Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 29 marca 2017 r.

Sąd Okręgowy w Kielcach II Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie:

Przewodniczący: SSO Cezary Klepacz

Sędziowie: SSO Sławomir Buras

SSO Bartosz Pniewski

Protokolant: starszy protokolant sądowy Beata Wodecka

po rozpoznaniu w dniu 24 marca 2017 r. w Kielcach

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) S.A. w L.

przeciwko W. K.

o zapłatę

na skutek apelacji powoda (...) S.A. w L.

od wyroku Sądu Rejonowego w Jędrzejowie

z dnia 29 kwietnia 2016 r., sygn. akt I C 529/14

oddala apelację i zasądza od powoda (...) S.A. w L. na rzecz pozwanego W. K. kwotę 600 (sześćset) złotych tytułem kosztów postępowania apelacyjnego; nakazuje pobrać na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Kielcach od powoda (...) S.A. w L. kwotę 781,99 (siedemset osiemdziesiąt jeden 99/100) złotych tytułem kosztów sądowych.

Sygn. akt II Ca 858/16

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 29 kwietnia 2016r wydanym w sprawie sygn. akt I C 529/14 Sąd Rejonowy w Jędrzejowie zasądził od pozwanego W. K. na rzecz powódki (...) S.A. w L. kwotę 497,88 zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 9 lipca 2013 r. do dnia zapłaty (pkt I), oddalił powództwo w pozostałej części (pkt II), zasądził od powoda na rzecz pozwanego kwotę 2198,60 zł tytułem zwrotu kosztów procesu (pkt III), nakazał pobrać na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Jędrzejowie tytułem nieuiszczonych kosztów sądowych kwoty: od powoda – 2003,98 zł zaś od pozwanego – 222,66 zł (pkt IV).

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny:

Powoda i pozwanego łączyła umowa sprzedaży energii elektrycznej dostarczanej do domu powoda. W 2000 r. zainstalowano na wewnętrznej klatce schodowej nowy licznik. Na skutek zgłoszenia W. K. o nieprawidłowym działaniu licznika, urządzenie zostało skontrolowane w kwietniu 2012 r., jednak kontrola ta nie wykazała żadnych nieprawidłowości. Kolejna kontrola na wniosek pozwanego miała miejsce w dniu 7 marca 2013 r. Tym razem wykazano, iż licznik działa nieprawidłowo. Został on zdjęty i zabezpieczony a następnie poddany badaniom w Laboratorium (...) w S., które wykazały, że nastąpiło osłabienie magnesów hamujących tarczy licznika, na skutek oddziaływania na niego zewnętrznym polem magnetycznym w postaci magnesu neodymowego. Stwierdzono błąd pomiaru urządzenia w wielkości plus 20 %. Z powodu stwierdzenia opisanego wyżej oddziaływania na licznik strona powodowa wystosowała do pozwanego dwie noty obciążeniowe na kwoty: 4996,20 zł tytułem opłaty za nielegalny pobór energii oraz 191,41 zł za uszkodzony licznik. Z powodu ich nieuregulowania (...) S.A. wystosowała do pozwanego wezwanie do zapłaty z 14- dniowym terminem płatności, które doręczono mu w dniu 24 czerwca 2013 r. Pozostało ono bezskuteczne. Prowadzone prze Prokuraturę Rejonowa w Jędrzejowie dochodzenie w sprawie kradzieży energii zostało umorzone z powodu niewykrycia sprawcy przestępstwa. Przy ustalaniu należności za nielegalny pobór energii powódka przyjęła, iż doszło do maksymalnego zużycia energii w ilości 6000 kWh mimo, iż punkt 6.5.2. Taryfy powódki przewiduje uwzględnienie rzeczywistej możliwości poboru energii przez danego odbiorcę wynikającą z rodzaju i mocy zainstalowanych u niego odbiorników. Strona powodowa nie poczyniła żadnych ustaleń dotyczących tej kwestii. Obecnie nie jest możliwe dokładne ustalenie ilość nielegalnie pobranej energii ani czasu kiedy miało to miejsce. Możliwe jest jedynie ustalenie tych okoliczności w przybliżeniu. Licznik był kontrolowany w kwietniu 2012 r. i wówczas nie wykryto żadnych nieprawidłowości w jego funkcjonowaniu. Zdjęto go zaś 7 marca 2013 r. Można więc przyjąć, iż do ingerencji w licznik doszło między 14 maja a 22 sierpnia 2012 r., kiedy odczytywano wskazania licznika. Przez cały ten okres zużycie energii było podobne. Uwzględniając niewielki błąd pomiaru licznika określany na 20 %, oszacowana ilość nielegalnie pobranej energii wynosi 368 kWh, co z kolei oznacza, iż opłata sankcyjna winna wynieść 306,47 zł.

