Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 27 kwietnia 2017 r.

Sąd Rejonowy w Środzie Śląskiej Wydział I Cywilny w składzie następującym:

Przewodniczący SSR Bartłomiej Rajca

Protokolant Mirosława Mękarska

po rozpoznaniu w dniu 13 kwietnia 2017 r. w Środzie Śląskiej

sprawy z powództwa (...) S.A. z/s w B.

przeciwko Ł. P.

o zapłatę z weksla

I.  uchyla nakaz zapłaty z weksla w postępowaniu nakazowym Sądu Rejonowego w Środzie Śląskiej z dnia 17.10.2016 r. w sprawie I Nc 1202/16 w części tj. w zakresie odsetek od kwoty 12.314,88 zł przenoszących wysokość odsetek ustawowych za opóźnienie i w tej części powództwo oddala;

II.  w pozostałej części nakaz zapłaty, o którym mowa w pkt I, utrzymuje w mocy;

III.  zasądza od pozwanego Ł. P. na rzecz strony powodowej (...) S.A. z/s w B. kwotę 1.200 zł tytułem kosztów procesu wywołanych wniesieniem zarzutów od nakazu zapłaty.

Zarządzenia:

1.  (...);

2.  (...)

27.04.2017 r.

UZASADNIENIE

Strona powodowa (...) SA wniosła w dniu 08 października 2016r. pozew przeciwko pozwanemu Ł. P. o orzeczenie nakazem zapłaty w postępowaniu nakazowym, że pozwany ma na podstawie weksla zapłacić stronie powodowej kwotę 12.314,88 zł z umownymi odsetkami za opóźnienie w wysokości dwukrotności wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie od dnia 15.04.2016 r. do dnia zapłaty wraz z kosztami procesu według norm przepisanych. W uzasadnieniu pozwu strona powodowa podała, że pozwany zobowiązał się poprzez podpisanie weksla w dniu 09.09.2015 r. do zapłaty w dniu 14.04.2016 r. kwotę wskazaną w wekslu w wysokości dochodzonej pozwem. Z tego względu strona powodowa wezwała w dniu 15.03.2016 r. pozwanego do wykupu weksla, jednak do dnia wniesienia pozwu pozwany nie dokonał żadnej wpłaty. Strona powodowa wskazała, że pozwany podpisując kalendarz spłat raty znał dobrze wysokość zobowiązania i termin spłaty. Ponadto strona powodowa wskazała, że podjęła bezskuteczną próbę pozasądowego rozwiązania sporu poprzez wezwanie pozwanego do dobrowolnego spełnienia świadczenia pismem z dnia 15.03.2016 r.

W dniu 17 października 2016 r. Sąd Rejonowy w Środzie Śląskiej w sprawie o sygn. akt I Nc 1202/16 wydał nakaz zapłaty z weksla w postępowaniu nakazowym, uwzględniający w całości powództwo strony powodowej.

W dniu 30.11. (...). pozwany wniósł zarzuty od ww. nakazu zapłaty, zaskarżył ww. nakaz w całości i wniósł o jego uchylenie i oddalenie powództwa oraz o zasądzenie od strony powodowej na rzecz pozwanego kosztów procesu według norm przepisanych. Pozwany zarzucił, że ww. weksel został wystawiony „in blanco”, a strona pozwana nie przedstawiła porozumienia wekslowego ani umowy pożyczki. W związku z tym pozwany wniósł zarzut, że weksel został wypełniony niezgodnie z deklaracją wekslową, której pozwany nie posiada, a strona powodowa jej nie przedstawiła, choć się na nią powołała w załączonym do pozwu wypowiedzeniu umowy pożyczki oraz wniósł o zobowiązanie strony powodowej do przedłożenia oryginału deklaracji wekslowej pod rygorem skutków z art. 233 § 2 Kpc. Pozwany zaprzeczył, by zgodził się na wypełnienie weksla na kwotę, na którą opiewa weksel. Pozwany podniósł, że został wprowadzony w błąd, zmanipulowany oszukany. Pozwany twierdził, że nie zawarł umowy pożyczki o takiej treści, jaką może tylko domniemywać z przedłożonego przez stronę powodową wraz z pozwem wypowiedzenia umowy pożyczki datowanego na 15.03.2016 r. Pozwany twierdził, że nie jest winien stronie powodowej sumy, na którą opiewa weksel. Pozwany podniósł, że nie przypomina sobie, aby dostał takie wypowiedzenie, a strona powodowa nie przedstawiła dowodu doręczenia. Pozwany podniósł też, że strona powodowa nie przedstawiła żadnego wezwania do wykupu weksla, które rzekomo wystosowała do pozwanego. Pozwany podniósł, że nie przypomina sobie, aby doręczono mu wezwanie do wykupu weksla i zarzucił, że wezwanie do wykupu weksla jest na liście załączników do pozwu, jednak nie jest załączony do odpisu pozwu wraz z załącznikami, które otrzymał pozwany. Pozwany powołał się na prekluzję dowodową w zakresie ewentualnego wnoszenia dalszych twierdzeń i dowodów przez stronę powodową, zwłaszcza że strona powodowa jest przedsiębiorcą i jest reprezentowana przez profesjonalnego pełnomocnika. Pozwany zarzucił, że strona powodowa w pozwie przemilczała fakt, że przedłożony weksel był wekslem „in blanco”, który strona powodowa wypełniła. Pozwany ponownie podniósł, że przedłożony weksel został wypełniony niezgodnie z deklaracją wekslową, a pozwany nie ma wobec strony powodowej zobowiązań na kwotę, na jaką opiewa weksel.

