Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 16 marca 2017 roku

Sąd Okręgowy w Lublinie II Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie:

Przewodniczący Sędzia Sądu Okręgowego Dariusz Iskra (sprawozdawca)

Sędziowie: Sędzia Sądu Okręgowego Marta Postulska-Siwek

Sędzia Sądu Okręgowego Joanna Misztal-Konecka

Protokolant Maciej Bielak

po rozpoznaniu w dniu 16 marca 2017 roku w Lublinie, na rozprawie

sprawy z wniosku S. M.

o stwierdzenie nabycia przez zasiedzenie ciągnika rolniczego marki U. (...), numer podwozia (...)

na skutek apelacji wnioskodawcy od postanowienia Sądu Rejonowego w Opolu Lubelskim z dnia 21 lipca 2016 roku, w sprawie I Ns 227/16

postanawia:

oddalić apelację.

Marta Postulska-Siwek Dariusz Iskra Joanna Misztal-Konecka

Sygn. akt II Ca 852/16

UZASADNIENIE

W dniu 12 kwietnia 2016 roku S. M. złożył do Sądu Rejonowego w Opolu Lubelskim wniosek, w którym wniósł o stwierdzenie, że nabył przez zasiedzenie ciągnik rolniczy marki U. (...), nr podwozia (...).

W uzasadnieniu wniosku S. M. wskazał, że w 1990 roku kupił przedmiotowy ciągnik od Spółdzielni Kółek Rolniczych w W.. Ciągnik nie był użytkowany. W 2016 roku dokonał naprawy ciągnika i chce eksploatować go do prac polowych.

Wnioskodawca wskazał, że zostały zagubione dokumenty zakupu ciągnika (k. 3).

*

Na rozprawie w dniu 21 lipca 2016 roku wnioskodawca wskazał, że jest właścicielem ciągnika, ale nie może z niego korzystać, ponieważ „nie ma dokumentu”. Wnioskodawca dodał, że uzyskał informację, że nie ciągnik nie zostanie zarejestrowany (k. 19).

*

Postanowieniem z dnia 21 lipca 2016 roku Sąd Rejonowy w Opolu Lubelskim postanowił oddalić wniosek i stwierdzić, że wnioskodawca ponosi koszty związane ze swoim udziałem w sprawie (k. 21).

W uzasadnieniu postanowienia Sąd Rejonowy ustalił, że w 1990 roku Spółdzielnia Kółek Rolniczych w W. przygotowywała się do likwidacji i dokonywała wyprzedaży sprzętu. W tym okresie czasu Spółdzielnia zorganizowała przetarg na sprzedaż ciągnika (...). Przedmiotowy przetarg wygrał S. M., który następnie przekazał pieniądze za jego zakup, po czym otrzymał fakturę dokumentującą czynność sprzedaży. Na podstawie tej faktury kierownik Spółdzielni R. L. przekazał S. M. ciągnik. Faktura dokumentująca zakup przez S. M. ciągnika została przekazana do Kółka Rolniczego w S., gdzie uległa zniszczeniu.

Sąd Rejonowy ustalił, że Spółdzielnia Kółek Rolniczych uległa likwidacji w lutym 1994 roku, kiedy została wykreślona z rejestru.

Sąd Rejonowy ustalił, że w 2016 roku S. M. wyremontował ciągnik, zamierzając używać go do prac polowych, jednak w Wydziale Komunikacji Starostwa Powiatowego uzyskał informację, że brak dowodu potwierdzającego przysługujące mu do ciągnika prawo własności uniemożliwia rejestrację pojazdu.

Sąd Rejonowy przytoczył treść przepisu art. 174 § 1 k.c. i omówił przesłanki nabycia przez zasiedzenie prawa własności rzeczy ruchomej.

Sąd Rejonowy wyjaśnił, że zasiedzenie jest instytucją mającą umożliwić nabycie prawa własności samoistnemu posiadaczowi, któremu nie przysługuje to prawo. Posiadacz będący właścicielem nie może nabywać prawa własności jeszcze raz. Postanowienie o zasiedzeniu nie może również zastępować braku tytułu. Jeżeli taki tytuł zaginął, możliwe jest tylko ustalenie przez sąd, jak przedstawia się w jego świetle stan własności.