W tak ustalonym stanie faktycznym Sąd Rejonowy uznał powództwo za zasadne jedynie w niewielkiej części.

Sąd przyjął iż pozwany dopuścił się nielegalnego poboru energii, co wykazały badania licznika, na który oddziaływano zewnętrznym polem magnetycznym. Wyjaśniając podstawę prawną orzeczenia wskazał, iż art. 57 pkt 1 ustawy z dnia 10. 04. 1997 r. Prawo energetyczne przewiduje dwie drogi dochodzenia należności za nielegalny pobór energii, z której może skorzystać przedsiębiorstwo energetyczne. Możliwe jest dochodzenie odszkodowania na zasadach ogólnych uregulowanych w k.c., jak też skorzystanie z możliwości jakie daje powołana ustawa. Przewiduje ona bowiem, iż w razie nielegalnego poboru energii lub paliw przedsiębiorstwo energetyczne może pobrać od odbiorcy opłatę w wysokości określonej w taryfie. W rozpoznawanej sprawie strona powodowa skorzystała z drugiej ze wskazanych podstaw i ścieżek dochodzenia roszczeń. Sąd Rejonowy zwrócił jednak uwagę, iż w taryfie obowiązującej u powódki, zatwierdzonej przez Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki przewidziano, iż przy ustalaniu opłaty za nielegalny pobór energii należy uwzględnić rzeczywistą możliwość poboru energii (pkt 6.5.2 Taryfy). Tym samym każdy konkretny przypadek stwierdzenia nielegalnego poboru energii wymaga indywidualnego ustalenia ilości pobranej energii. Jak już wskazano aktualnie nie było do możliwe w sposób precyzyjny a jedynie przybliżony. W tym celu Sąd Rejonowy dopuścił dowód z opinii biegłego G. M. i opierając się na szczegółowo w opinii wskazanych wyliczeniach przyjął, iż w przypadku pozwanego opłata ta wina wynosić 306,47 zł. Do opłaty tej należy doliczyć kwotę 191,41 zł tytułem zwrotu wartość uszkodzonego licznika. O kosztach procesu Sąd Rejonowy orzekł z uwzględnieniem zasady ich stosunkowego rozdzielenia, przyjmując, iż powódka wygrał sprawę w 10 %.

Wyrok w części – w punktach II-IV zaskarżyła strona powodowa.

Zarzuciła:

- naruszenie art. 233 k.p.c. w zw. z art. 278 k.p.c. polegające na bezkrytycznym przyjęciu opinii G. M. w zakresie, w jakim biegły w ww. opinii dokonał autorskiego i nie mającego uzasadnienia w obowiązujących przepisach, w tym w taryfie powódki, obliczenia opłaty z tytułu nielegalnego poboru energii elektrycznej, pomimo zastrzeżeń strony powodowej do tej opinii,

- naruszenie art. 217 k.p.c. w zw. z art. 227, 278 oraz 286 k.p.c. polegające na oddaleniu wniosku dowodowego powoda w przedmiocie konkurencyjnej opinii biegłego, w sytuacji, gdy powódka kwestionowała opinię G. M., co prowadziło do nierozpoznania istoty sprawy,

