Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 19 grudnia 2016 roku

Sąd Rejonowy w Bielsku Podlaskim I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

po rozpoznaniu w dniu 5 grudnia 2016 roku w Bielsku Podlaskim

na rozprawie

sprawy z wniosku E. K.

z udziałem A. K. (1), T. K., W. K. (1), M. K., T. S., J. B., A. K. (2), J. Z.

o stwierdzenie nabycia spadku po R. K.

postanawia:

I. Stwierdzić, że spadek po R. K. synu K. i W., zmarłym w dniu 23 grudnia 2001 roku w S., posiadającym ostatnie miejsce zwykłego pobytu w S. z mocy ustawy nabyli:

⚫

żona E. K. córka J. i A. w 32/64 części,

⚫

matka W. K. (2) córka J. i W. w 24/64 części,

⚫

brat J. K. syn K. i W. w 1/64 części,

⚫

brat A. K. (1) syn K. i W. w 1/64 części,

⚫

brat W. K. (1) syn K. i W. w 1/64 części,

⚫

brat M. K. syn K. i W. w 1/64 części,

⚫

siostra J. Z. córka K. i W. w 1/64 części,

⚫

siostra T. S. córka K. i W. w 1/64 części,

⚫

siostra A. K. (2) córka K. i W. w 1/64 części,

⚫

siostra J. B. córka K. i W. w 1/64 części.

II Zasądzić od wnioskodawczyni E. K. na rzecz uczestniczki postępowania J. B. kwotę 991,07 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania.

III Stwierdzić, że zainteresowani we własnym zakresie ponoszą koszty postępowania związane ze swoim udziałem w sprawie.

Sygn. akt I Ns 576/16

UZASADNIENIE

Wnioskodawczyni E. K. wnosiła o otwarcie i ogłoszenie testamentu spadkodawcy R. K., zmarłego w dniu 23 grudnia 2001 roku w S., ostatnio stale zamieszkałego w S., sporządzonego własnoręcznie w dniu 3 stycznia 2000 r., w którym to testator do spadku powołał żonę E. K.. Wnosiła także o stwierdzenie nabycia spadku po R. K. z mocy testamentu w całości na rzecz spadkobiercy testamentowego E. K.. Po ostatecznym sprecyzowaniu wniosku (k.217) wnioskodawczyni wnosiła o stwierdzenie nabycia spadku po R. K. w drodze dziedziczenia ustawowego. Podnosiła, że testament został złożony na mocy art. 670 kpc, gdyż wnioskodawczyni znalazła go w swoim domu i okazała w Sądzie. Wnosiła także o zasądzenie kosztów sądowych na podstawie art. 520 § 1 kpc.

Uczestniczka postępowania A. K. (2) (siostra spadkodawcy) sama zgłosiła się do udziału w sprawie jako spadkobierczyni R. K. (k.41). Wskazała, że poza nią spadkobiercami po R. K. są: J. Z. (siostra spadkodawcy), W. K. (1) (brat spadkodawcy) i M. K. (brat spadkodawcy). Sąd na rozprawie w dniu 6 czerwca 2016 roku wezwał do udziału w sprawie w charakterze uczestników postępowania: A. K. (2), J. Z., W. K. (1) i M. K. (k.48v).

Uczestniczka postępowania A. K. (2) twierdziła, że testament złożony do akt sprawy jest sfałszowany. Wnosiła o powołanie biegłego grafologa w celu porównania pisma z testamentu z innymi dokumentami urzędowymi, podpisanymi przez R. K. (k.41).

Uczestnicy postępowania J. B., A. K. (1) i W. K. (1) również podważali wiarygodność testamentu (k.83-84).

Uczestniczka postępowania J. B. wnosiła o stwierdzenie nabycia spadku na podstawie ustawy (k. 217v).

Uczestnik postępowania A. K. (1) pozostawił wniosek do uznania Sądu (k.217).

Pozostali uczestnicy postępowania T. S., T. K., M. K. i J. Z. nie zajęli stanowiska w sprawie.