Sąd Rejonowy wskazał, że w rozpoznawanej sprawie bezsporne było, że S. M. jest właścicielem ciągnika marki U. (...). Tego rodzaju twierdzenie wnioskodawca przytoczył we wniosku, gdzie wskazał, że w 1990 roku kupił ciągnik od Spółdzielni Kółek Rolniczych. Okoliczność tą potwierdzili słuchani w sprawie świadkowie – pracownicy Spółdzielni, którzy wskazali, że wnioskodawca wygrał przetarg zorganizowany przez Spółdzielnię, po czym zapłacił za ciągnik, który został mu wydany przez kierownika Spółdzielni.

Sąd Rejonowy wskazał, że S. M. nabył prawo własności pojazdu na podstawie umowy zawartej ze Spółdzielnią Kółek Rolniczych w W. w 1990 roku, a tym samym nie mógł jeszcze raz jako właściciel w drodze zasiedzenia uzyskać tytułu prawnego do przedmiotowego pojazdu.

Sąd Rejonowy wyjaśnił, że brak dokumentu potwierdzającego dokonaną czynność sprzedaży nie pozbawia nabywcy statusu właściciela. Niewątpliwie brak dokumentu utrudnia dokonanie rejestracji ciągnika, jednak nie zmienia tego, że posiadacz będący właścicielem nie może nabywać prawa własności jeszcze raz.

Sąd Rejonowy wyjaśnił, że nawet gdyby okazało się, iż Spółdzielnia nie była osobą uprawnioną do rozporządzania ciągnikiem, to skutek rzeczowy umowy sprzedaży – zgodnie z art. 169 § 1 k.c. – następuje po spełnieniu dwóch przesłanek, którymi są: wydanie rzeczy nabywcy i istnienie po jego stronie dobrej wiary w chwili dokonywania transakcji. Wnioskodawca w chwili zawierania umowy działał w dobrej wierze, gdyż okoliczności towarzyszące zawarciu umowy (zorganizowanie przetargu) upewniały go w przekonaniu, że zbywca jest uprawnionym do rozporządzania rzeczą. Nie ma zaś żadnych dowodów, że ciągnik sprzedany wnioskodawcy był rzeczą zgubioną, skradzioną lub w inny sposób utraconą przez właściciela (art. 169 § 2 k.c.). Skoro więc obie przesłanki zostały spełnione, to należy przyjąć, że S. M. nabył własność ciągnika z chwilą objęcia go w posiadanie.

*

Od postanowienia z dnia 21 lipca 2016 roku apelację wniósł S. M., zaskarżając postanowienie w całości.

S. M. wniósł o zmianę zaskarżonego postanowienia poprzez uwzględnienie wniosku o zasiedzenie w całości, ewentualnie uchylenie zaskarżonego postanowienia w całości i przekazanie sprawy Sądowi Rejonowemu w Opolu Lubelskim do ponownego rozpoznania.

Wnioskodawca zarzucił „naruszenie:

- art. 217 § 1, art. 227 i 232 k.p.c., polegające na pominięciu wyjaśnienia i ustalenia istotnej dla sprawy okoliczności, tj. ustalenia czy Spółdzielnia Kółek Rolniczych w W. dokonała sprzedaży ciągnika rolniczego marki U. (...) Wnioskodawcy w 1990 poprzez nieprzeprowadzenie prawidłowego postępowania dowodowego i nierozważenie w sposób bezstronny i wszechstronny (art. 233 § 1 k.p.c.) zeznań Wnioskodawcy oraz przesłuchanych w niniejszej sprawie świadków; w sytuacji gdy Wnioskodawca nie był reprezentowany przez fachowego pełnomocnika,

- pominięcie w całości zebranego materiału dowodowego - w postaci wyjaśnień informacyjnych Wnioskodawcy, oświadczeń i zarzutów przez niego zgłaszanych”.

Wnioskodawca zarzucił ponadto, że „z obrazą art. 235 k.p.c. został pozbawiony możliwości ustosunkowania się do dokumentów zawartych w aktach niniejszej sprawy, stanowiących podstawę ustaleń w tym orzeczeniu tj. pisma ze Starostwa Powiatowego w L., Wydziału Komunikacji (...) i Drogownictwa Filia w B., które nie zawiera czasookresu badania zbiorów dotyczących Ciągnika U. marki C. (...) o nr VIN (...), jak również nie wskazuje informacji dotyczących źródła poszukiwania przedmiotowego, ciągnika, mimo, iż ustnie pracownicy Wydziału nie wykluczali jego rejestracji w Zbiorach, z pominięciem wprowadzenia nr VIN”.

