Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

W pozwie z dnia 12 lipca 2011 r. powód A. J. wniósł o zasądzenie na jego rzecz od pozwanego Skarbu Państwa - Prokuratury (...)w B. kwoty 2.000 zł oraz zasądzenie od pozwanego na rzecz Pogotowia (...) przy ul. (...) w B. kwoty 1.000 zł.

W odpowiedzi na pozew pozwany wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie na jego rzecz od powoda kosztów postępowania według norm przepisanych. Zarzucił, że roszczenie powoda nie znajduje jakiegokolwiek uzasadnienia.

Na rozprawie z dnia 21 maja 2012 r. powód oświadczył, że pozywa również Skarb Państwa - Dyrektora (...)w B., gdyż złożył zawiadomienie o popełnieniu przestępstwa przed funkcjonariuszem tego (...).

W odpowiedzi na pozew Skarb Państwa - Dyrektor (...)w B. wniósł o oddalenie powództwa i o zasądzenie na jego rzecz od powoda kosztów procesu według norm przepisanych, w tym kosztów zastępstwa procesowego.

Sąd Rejonowy w Bydgoszczy wyrokiem z dnia 4 grudnia 2013 r. oddalił powództwo /pkt 1/, zasądził od powoda na rzecz Skarbu Państwa - Prokuratury(...)w B. kwotę 600 zł tytułem zwrotu kosztów procesu /pkt 21, zasądził od powoda na rzecz Skarbu Państwa - Dyrektora (...)w B. kwotę 600 zł tytułem zwrotu kosztów procesu /pkt 3/ i zasądził od Skarbu Państwa - Sądu Rejonowego w Bydgoszczy na rzecz radcy prawnego P. F. kwotę 738 zł w tym 138 zł tytułem podatku VAT, tytułem zwrotu kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej powodowi z urzędu /pkt 4/.

Z ustaleń faktycznych poczynionych przez Sąd I instancji wynikało, że powód odbywa w (...)w B. karę pozbawienia wolności. Funkcjonariusze (...)w razie otrzymania od osadzonych przesyłek urzędowych niezwłocznie wydawali im potwierdzenia ich odbioru. Nie sprawdzali oni ich zawartości. Po przyjęciu takiej przesyłki następnego dnia wysyłali ją do adresata. Każda przesyłka oznaczona jako korespondencja urzędowa wpisywana była do książki nadawczej (...). Osadzeni otrzymywali papier i koperty do prowadzenia korespondencji. W dniu 19 maja 2011 r. powód przekazał funkcjonariuszom (...)w B. przesyłkę zaadresowaną do Prokuratury (...)w B.. Z uwagi na okoliczność, że powód oświadczył funkcjonariuszom (...), że wysyła przesyłkę urzędową, nie sprawdzali oni jej

1

zawartości. Przesyłka ta została w dniu 20 maja 2011 r. wysłana przez funkcjonariuszy (...) do Prokuratury (...) w B.. Powyższa przesyłka nie dotarła do Prokuratury.

Sąd ustalił stan faktyczny w sprawie na podstawie okoliczności bezspornych, przedłożonych dokumentów oraz zeznań świadków A. A., S. K., K. P. i J. S.. W ocenie Sądu w pełni wiarygodny był dowód z odpisu książki wysyłanej korespondencji. Korelował on z wiarygodnymi dla Sądu dowodami z zeznań świadków A. A., S. K.. K. P. i J. S.. Co do pisma powoda z dnia 18 maja 2011 r., którego treścią jest zawiadomienie o popełnieniu przestępstwa, Sąd uznał, że jest ono kserokopią. Sąd podkreślił, że gdyby nawet przyjąć, że wynika z niej, iż powód sporządził takie pismo, to trudno byłoby w sposób niewątpliwy stwierdzić, że powód wysłał oryginał tego pisma pozwanemu Skarbowi Państwa - Prokuraturze (...)w B. w dniu 19 maja 2011 r., a nie - czego nie można również wykluczyć w niniejszej sprawie - inną korespondencję oznaczoną jedynie jako korespondencja urzędowa. W ocenie Sądu nie jest dowodem doręczenia przesyłki z dnia 19 maja 2011 r. złożonej funkcjonariuszom (...), kserokopia potwierdzenia odbioru korespondencji oznaczonej jako urzędowa zaadresowanej do Prokuratury (...)w Bydgoszczy. Przeczy uznaniu jej za dowód doręczenia pisma z dnia 18 maja 2011 r. stanowiącego zawiadomienie o popełnieniu przestępstwa, okoliczność, że ta korespondencja nie była zaadresowana do pozwanej Prokuratury (...)w B., lecz do innego adresata. Ponadto Sąd uznał, że nie jest możliwe stwierdzenie, co znajdowało się w tej przesyłce, w tym, że było w niej pismo, które powód określił jako pismo ponaglające.