- naruszenie przepisów postępowania mające istotny wpływ na wynik sprawy, a to art. 328 § 2 k.p.c. poprzez sporządzenie uzasadnienia zaskarżonego orzeczenia w sposób nieodpowiadający wymogom w tym przepisie wskazanym , poprzez niedoniesienie się przez Sąd Rejonowy do podnoszonej przez powódkę argumentacji związanej z wątpliwościami powstałymi na tle kwestionowania przez powoda treści opinii M. Ł. w zakresie w jakim ten biegły dokonał wyliczenia opłaty z tytułu nielegalnego poboru energii, jak również niewskazania przyczyn, dla których Sąd nie przychylił się do zarzutów powódki, co uniemożliwia kontrolę instancyjną zaskarżonego wyroku,

- naruszenie art. 98 w zw. z art. 100 k.p.c. poprzez wadliwe dokonanie stosunkowego rozdzielenia, podczas gdy uwzględnienie powództwa w całości winno skutkować obciążeniem pozwanego kosztami postępowania w całości,

- naruszenie art. 3 pkt 18 w zw. z art. 57 ust. 1 pkt 1 i 2 w zw. z art. 46 ust. 3 i 4 Prawa energetycznego oraz § 2 44 ust. 2 Rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 18.08.2011 r. w sprawie szczegółowych zasad kształtowania i kalkulacji taryf oraz rozliczeń w obrocie energią elektryczną oraz w zw. z pkt 6.5.2. Taryfy dla usług dystrybucji energii elektrycznej (...) S.A. na rok 2013 poprzez ich błędna wykładnię i w konsekwencji nieprawidłowe zastosowanie poprzez przyjęcie braku podstaw do obciążenia pozwanego opłatą z tytułu nielegalnego poboru energii elektrycznej ponad kwotę zasądzona w zaskarżonym wyroku,

- naruszenia art. 481 k.c. w zw. z art. 455 k.c. poprzez ich niewłaściwe zastosowanie oraz zasądzenie odsetek od daty wezwania do zapłaty.

W oparciu o tak sformułowane zarzuty wniosła o zmianę wyroku w zaskarżonej części i orzeczenie zgodnie z żądaniem pozwu, zasądzenie od pozwanego na rzecz powódki kosztów postepowania apelacyjnego; ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja okazała się nieuzasadniona.

Zasadne są zarzuty naruszenia prawa procesowego, jednakże jedynie w takim zakresie w jakim dotycząca one oddalenia przez Sąd pierwszej instancji wniosku powódki o dopuszczenie dowodu z opinii innego biegłego z zakresu instalacji elektrycznych, celem weryfikacji prawidłowości opinii biegłego G. M.

Sąd Okręgowy dokonał korekty tego uchybienia, uzupełniając postępowanie dowodowe i uwzględniając złożony w apelacji wniosek. Dopuścił dowód z opinii innego biegłego z zakresu instalacji elektrycznych G. O. na okoliczność określenia rzeczywistej ilości energii eklektycznej możliwej do pobierania przez pozwanego i osoby pozostające z nim w gospodarstwie domowym, wynikającej z mocy i rodzaju zainstalowanych odbiorników, z zaznaczeniem, iż na datę 14 maja 2012 r. licznik działał prawidłowo.

W odróżnieniu od biegłego G. M., biegły G. O. poprzedził dodatkowo opracowanie pisemnej opinii oględzinami w domu pozwanego, w celu skontrolowania jakie urządzenia i o jakiej mocy podłączone są do sieci energetycznej. Pozwoliło to na uzyskania bardziej dokładnych, obarczonych mniejszym błędem wyliczeń dotyczących ilości nielegalnie pobranej energii. Należy przy tym podkreślić, iż przy obliczeniach przyjęto założenie, iż takie same urządzenia były podłączone do sieci w domu pozwanego także w okresie kiedy dokonywał on nielegalnego poboru energii. Obecnie nie jest bowiem możliwe ustalenie tej okoliczności w innych sposób, niż na podstawie wskazań samego pozwanego. Twierdzenie jakoby czyniło to opinię niewiarygodną jest w realiach rozpoznawanej sprawy chybione, gdyż to na powodzie zgodnie z punktem 6.5.2. Taryfy spoczywał obowiązek czynienia takich ustaleń. Aktualnie więc Sąd, za biegłym oparł się na wyliczeniach zawartych w opinii.