S. M. wniósł ponadto o:

„- zwrócenie się do Starostwa Powiatowego w L., Wydziału Komunikacji Transportu i Drogownictwa w Filia B., z prośbą o wyjaśnienie w sposób wyczerpujący ile i o jakich nr rej Spółdzielnia Kółek Rolniczych w W. posiadała zarejestrowanych ciągników rolniczych w latach 1984-1990. Kiedy i na jakiej podstawie dokonano ich wyrejestrowania. A także, czy w latach 1984-1990 zawsze podczas dokonania rejestracji Ciągników rolniczych wprowadzane były nr VIN pojazdy do systemu, czy też inne dane, jeśli tak to jakie;

- przesłuchanie w charakterze świadka A. K. zam. S. (...), (...)-(...) W.;

(…) na okoliczność potwierdzenia zakupu ciągnika rolniczego marki U. ze Spółdzielni (...) w W., braku jego rejestracji przez nabywcę S. M. oraz potwierdzenia faktu posiadania, rejestracji i sprzedaży przedmiotowego ciągnika przez Spółdzielnię Kółek Rolniczych w W.” (k. 22, 28, 35-37).

Na rozprawie apelacyjnej pełnomocnik wnioskodawcy popierał apelację (k. 50v).

*

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Apelacja wnioskodawcy jest oczywiście bezzasadna i w związku z tym podlega oddaleniu na podstawie art. 385 k.p.c.

W pierwszej kolejności należy stwierdzić, że nie jest zasadny wniosek o uchylenie zaskarżonego postanowienia i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi pierwszej instancji. Wprawdzie wniosek ten został zgłoszony jako wniosek ewentualny, ale, jako dalej idący, wymaga omówienia w pierwszej kolejności.

Z przepisów art. 386 § 2 i 4 k.p.c., mających odpowiednie zastosowanie w postępowaniu nieprocesowym (art. 13 § 2 k.p.c.), wynika, że uchylenie postanowienia i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania sądowi pierwszej instancji może nastąpić tylko w razie stwierdzenia nieważności postępowania, w razie nierozpoznania przez sąd pierwszej instancji istoty sprawy albo gdy wydanie postanowienia co do istoty sprawy wymaga przeprowadzenia postępowania dowodowego w całości.

W ocenie Sądu Okręgowego w rozpoznawanej sprawie nie zachodzi żadna ze wskazanych wyżej podstaw uchylenia orzeczenia i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu. Postępowanie przed sądem pierwszej instancji nie jest dotknięte nieważnością. Sąd ten rozpoznał istotę sprawy, a wydanie postanowienia przez Sąd Okręgowy nie wymaga przeprowadzenia postępowania dowodowego w całości, ani też nawet uzupełniania, czy powtarzania postępowania dowodowego.

Należy także zwrócić uwagę, że wnioskodawca nie przytacza w apelacji zarzutów, których uwzględnienie mogłoby skutkować uchyleniem zaskarżonego postanowienia, w związku z czym niezrozumiałe jest zamieszczenie w apelacji wniosku o uchylenie zaskarżonego postanowienia.

÷

Sąd Okręgowy podziela w całości ustalenia faktyczne Sądu pierwszej instancji oraz dokonaną przez ten Sąd ocenę zebranego w sprawie materiału dowodowego. Ponowne przytaczanie tych ustaleń jest zbędne.

Zwrócić należy również uwagę, że wnioskodawca nie kwestionuje w apelacji ustaleń faktycznych Sądu pierwszej instancji. Co więcej, okoliczności faktyczne wskazywane w treści zarzutów apelacyjnych są całkowicie zbieżne z ustaleniami faktycznymi Sądu pierwszej instancji.

Sąd Okręgowy podziela również w przeważającej części przedstawione przez Sąd Rejonowy wyjaśnienie podstawy prawnej rozstrzygnięcia. Bezprzedmiotowe są jedynie rozważania na temat możliwości zastosowania przepisu art. 169 k.c., chyba, że w zamiarze Sądu pierwszej instancji miały one jedynie charakter hipotetyczny. Ustalony w rozpoznawanej sprawie stan faktyczny nie uzasadniał zastosowania przepisu art. 169 k.p.c.