W ocenie Sądu zeznania K. T. nie dowodzą twierdzeń podniesionych przez powoda, gdyż świadek podał, że nie wie, czy pozwany pisał zawiadomienie o popełnieniu przestępstwa do Prokuratury. Świadek ten nie wiedział nawet, czy i kiedy powód miał złożyć to zawiadomienie do rąk funkcjonariuszy (...)w B.. Sąd nie dał wiary zeznaniom powoda, że nie otrzymał on pokwitowania odbioru jego korespondencji do Prokuratury, oznaczonej jako korespondencja urzędowa, albowiem były one sprzeczne z wiarygodnym dla Sądu dowodem z odpisu książki wysyłanej korespondencji. Nadto nie potwierdzały ich zeznania świadków A. A., S. K., K. P., i J. S., z których wynikało, że funkcjonariusze (...) w razie otrzymania od osadzonych przesyłek urzędowych niezwłocznie wydawali im

2

potwierdzenia ich odbioru. Sąd podkreślił, że z dowodów tych wynika nadto, że (...)wysłał tę korespondencję do Prokuratury. Sąd ustalił, że przesyłka skierowana do Prokuratury została wysłana do tego podmiotu przez funkcjonariuszy (...), jednakże do niego nie dotarła. Sąd podkreślił również, że (...) nie miał obowiązku wysłania tej przesyłki listem poleconym, w celu zabezpieczenia jej doręczenia. Zgodnie z obowiązującymi przepisami pozwany mógł wysłać przesyłkę urzędową listem poleconym jedynie na wniosek osadzonego i w razie przedłożenia wypełnionego druku o nazwie „potwierdzenie nadania przesyłki poleconej", który po wysłaniu zwracało się skazanemu.

W ocenie Sądu bezzasadne było żądanie pozwu w stosunku do Prokuratury, gdyż pozwany nie otrzymał korespondencji od powoda oznaczonej jako urzędowa. Dlatego nie było podstaw do zarzucenia Prokuraturze bezprawności zaniechania w postaci braku reakcji na wskazane przez powoda pismo z dnia 18 maja 2011 r.

W ocenie Sądu niezasadne było także żądanie pozwu w stosunku do statio fisci Skarbu Państwa - Dyrektora (...)w B., gdyż powód nie wykazał, że w piśmie oznaczonym jako korespondencja urzędowa do Prokuratury złożonym w (...) w dniu 19 maja 2011 r., znajdowało się wskazane przez niego zawiadomienie o popełnieniu przestępstwa. Nie potwierdzały tego bowiem wiarygodne dla Sądu zeznania świadków A. A., S. K., K. P. i J. S., którzy wskazali, że nie mogą sprawdzać zawartości przesyłki oznaczonej jako korespondencja urzędowa. Fakt otrzymania przez (...)przesyłki i nadania jej pocztą zwykłą, Sąd ustalił również na podstawie zapisu w książce ewidencyjnej. Funkcjonariusze (...) nie mieli obowiązku wysyłać tę korespondencję jako przesyłkę poleconą, albowiem powód nie złożył o to wniosku.

W konsekwencji Sąd uznał, że powód nie wykazał bezprawnych działań i zaniechań pozwanego Skarbu Państwa - (...)w B., naruszających jego dobro osobiste lub zagrażających temu dobru. A. J. nie udowodnił, że pozwany naruszył przepisy prawa wskazane przez powoda, a to z uwagi na niewyjaśnienie przez powoda, na czym polegała doznana przez niego krzywda.

Mając na uwadze powyższe, Sąd na podstawie art. 417 § 1 kc i art. 448 kc a contrario orzekł jak w punkcie I wyroku uznając powództwo wytoczone przeciwko obu pozwanym za niezasadne.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 98 § 1, 3-4 i art. 99 kpc oraz § 2 ust. 1-2 i § 6 pkt 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września

3

2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz. U. Nr 163 z 2002 r., poz. 1349 ze zm.).

