Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Powódka B. S. w pozwie domagała się nakazania pozwanej Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w B. złożenia oświadczenia woli w przedmiocie nieodpłatnego przeniesienia własności lokalu użytkowego – garażu wraz ze stosownym udziałem w nieruchomości wspólnej, położonego w P. przy ul. (...).

W uzasadnieniu powódka podniosła, że garaż, razem z mężem wybudowała własnym staraniem garaż, będący od 17 lat w jej użytkowaniu jako najemcy. Pozwana, mimo wezwań, nie wyraziła zgody na przeniesienie własności garażu na jej i męża rzecz.

Pozwana domagała się oddalenia powództwa. Zakwestionowała legitymację czynną powódki, podnosząc brak zgody małżonka na wystąpienie z żądaniem. Dodatkowo podniosła, że prowadzone jest postępowanie dotyczące dokumentacji dla kompleksu 91 garaży, nadto konieczne jest uzyskanie od starosty stwierdzenia o samodzielności lokali. Nadto powódka winna udowodnić, że to ona poniosła w całości koszty wybudowania garażu.

Sąd Rejonowy w Szubinie wyrokiem z dnia 10 grudnia 2012r. oddalił powództwo oraz zasądził od powódki na rzecz pozwanej 60 zł tytułem zwrotu kosztów procesu oraz rozstrzygnął o kosztach nieopłaconej pomocy prawnej świadczonej powódce z urzędu.

Swoje rozstrzygnięcie oparł Sąd Rejonowy na następujących ustaleniach i rozważaniach natury prawnej:

W dniu 2 stycznia 1985 r. została zawarta między byłym (...) w B. a L. S. umowa dzierżawy gruntu przy ul. (...) w P. przeznaczonego pod garaż. Umowa została zawarta na 10 lat. Powódka B. S. i jej mąż L. S. wybudowali na tym gruncie garaż murowa­ny. Materiał na budowę uzyskali nieodpłatnie z rozbiórki budynków gospodarczych byłego (...). Garaż powódki spełnia wymogi samodzielnego lokalu nie­ mieszkalnego w rozumieniu ustawy o własności lokali.

Pozwana Spółdzielnia Mieszkaniowa (...) w B. w 1995 r. nabyła odpłatnie od (...) w B. prawo użytkowania wieczystego gruntu, na którym posadowiony jest garaż powódki. Od 1995 r. garaż powódka wynajmuje od Spółdziel­ni Mieszkaniowej (...)" w B.. Wartość udziału w nieruchomości wspólnej wynosi 296,24 zł. Powódka nie uiściła wskazanej kwoty do Spółdzielni, a na dzień zamknięcia rozprawy powódka posiada zadłużenie z tytułu czynszu najmu na kwotę 137,38 zł. Powyższy stan faktyczny był niesporny między stronami. W rozstrzyganej sprawie podstawą żądania pozwu jest przepis art. 39 ust. 1 ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o spółdzielniach mieszkaniowych (t. jedn. Dz. U. z 2003 r. nr 119, poz. 1116 z późn. zm., dalej jako „SpółdzMieszkU"). Przepis ten stanowi, że na pisemne żądanie najemcy lokalu użytkowego, w tym garażu, a także najemcy pra­cowni wykorzystywanej przez twórcę do prowadzenia działalności w dziedzinie kultu­ry i sztuki, który poniósł w pełni koszty budowy tego lokalu albo ponieśli je jego po­przednicy prawni, spółdzielnia jest obowiązana zawrzeć z tą osobą umowę przenie­sienia własności tego lokalu po dokonaniu przez najemcę spłaty z tytułu udziału w nieruchomości wspólnej oraz spłaty zadłużenia z tytułu świadczeń wynikających z umowy najmu. Z kolei na mocy art. 49 ^{( 1)} SpółdzMieszkU osoba, która na podstawie ustawy może żą­dać ustanowienia prawa odrębnej własności lokalu, w razie bezczynności spółdzielni, może wystąpić do sądu z powództwem na podstawie art. 64 Kodeksu cywilnego w związku z art. 1047 § 1 Kodeksu postępowania cywilnego. Zdaniem Sądu, z ustalonego w sprawie stanu faktycznego wynika, że nie zostały spełnione przesłanki do powstania po stronie powódki roszczenia o przeniesienie własności zajmowanego lokalu użytkowego (garażu). Wprawdzie ustalenia faktyczne wskazują na to, że powódka i jej zmarły mąż ponieśli w pełni koszty budowy garażu, jednak na dzień zamknięcia rozprawy nie zostały spełnione pozostałe warunki, o któ­rych mowa w art. 39 ust. 1 SpółdzMieszkU. Chodzi o obowiązek spłaty przez powód­kę (najemcę) zobowiązań z tytułu czynszu najmu oraz o uiszczenie Spółdzielni kwoty 296,24 zł odpowiadającej wartości udziału w nieruchomości wspólnej. Powódka nie dopełniła tych warunków, wobec tego powództwo podlega oddaleniu. W przedmiocie kosztów procesu Sąd oparł rozstrzygnięcie na zasadzie odpowie­dzialności za wynik procesu, zgodnie z art. 98 § 1 k.p.c. Wynagrodzenie na rzecz pełnomocnika powoda Sąd ustalił na podstawie § 6 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie... (Dz. U. nr 163, poz. 1348 z późń. zm.). Wynagrodzenie dla pełnomocnika powódki Sąd powiększył o stawkę podatku VAT.

