Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Powód (...) sp. z o.o. wniósł o zasądzenie na jego rzecz od pozwanego (...) S.A. V. (...) kwoty 67 029,54 zł z odsetkami ustawowymi od 16 października 2014 r. oraz kosztami procesu. Powód wskazał, że w dniu 28 sierpnia 2014 r. zlecił korzystającej z ubezpieczenia u pozwanego, (...) sp. z o.o. naprawę ciągnika siodłowego V. (...) nr rej. (...) oraz naczepy S. nr rej. (...). W dniu 31 sierpnia 2014 r. oba pojazdy zostały trafione wyładowaniem atmosferycznym w czasie burzy. Znajdowały się wówczas na parkingu serwisu (...) Sp. z o.o., pod jego pieczą. Wskazana spółka korzystała z ochrony ubezpieczeniowej, udzielonej przez pozwanego, a rozciągającej się na mienie powierzone i szkody powstałe wskutek zdarzeń losowych, w tym uderzenia pioruna.

W niniejszej sprawie został wydany nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym. W sprzeciwie pozwany wniósł o oddalenie powództwa i zasądzenie na jego rzecz kosztów procesu.

Wyrokiem z dnia 29 czerwca 2016 r. Sąd Rejonowy w Częstochowie:

1.  zasądził od pozwanej (...) S.A. V. (...) w W. na rzecz powódki (...) sp. z o.o. z siedzibą w G. wraz z ustawowymi odsetkami w wysokości 13% w stosunku rocznym od dnia 16 października 2014 r. do dnia 22 grudnia 2014 r., w wysokości 8% w stosunku rocznym od dnia 23 grudnia 2014 r. do dnia 31 grudnia 2015 r., w wysokości 7% w stosunku rocznym od dnia 1 stycznia 2016 r.;

2.  w pozostałym zakresie powództwo oddalił;

3.  zasądził od pozwanej na rzecz powódki 5349,65 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

Sąd Rejonowy wydał powyższe rozstrzygnięcie w następującym stanie faktycznym:

Powód na zasadzie umowy leasingowej dysponuje zestawem składającym się z ciągnika siodłowego V. (...), nr rej. (...) oraz naczepy S. nr rej. (...). W ramach umów leasingowych, obejmujących każdy ze składników, finansujący (...) S.A., dokonał na rzecz korzystającego cesji uprawnień do dochodzenia roszczeń od ubezpieczycieli. Powód w dniu 28 sierpnia 2014 r. wstawił cały zestaw do serwisu prowadzonego przez (...) sp. z o.o.

(...) sp. z o.o., zajmująca się serwisem samochodów ciężarowych, w dniu 20 sierpnia 2014 r. zawarła z pozwaną umowę ubezpieczenia mienia od ognia i innych zdarzeń losowych, od kradzieży z włamaniem, a także od odpowiedzialności cywilnej. W ramach ubezpieczenia od ognia i innych zdarzeń, rozszerzono jego zakres o klauzulę dodatkowego ubezpieczenia pojazdów używanych, podlegających rejestracji.

Oddany powódce w leasing ciągnik i naczepa zostały naprawione w ciągu jednego dnia, a następnie odstawiono je na parking, gdzie miały czekać na odbiór. W poniedziałek, przy okazji wydawania pojazdów okazało się, że są one niesprawne. Przeprowadzone oględziny wykazały, że uszkodzenia powstały w następstwie wyładowania atmosferycznego. Koszt usunięcia usterek w naczepie i zestawie mógł być rozpatrywany według różnych wariantów. Najdroższy byłby w ramach serwisu (...) przy wykorzystaniu części oryginalnych: ciągnik siodłowy 60 629,64 zł, a naczepa 4 868,78 zł. W przypadku naprawy w (...), ale przy użyciu także części zamiennych koszt kształtowałby się za naczepę w wysokości 4 868,78 zł, a za ciągnik siodłowy 54 898,97 zł. W przypadku naprawy w warsztacie niezależnym, ale przy użyciu tylko części oryginalnych koszt naprawy naczepy pozostawałby niezmienny, a ciągnika wynosiłby 59 749,64 zł, a w przypadku użycia także zamienników, koszt naprawy ciągnika uległby obniżeniu do 54 018,97 zł.

Szkoda została zgłoszona do pozwanego Towarzystwa (...), które odmówiło jej likwidacji.

