Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Sąd ustalił, co następuje:

M. K. w latach 2009 – 2013 został trzykrotnie skazany prawomocnymi wyrokami:

1. wyrokiem Sądu Rejonowego w Wąbrzeźnie z 16 września 2009 roku, sygn. akt II K 393/09, za:

a/ przestępstwo z art. 278 § 1 kk w zw. z art. 31 § 2 kk, popełnione 12 marca 2009 roku, na karę 8 miesięcy pozbawienia wolności,

b/ ciąg przestępstw z art. 226 § 1 kk w zw. z art. 31 § 2 kk, popełnionych 13 marca 2009 roku i 20 marca 2009 roku, na karę 1 roku pozbawienia wolności,

przy czym na podstawie art. 85 kk i art. 86 § 1 kk orzeczono karę łączną 1 roku pozbawienia wolności, której wykonanie zawieszono na okres 4 lat próby, a następnie postanowieniem z 13 lipca 2010 roku w sprawie o sygn. akt II Ko 918/10 zarządzono wykonanie warunkowo zawieszonej kary, którą odbył od 24 lutego 2011 roku do 22 lutego 2012 roku z zaliczeniem zatrzymania w dniu 12 marca 2009 roku i 20 marca 2009 roku;

2. wyrokiem Sądu Rejonowego w Chełmnie – Zamiejscowego VII Wydziału Karnego w Wąbrzeźnie z 22 lutego 2013 roku, sygn. akt VII K 96/13, za czyn z art. 286 § 1 i § 3 kk w zw. z art. 64 § 1 kk, popełniony 1 marca 2012 roku, na karę 10 miesięcy pozbawienia wolności, której wykonanie zawieszono na okres 3 lat próby, a następnie postanowieniem z 8 maja 2015 roku w sprawie o sygn. akt VII Ko 428/15 zarządzono wykonanie warunkowo zawieszonej kary;

3. wyrokiem Sądu Rejonowego w Chełmnie – Zamiejscowego VII Wydziału Karnego w Wąbrzeźnie z 5 czerwca 2013 roku, sygn. akt VII K 217/13, za czyn z art. 286 § 1 kk w zw. z art. 64 § 1 kk, popełniony 25 sierpnia 2012 roku, na karę 2 lat pozbawienia wolności, której wykonanie zawieszono na okres 5 lat próby, a następnie postanowieniem z 8 maja 2015 roku w sprawie o sygn. akt VII Ko 355/15 zarządzono wykonanie warunkowo zawieszonej kary, którą odbywa od 4 marca 2016 roku.

Powyższy stan faktyczny sąd ustalił w oparciu o:

dane z BI K. (k. 11-12),

odpisy prawomocnych orzeczeń Sądu Rejonowego w Wąbrzeźnie (k. 13-14), Sądu Rejonowego w Chełmnie – Zamiejscowy Wydział VII Karny w Wąbrzeźnie (k. 6-9) i Sądu Okręgowego w Toruniu (k. 15),

opinię o skazanym (k. 23-25),

informację o pobytach i orzeczeniach (k. 26-30).

Sąd zważył co następuje:

Z dniem 1 lipca 2015r. zmianie uległ stan prawny w zakresie warunków wydawania wyroku łącznego. W myśl art. 19 ust. 1 ustawy z 20 lutego 2015 roku o zmianie ustawy – Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2015r., poz. 396) przepisów rozdziału IX ustawy Kodeks Karny w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą, nie stosuje się do kar prawomocnie orzeczonych przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy, chyba że zachodzi potrzeba orzeczenia kary łącznej w związku z prawomocnym skazaniem po dniu wejścia w życie niniejszej ustawy.

Z powyższego wynika, że w sytuacji, gdy wszystkie przestępstwa zostały popełnione przed 1 lipca 2015 roku oraz przed tą datą orzeczono prawomocnie kary za te przestępstwa, wyłączone jest stosowanie Kodeksu karnego w nowym brzmieniu. Przenosząc to na grunt sprawy M. K., stwierdzić należy, że analiza czasu, w którym wydane zostały wyroki wobec skazanego M. K. wskazuje, że wszystkie miały miejsce przed nowelizacją kodeksu karnego obowiązującą od dnia 1 lipca 2015 roku. Zatem, stosując to kryterium, sąd dokonywał oceny z punktu widzenia sytuacji prawnej M. K. i uregulowań dotyczących kary łącznej w brzmieniu do 1 lipca 2015 roku.

