Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 8 czerwca 2016 r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach VIII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 8 czerwca 2016 r. w Gliwicach

sprawy B. M.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z.

o prawo do emerytury

na skutek odwołania B. M.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z.

z dnia 21 stycznia 2016 r. nr (...)

oddala odwołanie.

(-) SSO Grażyna Łazowska

Sygn. akt VIII U 464/16

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 21.01.2016r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z. odmówił ubezpieczonemu B. M. prawa do emerytury w niższym wieku w oparciu o art. 184 w związku z art. 32 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity: Dz. U. 2015.748. – dalej ustawa FUS), ponieważ do dnia 1 stycznia 1999r. nie udowodnił 25 – letniego okresu składkowego i nieskładkowego oraz 15 – letniego okresu zatrudnienia w szczególnych warunkach, w związku z czym brak podstaw do przyznania świadczenia.

W odwołaniu od powyższej decyzji ubezpieczony domagał się jej zmiany poprzez przyznanie mu prawa do wcześniejszej emerytury. Podniósł, że spełnia wymogi nabycia emerytury górniczej z art. 50a ustawy FUS oraz, że z uwzględnieniem okresu nauki w (...) Szkole (...) posiada wymagany okres składkowy i nieskładkowy.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie, podtrzymując dotychczasowe stanowisko w sprawie.

Sąd ustalił i zważył, co następuje:

Ubezpieczony 60 lat ukończył (...) nie jest członkiem OFE.

Ubezpieczony w czerwcu 1974r. ukończył (...) szkołę zawodową Szkołę (...) przy KWK (...). W jej trakcie uczęszczał kilka razy w tygodniu na praktyki, które odbywały się na powierzchni kopalni.

Odwołujący na dzień 1 stycznia 1999r., legitymuje się okresem składkowym i nieskładkowym w wymiarze 22 lat, 7 miesięcy i 1 dnia. Organ rentowy ustalając wymiar tych okresów, uwzględnił wszystkie wykazane przez odwołującego okresy zatrudnienia od 30.05.1974r. tj. podjęcia pierwszej pracy do 31.12.1998r. W okresie tym ubezpieczony pracował u różnych pracodawców.

Od 15.11.1999r. ubezpieczony jest uprawniony do renty z tytułu niezdolności do pracy.

W okresie od 30.05.1974r. do 15.11.1999r. ubezpieczony 3-krotnie podejmował pracę w górnictwie i legitymuje się pracą górniczą w wymiarze 11 lat 7 miesięcy i 11 dni. /dowód: akta rentowe ubezpieczonego, świadectwo ukończenia szkoły górniczej/.

Odwołanie ubezpieczonego nie zasługuje na uwzględnienie.

Jak stanowi art. 184 ustawy FUS ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy, tj. 1 stycznia 1999 r., osiągnęli:

1) okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w wymiarze 15 lat, wymagany w przepisach dotychczasowych, przez które należy rozumieć rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43 z późn. zm.), do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat - dla kobiet i 65 lat - dla mężczyzn oraz

2) okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27, czyli wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn.

pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa.

W tym miejscu należy podkreślić, że tylko kumulatywne spełnienie wymienionych przesłanek stażowych i wieku – skutkuje nabyciem uprawnień do emerytury w obniżonym wieku przewidzianej w art. 184 ustawy FUS.

W ocenie Sądu, organ prawidłowo odmówił ubezpieczonemu prawa do powyższej emerytury, bowiem ubezpieczony do dnia 31 grudnia 1998r., nie legitymuje się 25 – letnim okresem składkowym i nieskładkowym.

Zauważyć należy, że ubezpieczony pierwszą pracę podjął w dniu 30.05.1974r., a zatem nawet przy założeniu, że cały czas pozostawał w zatrudnieniu to 25-letni okres uzyskałby w dniu 30.05.1999r., a zatem po granicznej dacie 31.12.1998r.

Jak wynika jednak z akt rentowych ubezpieczony udowodnił do 31.12.1998r. okres składkowy i nieskładkowy w wymiarze 22 lat, 7 miesięcy i 1 dnia, przy czym organ rentowy uwzględnił wszystkie złożone przez ubezpieczonego dokumenty potwierdzające jego zatrudnienie. Z tych przyczyn, Sąd nie przychylił się do wniosku ubezpieczonego o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego na okoliczność ustalenie okresu składkowego i nieskładkowego na dzień 31.12.1998r.

Prawidłowo organ rentowy uznał, że okresu nauki ubezpieczonego w (...) szkole zawodowej Szkole (...) KWK (...) nie można zaliczyć do wymaganego ustawą FUS okresu składkowego i nieskładkowego.