W odpowiedzi na stanowisko pozwanego strona powodowa w piśmie z dnia 21.02.2017 r. podtrzymała wszystkie swoje twierdzenia, dowody i wnioski zgłoszone dotychczas przez stronę powodową i wniosła o utrzymanie w mocy nakazu zapłaty w całości oraz o orzeczenie o zasądzenie od pozwanego kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. Strona powodowa oświadczyła m.in., że zaprzecza wszystkim twierdzeniom pozwanego, których wyraźnie nie przyznaje oraz że zarzuty pozwanego są bezzasadne.

Sąd ustalił w sprawie następujący stan faktyczny:

W dniu 09 września 2015 r. pozwany złożył do dyspozycji strony powodowej nieuzupełniony weksel własny „in blanco” z klauzulą „nie na zlecenie” wystawiony przez pozwanego. W złożonej jednocześnie deklaracji wekslowej pozwany złożył oświadczenie m.in., że weksel został wystawiony na zabezpieczenie zwrotu pożyczki udzielonej przez stronę powodową w dniu 09.09.2015 r. nr (...)- (...) w kwocie 11.664 zł oraz wykonanie innych zobowiązań wynikających z tej umowy, oraz że strona powodowa ma prawo wypełnić ten weksel: w szczególności pozwany upoważnił stronę powodową do wypełnienia weksla na sumę odpowiadającą jego zadłużeniu u strony powodowej, przy czym jeśli pozwany nie zapłacił w terminach określonych w umowie pełnych rat pożyczki za co najmniej dwa okresy płatności, strona powodowa mogła wypowiedzieć umowę z zachowaniem 30-dniowego terminu i wypełnić weksel zgodnie z pkt 11 umowy, po uprzednim wezwaniu do zapłaty zaległych rat w terminie 7 dni od otrzymania wezwania; w razie jeśli dojdzie do zaległości z zapłatą jakiegokolwiek zobowiązania pieniężnego wynikającego z umowy, w tym naliczonego na podstawie tabeli opłat określonej w pkt 19.4 umowy lub zgodnie z pkt 13.1, pkt 13.2 umowy, strona powodowa miała prawo wezwać pozwanego do jego zapłaty w terminie 7 dni od otrzymania wezwania z zastrzeżeniem, że w przypadku braku płatności w tym terminie wypełni weksel stanowiący załącznik do ww. umowy pożyczki oraz będzie dochodzić na tej podstawie zobowiązania przed sądem.

