Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 22 listopada 2016 r.

Sąd Rejonowy w Toruniu III Wydział Rodzinny i Nieletnich w składzie:

Przewodniczący SSR Kamilla Piórkowska

Protokolant st. sekr. sądowy Monika Kalinowska

po rozpoznaniu w dniu 10 listopada 2016 r.w. T.

na rozprawie sprawy

z powództwa: R. M. (1)

przeciwko: J. M.

o: alimenty

I.  zasądza z dniem 31.03.2016r. rentę alimentacyjną od pozwanego J. M. na rzecz powódki R. M. (1) w kwocie po 200 zł (dwieście złotych) miesięcznie płatną z góry do rąk powódki do dnia 10-tego każdego miesiąca z ustawowymi odsetkami w razie opóźnienia w płatności każdej z rat;

II.  w pozostałej części powództwo oddala i nie obciąża powódki kosztami sądowymi w zakresie oddalonego powództwa,

III.  zasądza od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa –kasy Sądu Rejonowego w. T.kwotę 120 zł. (sto dwadzieścia) tytułem kosztów sądowych,

IV.  znosi między stronami koszty procesu,

V.  wyrokowi w pkt I nadaje rygor natychmiastowej wykonalności.

Sygn. akt III RC 277/16

UZASADNIENIE

R. M. (1) wniosła w dniu 31 marca 2016 r. pozew przeciwko synowi – J. M., domagając się zasądzenia na jej rzecz kwoty po 600 zł miesięcznie tytułem renty alimentacyjnej, płatnej do jej rąk do 10-tego dnia każdego miesiąca, z ustawowymi odsetkami w razie zwłoki w płatności każdej z rat.

Powódka uzasadniła swoje stanowisko m.in. tym, że syn przejął gospodarstwo o powierzchni 8 ha wraz z budynkami i inwentarzem żywym i martwym. Oprócz tego pracuje. Ma też dwie córki, które pracują na siebie. Powódka otrzymuje zaś rentę przyznaną przez komisję lekarską KRUS w wysokości (...) zł. Kwota ta nie wystarcza na jej utrzymanie ponieważ choruje (przeszła zawał, dwie koronografie, ma cukrzycę, chorobę kręgosłupa i łuszczycę) i na leki wydaje ok 150 zł miesięcznie. Mieszka w T. i żyje w konkubinacie ze Z. K. w jego mieszkaniu. Konkubent jest osobą starszą, chorą na rozedmę płuc i niedotlenienie serca, wymaga stałego leczenia.

W odpowiedzi na pozew z dnia 16 czerwca 2016 r. pełnomocnik pozwanego wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie od powódki na rzecz pozwanego zwrotu kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. W uzasadnieniu podano, iż argumenty i twierdzenia powódki są tymi samymi, które podnosiła w sprawie toczącej się przed Sądem Okręgowymw. T. o zmianę prawa dożywocia na dożywotnią rentę i zapłatę przez syna na jej rzecz renty w kwocie 600 zł. Sąd Okręgowy wyrokiem z dnia 17.06.2015 r. pozew ten oddalił. Wyrok ten został przez powódkę zaskarżony apelacją, która nie została jeszcze rozpatrzona.

Wskazano również, że umowa przekazania gospodarstwa rolnego zawarta między stronami w 1990 r. nie była umową darowizny. B. była przede wszystkim powódka, która dzięki temu uzyskała w wieku (...)lat prawo do renty z KRUS. W umowie tej, powódka miała zagwarantowaną dożywotnią służebność mieszkania polegającą na prawie do korzystania z pokoju od wschodniej strony budynku mieszkalnego z prawem do korzystania z kuchni i WC, a także prawo do korzystania z sadu i pobierania z niego owoców. Mimo tej umowy powódka wyprowadziła się w 1992 r. od pozwanego i jego żony chcąc ułożyć sobie życie z innym mężczyzną. W okresie od 1998 r. do 2012 r. pozwany pomagał powódce dostarczając jej ziemniaki, jajka, kury, jabłka i inne owoce. W 2012 r. powódka zażądała w liście, aby pozwany sprzedał gospodarstwo rolne, ponieważ chce kupić mieszkanie. Pozwany odmówił, co stało się przyczyną sporu i kolejno wytaczanych przez R. M. (1) powództw przeciwko J. M.. Podano również, że powódka ma poza pozwanym jeszcze dwoje dorosłych dzieci, od których nie żąda alimentów twierdząc, że pozostają oni w trudnej sytuacji. Miesięczny dochód pozwanego i jego żony wynosi (...)zł na osobę. Z kolei miesięczny dochód powódki i jej konkubenta wynosi (...) zł na osobę. Stopa życiowa powódki i pozwanego jest więc porównywalna.