÷

Oczywiście bezzasadne są zarzuty apelacji.

Sąd Rejonowy w Opolu Lubelskim dokonał ustaleń faktycznych całkowicie zgodnych z twierdzeniami wnioskodawcy oraz z zeznaniami świadków wskazanych przez wnioskodawcę.

Zarzuty apelacji wskazują na całkowity brak znajomości przez wnioskodawcę swoich wcześniejszych twierdzeń oraz treści przeprowadzonych w sprawie dowodów. Zarzuty te mogłyby mieć jakiekolwiek racjonalne uzasadnienie, gdyby wnioskodawca chciał wykazać w apelacji, że przytaczane przez niego przed Sądem pierwszej instancji twierdzenia, jak również zeznania przesłuchanych świadków, były nieprawdziwe. Taka sytuacja nie ma jednak miejsca, gdyż wnioskodawca zakłada, że jego twierdzenia i zeznania świadków są prawdziwe.

W rozpoznawanej sprawie wniosek o stwierdzenie zasiedzenia ciągnika rolniczego podlegał oddaleniu, gdyż w świetle twierdzeń samego wnioskodawcy przytoczonych we wniosku i na rozprawie przed Sądem pierwszej instancji nie można uznać, że nabył on własność tego ciągnika przez zasiedzenie. Twierdzenia wnioskodawcy znajdują przy tym potwierdzenie w zeznaniach świadków, które Sąd Rejonowy uznał za wiarygodne.

Oczywiście bezzasadny jest zarzut naruszenia przepisów art. 217 § 1 k.p.c., art. 227 k.p.c. i art. 232 k.p.c. Wnioskodawca nie wskazał w apelacji w jaki sposób wskazane przepisy miałyby zostać naruszone przez Sąd pierwszej instancji. Samo stwierdzenie, że miałoby to nastąpić przez „nieprzeprowadzenie prawidłowego postępowania dowodowego” jest tak ogólne, że uniemożliwia rzeczowe odniesienie się do niego. Wskazać jedynie należy, że Sąd Rejonowy nie ograniczył w jakikolwiek sposób uprawnienia wnioskodawcy do przedstawiania dowodów i przeprowadził wszystkie zawnioskowane dowody.

Oczywiście bezzasadny jest zarzut naruszenia przepisu art. 233 § 1 k.p.c. Lakoniczność podniesionego zarzutu uniemożliwia zajęcie przez Sąd Okręgowy konkretnego stanowiska w odniesieniu tego zarzutu. Sąd Rejonowy uznał przy tym zeznania świadków za wiarygodne, a wnioskodawca nie twierdzi w apelacji, że zeznaniom tym nie należało dać wiary.

Tylko ubocznie należy wskazać, że ocena zebranego w sprawie materiału dowodowego nie zależy w ogóle od tego, czy strona lub uczestnik postępowania była reprezentowana przez zawodowego pełnomocnika, czy też nie. Przepis art. 233 § 1 k.p.c., określający zasady oceny dowodów przez sąd, nie uzależnia oceny dowodów w konkretnej sprawie cywilnej od tego, czy w sprawie tej brał udział zawodowy pełnomocnik, czy też nie.

W rozpoznawanej sprawie Sąd Rejonowy dokonał ustaleń faktycznych zbieżnych z treścią wyjaśnień wnioskodawcy. Same wyjaśnienia strony lub uczestnika postępowania nieprocesowego nie stanowią dowodu. Odmienne twierdzenie zawarte w apelacji nie znajduje żadnego uzasadnienia w treści przepisów Kodeksu postępowania cywilnego. Wyjaśnienia strony lub uczestnika postępowania nieprocesowego nie są dowodem. Mogą natomiast stanowić podstawę ustaleń faktycznych, jeżeli zachodzą warunki określone w przepisach art. 229 k.p.c. lub art. 239 k.p.c.

W rozpoznawanej sprawie nie zachodziły podstawy faktyczne do odpowiedniego zastosowania przepisów art. 229 k.p.c. i art. 230 k.p.c., gdyż postępowanie toczyło się z udziałem tylko jednej osoby, a mianowicie wnioskodawcy.