Zgodnie z art. 569 § 1 kpk wyrok łączny wydaje się, jeżeli zachodzą warunki do orzeczenia kary łącznej w stosunku do osoby prawomocnie skazanej kilkoma wyrokami. Przed tym dniem przesłanki do orzeczenia wobec skazanego kary łącznej wymieniał kodeks karny w art. 85. Jak wynikało z treści przywołanego przepisu, sąd orzeka karę łączną, jeżeli sprawca popełnił dwa lub więcej przestępstw, zanim zapadł pierwszy wyrok, choćby nieprawomocny, co do któregokolwiek z nich i wymierzono za nie kary tego samego rodzaju albo inne podlegające łączeniu. Zawarty w art. 85 kk zwrot „zanim zapadł pierwszy wyrok” odnosi się do pierwszego chronologicznie wyroku, który został wydany przed popełnieniem przez sprawcę kolejnego (kolejnych) przestępstwa (uchwała Sądu Najwyższego z 25.02.2005r., I KZP 36/04, publ. w OSNKW nr 2, poz. 13 z 2005 roku).

Analizując daty czynów oraz daty wydania wyroków w sprawach wymienionych w pkt 1 – 3, w pełni aprobując poglądy wyrażone w w/w uchwale Sądu Najwyższego (mającą moc zasady prawnej), sąd uznał, że w przedmiotowej sprawie zachodzą przesłanki do wydania wyroku łącznego i orzeczenia jednej kary łącznej.

Pierwszy wyrok skazujący M. K. za przestępstwo został wydany w dniu 16 września 2009r. w sprawie o sygnaturze II K 393/09. Przed tą datą wnioskodawca dopuścił się tylko jednego występku, za który skazano go w w/w procesie. Nie zachodziły zatem warunki z art. 85 kk i dlatego, co do kary wymierzonej w tej sprawie, postępowanie umorzono na podstawie art. 572 kpk.

Kolejny chronologicznie wyrok skazujący (na karę pozbawienia wolności lub inną podlegającą łączeniu, który wyznacza datę „końcową” realnego zbiegu przestępstw) został wobec M. K. wydany 22 lutego 2013r. w sprawie o sygnaturze akt VII K 96/13. Przestępstwa popełnione pomiędzy tą datą, a dniem 5 czerwca 2013 roku (data wyrokowania w sprawie o sygn. akt VII K 217/13) tworzą zbieg, obejmujący rozstrzygnięcia o karach zasadniczych zawartych w wyrokach:

1) Sądu Rejonowego w Chełmnie – Zamiejscowy Wydział VII Karny w Wąbrzeźnie z dnia 22 lutego 2013r. ( sygn. akt VII K 96/13), za czyn popełniony 1 marca 2012r. (przypisany w jego punkcie I),

2) Sądu Rejonowego w Chełmnie – Zamiejscowy Wydział VII Karny w Wąbrzeźnie z dnia 5 czerwca 2013r., ( sygn. akt VII K 217/13), za czyn popełniony 25 sierpnia 2012r. (przypisany w jego punkcie I).

Łączeniu podlegały zatem kary:

- 10 miesięcy pozbawienia wolności,

- 2 lat pozbawienia wolności.

Zgodnie z dyspozycją art. 86 § 1 kk granice kary łącznej wyznaczają najwyższa z kar jednostkowych oraz ich suma. W tej sytuacji, stwierdzić należy, że kara łączna możliwa do wymierzenia wobec M. K. mieści się w granicach od 2 lat pozbawienia wolności (najsurowsza kara orzeczona w wyroku w sprawie VII K 96/13) do 2 lat i 10 miesięcy pozbawienia wolności (2 lata pozbawienia wolności w sprawie VII K 96/13 i 10 miesięcy pozbawienia wolności w sprawie VII K 217/13).