Powódka od tego wyroku wniosła apelację. Przede wszystkim zarzuciła naruszenie przez Sąd Rejonowy przepisów postępowania tj. art. 72§1 kpc w zw. z art. 174 §1 pkt 1 kpc przez ich niezastosowanie w sprawie i nie wezwanie do udziału w sprawie spadkobierców zmarłego męża powódki – L. S., nadto z ostrożności procesowej art. 5 k.c. w zw. z art. 39 ustawy z dnia 15 grudnia 2000r. w spółdzielniach mieszkaniowych poprzez ich niezastosowanie, co skutkowało oddaleniem pozwu.

Zarzuciła też przyznanie pełnomocnikowi powódki zaniżonego wynagrodzenia, czym naruszony został przepis art. 15 pkt. 1 i §6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych /Dz.U. Nr 163, poz.1349 ze zm/.

Domagała się powódka uchylenia zaskarżonego wyroku i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji ewentualnie zmiany wyroku i uwzględnienie roszczenia powódki oraz rozstrzygnięcia o kosztach postępowania za dwie instancje.

W odpowiedzi na apelację pozwana domagała się jej oddalenia i rozstrzygnięcia o kosztach procesu.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja podlegała oddaleniu.

Zgodzić się należy ze skarżącą, gdy podnosi zarzut naruszenia przepisów postępowania tj. art. 72§1 kpc, a konkretnie pkt 1 tego przepisu.

W sprawie, co nie budzi wątpliwości, pismem z dnia 12 stycznia 2012r. powódka wskazała, że w sprawie powinien występować także jej małżonek, albowiem garaż będący przedmiotem sporu wybudowali oboje, pozostając we wspólności majątkowej małżeńskiej.

L. S. zmarł w dniu 24 lutego 2012r. /akt zgonu – k.97 akt/, pozostawił troje dzieci – G., M. i B. – rodzeństwo S., co wynika wprost z oświadczenia powódki i pisma jej pełnomocnika z dnia 13 marca 2012r. /k.94 akt/.

A zatem Sądowi Rejonowemu następcy prawni L. S. byli znani.

Oczywiście, wobec tego, że zgon L. S. nastąpił jeszcze przed uzupełnieniem legitymacji czynnej, nie było podstaw do zawieszenia postępowania, wobec czego nie został naruszony przepis art. 174§1 pkt 1 kpc. Sąd bowiem nie zareagował na pismo powódki z dnia 16 stycznia 2012r., w którym wskazuje, obok powódki na L. S., jako powoda /pismo z dnia 16.1.2012r. k.59 akt/.

Wobec tego, że powódka niezwłocznie wskazała spadkobierców zmarłego męża, nie było podstaw do kierowania przez Sąd Rejonowy do pełnomocnika powódki pisma z dnia 5 kwietnia 2012r. z żądaniem przedłożenia prawomocnego postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku.

Ugruntowany jest w orzecznictwie pogląd, iż wystarczające jest, dla wstąpienia spadkobierców do sprawy, wskazanie następców prawnych po zmarłym, bez konieczności legitymowania się postanowieniem o stwierdzeniu nabycia spadku /tak Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 24 marca 1975 r., III CZP OSNC 1976, nr 2, poz. 26/.