Sąd ustalił i zważył, co następuje:

Spadkodawca R. K. syn K. i W. zmarł w dniu 23 grudnia 2001 roku w S.. Ostatnim przed śmiercią miejscem jego pobytu były S. (odpis skrócony aktu zgonu spadkodawcy k. 16). Jego spadkobierczynią ustawową jest jego żona E. K. (odpis skrócony aktu małżeństwa k. 15). Spadkodawca R. K. nie miał dzieci, w tym pozamałżeński i przysposobionych. W chwili śmierci spadkodawcy żyła jego matka W. K. (2), która zmarła w dniu 19 marca 2008 r. (odpis skrócony aktu zgonu k. 56). Ojciec spadkodawcy K. K. zmarł przed R. K. w dniu 5 czerwca 1973 roku (odpis skrócony aktu zgonu k.13). Spadkodawca pozostawił ośmioro rodzeństwa: T. S. (odpis skrócony aktu małżeństwa k.11), J. K., J. B. (odpis skrócony aktu małżeństwa k.209), M. K. (odpis skrócony aktu urodzenia k.226), A. K. (1) (odpis skrócony aktu urodzenia k. 10), J. Z. (odpis skrócony aktu małżeństwa k.214), W. K. (1) (odpis skrócony aktu urodzenia k.216) i A. K. (2) (odpis skrócony aktu urodzenia k.207). Z rodzeństwa spadkodawcy zmarł w dniu 2 czerwca 2006 roku jego brat J. K. (odpis skrócony aktu zgonu k.63), który pozostawił po sobie syna T. K. (odpis skrócony aktu urodzenia k.125).

Nikt ze spadkobierców R. K. nie zrzekł się dziedziczenia, nie odrzucił spadku, ani też nie został uznany za niegodnego dziedziczenia (dowód: zapewnienie spadkowe złożone w trybie art. 671 kpc przez wnioskodawczynię).

Powyższe okoliczności znajdują potwierdzenie w przedłożonych w toku sprawy i wymienionych powyżej aktach stanu cywilnego, zapewnieniu złożonym przez wnioskodawczynię E. K. (k. 48-48v), jak również w wyjaśnieniach uczestników postępowania A. K. (1) i J. B. k. 217-218.

W skład spadku po R. K. wchodzi spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego o powierzchni 35,70 m ² , położone w S. przy ul. (...) (k.17-19).

Sąd Rejonowy w Bielsku Podlaskim w dniu 17 maja 2016 roku, na posiedzeniu niejawnym, dokonał otwarcia i ogłoszenia testamentu spadkodawcy R. K. (k.25). Ogłoszeniu podlega bowiem każdy dokument, który przedstawia się jako rozrządzenie ostatniej woli spadkodawcy, chyba że bez dokonywania jakichkolwiek wyjaśnień i rozstrzygania kwestii prawnych jest zupełnie oczywiste, że dokument ten nie może być uważany za testament. W niniejszej sprawie taka wyjątkowa sytuacja nie miała jednak miejsca.

Sąd dopuścił także dowód z opinii biegłego grafologa A. K. (3) na okoliczność ustalenia, w oparciu o dokumentację zgromadzoną w aktach sprawy, autentyczności testamentu spadkodawcy R. K. z dnia 3 stycznia 2000 roku (k.93).

Z opinii wynikało, że zapisy wyrazowo – liczbowe oraz sygnujący je czytelny podpis złożony na nazwisko i imię: (...) składające się na oryginał rękopisu zatytułowanego „Testament” z datą „03.I.2000 r.”, nie zostały nakreślone przez osobę, która wypełniała i sygnowała lub tylko sygnowała dokumenty bezwpływowe przedstawione jako sporządzone przez R. K. (k.162- 188).

W ocenie sądu opinia biegłej jako fachowa, rzeczowa a jednocześnie poparta doświadczeniem biegłej, jest w pełni wiarygodna.

Zgodnie z art. LI ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 roku Przepisy wprowadzające kodeks cywilny (Dz. U. nr 16 poz. 94 z póżn. zm) do spraw spadkowych stosuje się prawo obowiązujące w chwili śmierci spadkodawcy, o ile przepisy poniższe nie stanowią inaczej. W niniejszej sprawie należy zatem stosować przepisy prawa obowiązujące na dzień 23 grudnia 2001 roku.