Wskazano, że wraz z pozwanym i jego żoną mieszkają dwie córki, które jednak nie partycypują w kosztach utrzymania i nie dokładają się miesięcznie do prowadzonego gospodarstwa domowego.

Na rozprawie w dniu 5 lipca 2016 r. powódka podtrzymała swoje stanowisko w prawie. Pozwany uznał żądanie pozwu do kwoty po 200 zł miesięcznie.

Sąd ustalił, co następuje:

R. M. (1) jest matką pozwanego J. M..

/okoliczność bezsporna/

Powódka ma obecnie (...)lata. Była właścicielką gospodarstwa rolnego położonego w T., które aktem notarialnym z 27 sierpnia 1990 r. przekazała na rzecz syna, J. M.. W akcie tym m.in. została ustanowiona na rzecz R. M. (1) dożywotnia służebność mieszkania polegająca na prawie korzystania przez nią z jednego pokoju od wschodniej strony, z używalnością kuchni i WC oraz pomieszczeń gospodarczych stosownie do potrzeb.

W lutym 1994 r. powódka dobrowolnie wyprowadziła się z pokoju zajmowanego w gospodarstwie pozwanego i zamieszkała z B. M., z którym rozstała się w 1996 r. Od 1997 r. pozostaje w związku nieformalnym ze Z. K. wraz z którym zamieszkuje w T. przy ul. (...) w mieszkaniu stanowiącym własność jej partnera. Wspólnie prowadzą gospodarstwo domowe.

Opłaty za mieszkanie przy ul. (...) wynoszą: czynsz 399 zł miesięcznie, gaz 45 zł miesięcznie, prąd 80 zł co dwa miesiące, kablówka 39 zł miesięcznie, telefon 39 zł miesięcznie. Wszelkie opłaty ponosi partner powódki, któremu ona przekazuje 800 zł miesięcznie na jedzenie i opłaty. Łączny miesięczny koszt opłat za mieszkanie, utrzymanie samochodu, ubezpieczenie wynosi (...)

Z. K. ma (...)lat, jest emerytem. Jego emerytura wynosi (...)zł miesięcznie. Choruje na rozedmę płuc i niedotlenienie serca. Na leki wydaje ok. 50 zł miesięcznie. Pomaga też swojej córce, której przekazuje 200-300 zł miesięcznie.

Powódka jest na emeryturze, którą otrzymuje z KRUS w wysokości(...) zł netto miesięcznie. Dodatkowo pracuje na stanowisku pracownika ochrony w straży miejskiej ok. 6 razy w miesiącu. Otrzymuje z tego tytułu wynagrodzenie w kwocie ok. 220 zł netto miesięcznie. Jeśli ma zastępstwo, wynagrodzenie jest wyższe. Posiada orzeczenie o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności.

Powódka ma przepuklinę, łuszczycę, chodzi do kardiologa. Bierze na stałe leki na które wydaje ok. 120-150 zł miesięcznie. Chodzi na rehabilitację w ramach NFZ. Ostatnio zakupiła dwie pary okularów. Łączny koszt wyniósł 450 zł.

W sierpniu 2014 r. R. M. (1) na wykładzie zdrowotnym zakupiła komplet leków nasercowych za kwotę (...)zł. Leki te nie były jej polecone przez lekarza. Spłaca to w ratach po 89 zł miesięcznie.