Dowód: - weksel– w aktach sprawy

- deklaracja wekslowa – k. 41

Dołączony do pozwu weksel in blanco z klauzulą „nie na zlecenie” wystawiony został i podpisany przez pozwanego jako weksel gwarancyjny zabezpieczający umowę pożyczki gotówkowej nr (...)- (...), którą pozwany podpisał w dniu 09.09.2015r. ze stroną powodową jako pożyczkodawcą. W umowie pożyczki pozwany zobowiązał się do zapłaty na rzecz pożyczkodawcy kwoty 11.664 zł – całkowitej kwoty do zapłaty. Na kwotę zobowiązania składała się kwota udzielonej pożyczki w wysokości 11.040 zł oraz kwota wynagrodzenia umownego w wysokości 624 zł. Kwota zobowiązania miała zostać spłacona w 24 ratach po 486 zł, do dnia 15. każdego miesiąca począwszy od października 2015 r. Na podstawie pkt 1.2 umowy strona powodowa dokonała potrącenia z kwoty udzielonej pożyczki kosztu ubezpieczenia i opłaty przygotowawczej, na które pożyczkobiorca uzyskał skredytowanie.

Dowód: - umowa nr (...) wraz z załącznikami – k. 32-41

- karta Klienta – k. 42

Na podstawie pkt 7.2 umowy pożyczki pozwany jako pożyczkobiorca był zobowiązany do zabezpieczenia spłaty pożyczki poprzez wyrażenie zgody na objęcie go ochroną ubezpieczeniową. W pkt 17 umowy pożyczkobiorca wyraził zgodę na skorzystanie z zastrzeżonej na jego rzecz ochrony ubezpieczeniowej na warunkach określonych w umowie Grupowego (...), zawartej przez stronę powodową z (...) z/s w W., na podstawie szczególnych warunków ubezpieczenia na życie pożyczkobiorców przyjętych uchwałą zarządu (...) SA nr Gl/ob./3/3/2015 w okresie trwania ochrony równą kwocie aktualnego na dzień zajścia zdarzenia ubezpieczeniowego obejmującego (z zastrzeżeniami) śmierć ubezpieczonego, całkowitą niezdolność do pracy i samodzielnej egzystencji ubezpieczonego wskutek nieszczęśliwego wypadku lub choroby. Pozwany jako pożyczkobiorca zobowiązał się do pokrycia kosztów opłacenia składki ubezpieczeniowej należnej z tytułu umowy ubezpieczenia, która to składka była opłacona jednorazowo po zawarciu i wypłaceniu kwoty pożyczki, przy czym strona powodowa jako ubezpieczający zobowiązana była do odprowadzenia na rzecz ubezpieczyciela składki, a pozwany jako pożyczkobiorca upoważnił ubezpieczającego do potrącenia kwoty należnej z tytułu zwrotu kosztów ubezpieczenia z kwoty udzielonej pożyczki.

Na mocy pkt 17.3 i 4 umowy pożyczki, pozwany jako pożyczkobiorca tytułem zabezpieczenia spłaty pożyczki wskazał stronę powodową jako jedynego uprawnionego do otrzymania świadczenia ubezpieczeniowego z tytułu niezdolności do pracy oraz samodzielnej egzystencji ubezpieczonego.

Dowód: - umowa nr (...) wraz z załącznikami, w tym załącznikiem nr 1– k. 32-41

Strony ustaliły w pkt 11.1 umowy, że jeżeli pożyczkobiorca nie zapłaci w terminach określonych w umowie pełnych rat pożyczki za co najmniej dwa okresy płatności, pożyczkodawca może wypowiedzieć umowę, po uprzednim wezwaniu do zapłaty zaległych rat pożyczki w terminie 7 dni. Pozwany zaprzestał regularnej spłaty rat pożyczki tak, że zalegał z zapłatą rat wymagalnych w dniu 15.01.2016 r. i 15.02.2016 r. Strona powodowa pismem z dnia 15.02.2016 r. wezwała pozwanego do spłaty zaległości wyznaczając 7-dniowy termin do zapłaty pod rygorem wypowiedzenia pożyczki. Pismo został wysłane na adres pozwanego podany w umowie za pośrednictwem publicznego operatora pocztowego Poczta Polska SA listem poleconym.