Prawo polskie – w myśl art. 926§1 k.c.- przewiduje dwa tytuły powołania do spadku: przepisy ustawy oraz wola spadkodawcy wyrażona w testamencie odpowiadającym wymaganiom formalnym, przy czym ustawa daje pierwszeństwo porządkowi dziedziczenia określonemu przez spadkodawcę w testamencie. Dlatego też dziedziczenie na podstawie ustawy co do całości spadku ma miejsce wtedy, gdy spadkodawca nie sporządził w ogóle testamentu, sporządził testament, którego treść ogranicza się do innych rozrządzeń albo gdy spadkodawca sporządził testament, który okazał się nieważny lub bezskuteczny ( § 2 i 3 ).

Porządek dziedziczenia po R. K. określa ustawa, albowiem testament własnoręczny z dnia 3 stycznia 2000 roku jest nieważny. Z opinii biegłego z zakresu grafologii jednoznacznie wynika, że złożony do akt testament nie został sporządzony przez spadkodawcę R. K.. Opinia została sporządzona po wszechstronnym rozważeniu okoliczności sprawy w oparciu o dokumentację zawartą w aktach sprawy i dlatego Sąd oparł na niej swoje ustalenia.

W dalszej kolejności należało ustalić kto nabył spadek po R. K.. Wobec braku ważnych testamentów zachodzi dziedzicznie na podstawie ustawy. Zgodnie z art. 932 § 1 kc (obowiązującym na datę śmierci spadkodawcy) w braku zstępnych spadkodawcy powołani są do spadku z ustawy jego małżonek, rodzice i rodzeństwo. Udział spadkowy małżonka, który dziedziczy w zbiegu bądź z rodzicami, bądź z rodzeństwem, bądź z rodzicami i rodzeństwem spadkodawcy, wynosi połowę spadku (§2). Art. 933 kc przewiduje, iż udział spadkowy każdego z rodziców, które dziedziczy w zbiegu z rodzeństwem spadkodawcy, wynosi jedną czwartą część tego, co przypada łącznie dla rodziców i rodzeństwa. Pozostałą część dziedziczy rodzeństwo w częściach równych. (§1). Jeżeli jedno z rodziców nie dożyło otwarcia spadku, udział spadkowy, który by mu przypadał, przypada po połowie drugiemu z rodziców i rodzeństwu spadkodawcy. (§2).

W niniejszej sprawie w chwili śmierci spadkodawcy R. K. żyła jego żona E. K., matka W. K. (2) oraz rodzeństwo: J. K., A. K. (1), W. K. (1), M. K., J. Z., T. S., A. K. (2) i J. B.. Spadkodawca nie miał dzieci. Przy takim kręgu spadkobierców ustawowych udział w spadku przypadający żonie spadkodawcy wynosi połowę spadku 32/64 (art. 932 § 2 kc), zaś matce spadkodawcy 24/64 (1/4 +1/2*1/4=3/8) – art. 933 § 2 kc. Pozostała część spadku przypada w częściach równych rodzeństwu spadkodawcy. W chwili śmierci spadkodawcy, jego całe rodzeństwo żyło, a zatem udział spadkowy przypadający każdemu z rodzeństwu wynosi po 1/64.

Biorąc pod uwagę powyższe okoliczności Sąd na podstawie powołanych artykułów orzekł jak w sentencji postanowienia.

O kosztach postępowania orzeczono na podstawie art. 520 § 1 i 2 kpc.

Sąd zasądził od wnioskodawczyni E. K. na rzecz uczestniczki postępowania J. B. kwotę 991,07 złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania. Powyższa kwota stanowiła wynagrodzenie biegłej grafolog. Uczestniczka postępowania J. B. wnosiła o powołanie biegłego grafologa i poniosła koszty związane z wydaniem opinii. J. B. wpłaciła dwie zaliczki (k.155 i k. 211), które stanowiły łączną kwotę 991,07 zł. W ocenie Sądu koszty opinii biegłej powinna pokryć wnioskodawczyni, która złożyła testament i pierwotnie domagała się stwierdzenia nabycia spadku na podstawie testamentu. Dopiero po otrzymaniu opinii biegłej, która stwierdziła, iż testament nie został sporządzony przez spadkodawcę, wnioskodawczyni zmodyfikowała stanowisko i wnosiła o stwierdzenie nabycia spadku na podstawie ustawy. Wobec powyższego, zdaniem Sądu, wnioskodawczyni powinna pokryć koszty opinii w sprawie.

S ę d z i a