Spadkobiercy w przedmiotowej sprawie nabywają roszczenie o przeniesienie na nich własności garażu.

Skoro tak, rzeczą Sądu Rejonowego będzie, w trybie art. 195 kpc, uzupełnienie strony powodowej w stosunku do postulowanej przez powoda.

Przyjmuje się bowiem, że jeżeli osoba, do której ma zastosowanie art. 195 kpc zmarła - jak w przypadku L. S., postępowanie winno być zawieszone w trybie art. 177§1 pkt kpc i podjęte, po zgłoszeniu się lub wskazaniu następców prawnych osoby, która pierwotnie powinna była wziąć udział w sprawie jako powód /por. wyrok SN z dnia 20 października 1971r., III CRN 266/71, OSNCP 1972, nr 4, poz. 76/.

W ocenie Sądu Okręgowego doszło także do naruszenia przepisu art. 39 ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych. Sąd Rejonowy przyjął, że nie zasługiwało na uwzględnienie jej roszczenie, albowiem w dacie orzekania miała powódka zadłużenie z tytułu opłaty za najem garażu w kwocie 137,38 zł

Zdaniem Sądu Rejonowego okoliczność ta nie została udowodniona przez pozwaną, na co wskazuje analiza pism procesowych spółdzielni.

W odpowiedzi na pozew strona pozwana faktu zadłużenia w ogóle nie podnosiła / - odpowiedź na pozew – k.5051/.

Główny zarzut dotyczył nie udowodnienia poniesienia w pełni kosztów budowy przez małżonków S. /tak na rozprawie w dniu 23 stycznia 2012r. k.65/.

Okoliczność ta została podniesiona w piśmie z dnia 11 czerwca 2012r., gdzie pozwana wskazała wysokość zadłużenia na dzień 31 maja 2012r. kwotę 232,66 zł za okres 6 miesięcy /k.115 akt/.

W piśmie kierowanym do Sądu pozwana wskazuje na zadłużenie na dzień 16 lipca 2012r., na kwotę 138,94 zł /k.137 akt/.

W kolejnym piśmie, na żądanie Sądu w przedmiocie szczegółowego rozliczenia zaległości powódki z tytułu umowy najmu, pozwana wskazuje na kwotę 148, 65 zł na dzień 27 sierpnia 2012r. /k.152 akt/.

Na rozprawie w dniu 5 listopada 2012r. pozwany wskazał na zaległość, na dzień 31 października2012r., na kwotę 110,62 zł /k.167 akt/.

Na dzień orzekania przez Sąd Okręgowy, powódka okazała pismo pozwanej z 17 stycznia 2013r., w którym zaległość, na koniec 2012r. miała wynosić 96,95 zł /k.199/.

Powódka cały czas kwestionowała istnienie zaległości, wskazując na dowody wpłat czynszu za najem garażu. Domagała się szczegółowego rozliczenia osobno opłat za lokal mieszkalny, osobno za garaż, tak, aby rozliczenie nie budziło wątpliwości, a ewentualną nadpłatę za lokal mieszkalny rozliczyć z zaległością z tytułu czynszu za garaż.

Gdyby zaaprobować stanowisko pozwanej reprezentowane w piśmie z dnia 28 sierpnia 2012r. /k.152 akt/, to na poczet czynszu za garaż nie powinno być w ogóle wpłat, skoro powódka nie wskazywała, że wpłaty dotyczą garażu.

A zatem pozwana winna w sposób nie budzący wątpliwości, mogący dać się zweryfikować, przedstawić wyliczenie dotyczące ewentualnej zaległości w czynszu za garaż.

W tym miejscu godzi się podnieść, że na dzień orzekania przez Sąd Odwoławczy powódka legitymowała się dowodem wpłaty w kwocie 296,24 zł stanowiącej wartość udziału powódki w nieruchomości wspólnej. Został zatem spełniony jeden z dwóch warunków dających podstawę uwzględnienia roszczenia powódki z art. 39 ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych.

W konsekwencji Sąd Okręgowy, uznając, że nie została rozpoznana istota sprawy, uchylił zaskarżony wyrok i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania, na mocy art. 386§4 kpc.

Na oryginale właściwe podpisy

Za zgodność z oryginałem