Dokonując ustalenia kary łącznej, która winna być orzeczona co do M. K., godzi się podkreślić, że kara łączna jest swego rodzaju podsumowaniem działalności przestępczej sprawcy w okresie czasu objętym wyrokiem łącznym.

Przy czym, Sąd wydając wyrok łączny, nie rozstrzyga ponownie o stopniu społecznej szkodliwości i winie skazanego w zakresie poszczególnych przestępstw, a jedynie rozważa przedmiotowo - podmiotowy związek zachodzący między przestępstwami, w zakresie których kary podlegają łączeniu oraz kładzie nacisk na cele zapobiegawcze i wychowawcze, jakie ma odnieść w stosunku do skazanego nowo wymierzona kara.

Zważyć trzeba, że orzeczenie kary łącznej nie jest sposobem na premię dla sprawcy większej ilości przestępstw, nie ma służyć ograniczeniu odpowiedzialności karnej sprawcy, lecz rzeczywistemu oddaniu zawartości kryminalnej czynów, jakich się dopuścił. Popełnienie więcej jak jednego przestępstwa powinno skłaniać do odstępstwa od absorpcji kar, niż za nią przemawiać, albowiem stanowi negatywną co do sprawcy przesłankę prognostyczną.

Wymierzenie bowiem kary przy zastosowaniu całkowitej absorpcji prowadziłoby do premiowania sprawcy popełniającego nie jedno, a więcej przestępstw, zatem prowadziłoby do praktycznej bezkarności innych zachowań zabronionych (por. wyroki Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 19 października 2007 roku w sprawie II AKa 183/07, Prokuratura i Prawo 2008/4/17/1 i z dnia 4 października 2000 roku w sprawie II AKa 175/00, KZS /2000/10/3, wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 7 maja 2009 roku w sprawie IIAKa104/09, przegląd orzecznictwa Sądu Apelacyjnego w Gdańsku, Nr (...)).

Sąd miał też na względzie, że kara łączna to szczególna kara wymierzana niejako „na nowo” i jako taka stanowić musi syntetyczną całościową ocenę zachowań sprawcy, będąc właściwą, celową z punktu widzenia prewencyjnego, reakcją na popełnione czyny i jako taka nie może i nie powinna być postrzegana jako instytucja mająca działać na korzyść skazanego, ale jako instytucja gwarantująca racjonalną politykę karania w stosunku do sprawcy wielości przestępstw ( por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 24 kwietnia 2014 roku w sprawie IIAKa 98/14, LEX nr 1473943).

Zatem Sąd uznał, że zastosowanie zasady pełnej absorpcji jest uzasadnione wtedy, gdy przesłanka prognostyczna pozwala na stwierdzenie, że kara łączna w wysokości najwyższej z wymierzonych kar jednostkowych, jest wystarczającą oceną zachowania się sprawcy.

Przyjmuje się, że priorytetową zasadą kary łącznej powinna być zasada asperacji (tj. częściowej absorpcji), natomiast kara łączna, orzeczona na zasadzie absorpcji lub kumulacji - wyjątkiem. Zaznaczenia wymaga, że automatyczne stosowanie zasady kumulacji - byłoby wyrazem formy odpłaty, zaś zasady absorpcji - wyrazem formy nagrody (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Lublinie z dnia 15 maja 2008 roku, w sprawie II AKa 98/08, KZS 2009/12/47).

Odnosząc to do granic kary łącznej, zważywszy na okoliczności niniejszej sprawy, a przede wszystkim zachowanie skazanego w czasie odbywania dotychczasowych kar pozbawienia wolności Sąd uznał, że zasadna jest ocena, iż kara łączna winna być wymierzona M. K. z zastosowaniem zasady częściowej absorpcji.

Sąd miał na uwadze, że wymierzając karę łączną uwzględnić należy głównie związek podmiotowo - przedmiotowy zachodzący między poszczególnymi przestępstwami. Im bardziej jest on ścisły, tym bardziej powinno się stosować zasadę absorpcji poszczególnych kar. Przez związek ten należy rozumieć podobieństwo rodzajowe zbiegających się przestępstw, motywację i czas popełnienia każdego z nich.

