Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 5 kwietnia 2017r.

Sąd Okręgowy w Poznaniu XVII Wydział Karny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący: SSO Małgorzata Susmaga

Protokolant: sekr. sąd. Agnieszka Popławska

przy udziale Prokuratora Prokuratury Rejonowej w Nowym Tomyślu Tomasza Jasińskiego

po rozpoznaniu w dniu 5 kwietnia 2017r.

sprawy R. K.

oskarżonego o popełnienie przestępstw z art. 177 § 1 kk i z art. 178 § 1 kk oraz z art. 178a § 4kk

na skutek apelacji wniesionej przez obrońcę oskarżonego

od wyroku Sądu Rejonowego w Nowym Tomyślu z dnia 21 listopada 2016r. sygn. akt. II K 341/16

1.  utrzymuje w mocy zaskarżony wyrok,

2.  zasądza od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa zwrot kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze w wysokości 50 zł oraz wymierza mu opłatę w wysokości 300 zł.

Małgorzata Susmaga

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 23 listopada 2016 roku w sprawie II K 341/16 Sąd Rejonowy w Nowym Tomyślu uznał oskarżonego R. K. za winnego zarzucanych mu przestępstw z art. 177 § 1 kk w zw. z art. 178 § 1 kk i z art. 178a § 4 k.k. (k. 101 – 102).

Apelację od wyroku Sądu Rejonowego wniósł obrońca oskarżonego w zakresie dotyczącym rozstrzygnięcia o karze (k. 122 – 125).

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja obrońcy oskarżonego nie zasługiwała na uwzględnienie.

Przed ustosunkowaniem się do zarzutów obrońcy zawartych w apelacji należy zauważyć, iż Sąd I instancji w sposób prawidłowy i wyczerpujący rozważył wszystkie okoliczności i dowody ujawnione w toku rozprawy dokonując następnie na ich podstawie właściwych ustaleń faktycznych. Postępowanie w niniejszej sprawie zostało przeprowadzone dokładnie i starannie. Ocena materiału dowodowego, dokonana przez Sąd Rejonowy nie wykazuje błędów logicznych i nie wykracza poza ramy swobodnej oceny dowodów. Uzasadnienie wyroku odpowiada wymogom art. 424 § 1 i 2 k.p.k. i w pełni pozwala na kontrolę prawidłowości rozstrzygnięcia. Do czynów przypisanych oskarżonemu Sąd I instancji zastosował właściwe kwalifikacje prawne i należycie je uzasadnił.

Odnosząc się do zarzutu apelacji, dotyczącego wymierzenia oskarżonemu R. K. rażąco surowej kary oraz środka karnego (zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych) należy podkreślić, iż rażąca niewspółmierność kary występuje wtedy, gdy kara orzeczona nie uwzględnia w należyty sposób stopnia społecznej szkodliwości przypisywanego czynu oraz nie realizuje wystarczająco celu kary, ze szczególnym uwzględnieniem celów zapobiegawczych i wychowawczych. Pojęcie niewspółmierności rażącej oznacza znaczną, wyraźną i oczywistą, a więc niedającą się zaakceptować dysproporcję między karą wymierzoną, a karą sprawiedliwą (zasłużoną) (por. wyrok Sądu Najwyższego z 22 października 2007 r., sygn. akt SNO 75/07).

O „rażącej niewspółmierności kary” w rozumieniu art. 438 pkt 4 kpk nie można mówić w sytuacji, gdy Sąd wymierzając karę, uwzględnił wszystkie okoliczności wiążące się z poszczególnymi ustawowymi dyrektywami i wskaźnikami jej wymiaru, czyli wówczas, kiedy granice swobodnego uznania sędziowskiego, stanowiącego ustawową, wynikającą z reguł zawartych w art. 53 § 1 kk, zasadę sądowego wymiaru kary, nie zostały przekroczone w rozmiarach nie dających się utrzymać w kontekście wymagań wynikających z ustawowych dyrektyw determinujących wymiar kary.

