Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 13 sierpnia 2015 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie XXVI Wydział Gospodarczy

w następującym składzie:

Przewodniczący: SSO Dorota Wybraniec

po rozpoznaniu w dniu 13 sierpnia 2015 r. w Warszawie

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z wniosku (...) A. K. (1) i (...) Sp. j. z siedzibą w B.

z udziałem (...) Sp. z o.o. B. Sp. k. z siedzibą w S.

o udzielenie zabezpieczenia

postanawia: oddalić wniosek.

SSO Dorota Wybraniec

UZASADNIENIE

W dniu 27 lipca 2015 r. do tutejszego Sądu wpłynął wniosek uprawnionej - (...) A. K. (1) i (...) Sp. j. z siedzibą w B., która wniosła o:

1.  zabezpieczenie roszczenia niepieniężnego o uznanie czynności prawnej za bezskuteczną, na podstawie art. 527 k.c., w zakresie możliwości dochodzenia zaspokojenia roszczenia pieniężnego w wysokości 470 339,20 PLN, przysługującego uprawnionej spółce wobec spółki (...)
sp. z o.o. (...) sp. k., a wynikającego z tytułu niezapłaconych faktur VAT
o numerach: (...), poprzez

a)  ustanowienie zakazu zbywania i obciążania nieruchomości, dla której Sąd Rejonowy w Pruszkowie prowadzi księgę wieczystą pod nr (...), a której obowiązany jest właścicielem,

b)  wydanie postanowienia o dokonaniu wpisu ostrzeżenia zawierającego roszczenie opisane w pkt. 1 wniosku, w dziale III księgi wieczystej o numerze (...),

ewentualnie poprzez:

c)  zajęcie do kwoty 594 151,88 PLN roszczeń obowiązanego wobec nabywców lokali mieszkalnych powstających w S. przy ul. (...)
w ramach przedsięwzięcia deweloperskiego pod nazwą (...), tj. od:

- M. P. (1) (nr PESEL (...)) i M. P. (2) (nr PESEL (...)),

- B. P. (nr PESEL (...)),

- D. S. (nr PESEL (...)),

- K. D. (nr PESEL (...)) i S. D. (nr PESEL (...)),

- B. K. (nr PESEL (...)) i A. K. (2)
(nr PESEL (...)),

- T. K. (nr PESEL (...)) i A. K. (3) (nr PESEL (...)),

- P. D. (nr PESEL (...)) i E. D. (nr PESEL (...));

W uzasadnieniu wniosku uprawniona wskazała, że będzie dochodziła uznania umowy sprzedaży udziału w wysokości (...) części nieruchomości położonej w S. przy ul. (...) za bezskuteczną w stosunku do niej. Umowa ta została zawarta pomiędzy dłużnikiem uprawnionego - (...) Sp. z o.o. (...) Sp. k. z siedzibą w K., a obowiązanym - (...) Sp. z o.o. B. Sp. k.

Wierzytelność, która jest podstawą dochodzenia ochrony wierzyciela wynika z umów przelewu wierzytelności zawartych przez wnioskodawcę z (...) sp. z o.o. sp. k. z siedzibą w W.. Dotyczy należności w stosunku do (...) Sp. z o.o. (...) Sp. k. z siedzibą w K., z tytułu niezapłaconych należności w łącznej kwocie 470 399,20 PLN, stanowiącej wynagrodzenie za roboty budowlane.

Dla uprawdopodobnienia istnienia wierzytelności, uprawniona wskazała, że jej roszczenie wynika z faktur o nr (...), które nie zostały przez (...) Sp. z o.o. (...) Sp. k. zapłacone. Uprawniona dodała ponadto, że przeciwko pozwanej (...) Sp. z o.o. (...) Sp. k. z siedzibą w K. zostały wydane dwa nakazy zapłaty:

a)  z dnia 28 maja 2014 r., wydany przez Sąd Rejonowy w Białymstoku, VIII Wydział Gospodarczy sprawie o sygn. akt VIII GNc 2158/14;