Oczywiście bezzasadny jest zarzut naruszenia przepisu art. 235 k.p.c. Uzasadnienie tego zarzutu przedstawione w apelacji pozostaje w oczywistej sprzeczności z treścią przepisu art. 235 k.p.c., więc pojawia się wątpliwość czy treść tego przepisu jest znana wnioskodawcy, czy też zamiarem wnioskodawcy było objęcie zarzutem innego przepisu Kodeksu postępowania cywilnego.

Przepis art. 235 k.p.c. stanowi, że:

§ 1. Postępowanie dowodowe odbywa się przed sądem orzekającym, chyba że sprzeciwia się temu charakter dowodu albo wzgląd na poważne niedogodności lub niewspółmierność kosztów w stosunku do przedmiotu sporu. W takich wypadkach sąd orzekający zleci przeprowadzenie dowodu jednemu ze swych członków (sędzia wyznaczony) albo innemu sądowi (sąd wezwany).

§ 2. Jeżeli charakter dowodu się temu nie sprzeciwia, sąd orzekający może postanowić, że jego przeprowadzenie nastąpi przy użyciu urządzeń technicznych umożliwiających dokonanie tej czynności na odległość.

§ 3. Minister Sprawiedliwości określi, w drodze rozporządzenia, rodzaje urządzeń i środków technicznych umożliwiających przeprowadzenie dowodu na odległość, sposób korzystania z tego rodzaju urządzeń i środków, jak również sposób przechowywania, odtwarzania i kopiowania zapisów dokonanych podczas jego przeprowadzenia, mając na względzie konieczność właściwego zabezpieczenia utrwalonego obrazu lub dźwięku przed utratą dowodu, jego zniekształceniem lub nieuprawnionym ujawnieniem.

Zarzut przytoczony w apelacji w ogóle nie nawiązuje do treści przepisu art. 235 k.p.c.

Oczywiście bezzasadne jest twierdzenie zawarte w apelacji, że wnioskodawca został pozbawiony możliwości ustosunkowania się do pisma ze Starostwa Powiatowego w L. Wydział Komunikacji, (...) i Drogownictwa Filia w B., gdyż w postępowaniu przed Sądem pierwszej instancji wnioskodawca nie złożył takiego dokumentu, ani też Sąd Rejonowy nie zwrócił się z urzędu do Starostwa Powiatowego w L. o przesłanie jakiegokolwiek dokumentu. Dokument taki wnioskodawca dołączył sam do apelacji (k. 22-23), a więc miał całkowitą swobodę w zajęciu stanowiska co do treści tego dokumentu i z uprawnienia tego nie skorzystał, gdyż apelacja nie zawiera w ogóle jakichkolwiek rozważań, które odnosiłyby się do treści tego dokumentu i jego znaczenia dla rozpoznawanej sprawy.

Oczywiście bezzasadne były wnioski dowodowe zawarte w apelacji. Częściowo wnioski te zmierzały do wykazania tych samych faktów, które już ustalił Sąd pierwszej instancji, a mianowicie, że wnioskodawca w 1990 roku zawarł umowę sprzedaży ciągnika ze Spółdzielnią Kółek Rolniczych w W., że ciągnik znajdował się przed sprzedażą w posiadaniu tej Spółdzielni, a po zakupie ciągnika wnioskodawca nie zarejestrował go.

Nie ma natomiast żadnego znaczenia dla rozstrzygnięcia okoliczność, czy ciągnik ten był kiedykolwiek zarejestrowany przez Spółdzielnię Kółek Rolniczych w W., czy też nie.

Zgodnie z przepisem art. 227 k.p.c., mającym odpowiednie zastosowanie w postępowaniu apelacyjnym (art. 391 § 1 k.p.c.) i w postępowaniu nieprocesowym (art. 13 § 2 k.p.c.), przedmiotem dowodu są fakty mające dla rozstrzygnięcia sprawy istotne znaczenie.

W rozpoznawanej sprawie wnioskodawca nie podjął nawet próby wskazania, jakie znaczenie dla rozpoznawanej sprawy miałby mieć fakt zarejestrowania ciągnika ponad 26 lat temu, kiedy prawo własności tego ciągnika przysługiwało jeszcze jego zbywcy.

*

Z tych wszystkich względów i na podstawie powołanych wyżej przepisów Sąd Okręgowy orzekł jak w postanowieniu.

Marta Postulska-Siwek Dariusz Iskra Joanna Misztal-Konecka