pominąć znacznego stopnia społecznej szkodliwości czynu, w tym brutalnego sposobu działania oraz wielokrotnej karalności oskarżonego P. C., w tym za przestępstwa przeciwko mieniu, podobnie zresztą jak oskarżonego A. M., skutkującej odpowiedzialnością w warunkach recydywy określonej w art. 64 § 1 k.k. Obaj skarżący podnosząc zarzut pominięcia okoliczności łagodzących przy wymiarze kary w stosunku do oskarżonego P. C. w istocie zarzucają rażącą niewspółmierność orzeczonej kary. Rażąca niewspółmierność kary, o jakiej mowa w art. 438 pkt 4 k.p.k., zachodzi wówczas, gdy na podstawie ujawnionych okoliczności, które powinny mieć zasadniczy wpływ na wymiar kary, można przyjąć, iż zachodzi wyraźna dysproporcja pomiędzy karą orzeczoną przez sąd pierwszej instancji, a karą, jaką należałoby sprawcy wymierzyć w następstwie prawidłowego zastosowania w sprawie dyrektyw sądowego wymiaru kary (zob. wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 27 sierpnia 2015 r. II AKa 289/15).

Jeśli się uwzględni wskazane okoliczności obciążające, w tym uprzednią wielokrotną karalność oskarżonego skutkującą odpowiedzialnością
w warunkach recydywy określonej w art. 64 § 1 k.k. to orzeczonej wobec oskarżonego P. C. kary pozbawienia wolności, oscylującej w dolnej strefie ustawowego zagrożenia w żadnym razie nie można uznać za rażąco niewspółmierną (surową) w stopniu, który uzasadniałby jej zmianę w oparciu o przepis art. 438 pkt 4 k.p.k. Brak było zatem podstaw do zmiany zaskarżonego wyroku w stosunku do oskarżonego P. C. przez złagodzenie orzeczonej wobec niego kary pozbawienia wolności.

Co się tyczy apelacji prokuratora, to jak wskazano jest ona zasadna, a jej wniosek zasługuje na uwzględnienie. Rozbój polega na tym, że sprawca zabiera cudzą rzecz ruchomą w celu jej przywłaszczenia przy użyciu jednego z wymienionych w art. 280 § 1 k.k. sposobów: używając przemocy, grożąc natychmiastowym jej użyciem albo doprowadzając człowieka do stanu nieprzytomności lub bezbronności (zob. wyrok Sądu Najwyższego - Izba Wojskowa z dnia 11 września 2014 r. sygn. WA 26/14). Zarówno czyn zarzucany w akcie oskarżenia, jak i przypisany oskarżonym w części dyspozytywnej wyroku nie zawiera niezbędnego znamienia rozboju,
a mianowicie, iż dokonany przez nich zabór był „w celu przywłaszczenia”, mimo, iż z poczynionych ustaleń wynika jednoznacznie, że działanie oskarżonych miało na celu przewłaszczenie skradzionych w trakcie rozboju przedmiotów i dokumentów i stosownie do treści art. 413 § 2 pkt 1 k.p.k. znamię to winno znaleźć odzwierciedlenie w opisie przypisanego oskarżonym czynu.

Kryteria właściwego opisu czynu wskazuje w jednym ze swoich orzeczeń Sąd Najwyższy, który stwierdza, iż opis czynu, o którym mowa w art. 413 § 2 pkt 1 k.p.k., może być dokonywany w języku ogólnym, a niekoniecznie w języku ściśle prawnym; istotne jest tylko, aby odpowiadał on pełnemu zespołowi znamion przewidzianych w przepisie określającym dany typ czynu zabronionego (zob. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 5 grudnia 2013r., sygn. akt II KK 212/13, OSNKW 2014/5/38). Powyższe obligowało Sąd odwoławczy do dokonania zmiany w opisie czynu przypisanego oskarżonemu w sposób wskazany w części dyspozytywnej wyroku przez dodanie stwierdzenia, iż opisanego zaboru obaj oskarżeni dopuścili się w celu przywłaszczenia.

Apelacja prokuratora wniesiona na niekorzyść obu oskarżonych, niezależnie od wskazanej zmiany w zakresie opisu czynu, skutkowała orzeczeniem na korzyść oskarżonego A. M. w zakresie zaliczenia okresu rzeczywistego pobawienia wolności na poczet orzeczonej wobec tego oskarżonego kary pozbawienia wolności. Sąd Rejonowy bowiem dopuścił się błędu w tym zakresie. Jak wynika z protokołu zatrzymania oskarżonego A. M. (k-96-97, t. I) był on zatrzymany w dniu 11 maja 2016 r., a nie 11 czerwca 2016 r. Ponadto z postanowienia Sądu Rejonowego dla Warszawy Pragi - Północ w Warszawie z dnia 13 maja 2016 r. (k-126-128, t. I) wynika, że wobec tego oskarżonego tymczasowe aresztowanie stosowane było od dnia 11 maja 2016 r., a nie od 11 czerwca 2016 r. Skutkowało to zmianą zaskarżonego wyroku w stosunku do oskarżonego A. M. w przedmiocie zaliczenia na poczet orzeczonej wobec niego kary pozbawienia wolności okresu rzeczywistego pozbawienia wolności, tj. od dnia 11 maja 2016 r. do dnia 6 września 2016 r.

O kosztach sądowych w postępowaniu odwoławczym orzeczono na podstawie art. 624 § 1 k.p.k. w zw. z art. 634 k.p.k.

Jednocześnie na podstawie § 17 pkt 2 ust. 4 w zw. z § 4 ust 1 i 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego z urzędu oraz na podstawie § 17 ust. 2 pkt 4 w zw. z § 4 ust. 1 i 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu orzeczono o wynagrodzeniu obrońców z urzędu w postępowaniu odwoławczym wraz z podatkiem VAT.

Mając powyższe na uwadze Sąd Okręgowy orzekł jak w dyspozytywnej części wyroku.

SSO Marek Wojnar SSO Jacek Matusik SSO Anna Kalbarczyk