b)  z dnia 26 maja 2014 r., wydany przez Sąd Okręgowy w Białymstoku, VII Wydział Gospodarczy w sprawie o sygn. akt VII GNc 208/14,

jednak w obu przypadkach pozwana (...) Sp. z o.o. (...) Sp. k. z siedzibą w K. wniosła skutecznie środek zaskarżenia i sprawy toczą się w postępowaniu zwykłym. Zdaniem uprawnionej przedmiotowe wierzytelności nie budzą wątpliwości, gdyby było inaczej, to ww. postępowania sądowe zostałyby zakończone, tymczasem trwają nadal, a w postępowaniu toczącym się przed Sądem Okręgowym wydane zostało postanowienie udzielające zabezpieczenia roszczenia dochodzonego na podstawie faktury nr (...).

Uprawniona podniosła nadto, że wskutek kwestionowanej umowy zbycia udziału we własności nieruchomości dłużnik pogłębił swoją niewypłacalność. Wynika to z faktu, iż w wyniku dokonanego zajęcia rachunku bankowego dłużnika, wyegzekwowano zaledwie kwotę 80 884,31 PLN, ostatnio zaś okazało się, że do rachunku nastąpił zbieg egzekucji. Tymczasem udział we własności przedmiotowej nieruchomości został sprzedany za kwotę 1 599 000 PLN brutto, która byłaby wystarczająca do pokrycia wierzytelności uprawnionej.

Zdaniem uprawnionej, dłużnik działał ze świadomością pokrzywdzenia jej, czego dowodzi fakt, iż przedmiotowa umowa sprzedaży została zawarta w kilka dni po wydaniu nakazów zapłaty, tj. 3 czerwca 2014 r. Osoby działające w imieniu i na rzecz dłużnika były świadome kierowanych do dłużnika roszczeń uprawnionej. Już bowiem w 2013 r. dłużnik odbierał wezwania do zapłaty.

Poza tym uprawniona podniosła, że osoby, które faktycznie dokonały czynności reprezentując strony umowy to rodzeństwo – M. K. i P. M.. Nadto podmiotem uzyskującym korzyść majątkową był przedsiębiorca pozostający w stałych stosunkach gospodarczych z dłużnikiem.

Uprawniona dla uprawdopodobnienia interesu prawnego w uzyskaniu zabezpieczenia podała, że ustanowienie zakazu dalszego zbywania i obciążania nieruchomości, a także wpisanie stosowanego ostrzeżenia w księdze wieczystej ułatwi dochodzenie jej roszczeń. Brak zabezpieczenia może poważnie utrudnić osiągnięcie celu przyszłego postępowania o unieważnienie umowy sprzedaży udziału w przedmiotowej nieruchomości, bowiem ochrona paulińska będzie złudna, jeśli obowiązany podejmie kroki zmierzające do dalszego zbycia przedmiotu umowy, co w ocenie uprawnionej, jest bardzo prawdopodobne.

Sąd Okręgowy ustalił i zważył, co następuje:

W dniach 27 sierpnia 2013 r. i 23 grudnia 2013 r. (...) Sp. z o.o. Sp. k. z siedzibą w W. dokonała przelewu wierzytelności w łącznej kwocie 470 399,20 PLN na rzecz (...) A. K. (1) i (...) Sp. j.
z siedzibą w B.. Przedmiotowa wierzytelność wynikać miała
z realizacji umowy o roboty budowlane wykonywane przez (...) Sp. z o.o. Sp. k. na rzecz (...) Sp. z o.o. (...) Sp. k., co stwierdzone zostało fakturami VAT o numerach (...), VAT (...) VAT (...) ( dowody: przelewy wierzytelności k. 11-12, faktury k. 13-15).