Powyższy stan faktyczny został ustalony na podstawie dokumentów dostarczonych przez powoda, jak również akt szkodowych w formie elektronicznej, złożonych przez pozwanego. Te ostatnie nie budziły wątpliwości stron, co do autentyczności, zaś elektroniczna forma archiwizowania akt szkodowych, czy też nawet prowadzenie korespondencji w ramach likwidacji szkody w tej właśnie drodze, staje się coraz bardziej powszechną praktyką. Sąd dał wiarę zeznaniom świadków, a także powódki, ponieważ były one spójne i w sposób logiczny uzupełniały informacje, wynikające ze złożonych do akt sprawy dokumentów. W pełni podzielono wnioski opinii biegłego z zakresu motoryzacji, ponieważ poprzedzone były rzetelną analizą materiału dowodowego, a sformułowane zostały przez osobę kompetentną, legitymującą się stosowną wiedzą specjalistyczną. Co więcej, nie były kwestionowane przez strony postępowania.

Sąd Rejonowy ustalił, że odpowiedzialność pozwanego Towarzystwa (...) wynika z umowy zawartej z (...) sp. z o.o. W ramach tej umowy udzielono ochrony ubezpieczeniowej między innymi od wyładowań atmosferycznych. Ochroną objęte były pojazdy należące do osób trzecich. Za przyjęciem, że (...) Sp. z o.o. zawarł umowę ubezpieczenia na rzecz podmiotów trzecich przemawiało to, że ubezpieczenie dotyczyło cudzych składników majątkowych i uszczerbków, które dotykały ich właścicieli.

Wartość uszczerbku, który powinien być wyrównany przez pozwanego, została ustalona na podstawie opinii biegłego, przy uwzględnieniu wieku zestawu i założeniu, że w ciągniku siodłowym, dla przywrócenia mu pełnej sprawności można było wykorzystać zamiennik pompy (...), tańszy od części oryginalnej, a spełniający te same wymogi. W takiej sytuacji, wziąwszy pod uwagę wiek samochodu, jego przebieg (600 000 km) oraz możliwości przywrócenia mu pełnej używalności przyjęto rozwiązanie najkorzystniejsze ekonomicznie. W rezultacie uznano, że zasądzeniu powinna podlegać kwota 58 505,75 zł.

O kosztach procesu Sąd I instancji orzekł na podstawie art. 100 k.p.c. przy założeniu, że powód wygrał sprawę w 87%.

Apelację od powyższego rozstrzygnięcia wniósł pozwany zaskarżając wyrok w części, co do punktu 1 sentencji – w części jakiej Sąd I instancji zasądził na rzecz powoda kwotę przenoszącą 52 655,17 zł – tj. co do kwoty 5 850,58 zł oraz w punkcie 3 sentencji wyroku, tj. rozstrzygnięcie w zakresie rozliczenia kosztów procesu – w całości.

Zaskarżonemu orzeczeniu zarzucił naruszenie przepisów prawa procesowego, tj.:

-

art. 233 § 1 k.p.c. poprzez przekroczenie przez Sąd granic swobodnej oceny dowodów skutkujące nieuwzględnieniem przewidzianej w umowie ubezpieczenia (w tym w stanowiących jej integralną część Ogólnych Warunkach Ubezpieczenia C. Firma zatwierdzonych uchwałą nr 72/2012 z 13 grudnia 2012 r. przez zarząd (...) S.A. (...) oraz klauzuli ubezpieczenia pojazdów używanych podlegających rejestracji) franszyzy redukcyjnej w wysokości 10%, czego skutkiem było zaniechanie stosowanego zmniejszania wysokości zasądzonego odszkodowania;

-

w konsekwencji powyższego, naruszenie art. 100 k.p.c. poprzez jego nieprawidłowe zastosowanie i uznanie, że pozwany przegrywając proces w 87% winien zwrócić na rzecz powoda kwotę 5 349,65 zł – podczas gdy uwzględnienie w/w franszyzy redukcyjnej skutkowałoby zwycięstwem powoda w sprawie w mniejszym stopniu;

oraz naruszenie przepisów prawa materialnego, tj.:

-

art. 384 § 1 k.c. w zw. z ust. 13 klauzuli ubezpieczenia pojazdów używanych podlegających rejestracji będącej częścią umowy ubezpieczenia oraz Ogólnych Warunkach Ubezpieczenia C. Firma zatwierdzonych uchwałą nr 72/2012 z 13 grudnia 2012 r. przez zarząd (...) S.A. (...) poprzez błędną wykładnię wskazanych postanowień i pominięcie okoliczności, iż zgodnie z treścią zawartej przez Ubezpieczonego z pozwanym umowy ubezpieczenia, odszkodowanie wypłacane na rzecz Ubezpieczonego wyliczane jest w kwocie uwzględniającej 10-procentową franszyzę redukcyjną;

-

art. 65 § 2 k.c. w w zw. z ust. 13 klauzuli ubezpieczenia pojazdów używanych podlegających rejestracji będącej częścią umowy ubezpieczenia oraz Ogólnych Warunkach Ubezpieczenia C. Firma zatwierdzonych uchwałą nr 72/2012 z 13 grudnia 2012 r. przez zarząd (...) S.A. (...) poprzez niezastosowanie art. 65 § 2 k.c. i nieodwołanie się do celu postanowień zawartych w ust. 13 powołanej klauzuli, a w konsekwencji błędne przyjęcie, że pozwany jest zobowiązany do wypłaty 100% odszkodowania, podczas gdy zgodnie z treścią zawartej przez ubezpieczonego z pozwanym umowy ubezpieczenia, odszkodowanie wypłacane na rzecz ubezpieczonego wyliczane jest w kwocie uwzględniającej 10% franszyzę redukcyjną.

