Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 11 stycznia 2017 r. , w sprawie I C 468/16 Sąd Rejonowy w Rawie Mazowieckiej oddalił powództwo (...) spółki z ograniczona odpowiedzialnością spółki (...) akcyjnej spółki jawnej w W. skierowane przeciwko J. P..

Sąd Rejonowy ustalił i zważył, że w dniu 25 listopada 2014 roku (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. dokonała przelewu na rzecz pozwanej J. P. w kwocie 800,00 zł. (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością wystawiła w dniu 25 listopada 2014 roku do umowy pożyczki numer (...) harmonogram spłat. Wskazano w nim, że pożyczka ma być spłacona w 12 ratach do 25 listopada 2015 roku, w łącznej kwocie 1412,96 zł w tym 800,00 zł kapitału, 52,96 zł odsetek i 560 zł prowizji. W dniu 6 czerwca 2015 roku i 22 czerwca 2015 roku (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. sporządziła i skierowała do pozwanej druki, stanowiące wezwanie do zapłaty. Druki nie zostały podpisane. (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W., (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością Spółka komandytowa - akcyjna z siedzibą w W. zawarły 10 lutego 2015 roku umowę spółki jawnej. Zgodnie z § 5 powyższej umowy (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. zobowiązała się do 16 marca 2015 roku wnieść wkład niepieniężny w postaci pakietu wierzytelności z tytułu zawartych umów pożyczek. Lista wierzytelności wchodząca w skład wnoszonego wkładu, zawierająca indywidualny numer każdej z nich, jej wysokość oraz termin, w którym powinna zostać spłacona przez dłużnika, stanowiła załącznik numer 5 do umowy spółki. Każda z wniesionych wierzytelności składała się z: kapitału niespłaconej kwoty pożyczki, opłat za wykonanie czynności windykacyjnych, odsetek za opóźnienie liczonych od kwoty kapitału niespłaconej pożyczki oraz opłat windykacyjnych liczonych od dnia wymagalności zobowiązania Na mocy uchwały nr 2 (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością Spółka komandytowa - akcyjna Spółka jawna z siedzibą w W. z 1 grudnia 2015 roku (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. zobowiązała się wnieść dodatkowy wkład niepieniężny w postaci pakietu wierzytelności z tytułu zawartych umów pożyczek. Lista wierzytelności stanowiła załącznik numer 5a do umowy spółki. Każda z wniesionych wierzytelności składała się z: kapitału niespłaconej kwoty pożyczki, opłat za wykonanie czynności windykacyjnych, odsetek za opóźnienie od kwoty kapitału niespłaconej pożyczki oraz opłat windykacyjnych liczonych od dnia wymagalności zobowiązania. W dniu 1 grudnia 2015 roku (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością
z siedzibą w W. zawarła z G. C. (...)
z ograniczoną odpowiedzialnością Spółka komandytowa - akcyjna spółka jawna z siedzibą w W. umowę sprzedaży, której przedmiotem był pakiet niespornych i wymagalnych wierzytelności przysługujących sprzedającego z tytuły zawartych z dłużnikami umów pożyczek. Wykaz wierzytelności stanowić miał załącznik numer 1 do powyższej umowy, który miał zawierać dane finansowe odnośnie wierzytelności w tym w szczególności: numer pożyczki, kwotę prowizji, kwotę odsetek za opóźnienie, datę wymagalności świadczenia.