Dnia 14 maja 2014 r. (...) A. K. (1) i (...) Sp. j.
z siedzibą w B. wniosła pozew o zapłatę kwoty 401 451 PLN przeciwko (...) Sp. z o.o. (...) Sp. k. z siedzibą w K.. W dniu 26 maja 2014 r. Sąd Okręgowy w Białymstoku nakazał pozwanej spółce uiścić w/w kwotę na rzecz powódki. Podjęte przez komornika kroki w postępowaniu egzekucyjnym doprowadziły do zajęcia rachunku bankowego, ściągnięcia do dnia złożenia przedmiotowego wniosku o zabezpieczenie - kwoty 80.884,31 PLN oraz ustalenia, iż wobec egzekwowanego podmiotu nastąpił zbieg egzekucji ( dowody: pozew o zapłatę k. 22-26, nakaz zapłaty k. 27, zawiadomienie o zajęciu rachunku bankowego k. 29, pisma z banku k. 30-31).

Wskutek wniesienia sprzeciwu przez pozwaną (...) Sp. z o.o. (...) Sp. k. z siedzibą w K., po przywróceniu terminu do wniesienia tego środka zaskarżenia, nakaz zapłaty wydany w sprawie VII GNc 208/14 utracił moc, zaś sprawa skierowana została do rozpoznania w trybie zwykłym
i toczy się przed Sądem Okręgowym w Białymstoku pod sygn. akt VII GC 148/15.

Podobnie w dniu 14 maja 2014 r. (...) A. K. (1)
i (...) Sp. j. z siedzibą w B. wniosła pozew o zapłatę kwoty 68 880,64 PLN przeciwko (...) Sp. z o.o. (...) Sp. k. z siedzibą
w K.. W dniu 28 maja 2014 r. Sąd Rejonowy w Białymstoku wydał nakaz zapłaty nakazujący w/w spółce zapłacić wskazaną kwotę. Jednakże, wskutek sprzeciwu od nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym, sprawa skierowana została do rozpoznania w trybie zwykłym i toczy się przed tym Sądem pod sygnaturą akt VIII GC 980/14 ( dowody: pozew o zapłatę k. 16-20, nakaz zapłaty k. 21).

W dniu 3 czerwca 2014 r. M. K., reprezentująca jako członek zarządu (...) Sp. z o.o. (nr KRS (...)), będącą komplementariuszem (...) Sp. z o.o. (...) Sp. k. z siedzibą w K. (nr KRS (...)) zawarła umowę sprzedaży udziałów w wysokości (...) we własności nieruchomości położonej przy ul. (...) w S., działka o numerze ewidencyjnym (...) na rzecz (...) Sp. z o.o. B. Sp. k., w imieniu której działał komplementariusz (...) Sp. z o.o. (nr KRS (...)), reprezentowany przez członka zarządu P. M.. Wykazana powyżej część udziałów sprzedana została za kwotę 1 599 000 zł brutto (dowody: fotokopie aktu notarialnego rep A (...), k. 32-42).

Art. 730 § 1 i 2 k.p.c. dopuszcza udzielenie zabezpieczenia w każdej sprawie cywilnej podlegającej rozpoznaniu przez sąd lub sąd polubowny, zarówno przed wszczęciem postępowania, jak i w jego toku. Zgodnie z art. 730 ¹ k.p.c. wniosek powinien zawierać uprawdopodobnienie roszczenia oraz wskazanie interesu prawnego w udzieleniu zabezpieczenia, który istnieje wtedy, gdy jego brak uniemożliwi albo poważnie utrudni wykonanie zapadłego w sprawie orzeczenia lub
w inny sposób uniemożliwi albo poważnie utrudni osiągnięcie celu postępowania. Przy wyborze sposobu zabezpieczenia sąd uwzględnia interesy stron w takiej mierze, aby uprawnionemu zapewnić należytą ochronę prawną, a obowiązanego nie obciążać ponad potrzebę. Zabezpieczenie nie może przy tym zmierzać do zaspokojenia roszczenia, chyba że ustawa stanowi inaczej, o czym stanowi art. 731 k.p.c.