Wobec bezskuteczności wezwania, na podstawie pkt 11.1 umowy pismem z dnia 15.03.2016r. zatytułowanym „wypowiedzenie umowy pożyczki” strona powodowa poinformowała pozwanego, że ze względu na poważne naruszenie przez pozwanego postanowień umowy nr (...) polegające na nie płaceniu zobowiązań pozwanego zgodnie z ustalonym kalendarzem spłat do ww. umowy pożyczki, wypowiada pozwanemu umowę pożyczki z zachowaniem terminu 30 dni, co czyni zobowiązania pozwanego dotyczące ww. umowy wymagalnymi. Jednocześnie strona powodowa zawiadomiła, że zgodnie z postanowieniami ww. umowy oraz deklaracji wekslowej wystawiony przez pozwanego weksel in blanco został wypełniony i w przypadku nie otrzymania zapłaty w ciągu najbliższych 30 dni, strona powodowa skieruje sprawę na drogę sądową do rozpoznania przez sąd powszechny. Jednocześnie strona powodowa poinformowała pozwanego, że na dzień 15.03.2016 r. jego dług wynosi 12.314,88 zł, na którą to kwotę składają się: kwota niespłaconej pożyczki – 10.157 zł, kwota obliczona na podstawie pkt 11.2 a) postanowień umowy – 20,87 zł, kwota obliczona na podstawie pkt 11.2 b postanowień umowy – 2.031,40 zł, kwota obliczona na podstawie pkt 11.2 c) postanowień umowy – 90 zł, umowne odsetki dzienne obliczone na podstawie pkt 13.1 postanowień umowy – 15,61 zł. Pismo został wysłane na adres pozwanego podany w umowie za pośrednictwem publicznego operatora pocztowego Poczta Polska SA listem poleconym i zostało doręczone pozwanemu w UP w Ś. w dniu 02.04.2016 r.

Strona powodowa wypełniła weksel na kwotę 13.314,88 zł na swoją rzecz z datą jego płatności 14 kwietnia 2016 r. i miejscem płatności w B..

Dowód: - umowa nr (...) wraz z załącznikami, w tym kalendarzem spłat – k. 32-41

- karta Klienta – k. 42

- wezwanie z dnia 15.02.2016 r. z kopią książki nadawczej powódki – k. 43, 44-46

- pismo strony powodowej do pozwanego z dnia 15.03.2016 r. - wezwanie do wykupu weksla – wypowiedzenie umowy pożyczki z kopią książki nadawczej powódki - k.5, 47-49

- wydruk ze strony www.emonitoring.poczta-polska.pl – k. 51

- rozliczenie odsetek dziennych – k. 50

- weksel– w aktach sprawy

W tak ustalonym stanie faktycznym Sąd zważył, co następuje:

Powództwo okazało się prawie w całości zasadne.

W niniejszej sprawie strona powodowa dochodziła roszczenia na podstawie weksla, stąd też decydujące znaczenie miała ocena zasadności jej roszczenia w świetle prawa wekslowego.

Zgodnie z art. 1 ustawy z dnia 28.04.1936 r. Prawo wekslowe (Dz.U. z 1936 r., nr 37, poz.282 z późn. zm.) weksel własny zawiera: nazwę "weksel" w samym tekście dokumentu, w języku, w jakim go wystawiono; przyrzeczenie bezwarunkowe zapłacenia oznaczonej sumy pieniężnej; oznaczenie terminu płatności; oznaczenie miejsca płatności; nazwisko osoby, na której rzecz lub na której zlecenie zapłata ma być dokonana; oznaczenie daty i miejsca wystawienia wekslu; podpis wystawcy wekslu.

W literaturze prawniczej powszechnie przyjmuje się, że weksel jest dokumentem sporządzonym w wymaganej przez prawo wekslowe formie, zawierającym zobowiązanie osób na nich podpisanych do zapłaty określonej sumy pieniężnej oznaczonej osobie w ustalonym terminie i miejscu. Jako papier wartościowy weksel ucieleśnia w sobie pewne prawo majątkowe i dokumentuje zobowiązanie osób, które go podpisały. Złożenie podpisu jest samodzielną podstawą i przyczyną powstania zobowiązania wekslowego; każda z osób, która sygnuje weksel staje się przez to dłużnikiem wekslowym. Tę ostatnią cechę charakterystyczną zobowiązania wekslowego doktryna prawnicza powszechnie określa jako abstrakcyjność. Innymi słowy poprzez podpisanie i wydanie weksla dłużnik wekslowy zaciąga wobec posiadacza weksla zobowiązanie, które jest oderwane od podstawy gospodarczej, w związku z którą weksel został wystawiony. Podstawa ta nie wpływa na ważność zobowiązania wekslowego, nawet jeżeli z jakichkolwiek przyczyn jest wadliwa. Posiadacz weksla, występując z roszczeniem zapłaty, nie jest zobowiązany do wykazywania istnienia podstawy gospodarczej; wystarczy, że załączy do pozwu prawidłowo wypełniony i niebudzący wątpliwości co do autentyczności dokument weksla wraz z wezwaniem do jego wykupu. W literaturze prawniczej panuje zgoda, że weksel może spełniać m.in. funkcję gwarancyjną, która polega na tym, że jeżeli wręczeniu weksla nie towarzyszy wola odnowienia dotychczasowego zobowiązania, weksel pełni funkcję zabezpieczającą określony stosunek cywilnoprawny. Wierzycielowi zatem obok roszczenia pierwotnego przysługuje nowe roszczenie – wekslowe. Wierzyciel jest uprawniony do dochodzenia swych roszczeń na podstawie stosunku cywilnoprawnego lub na podstawie weksla.