Sąd zważył, że skazany „zaatakował” dobro prawne w postaci mienia, gdzie wartość szkody w przypadku obu przestępstw to kwota 5.263,84 złotych. Pomiędzy przestępstwami popełnionymi przez M. K., a opisanymi w sprawach VII K 96/13 i VII K 217/13 nie zachodził bardzo bliski związek czasowy. Oba występki zostały popełnione na przestrzeni od dnia 1 marca 2012r. do dnia 25 sierpnia 2012r., a więc w przeciągu niespełna 6 miesięcy. Zachodził natomiast bliski związek miejscowy, albowiem oba czyny zostały popełnione w Wąbrzeźnie. Na niekorzyść skazanego przemawia popełnienie przestępstw na szkodę różnych pokrzywdzonych.

Przy orzekaniu kary łącznej wobec M. K., należało także uwzględnić opinię dotyczącą skazanego z miejsca odbywania kary pozbawienia wolności. W Zakładzie Karnym w G. oceniono jego zachowanie jako dobre. Skazany M. K. jest recydywistą penitencjarnym. Odbywa karę pozbawienia wolności w systemie programowego oddziaływania. Przejawia zainteresowanie podniesieniem poziomu edukacji i zdobycia zawodu oraz uczestniczy w kursie budowlanym. Skazany był jeden raz nagrodzony oraz jeden raz został ukarany dyscyplinarnie za dokonywanie nielegalnych kontaktów. Wobec przełożonych prezentuje postawy regulaminowe, wśród osadzonych funkcjonował prawidłowo. Nie deklarował udziału w podkulturze przestępczej. Deklarował krytyczny stosunek do popełnionego przestępstwa U skazanego rozpoznano uzależnienie od alkoholu i środków psychoaktywnych w związku z czym wyznaczono termin terapii przeciwalkoholowej, w której uczestnictwo deklaruje (k. 24-25). Powyższe dane przekazane przez administrację zakładu karnego stanowią istotny czynnik prognostycznego przemawiający za wymierzeniem kary łącznej w wysokości nieco wyższej niż kara wymierzona przy zastosowaniu absorpcji.

Mając w/w aspekty na uwadze należy uznać, iż kara 2 lat i 2 miesięcy pozbawienia wolności za w/w zachowania jest sankcją, która odda całą zawartość kryminalną bezprawia zrealizowanych przez M. K. występków oraz spełni swe cele prewencyjne (zarówno w zakresie oddziaływania wychowawczego na sprawcę, jak i ogół społeczeństwa).

W pozostałym zakresie Sąd uznał, że wyroki podlegają odrębnemu wykonaniu.

Z uwagi na brak podstaw do objęcia wyrokiem łącznym, na podstawie art. 572 kpk, Sąd umorzył postępowanie w przedmiocie objęcia wyrokiem łącznym kary pozbawienia wolności orzeczonej przez Sąd Rejonowy w Chełmnie – Zamiejscowy VII Wydział Karny w Wąbrzeźnie w sprawie II K 393/09.

Na poczet kary łącznej zaliczono pozbawienie wolności M. K. od 4 marca 2016r. Od dnia 4 marca 2016r. skazany rozpoczął odbywanie kary orzeczonej w sprawie VII K 217/13, która weszła w skład kary łącznej 2 lat i 2 miesięcy pozbawienia wolności. Dlatego sąd wyznaczył właśnie ten dzień, jako datę, od której należy liczyć początek kary łącznej.

Na podstawie art. 618 § 1 pkt 11 kpk oraz § 17 ust. 5 w zw. z § 4 ust. 1 i ust. 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22 października 2015 roku w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu (Dz. U. z 2015r. poz. 1801) Sąd zasądził od Skarbu Państwa na rzecz adw. M. G. kwotę 120 (sto dwadzieścia) złotych tytułem nieopłaconej pomocy prawnej świadczonej z urzędu oraz podatek VAT od tej kwoty.

Kierując się dyspozycją art. 624 § 1 kpk z uwagi na wymiar kary pozbawienia wolności pozostałej do odbycia, status materialny skazanego i treść art. 641 kpk, zwolniono wnioskodawcę w całości od zapłaty na rzecz Skarbu Państwa kosztów sądowych uznając, że ich windykacja nie będzie możliwa.