Zgodnie z dyspozycją art. 730 ¹ § 1 k.p.c. zabezpieczenie dochodzonego roszczenia zostało uzależnione od istnienia dwóch przesłanek, mianowicie wiarygodności roszczenia oraz wykazania, że brak zabezpieczenia mógłby wierzyciela pozbawić zaspokojenia (por. uchwałę Sądu Najwyższego z 23 lutego 1982 r., sygn. akt III CZP 3/82, OSNC 1982/7/100).

Uprawdopodobnienie należy pojmować jako środek zastępczy dowodu w ścisłym znaczeniu, niedający pewności, a wyłącznie prawdopodobieństwo twierdzenia o jakimś fakcie i stanowi odstępstwo od ogólnej reguły dowodzenia twierdzonych faktów na korzyść tej strony, której ustawa zezwala w określonym wypadku na uprawdopodobnienie faktu, na który się powołuje, zamiast udowadniania go. Jednak uprawdopodobnienie oznacza uzasadnienie zgłoszonych twierdzeń o istnieniu roszczenia, dające przekonanie o jego prawdopodobieństwie, będące wynikiem postępowania zmierzającego do poznania rzeczywistości, ale bez zachowania szczegółowych przepisów o postępowaniu dowodowym (por. wyrok Sądu Okręgowemu w Gliwicach z 4 czerwca 2010 r., sygn. akt X GC 104/10, LEX nr 585090).

Wymóg uprawdopodobnienia roszczenia oznacza konieczność uprawdopodobnienia faktów, z których jest ono wywodzone. (por. postanowienie Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z 26 stycznia 2012 r., sygn. akt I ACz 96/12, LEX nr 1113047). Uprawdopodobnienie roszczenia w postępowaniu zabezpieczającym, przy uwzględnieniu treści przepisu art. 243 k.p.c. (zezwalającego na odstępstwo od rygorów przewidzianych w postępowaniu dowodowym), należy rozumieć w ten sposób, że uprawniony powinien przedstawić i należycie uzasadnić twierdzenia, które stanowią podstawę dochodzonego roszczenia. Uprawdopodobnienie dotyczy
w praktyce dwóch aspektów. Odnosi się ono zarówno do okoliczności faktycznych, na których opiera się roszczenie i które powinny być przedstawione, a ich istnienie prawdopodobne w świetle dowodów oferowanych przez uprawnionego, jak i do podstawy prawnej roszczenia, która powinna być również prawdopodobna w tym znaczeniu, że dochodzone roszczenie znajduje podstawę normatywną. Roszczenie jest wiarygodne, jeżeli istnieje uzasadniona podstawa do przypuszczenia, że istnieje i jest wymagalne. Roszczenie powinno mieć również swoją podstawę prawną (choć jej wskazanie oczywiście nie stanowi obowiązku podmiotu ubiegającego się
o udzielenie zabezpieczenia). Uprawdopodobnienie może polegać na przedstawieniu dokumentów lub innych środków dowodowych, wskazujących na okoliczności faktyczne, z których wynika roszczenie (por. postanowienie Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z 30 stycznia 2012 r., sygn. akt I ACz 173/12, LEX nr 1115410).
O uprawdopodobnieniu nie mogą zatem świadczyć subiektywne twierdzenia uprawnionego, lecz na przykład przyznanie przez drugą stronę określonych faktów. Nie stanowi również uprawdopodobnienia roszczenia sam fakt, że wytoczono o nie powództwo.

Przenosząc powyższe rozważania na grunt przedmiotowej sprawy, stwierdzić należy, że wnioskodawca nie uprawdopodobnił roszczenia opartego na podstawie art. 527 k.c.