Biegły G. O. przyjął również założenie, podobnie jak biegły G. M., iż nielegalny pobór miał miejsce w okresie od 14 maja 2012 do 22 sierpnia 2012 r. Biegły w celu określenia rzeczywistej ilości energii elektrycznej możliwej do pobierania przez pozwanego i osoby pozostające z nim w gospodarstwie domowym wynikającej z mocy i rodzaju zainstalowanych odbiorników, wykonał inwentaryzację zainstalowanych u odbiorcy odbiorników energii elektrycznej (stosownie do punktu 6.5.2 Taryfy obowiązującej u powódki) oraz określił ich moc i czas prawdopodobnej pracy. Z wyliczeń tych wynikało, iż w badanym okresie pozwany zużywał w ciągu doby 11,11 kWh. (k. 248). Wnioski te są zbliżone do tych wynikających z opinii biegłego G. M. sporządzonej w toku postępowania przed Sądem pierwszej instancji, w której ustalono, iż dobowe zużycie energii przez pozwanego wynosiło 13,73 kWh (k.157). Ilość nielegalnie pobranej energii biegły M. ustalił na 368 kWh. Z wniosków z opinii G. O. wynika, iż zużycie to byłoby niższe i tym samym niższą byłaby opłata za nielegalnie pobraną energię. Z uwagi jednak na fakt, iż apelację w sprawie złożyła tylko strona powodowa Sąd Okręgowy nie był uprawniony do zmiany zaskarżonego orzeczenia na jej niekorzyść.

Brak jest podstaw do uwzględnienia pozostałych zarzutów apelacji.

W szczególności nieuzasadniony jest zarzut naruszenia prawa materialnego, zmierzający do zakwestionowania wyliczenia ilości i wartości nielegalnie pobranej energii zgodnie z punktem 6.5.2. Taryfy (k. 42).

Z brzmienia tego przepisu jednoznacznie wynika, iż strona powodowa nie była uprawniona do naliczania maksymalnej opłaty za nielegalnie pobraną energię bez wcześniejszego ustalenia ilości energii elektrycznej, która mogłaby być rzeczywiście pobrana przez danego odbiorcę w oparciu o moc i rodzaj zainstalowanych odbiorników. Tymczasem strona powodowa obciążyła pozwanego automatycznie najwyższą możliwą opłatą, co jest niedopuszczalne. Nie podjęto bowiem żadnych działań, co słusznie podniósł Sąd Rejonowy, zmierzających do wykonania postanowień określonych w przywołanych w Taryfie pkt. 6.5.2.

Prawidłowo Sąd Rejonowy ustalił także początkową datę naliczania odsetek za opóźnienie opierając się na treści wezwania do zapłaty, w których strona powodowa wyznaczyła pozwanemu 14-dniowy termin płatności od otrzymania wezwania.

Uznanie apelacji za nieuzasadnioną oznaczało, iż prawidłowe było również rozstrzygnięcie dotyczące kosztów procesu.

Mając zatem na uwadze niezasadność podniesionych przez apelującą zarzutów, orzeczono jak w sentencji na podstawie art. 385 k.p.c.

O kosztach postępowania apelacyjnego orzeczono na podstawie art. 98 § 1, 3 k.p.c. Ponieważ pozwany w całości przegrał apelację zobowiązany jest zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu zwrócić powódce poniesione koszty, na które złożyło się wynagrodzenie pełnomocnika w kwocie 600 zł (§ 10 ust. 1 pkt 1 w zw. z § 2 pkt 3 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22.10.2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych, Dz. U. 20135, poz. 1804).

SSO Bartosz Pniewski SSO Cezary Klepacz SSO Sławomir Buras