Skarżący wniósł o:

-

zmianę zaskarżonego wyroku w punkcie 1 sentencji – poprzez zasądzenie od pozwanego na rzecz powódki kwoty 52 655,17 zł, wraz z ustawowymi odsetkami w wysokości 13% w stosunku rocznym od dnia 16 października 2014 r. do dnia 22 grudnia 2014 r., w wysokości 8% w stosunku rocznym od dnia 23 października 2014 r. do dnia 31 grudnia 2015 r., w wysokości 7% w stosunku rocznym od dnia 1 stycznia 2016 r. do dnia zapłaty oraz oddalenie powództwa w pozostałym zakresie;

-

zmianę rozstrzygnięcia o kosztach postępowania zawartego w punkcie 3 sentencji wyroku stosowanie do rozstrzygnięcia w zakresie należności głównej;

-

zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów postępowania drugiej instancji, w tym kosztów zastępstwa procesowego według stawki określonej w normach przepisanych.

W odpowiedzi na apelację powód wniósł o oddalenie apelacji w całości jako bezzasadnej oraz zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kosztów postępowania apelacyjnego, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. W uzasadnieniu wskazał, że zarzut pozwanej wynika wyłącznie z niezastosowania przez Sąd 10% franszyzy redukcyjnej, którą pozwana potrąca z odszkodowania. Niemniej jednak zarzut ten nie został przez pozwaną podniesiony na żadnym etapie postępowania. Zdaniem powoda przytaczanie przez pozwaną na obecnym etapie postępowania odwoławczego, nowych twierdzeń i faktów zmierza w sposób oczywisty do przedłużenia postępowania. Strony zaś powinny przytaczać twierdzenia, okoliczności faktyczne i dowody w określonym czasie i pod określonymi rygorami procesowymi.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Sąd II instancji, jako sąd merytoryczny w granicach wniesionej apelacji, co wynika z dyspozycji art. 378 § 1 k.p.c., rozważa na nowo zebrany w sprawie materiał dowodowy, w tym dokonuje jego samodzielnej oceny prawnej. Powyższe skutkowało przyjęciem przez Sąd Okręgowy, iż apelacja pozwanego zasługiwała na uwzględnienie.

W pierwszej kolejności należy wskazać, że Sąd Rejonowy nie dokonał ustaleń faktycznych w zakresie konieczności uwzględnienia franszyzy redukcyjnej w wysokości 10%, określonej w Ogólnych Warunkach Ubezpieczenia C. Firma. W pozostałej części Sąd Okręgowy podziela ustalenia faktyczne Sądu I instancji i przyjmuje je za własne.

Zarzuty skarżącego odnoszą się do braku ustaleń faktycznych Sądu I instancji w zakresie franszyzy redukcyjnej i jako zasadne w konsekwencji musiały doprowadzić do zmiany zaskarżonego wyroku po myśli skarżącego .