W świetle art. 527 § 1 k.c., przewidziane tym przepisem powództwo może zostać uwzględnione, jeżeli przedmiotem zawartego w nim żądania jest uznanie bezskuteczności, w stosunku do wierzyciela, czynności prawnej dokonanej przez dłużnika na korzyść osoby trzeciej, jeżeli taka czynność prowadzi do niewypłacalności dłużnika albo stan ten pogłębia. Żądanie o uznanie czynności za bezskuteczną przysługuje wierzycielowi w odniesieniu do realnej i skonkretyzowanej wierzytelności. Wnioskodawca w petitum żądania określił swoją wierzytelność. Nie wskazał natomiast jakiej czynność prawnej dotyczy żądanie. Już ta okoliczność samoistnie przesądza o bezzasadności złożonego wniosku, nie ma bowiem podstaw do zabezpieczenia roszczenia ze skargi pauliańskiej, które nie zawiera oznaczenia, jaka czynność prawna ma być uznana za bezskuteczną.

Ponadto, w ocenie Sądu Okręgowego wnioskodawca nie uprawdopodobnił, że przysługuje mu realna wierzytelność wobec (...) Sp. z o.o. (...) Sp. k. Poza dokumentami w postaci trzech faktur, dwóch pozwów
i nieprawomocnych nakazów zapłaty, brak jest innych dowodów świadczących o zasadności roszczenia. Owszem uprawniona spółka podniosła, iż zgodnie z orzeczeniem Sądu Najwyższego z dnia 15 lutego 2013 r. (sygn. akt I CSK 323/12, LEX nr 1308002) przedmiotem ochrony skargi pauliańskiej jest wierzytelność pieniężna istniejąca i zaskarżalna w chwili dokonania zaskarżonej czynności i wytoczenia powództwa. Wierzytelność ta nie musi natomiast być ani wymagalna w chwili wytoczenia powództwa, ani stwierdzona wyrokiem. Sąd Okręgowy podziela przedstawione powyżej stanowisko, niemniej jednak w uzasadnieniu tego wyroku Sąd Najwyższy zawarł również stwierdzenie, iż ochrony przewidzianej w art. 527 i następne k.c. można udzielić takiemu wierzycielowi, którego wierzytelność jest realna i skonkretyzowana, a nie hipotetyczna. W stanie faktycznym niniejszej sprawy podkreślić należy, że sprawy, w których zostały wydane nakazy zapłaty nie zostały zakończone i postępowania nadal pomiędzy stronami się toczą. Pozwana w tym sprawach wniosła sprzeciwy od nakazów zapłaty kwestionując dochodzone roszczenia. W związku z tym, bez przedstawienia dodatkowych argumentów mających uprawdopodabniać roszenia uprawnionego, nie można stwierdzić realności wierzytelności. Nie jest w tym zakresie wystarczający argument uprawnionego, że gdyby jego wierzytelności były jedynie hipotetyczne lub nie istniały, to sprawy toczące się, już dawno by się zakończyły. Sąd Okręgowy nie zgadza się taką argumentacją uprawnionego. Uprawniony nie przedstawił nawet w zarysie jakiego rodzaju zarzuty formułuje w tych postępowaniach strona pozwana, nie odniósł się w ogóle do ich zasadności. Nie sposób zatem wywodzić uprawdopodobnienia roszczenia jedynie z faktu trwania tychże postępowań. Oceny tej nie zmienia również okoliczność udzielenia zabezpieczenia, ponieważ obejmuje ono roszczenie wywodzone tylko z jednej spośród trzech faktur wystawionych dla (...) sp. z o.o. (...) sp. k. Oczywiście przedstawiona argumentacja nie świadczy o uznaniu przez Sąd Okręgowy, iż wierzytelności uprawnionego nie istnieje. Na obecnym etapie jej istnienie nie zostało uprawdopodobnione, tym samym nie została uprawdopodobniona zasadność roszczenia, którego zabezpieczenia dotyczy wniosek.

Brak spełnienia pierwszej przesłanki z art. 730 ¹ k.p.c., czyli brak uprawdopodobnienia roszczenia, czyni zbędnym badanie drugiej z przesłanek – interesu prawnego w uzyskaniu zabezpieczenia.

Wobec braku podstawy prawnej określonej w art. art. 730 ¹ k.p.c., Sąd orzekł jak w sentencji.

SSO Dorota Wybraniec

Zarządzenie: odpis postanowienia doręczyć pełnomocnikowi wnioskodawcy.