Powódka wraz z partnerem są współwłaścicielami samochodu F. (...) rocznik 2001 r., który kupili w 2002 r. Na samochód pieniądze posiadali z oszczędności.

Oprócz pozwanego R. M. (1) ma jeszcze dwoje dzieci, syna i córkę. Nie zwracała się do nich o udzielnie pomocy ponieważ córka ma troje dzieci i dużo długów, a drugi syn jest nieuchwytny.

/dowód:

- decyzja KRUS k. 5

- orzeczenie o stopniu niepełnosprawności k. 12

- umowa zakupu leków k. 158

- dokumentacja medyczna k. 16-28, 37, 101-104, 106-125, 128-129, 146, 153-154, 159-162, 165-168, 182, 184-190, 192-199, 305-308, 322-329, 350, 352-393, 402-406, 414-422, 426-427, 459, 680-682, 693-694, 718-725

- koszty utrzymania k. 6-10, 30-35, 38-99, 105, 130-144, 147-152, 158, 163-164, 191, 292-304, 309-321, 330-349, 351, 407-413, 423-425, 428-438, 460-469, 566-572, 589-591, 600-602, 637-669, 672-679, 683-687, 731-736, 738-740

- akt notarialny k. 271-272

- pismo B. (...) k. 579-580

- zaświadczenie o zarobkach k. 728

- pismo Urzędu Skarbowego k. 729

- zeznania świadka K. O. k. 689v.

- zeznania świadka Z. K. k. 689v.-690v.

- przesłuchanie powódki k. 741-742

Pozwany J. M. ma (...) lat. Jest właścicielem gospodarstwa rolnego o powierzchni 8,5 ha. Ziemia w gospodarstwie jest 5-6 klasy. Sadzi ziemniaki i ma ok. 30 kur na własny użytek. Poza tym sieje zboże, rzepak i ma 8-10 tuczników – część na własne potrzeby a część na sprzedaż. Cena jednego tucznika to ok. 400 zł. Roczny dochód ze sprzedaży pożytków z gospodarstwa to ok. (...) zł.

Otrzymuje dopłaty bezpośrednie do ziemi ok. (...) zł rocznie. Z uwagi na klęskę suszy oraz przymrozki w ostatnich dwóch latach gospodarstwo przynosiło straty. Nie otrzymał odszkodowania z tytułu strat spowodowanych suszą. Ma ubezpieczenie OC budynków i ubezpieczenie ziemi, którego koszt to 500 zł rocznie.

Na zakup oprysków do gospodarstwa wydaje 5000 zł rocznie, na nawozy sztuczne 10000 zł rocznie, olej napędowy do ciągnika kosztuje 3500 zł rocznie.

Posiadany w ramach gospodarstwa park maszyn jest współwłasnością pozwanego i jego sąsiada, J. S.. Tylko ciągnik jest wyłączną własnością pozwanego. Maszyny mają 40-50 lat.

Od 13 lat pracuje w Ś. w systemie czterobrygadowym i zarabia netto ok. (...) zł miesięcznie. Do pracy dojeżdża 60 km dziennie w dwie strony. Na paliwo wydaje ok. 500-600 zł miesięcznie.

Na koszty utrzymania składają się następujące opłaty: prąd 160-200 zł miesięcznie, gaz 40 zł miesięcznie, podatek 800 rocznie, KRUS 420 zł co kwartał, internet 45 zł miesięcznie.

Jest właścicielem samochodu S. (...) z (...)r. Pozwany miewa bóle stawów i kręgosłupa. Czasem kupuje leki.

Do 2012 r. pomagał mamie przekazując jej owoce, warzywa, mięso. Od 2012 r. zaprzestał pomocy, ponieważ matka zażądała od niego aby sprzedał gospodarstwo, w którym mieszka wraz z rodziną i przekazał jej pieniądze na zakup mieszkania.

Żona pozwanego nie pracuje, musi zajmować się gospodarstwem.