O wynagrodzeniu dla pełnomocnika ustanowionego dla powoda z urzędu orzeczono na podstawie § 2 ust. 1-3, § 6 pkt 3 i § 15 pkt 1 w/w rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r.

Od powyższego wyroku apelację wniósł powód zaskarżając go w zakresie pkt I, II i III zarzucając Sądowi Rejonowemu:

a)  naruszenia art. 233 § 1 kpc poprzez jego niewłaściwe zastosowanie,

b)  sprzeczność istotnych ustaleń Sądu z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego,

Skarżący wniósł o zmianę wyroku w zaskarżonej części poprzez orzeczenie zgodnie z żądaniem pozwu i przyznanie według norm przepisanych od Skarbu Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej powodowi z urzędu w postępowaniu apelacyjnym.

W uzasadnieniu powód podniósł, że wobec ustalenia przez Sąd Rejonowy, że przedmiotowa przesyłka z dnia 18 maja 2011 r. została złożona przez A. J. w administracji pozwanego (...), jak również faktu, że nie dotarła ona do adresata, to wynika z tego, że ten pozwany nie wysłał jej. Skarżący podkreślił, że (...)pomimo spoczywania na nim ciężaru dowodu w tym zakresie nie wykazał, że to Poczta (...) zagubiła tą przesyłkę, co uwalniałoby tego pozwanego od odpowiedzialności za jej nie dotarcie do Prokuratury (...)w B..

W odpowiedzi na apelację Skarb Państwa -Dyrektor (...)w B. wniósł o oddalenie apelacji i zasądzenie od powoda na jego rzecz kosztów postępowania apelacyjnego według norm przepisanych .

Sąd Okręgowy zważył co następuje :

apelacja co do zasady nie zasługuje na uwzględnienie.

Na wstępie należy zauważyć , że w niniejszej sprawie po stronie pozwanej nie występują dwa podmioty lecz wyłącznie jeden , którym jest Skarb Państwa reprezentowany wprawdzie przez dwie staciones fiscii. Ugruntowane stanowisko doktryny i orzecznictwa jednoznacznie wskazuje, iż bez względu na ilość oraz rodzaj pozwanych jednostek organizacyjnych Skarbu Państwa (staciones fiscii), w sprawie zgodnie z art. 67 § 2 k.p.c. , występuje tylko jeden pozwany, a to Skarb Państwa (por. m.in. wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 14 kwietnia 1999

4

r., III CKN 1239/98, OSNC z 1999 r. Nr 11, poz. 191, z dnia 22 lutego 2001 r., III CKN 295/00, Lex nr 52382).

Wobec zatem jednolitości Skarbu Państwa jako strony pozwanej, uznać trzeba, że nie zachodziła podstawa , przy oddaleniu powództwa do zasądzania kosztów procesu na rzecz każdej jednostki organizacyjnej . W tym zatem zakresie - w ramach granic zaskarżenia - Sąd Okręgowy zmienił zaskarżony wyrok w punkcie drugim i trzecim zasądzając koszty procesu zgodnie fart. 98§li 2k.p.c. bez względu na ilość staciones fiscii" reprezentujących pozwany Skarb Państwa.