W ocenie Sądu Odwoławczego, Sąd I instancji przy rozważaniu wysokości orzeczonych kar jednostkowych i w konsekwencji kary łącznej pozbawienia wolności uwzględnił wszystkie okoliczności sprawy, które miały wpływ na wysokość orzeczonych kar. W pierwszej kolejności należy wskazać, że skarżący całkowicie pomija w przedstawionej argumentacji uprzednią karalność oskarżonego. Jak wynika z karty karnej (k. 138 – 139) Sąd Rejonowy w Nowym Tomyślu skazywał R. K., aż czterokrotnie w tym trzykrotnie za przestępstwa z art. 178a § 1 k.k. za które to dwukrotnie sąd wymierzał oskarżonemu kary pozbawienia wolności (10 miesięcy i 3 miesięcy) z warunkowym zawieszeniem ich wykonania (okresy próby odpowiednio 3 i 2 lata) w sprawach II K 569/07 i II K 696/07, a wyrokiem z dnia 30 grudnia 2008 roku sąd wymierzył oskarżonemu bezwzględną karę 10 miesięcy pozbawienia wolności w sprawie II K 641/08. Już sama opisana powyżej karalność oskarżonego podważa możliwość orzeczenia kar jednostkowych w niższych wymiarach, o które wnosił obrońca oskarżonego w swojej apelacji.

Nadto na niekorzyść oskarżonego przemawia także fakt, iż R. K. swoim zachowaniem tempore criminis naruszył wiele przepisów przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji, w tym zaostrzających karalność z art. 178 § 1 kk i 178a § 4 kk. Nadmienić należy, że wcześniejsze kary wolnościowe jak również izolacyjne wymierzone wobec oskarżonego nie przyniosły oczekiwanych rezultatów i nie doprowadziły do zmiany w postępowaniu R. K., co również utwierdza Sąd odwoławczy o słuszność rozstrzygnięcia Sądu Rejonowego zarówno co do kar jednostkowych jak i kary łącznej.

Odnosząc się do drugiego z zarzutów dotyczącego niewspółmierności orzeczonego środka karnego wbrew stanowisku skarżącego środek karny w postaci dożywotniego zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych orzeczony za czyn opisany w pkt 2 zaskarżonego wyroku był w realiach niniejszej sprawy całkowicie uzasadniony oraz potrzebny. Popełnianie przestępstw z art. 178a § 1 k.k. oraz z art. 178a § 4 k.k. jest bowiem w Polsce nagminne i powszechne. Z tego względu sprawców, którzy się ich dopuszczają należy przykładnie karać, jak również uświadamiać ogółowi społeczeństwa, iż takie zachowania zawsze wiążą się z nieuchronną reakcją wymiaru sprawiedliwości. Dodatkowo na niekorzyść oskarżonego w tym zakresie przemawia także i to, że dopuścił się on tego przestępstwa będąc uprzednio karanym za jazdę pod wpływem alkoholu. Miał więc już wcześniej świadomość tego, że prowadzenie pojazdów pod wpływem alkoholu zagraża nie tylko jemu samemu, ale przede wszystkim postronnym uczestnikom ruchu drogowego.