J. M. ma dwie córki, które pracują. Starsza córka, D., ma zespół jelita nadwrażliwego i przyjmuje leki na stałe, które kosztują 200 zł. Jest właścicielką samochodu S. (...) rocznik (...) Pracuje w urzędzie gminy i zarabia (...) zł netto miesięcznie. Studiuje zaocznie rachunkowość i finanse. Czesne wynosi 515 zł miesięcznie. Na paliwo na dojazdy do pracy i na uczelnię wydaje ok. 300-400 zł. Druga córka pracuje jako fryzjerka i zarabia (...) zł miesięcznie. Jest właścicielką samochodu V. (...) rocznik 2001. Dojeżdża do pracy. Córki kupiły samochody z zaoszczędzonych pieniędzy. Nie dokładają się do kosztów utrzymania domu i zakupu żywności.

W domu nadal jest pokój, w którym mogłaby zamieszkać powódka zgodnie ze służebnością, jaka jest ustanowiona. W chwili obecnej, mieszka w nim jednak z córek pozwanego, ale gdyby powódka wyraziła chęć powrotu do domu pozwanego, córka przeniosłaby się do pokoju siostry.

/dowód:

-zestawienie kosztów utrzymania k. 486

- zaświadczenie z (...) k. 492, 524

- informacje dot. D. M. k. 493

- koszty utrzymania k. 496-511, 516-523, 526-527, 532-549

- dowód rejestracyjny k. 512-513, 515

- ubezpieczenie pojazdu k. 514

- decyzja Wójta k. 525

- pismo KRUS k. 528, 529, 530, 531

- protokół szkody k. 550-554

- zaświadczenie o zarobkach k. 555

- decyzja (...) k. 556-557

- zaświadczenie Wójta k. 558

- zaświadczenie z Urzędu Skarbowego k. 559

- zeznania świadka J. S. k. 688-688v.

- zeznania świadka T. Z. k. 688v.-689

- zeznania świadka R. M. (2) k. 689-689v.

- zeznania świadka D. M. k. 690v.-691

- przesłuchanie pozwanego k. 742-743/

Sąd zważył, co następuje:

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dokumentów złożonych przez strony w niniejszej sprawie, zeznania świadków oraz przesłuchanie powoda i pozwanej.

Sąd przyjął za wiarygodne dowody w postaci dokumentów złożonych przez strony do akt sprawy, albowiem nie było podstaw do ich podważenia. Strony również nie kwestionowały ich wiarygodności i autentyczności.

Sąd uznał za wiarygodne zeznania stron, bowiem w przeważającej części były one potwierdzone dowodami z dokumentów zaliczonych w poczet materiału dowodowego, w pozostałej części były logiczne i niekwestionowane przez stronę przeciwną.

Walor wiarygodności Sąd przyznał również zeznaniom świadków J. S., T. Z., R. M. (2), K. O., Z. K. i D. M. bowiem ich zeznania były obszerne, rzeczowe, wewnętrznie spójne, a przedstawione przez nich okoliczności układały się w logiczną całość.

Przechodząc do rozważań prawnych należy wskazać, że zgodnie z treścią art. 128 kro obowiązek alimentacyjny obciąża krewnych w linii prostej oraz rodzeństwo. Regulacja powyższa konkretyzuje konstytucyjną zasadę trwałości rodziny i oznacza, że między krewnymi może powstać stosunek alimentacyjny z chwilą wystąpienia przesłanek, od których dalsze przepisy, a w szczególności art. 132-136 kro, uzależniają roszczenie uprawnionego oraz odpowiadający temu roszczeniu obowiązek spełnienia świadczeń alimentacyjnych przez zobowiązanego.

Obowiązek alimentacyjny polega na dostarczaniu osobie uprawnionej środków utrzymania, a w miarę potrzeby także środków wychowania (art.128 kro). Oba te pojęcia należy rozumieć szeroko, obejmując nimi świadczenia niezbędne do zaspokojenia usprawiedliwionych potrzeb bytowych oraz do zapewnienia uprawnionemu tego wszystkiego, co jest konieczne do jego fizycznego i umysłowego rozwoju. Tak najogólniej można zdefiniować pojęcie obowiązku alimentacyjnego.