Sąd Rejonowy wskazał, że sąd wydając wyrok zaoczny nie dokonuje weryfikacji prawdziwości twierdzeń o faktach przytoczonych przez powoda, chyba że budzą one uzasadnione wątpliwości albo zostały przytoczone w celu obejścia prawa. Powyższa regulacja stanowi specyficzną sankcję za naruszenie ciężaru procesowego – wdania się w spór co do istoty sprawy (art. 221 k.p.c.), zrównując w skutkach brak zajęcia stanowiska przez pozwanej z przyznaniem przez niego okoliczności faktycznych (art. 230 k.p.c.) Twierdzenia pozwu uznaje się za budzące uzasadnione wątpliwości, m.in. w sytuacji, gdy dowody i twierdzenia przedstawione przez powoda są niekompletne, pozostawiają wątpliwości co do okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia sporu, nie przedstawiają pełnego obrazu rzeczywistości, wskazują na brak legitymacji procesowej powoda lub pozwanej itp. W takiej sytuacji sąd wydając wyrok nie może oprzeć się wyłącznie na twierdzeniach powoda i należy przeprowadzić postępowanie dowodowe celem wyjaśnienia powstałych wątpliwości. W sprawie niniejszej pozwana nie zaprzeczyła istnieniu wierzytelności, nie zajęła bowiem w ogóle stanowiska w sprawie, to jednak w ocenie Sądu Rejonowego przytoczone przez powoda okoliczności faktyczne budzą uzasadnione wątpliwości, co uniemożliwiało przyjęcie za prawdziwe twierdzeń faktycznych pozwu i wydanie w oparciu o nie wyroku zaocznego uwzględniającego roszczenie. Dla zastosowania art. 339 § 2 k.p.c. w pierwszej kolejności konieczne jest zawarcie w pozwie lub dalszych pismach procesowych samych twierdzeń faktycznych, a powód w ocenie Sądu Rejonowego tego nie zrobił, a przynajmniej nie zrobił w takim zakresie, który pozwoliłby dokonać materialnoprawnej zasadności zgłoszonego powództwa. Wskazał, że przyjęcie za prawdziwe twierdzeń faktycznych powoda w trybie art. 339 § 2 k.p.c. nie zwalania Sądu od oceny, że przytoczone twierdzenia faktyczne uzasadniają zgłoszone roszczenie z punktu widzenia prawa materialnego . Podkreślił, że twierdzenia faktyczne w rozumieniu art. 339 § 2 k.p.c. muszą być wskazane przez samego powoda w pozwie lub w pismach procesowych doręczonych pozwanemu przed rozprawą, a nie wynikać ze złożonych dokumentów (tzn. Sąd nie może stosując art. 339 § 2 k.p.c. uzupełniać stanu faktycznego wskazanego przez powoda, analizując przestawione dowody, gdyż takie zachowanie Sądu jest faktycznym prowadzeniem postępowania dowodowego). Twierdzeniami faktycznymi w rozumieniu art. 339 § 2 k.p.c. nie jest sama kwota żądania. Kodeks postępowania cywilnego wyraźnie odróżnia żądanie pozwu (art. 187 § 1 pkt 1 k.p.c.) od okoliczności faktycznych uzasadniających żądanie (art. 187 § 1 pkt 2 k.p.c.). Odnosząc powyższe do niniejszej sprawy, należy wskazać, że po pierwsze, z treści pozwu wynika, że porozumienie pozwanej i pierwotnego wierzyciela zostało zawarte w drodze porozumiewania się na odległość (co jest oczywiście dopuszczalne w świetle przepisów wskazanych przez powoda) a wyrazem zawartego porozumienia, co do warunków umowy pożyczki było dokonanie przez pozwaną przelewu w kwocie 0,01 zł na rachunek (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. z adnotacją, że potwierdza rejestrację i zgadza się na warunki pożyczki. Jednak z treści pozwu wynika, iż pierwotny wierzyciel tytułem umowy pożyczki miał przelać na rzecz pozwanej kwotę 736,92 zł, zaś z załączonych dowodów wydruku potwierdzenia bankowego, harmonogramu spłat wynika, iż była to kwota 800 zł. Zatem nie wiadomo, jakie były podstawowe warunki umowy, tj. kwota udzielonej pożyczki. Ponadto złożone przez powoda „dokumenty” podważają twierdzenia faktyczne pozwu w zakresie terminu, w jakim pożyczka miała być spłacona. Powód wskazał, że miał to być dzień 21 maja 2015 roku. Natomiast złożył wydruki – przez nikogo nie podpisane (harmonogram spłat) – z którego wynika, iż termin płatności ostatniej raty pożyczki to 9 stycznia 2016 roku. Po trzecie kwota prowizji za udzielenie pożyczki zgodnie z twierdzeniami pozwu miała wynosić maksymalnie 50 % udzielonej pożyczki. Natomiast w innym miejscu powód wskazuje, iż kwota tej prowizji wynosiła 513,33 zł. Jest to suma znacznie przekraczająca należność, na jaką umówiły się strony umowy (736,92 zł x 50% = 368,46 zł). M. – prawnej podstawy żądania pozwu upatrywać należy w brzmieniu art. 720 § 1 k.c., po myśli którego przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego przedmiot pożyczki, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości. W niniejszej sprawie znajdą również zastosowanie przepisy art. 4 ust. 1 ustawy z 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim (tj. - Dz. U. z 2014 r., poz. 1497 z późn. zm.), bowiem zgodnie z przepisem art. 2 ust. 1 wyżej wskazanej ustawy przez umowę o kredyt konsumencki rozumie się umowę, na mocy, której przedsiębiorca w zakresie swojej działalności, zwany dalej „kredytodawcą”, udziela lub daje przyrzeczenie udzielenia konsumentowi kredytu w jakiejkolwiek postaci. Wedle przepisu ustępu 2 punktu 1 wyżej wskazanego artykułu za umowę o kredyt konsumencki uważa się również umowę pożyczki. Umowa o kredyt konsumencki winna zostać zawarta w formie pisemnej. Powinna być sformułowana w sposób jednoznaczny i zrozumiały (art. 29 ust. 1 i 3). Treść umowy o kredyt konsumencki została uregulowana w art. 30 ust. 1 ustawy, zgodnie z którym umowa powinna określać, m. in. rzeczywistą roczną stopę oprocentowania oraz całkowitą kwotę do zapłaty przez konsumenta ustaloną w dniu zawarcia umowy o kredyt konsumencki wraz z podaniem wszystkich założeń przyjętych do jej obliczenia (pkt 7), informację o innych kosztach, które konsument zobowiązany jest ponieść w związku z umową o kredyt konsumencki, w szczególności opłatach, prowizjach, marżach oraz kosztach usług dodatkowych, jeżeli są znane kredytodawcy oraz warunki na jakich koszty te mogą ulec zmianie (pkt 10), skutki braku płatności (pkt 12), sposób zabezpieczenia i ubezpieczenia spłaty kredytu, jeżeli umowa je przewiduje (pkt 14). Wreszcie, skoro powód opiera swe roszczenie na zawartej umowie cesji, podstawę tą stanowią również przepis art. 509 § 1 k.p.c., stosownie do którego wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew) chyba, że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania

Obowiązek przedstawienia dowodów spoczywa na stronach (art.
3 k.p.c.), a ciężar udowodnienia faktów mających dla rozstrzygnięcia sprawy istotne znaczenie (art. 227 k.p.c.) spoczywa na tej stronie, która z tych faktów wywodzi skutki prawne. Powód winien dowieść, że po pierwsze, powstała wierzytelność przysługująca wcześniejszemu wierzycielowi oraz jej wysokość, a po drugie, iż skutecznie nabył tę wierzytelności od poprzednika prawnego. W ocenie Sądu Rejonowego powód nie dowiódł w sposób nie budzący wątpliwości, że doszło do skutecznych czynności przenoszących jakąkolwiek wierzytelność posiadaną prze pierwotnego wierzyciela wobec pozwanej na stronę powodową. Strona powodowa podniosła, iż nabyła dochodzoną pozwem należność w drodze wniesionego przez pierwotnego wierzyciela wkładu niepieniężnego w postaci pakietu wierzytelności z tytułu zawartych umów pożyczek. Umowa ta została zawarta 1 grudnia 2015 roku. Jednak sam ten dokument potwierdza jedynie fakt cesji nieokreślonych bliżej wierzytelności. Nie stanowi one jednak dowodu na okoliczność, iż doszło do cesji konkretnej wierzytelności obejmującej zobowiązanie pozwanej z tytułu umowy elastycznej pożyczki ratalnej. Dane poszczególnych wierzytelności miał zawierać załącznik numer 5a do umowy spółki. Jednakże istnieje rozbieżność pomiędzy kwotą, jaką miała by zwrócić pozwana. W treści harmonogramu do umowy pożyczki numer (...) jest to kwota 1412,96 zł, a z załącznika wynika, iż jest to kwota 825,98 zł. Na potwierdzenie zawarcia umowy strona powodowa przedłożyła umowę elastycznej pożyczki ratalnej. Niemniej jednak umowa ta nie została podpisana przez pozwaną, a zatem nie sposób uznać, aby nastąpiło skuteczne nawiązanie tego stosunku prawnego, tym bardziej, jeżeli uwzględni się również treść art. 720 k.c. (zastrzegającej formę pisemną ad probationem dla umowy pożyczki przenoszącej kwotę 500 zł) oraz art. 29 ust. 1 w związku z art. 3 ust.2 pkt 1 ustawy z 12 maja 2011 roku o kredycie konsumenckim, który stwierdza, że umowa o kredyt konsumencki powinna być zawarta w formie pisemnej, chyba że odrębne przepisy przewidują inną szczególną formę. Stosownie zaś do treści art. 78 § 1 k.c., do zachowania pisemnej formy czynności prawnej wystarcza złożenie własnoręcznego podpisu na dokumencie obejmującym treść oświadczenia woli. Zatem wobec braku jakichkolwiek dowodów świadczących o istnieniu zobowiązania pozwanej wobec strony powodowej, jego wysokości
i wymagalności, brak jest zdaniem Sądu I instancji podstaw do przyjęcia, iż strona powodowa sprostała ciężarowi dowodowemu opisanemu dyspozycją art. 6 k.c.