Przechodząc do oceny zarzutów podniesionych w apelacji Sąd Okręgowy nie podziela zarzutu naruszenia art. 233 § lk.p.c. , które to naruszenie apelujący upatruje w rażąco sprzecznej z zasadami logiki i doświadczenia życiowego ocenie dowodów prowadzącej do przyjęcia , że przesyłka powoda adresowana do Prokuratury (...)w B. została wysłana przez (...)w B. .W tym zakresie dokonana przez sąd pierwszej instancji ocena dowodów znajduje potwierdzenie w zebranym materiale dowodowym , ocenionym zgodnie z zasadami logiki i doświadczenia życiowego . W istocie rzeczy powyższy zarzut sprowadza się wyłącznie do gołosłownej polemiki z ustaleniami sądu pierwszej instancji i stanowi próbę ich odmiennej oceny .Całkowicie dowolne jest zwłaszcza twierdzenie apelującego , że skoro (...)w B. przyjął przesyłkę z dnia 18 maja 2011 roku , w której powód zawiadamiał o popełnieniu przestępstwa a nie dotarła ona do adresata , to może to oznaczać jedynie , że nie została ona wysłana. Zauważyć w tym miejscu trzeba , że Sąd Rejonowy analizując bardzo wnikliwie treść rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 25 sierpnia 2003 r. w sprawie regulaminu organizacyjno- porządkowego wykonywania kary pozbawienia wolności wskazał , że (...)przyjmując od powoda przesyłkę urzędową nie miał obowiązku nadania jej listem poleconym- czego powód się zresztą nie domagał- a tym samym wykazania , że zaginęła ona w czasie doręczania do adresata . Okoliczność ta zresztą nie ma tak doniosłego znaczenia w sprawie - jak wskazuje na to apelujący - gdyż jak słusznie stwierdził Sąd Rejonowy nawet gdyby założyć , że działanie pozwanego nosiło cechy bezprawności to powód powinien w pierwszym rzędzie udowodnić , że doszło do naruszenia jego dobra osobistego i w czym przejawiała się doznana krzywda , czego nie uczynił.

Zauważyć należy , że rozpoznając sprawę o ochronę dóbr osobistych sąd musi po pierwsze ustalić czy doszło do naruszenia dobra osobistego. Dowód, że naruszenie takie

5

miało miejsce, zgodnie z art. 6 k.c, obarcza powoda. Naruszeniu dobra ustawa przypisuje bezprawność (art. 24 k.c), bowiem cywilnoprawna ochrona dóbr osobistych oparta jest na konstrukcji prawa podmiotowego, niemajątkowego, o charakterze bezwzględnym (skutecznego erga omnes). Oznacza to powszechny, obciążający wszystkie inne podmioty obowiązek nieingerencji w określoną sferę podmiotu uprawnionego, niewkraczania w sferę jego uprawnień. Z chwilą, gdy taki ogólny zakaz zostanie pogwałcony, miedzy osobą naruszającą zakaz a osobą uprawnioną nawiązuje się stosunek prawny, w ramach którego uprawniony może wystąpić z odpowiednimi roszczeniami wynikającymi z ustawy. Taka konstrukcja ochrony dóbr powoduje więc przypisanie naruszeniu dobra osobistego bezprawności, w związku z czym na pozwanym ciąży obowiązek przeprowadzenia dowodu braku bezprawności.

Tymczasem ze stanowiska skarżącego zdaje się wynikać, że wyłącznie z faktu nie doręczenia jego przesyłki urzędowej wywodzi on naruszenie jego dobra osobistego. W związku z tym należy podkreślić, że nie istnieje dobro osobiste polegające na prawie osadzonego do nieocenzurowanego wysyłania korespondencji urzędowej , podobnie jak nie istnieje też samoistne dobro osobiste w postaci prawa do godnego odbywania kary pozbawienia wolności, na co zwrócił uwagę Sąd Najwyższy w uzasadnieniu uchwały składu siedmiu sędziów SN z dnia 18 października 2011 r. III CZP 25/11 (OSNC z 2012 r. Nr 2, poz. 5). Chronienie tych wartości następuje w ramach ochrony dobra osobistego jakim jest godność człowieka. Dlatego samo nie doręczenie przesyłki urzędowej nie upoważnia jeszcze do, jak czyni to skarżący, utożsamiania tego faktu z naruszeniem jego dobra osobistego .

Mając powyższe na uwadze Sąd Okręgowy na podstawie art. 385 k.p.c. apelację powoda

oddalił z wyjątkiem rozstrzygnięcia o kosztach procesu za pierwszą instancję , w którym to

zakresie z przyczyn już wyżej wskazanych zmienił zaskarżony wyrok na podstawie art.

386§l k.p.c. i orzekł o kosztach postępowania apelacyjnego po myśli art. 98 § 1 i 2 k.p.c w

związku z art. 108 § 1 k.p.c. oraz zasądził od Skarbu Państwa na rzecz pełnomocnika powoda

kwotę 369 zł zgodnie z §15 i §12 ust 1 pkt 1 i § 6 pkt 3 oraz § 2 ust 3 rozporządzenia

Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców

prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez

radcę prawnego ustanowionego z urzędu.

Na oryginale właściwe podpisy

Za zgodność z oryginałem