Ustawa ta w art. 6 określa katalog okresów składkowych, natomiast w art. 7 katalog okresów nieskładkowych. Wśród tych okresów nie został wymieniony okres nauki w szkole zawodowej, tym samym okres nauki w szkole zawodowej nie jest okresem składkowym lub nieskładkowym w rozumieniu ustawy i nie podlega zaliczeniu do uprawnień do świadczeń emerytalno-rentowych. Zaliczeniu do okresów składkowych podlega jedynie okres pracy pracownika młodocianego na podstawie umowy o naukę zawodu, o przyuczenie do określonej pracy, jeżeli pomiędzy pracownikiem a zakładem pracy, została zawarta indywidualna umowa o naukę zawodu. Zaliczenie okresu nauki jako mającego wpływ na prawo i wysokość emerytury może nastąpić tylko po przedstawieniu odpowiedniej umowy, względnie zaświadczenia zakładu pracy, stwierdzającego, że w czasie odbywania nauki osoba zainteresowana była równocześnie pracownikiem.

Ubezpieczony reprezentowany przez profesjonalnego pełnomocnika nie przedłożył ww. umów ani zaświadczeń z których wynikałoby, że ubezpieczony w okresie nauki miał status pracownika. Z kolei Sądowi z wielu rozpoznawanych spraw wiadomym jest, że uczniowie Szkoły Górniczej KWK (...) w latach 70-tych nie mieli statusu pracowników. Natomiast okres praktyk zawodowych nie zalicza się do stażu pracy, gdyż uczniowie nie są objęci ubezpieczeniem społecznym. Jak wynika z przedłożonego świadectwa ukończenia szkoły, ubezpieczony odbywał zajęcia praktyczne, co zdaniem Sądu potwierdza fakt, że miał status ucznia a nie pracownika.

Należy w tym miejscu również zauważyć, iż do grupy uczniów nie mających statusu pracownika młodocianego zalicza się uczniów zasadniczych szkół zawodowych, odbywających praktyczną naukę zawodu w zakładzie pracy na podstawie umowy zawartej pomiędzy szkołą a pracodawcą, nie mającej zatem podstawy w stosunku pracy oraz uczniów zasadniczych szkół górniczych prowadzonych przez kopalnie węgla kamiennego, które były szkołami dla młodzieży niepracującej. Status tych szkół określało zarządzenie nr 80 (...) z dnia 22 kwietnia 1959r. w sprawie organizacji przyzakładowych szkół górniczych oraz uprawnień uczniów i absolwentów tych szkół. Z jego treści wynika, iż uczniowie tych szkół nie podpisywali z kopalniami węgla kamiennego umów o pracę w celu przygotowania zawodowego, a wyłącznie umowy o naukę w przyzakładowych szkołach górniczych. Nie otrzymywali też wynagrodzenia, a jedynie pomoc materialną w formie stypendium, nie wchodzili też w skład załogi kopalni. Umowa taka nie była indywidualną umową o pracę, którą można by zaliczyć do jednej z ww. grup umów, gdyż nie zawiera takich składników istotnych jak określenie trwania przygotowania zawodowego i wysokości wynagrodzenia. Uczeń otrzymywał pomoc materialną i materiały szkolne, nie w zamian za wykonaną pracę, a za zobowiązanie się do podjęcia, po zakończeniu nauki, zatrudnienia w kopalni i przepracowania określonego odcinka czasu. Z kolei odbywanie przez ucznia praktycznej nauki zawodu nie było wykonywaniem obowiązków pracowniczych, a należało do realizowanego przez szkołę procesu kształcenia i było wyrazem wykonywania przez ucznia obowiązku szkolnego.

W tej sytuacji – z uwagi na brak 25 – letniego okresu składkowego i nieskładkowego – bezprzedmiotowym stało się ustalanie, czy ubezpieczony legitymuje się 15-letnim okresem pracy w warunkach szczególnych, bowiem nawet pozytywne ustalenie tej przesłanki nie pozwoli na przyznanie mu prawa do emerytury.

Odnośnie prawa do emerytury górniczej wskazać należy, że ubezpieczony przyznał, że nie posiada uprawnień do tego świadczenia, bowiem nie legitymuje się 25-letnim okresem pracy górniczej. Brak było zatem podstaw do dopuszczania dowodu z opinii biegłego na tę okoliczność.

Według treści art. 50a ust 1 ustawy FUS prawo do emerytury górniczej przysługuje pracownikowi, który spełnia łącznie następujące warunki:

1)  ukończył 55 lat życia;

2)  ma okres pracy górniczej, wynoszący łącznie z okresami pracy równorzędnej co najmniej 25 lat dla mężczyzn, w tym co najmniej 10 lat pracy górniczej, o której mowa w art. 50c ust.1;

3)  nie przystąpił do otwartego funduszu emerytalnego albo złożył wniosek o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa.

W konsekwencji, Sąd oddalił odwołanie ubezpieczonego, bowiem przeprowadzone postępowanie wykazało, że nie spełnia on przesłanek do nabycia uprawnień emerytalnych określonych w art. 184 ustawy FUS z uwagi na brak 25 – letniego okresu składkowego i nieskładkowego na dzień 1.01.1999r. oraz ani uzyskania emerytury górniczej z art. 50a ustawy FUS z uwagi na brak 25-letniego okresu pracy górniczej i pracy równorzędnej.

Mając powyższe na uwadze, na mocy art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c., orzeczono jak w sentencji.

(-) SSO Grażyna Łazowska