Nadto skarżący zdaje się całkowicie pomijać fakt, że sąd był zobligowany do orzeczenia dożywotniego zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych, a to z uwagi na treści przepisu art. 42 § 3 k.k. zdanie pierwsze, w którym wprost wskazano, że w przypadku skazanego za przestępstwo z art. 178a § 4 k.k. środek ten orzeka się obligatoryjnie dożywotnio. Jedynie ostatnie zdanie przepisu art. 42 § 3 k.k., pozwala na odstąpienie od tego obowiązku z uwagi na wyjątkowy wypadek uzasadniony szczególnymi okolicznościami. Koniecznym więc byłoby uprzednie stwierdzenie przez Sąd I instancji, iż wobec oskarżonego zachodzi wyjątkowy wypadek, a dopiero wówczas ewentualnie można było rozważać orzeczenia opisywanego środka karnego w innym wymierza niż dożywotnio. Zdaniem Sądu Okręgowego podzielającego stanowisko Sądu Rejonowego wskazać należy, iż w niniejszej sprawie nie zachodziły jakikolwiek szczególnie okoliczności, o których mowa w przepisie art. 42 § 3 k.k. Nie można – wbrew twierdzeniom obrońcy oskarżonego – przecież postrzegać tego, że oskarżony naruszył ośmioletni zakaz prowadzenia pojazdów już pod koniec jego obowiązywania, jako szczególną okoliczność mogącą świadczyć o wymierzeniu innego okresu stosowania zakazu. Środek karny jest orzekany na konkrety czas, a obowiązkiem każdego skazanego jest przestrzeganie nałożonego wyrokiem sądu obowiązku, z którego R. K. się nie wywiązał. Nadto w postawie oskarżonego nie ma żadnych przesłanek, które pozwalałyby na zastosowanie wobec niego innego niż dożywotni zakaz prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych. Z tych względów Sąd odwoławczy nie znalazł jakichkolwiek podstaw, aby uwzględnić wywody zawarte w apelacji skarżącego. Okazały się one bowiem bezpodstawne i oderwane od realiów niniejszej sprawy.

Sąd Okręgowy pragnie na marginesie zaznaczyć, że orzeczenie opisanego środka karnego we wskazanym zakresie nie przekreśla całkowicie ewentualnego odzyskania uprawnień do kierowania pojazdami mechanicznymi. Szansę na uzyskanie przez oskarżonego prawa jazdy w przyszłości daje przepis art. 84 § 2a kk, który stanowi, że jeżeli środek karny orzeczony został dożywotnio, sąd może uznać go za wykonany, jeżeli skazany przestrzegał porządku prawnego i nie zachodzi obawa ponownego popełnienia przestępstwa podobnego do tego, za które orzeczono środek karny, a środek karny był w stosunku do skazanego wykonywany przynajmniej przez 15 lat. Orzeczony w stosunku do oskarżonego dożywotni zakaz prowadzenia pojazdów mechanicznych, będzie więc stanowił czynnik dyscyplinujący, ponieważ to od samego oskarżonego i jego postawy będzie zależało czy zakaz ten będzie miał charakter czasowy, czy jednak pozostanie zakazem o charakterze dożywotnim.

W tym miejscu zaznaczyć należy, że Sąd Okręgowy dokonał również z urzędu kontroli instancyjnej zaskarżonego wyroku w świetle bezwzględnych przesłanek odwoławczych przewidzianych przepisami art. 439 § 1 k.p.k. oraz art. 440 k.p.k., jednak żadne z nich w przedmiotowej sprawie nie wystąpiły. Z tego względu nie było potrzeby ingerencji w zaskarżone orzeczenia z urzędu.

W tym stanie rzeczy, mając na uwadze wszystkie poczynione powyżej rozważania, Sąd Okręgowy na podstawie przepisu art. 437 § 1 k.p.k. utrzymał w mocy zaskarżony wyrok.

O kosztach postępowania odwoławczego Sąd Okręgowy orzekł na podstawie przepisów art. 634 k.p.k. w zw. z art. 627 k.p.k. w zw. z art. 636 § 1 k.p.k. – zasądzając od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa zwrot kosztów sądowych w kwocie 50,00 złotych, a nadto na podstawie art. 1, art. 2 ust. 1 pkt 4 i art. 8 ustawy o opłatach w sprawach karnych wymierzył oskarżonemu opłatę za drugą instancję w wysokości 300 zł. Zasadą jest bowiem, iż to oskarżony – a nie Skarb Państwa – powinien ponosić koszty procesu, skoro to jego zawinione zachowanie było przyczyną ich powstania. Sąd odwoławczy nie dopatrzył się zarazem podstaw do zwolnienia oskarżonego od obowiązku ponoszenia tychże kosztów.

Małgorzata Susmaga