Słuszny zatem jest zarzut naruszenia przez Sąd Rejonowy art. 233 § 1 k.p.c., gdyż Sąd ten nie rozważył wszechstronnie materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie. Pomimo przeprowadzenia dowodu z Ogólnych Warunków Ubezpieczenia C. Firma na okoliczność ustalenia zakresu przyznanej ochrony ubezpieczeniowej, Sąd nie poczynił ustaleń faktycznych w zakresie konieczności zastosowania franszyzy redukcyjnej. Naruszenie przez Sąd Rejonowy art. 233 § 1 k.p.c. skutkowało błędem w ustaleniach faktycznych, co miało istotny wpływ na rozstrzygnięcie sprawy. Należy wskazać, że pozwane Towarzystwo (...) łączyła z (...) sp. z o.o. umowa ubezpieczenia od odpowiedzialności cywilnej. Jest to dobrowolna umowa, na mocy której ochroną ubezpieczeniową objęte były pojazdy należące do osób trzecich. Odpowiedzialność pozwanego doznaje jednak określonych umową ograniczeń. Sąd Rejonowy pominął fakt, że łącząca strony umowa przewidywała franszyzę redukcyjną w wysokości 10% od wypłaconego ubezpieczenia. Franszyza redukcyjna to kwota, o którą zmniejsza się wysokość wypłacanego odszkodowania. Łącząca strony umowa dotyczy ubezpieczenia dobrowolnego. W odróżnieniu od ubezpieczeń obowiązkowych, w których prawa i obowiązki stron w znacznej części kształtuje ustawodawca w umowie ubezpieczenia dobrowolnego strony umowy mogą dowolnie kształtować swoją sytuację prawną. W przedmiotowej sprawie ubezpieczyciel odpowiada wobec powoda tylko na warunkach umowy zawartej z ubezpieczonym. Zawarcie umowy ubezpieczenia o takiej treści jest wyborem ubezpieczającego, który decydując się na ograniczenie odpowiedzialności z ubezpieczyciela, decyduje się na pozostawienie po swojej stronie ryzyka konieczności odpowiedzialności za niektóre szkody we własnym zakresie. Należy wskazać, że pozwany zaskarżonemu orzeczeniu zarzucił obrazę prawa materialnego, a to art. 384 § 1 k.c. w zw. z ust. 13 klauzuli ubezpieczenia pojazdów używanych podlegających rejestracji będącej częścią umowy ubezpieczenia oraz Ogólnych Warunkach Ubezpieczenia C. Firma zatwierdzonych uchwałą nr 72/2012 z 13 grudnia 2012 r. przez zarząd (...) S.A. (...). Zgodnie z art. 384 § 1 k.c. ustalony przez jedną ze stron wzorzec umowy, w szczególności ogólne warunki umów, wzór umowy, regulamin, wiąże drugą stronę, jeżeli został jej doręczony przed zawarciem umowy.

Nie ulega wątpliwości, że w niniejszej sprawie Ogólne Warunki Ubezpieczenia są wiążące. Zgodnie z zasadami doświadczenia życiowego podczas zawierania umowy ubezpieczenia warunki te są udostępniane ubezpieczonemu. Ponadto powód nie kwestionował faktu związania stron Ogólnymi Warunkami Ubezpieczenia, wskazując jedynie, że powołanie się przez pozwanego na nowe - w jej ocenie - fakty jest niedopuszczalne w postępowaniu apelacyjnym.

Na aprobatę nie zasługuje zarzut skarżącego polegający na obrazie art. 65 § 2 k.c. w w zw. z ust. 13 klauzuli ubezpieczenia pojazdów używanych podlegających rejestracji będącej częścią umowy ubezpieczenia oraz Ogólnych Warunkach Ubezpieczenia C. Firma zatwierdzonych uchwałą nr 72/2012 z 13 grudnia 2012 r. przez zarząd (...) S.A. (...) poprzez niezastosowanie art. 65 § 2 k.c. i nieodwołanie się do celu postanowień zawartych w ust. 13 powołanej klauzuli. Należy wskazać, że zgodnie z postanowieniami Ogólnych Warunków Ubezpieczenia fakt zamieszczenia w umowie franszyzy redukcyjnej został wyrażony expressis verbis, a zatem odwołanie się do celu postanowień nie ma w przedmiotowej sprawie znaczenia.

W niniejszej sprawie Sąd I instancji przeprowadził dowód z Ogólnych Warunków Ubezpieczenia C. Firma na okoliczność ustalenia zakresu przyznanej ochrony ubezpieczeniowej. Zgodnie z twierdzeniem strony powodowej, nowe fakty i dowody zgłoszone w postępowaniu apelacyjnym nie są dopuszczalne, jeśli na podstawie ogólnych reguł dowodowych obowiązujących w postępowaniu przed sądem pierwszej instancji nie powinny one zostać uwzględnione, gdyż np. strona powołuje je jedynie dla zwłoki, zostały zgłoszone z opóźnieniem, z uwagi na tok postępowania apelacyjnego, nie mają znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy, są nieprzydatne do stwierdzenia danej okoliczności bądź objęte zakazami dowodowymi. Należy jednak wskazać, że w ocenie Sądu II instancji, Sąd Rejonowy powinien poczynić ustalenia faktyczne w zakresie ograniczenia odpowiedzialności pozwanego.

Mając na uwadze powyższe Sąd Okręgowy na podstawie art. 386 par 1 kpc zmienił zaskarżony wyrok w punkcie 1 o tyle, że zasądzoną kwotę obniżył do wysokości 52 656,17 zł oraz zasądzone koszty w punkcie 3 obniżył do kwoty 4 357 zł..O kosztach procesu orzekł na podstawie art. 100 k.p.c. rozdzielając je stosunkowo uznając, że powództwo zostało uwzględnione w 78%.

Sąd Okręgowy uwzględniając apelację pozwanego w całości, o kosztach postępowania apelacyjnego orzekł zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu na podstawie art. 98 § 1 k.p.c.