Apelację od tego wyroku złożyła strona powodowa. Wskazała wartość przedmiotu zaskarżenia na kwotę 1.359,19 zł wnosząc jednocześnie o zmianę zaskarżonego wyroku przez zasądzenie od pozwanej kwoty 736,92 zł ( kwota udzielonej pożyczki) wraz z ustawowymi odsetkami + 42,60 zł tytułem skapitalizowanych odsetek + 45 zł tytułem opłat windykacyjnych – tj. łącznie kwoty824,52 zł. Wniosła też o dopuszczenie dowodu z potwierdzenia przelewów wpłat pozwanej jako dowód uznania długu.

Sąd Okręgowy zważył,

co następuje :

Apelacja jest bezzasadna. Nie może ostać się zarzut naruszenia przepisu art. 233 § 1 k.p.c. przez bezpodstawne uznanie, że dokumenty przedstawione przez powoda mnie dowodzą zasadności roszczenia o zapłatę z tytułu niespłaconej pożyczki, podczas gdy powód przedstawił wszelkie dokumenty wykazujące zasadność roszczenia. Nie negując faktu , że powód przedstawił Sądowi wszelkie dokumentu , stwierdzić trzeba że dokumenty te istotnie nie potwierdzają zasadności roszczenia . Przede wszystkim są one sprzeczne z twierdzeniami faktycznymi pozwu – co bezbłędnie wypunktował Sąd I instancji . Po drugie, nie wynika z nich cesja przedmiotowej wierzytelności na rzecz strony powodowej. Nie można tu zarzucać Sądowi Rejonowemu wybiórczego potraktowania w tej materii dokumentów, bowiem Sąd Rejonowy dokonał oceny całego materiału. Faktem jest , że powod przedstawił Umowę Elastycznej P. Ratalnej ale nie podpisana przez pozwaną. Faktem jest , że pozwana przelała na konto poprzednika prawnego powoda kwotę 0,01 zł , ale z tego faktu nie wynika jaką kwotę jest winna stronie powodowej . Z całokształtu sprawy , twierdzeń powoda – sprzecznych z wygenerowanymi prze siebie dokumentami wynika , że nie wiadomo czy i jaką kwot e pozwana jest winna powodowi. A te okoliczności , co zasadnie podkreślił Sąd Rejonowy podlegają dowodzeniu przez powoda. Sama apelacja, rozbieżna co do wartości przedmiotu zaskarżenia i wniosku apelacyjnego nie obejmującego całej dochodzonej kwoty , choć apelacja skarży wyrok w całości dowodzi , że sama strona powodowa ma wątpliwości co do wysokości roszczenia . Nadto , z dokumentu , który jako dowód został zgłoszony przed Sądem Okręgowym i przez Sąd ten został dopuszczony wynika , że pozwana spłaciła jakąś kwotę, skąd więc żądanie zapłaty całej pożyczki – w wysokości nota bene wewnętrznie sprzecznej. Zarzut naruszenia przepisu art. 505 ³² § 1 k.p.c. polega na nieporozumieniu. Nie chodzi bowiem o to , że strona powodowa nie zgłosiła w pozwie dowodów, lecz o to, że dowody te były niedostateczne. Także zarzut naruszenia przepisu art. 224 § 1 k.p.c. jest bezzasadny . Sąd I instancji przeprowadził wszystkie wnioskowane w sprawie dowody . Strona powodowa nie stawiła się na rozprawę i sama pozbawiła się przez to możliwości dalszego dowodzenia swojego stanowiska. Wbrew tezie apelacji nie doszło do naruszenia przepisu art. 60 k.c. Nie chodzi tu o wykładnię oświadczenia woli pozwanej ale o wysokość dochodzonego roszczenia, co nie zostało w sprawie udowodnione.

W tym stanie rzeczy Sąd Okręgowy na podstawie art. 385 k.p.c. oddalił apelację.