Obowiązek ten obciąża krewnych w określonej prawem kolejności, która została ustalona w art. 129-132 kro i jest uzależniona od stopnia bliskości osób z kręgu rodzinnego uprawnionych. Przepisy powyższe stanowią, że obowiązek alimentacyjny obciąża zstępnych przed wstępnymi, a wstępnych przed rodzeństwem. Krewnych w tym samym stopniu obciąża obowiązek alimentacyjny w częściach odpowiadających ich możliwościom zarobkowym i majątkowym.

Zgodnie z treścią art. 133 kro uprawnionym do świadczeń alimentacyjnych (poza dziećmi) jest tylko ten, kto znajduje się w niedostatku.

W świetle orzecznictwa, pojęcie niedostatku z art. 133 § 2 kro obejmuje zarówno wypadki, gdy uprawniony do alimentacji nie ma żadnych środków utrzymania, jak również taką sytuację materialną, w której osoby uprawnione nie mogą lub nie potrafią samodzielnie w pełni zaspokoić swych usprawiedliwionych potrzeb na poziomie zbliżonym do minimum socjalnego w zakresie utrzymania i wychowania (wyrok SN z 1974.02.20, III CRN 388/73, OSNC 1975/2/29). Jednocześnie jednak należy zauważyć, że popadnięcie w niedostatek pozwala żądać alimentów jedynie wówczas, gdy nie stało się to umyślnie lub też gdy nie jest ono efektem hulaszczego trybu życia. W przeciwnym razie żądanie alimentów może być uznane za sprzeczne z zasadami współżycia społecznego (art. 5 kc) (wyrok SN z 1974.04.22, III CRN 66/74, LEX nr 7468).

W niniejszej sprawie, w ocenie Sądu, analiza zgromadzonego materiału procesowego wskazuje, że powództwo R. M. (1) zasługiwało na częściowe uwzględnienie.

W ocenie Sądu powódka pozostaje w niedostatku choć nie w takim zakresie, jak próbowała to wykazać. Nie można bowiem pominąć faktu, że od 18 lat pozostaje w związku nieformalnym ze Z. K., z którym wspólnie prowadzi gospodarstwo domowe. R. M. (1) otrzymuje rentę w wysokości (...) zł a oprócz tego dorabia jako pracownik ochrony osiągając z tego tytułu dochód ok. (...) zł netto miesięcznie. Po przekazaniu kwoty na opłaty i jedzenie, wykupieniu leków pozostaje jej niewielka kwota, która nie pozwala na pokrycie wszystkich koniecznych kosztów jej utrzymania. W ocenie Sądu kwota 200 zł od pozwanego dopomoże jej w zaspokojeniu swoich podstawowych potrzeb.

W toku postępowania powódka podnosiła argument, że po śmierci partnera pozostanie bez środków do życia i dlatego też alimenty od pozwanego powinny być zasądzone w kwocie 600 zł miesięcznie. Argument ten wydaje się nietrafny, albowiem na rzecz powódki nadal ustanowiona jest służebność mieszkania. Powódka opuściła pokój zajmowany w gospodarstwie pozwanego dobrowolnie, aby związać się z mężczyzną. Pozwany deklaruje, że pokój nadal czeka na matkę, tak więc gdyby tylko chciała, R. M. (1) mogłaby powrócić do domu syna, mieć zapewnione mieszkanie i opiekę a także czerpać pożytki z sadu.

Mając powyższe na uwadze, Sąd zasądził od pozwanego na rzecz powódki alimenty w kwocie po 200 zł miesięcznie, o czym orzeczono w punkcie I sentencji wyroku.

W punkcie III sentencji Sąd zasądził od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa kwotę 120 zł tytułem zwrotu kosztów sądowych na podstawie art. 113 ust. 1 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych.

Na podstawie art. 100 k.p.c. Sąd zniósł wzajemnie między stronami koszty procesu.

O rygorze natychmiastowej wykonalności co do pkt. I wyroku orzeczono na podstawie art. 333 § 1 pkt. 1 k.p.c.