W niniejszej sprawie strona powodowa przedłożyła weksel, który zdaniem Sądu zawiera wszystkie ustawowe elementy weksla. Z kolei pozwany w zarzutach od wydanego nakazu zapłaty nie kwestionował wprawdzie autentyczności weksla, lecz podnosił – bardzo ogólnikowy - zarzut wypełnienia weksla niezgodnie z deklaracją wekslową oraz – również bardzo ogólnikowe – zarzuty, które odnosiły się do podstawy gospodarczej w związku z którą weksel został wystawiony, tj. umowy pożyczki pomiędzy stroną powodową a pozwanym lub zarzuty natury formalnej, tj. dotyczące prekluzji dowodów strony powodowej.

W ocenie Sądu zarzuty pozwanego okazały się bezzasadne. Strona powodowa słusznie bowiem zarzuciła, że nie miała obowiązku wykazywać w pozwie, że weksel został wypełniony zgodnie z umową i porozumieniem wekslowym. Zobowiązanie wekslowe jest bowiem zobowiązaniem abstrakcyjnym, także w przypadku weksla gwarancyjnego. Zatem dochodzący roszczenia z weksla winien jedynie legitymować się dokumentem wekslowym. Dopiero na zarzut niewłaściwego wypełnienia weksla lub jego nieważności, winien on wykazać zasadność żądania i jego wysokości w odniesieniu do stosunku zobowiązaniowego, który weksel zabezpieczał. W orzecznictwie wyrażony został także pogląd, że ciężar dowodu zawarcia umowy regulującej sposób wypełnienia weksla oraz wypełnienia weksla niezgodnie z umową ciąży na wekslowo zobowiązanym (tak m.in. orzeczenie SN z 24.02.1928 r., I C 2161/27, Z. O.. SN 1928, poz. 40; z dnia 12.01.1934 r., C 2217/33, (...) 1935, s. 207, T. K., W. O., Prawo wekslowe , s.46, I. R., Prawo wekslowe, s.203, A.D. S., Instytucja weksla, s.295, wyrok SA w Warszawie z 25.09.2013 r., I ACa 450/13).

Zatem zawnioskowane i przedłożone przez stronę pozwaną przy piśmie przygotowawczym z dnia 21.02.2017 r. dowody nie mogą być uznane za sprekludowane. Co więcej, z powyższego wynika, że to nie strona powodowa miała obowiązku przedłożyć umowy pożyczki stanowiącą stosunek podstawowy, zabezpieczony wekslem, ale pozwany. Nadto wobec bardzo ogólnikowego stanowiska pozwanego zawartego w zarzutach oraz wobec treści art. 493 § 1 Kpc uznać należy, że pozwany sam pozbawił siebie możliwości podnoszenia dalszych zarzutów dotyczących umowy pożyczki. Zgodnie z najnowszym orzecznictwem zestawienie art. 493 § 1 Kpc z dyspozycją art. 495 § 3 Kpc prowadzi do wniosku, że po skutecznym wniesieniu zarzutów od nakazu zapłaty przedmiotem badania sądu są twierdzenia i dowody przedstawione przez pozwanego w piśmie zawierającym zarzuty. Rozszerzenie zakresu badań sądu o nowe twierdzenia i dowody może nastąpić jedynie wtedy, gdy zostanie stwierdzone, że nie można było tego materiału przedstawić wcześniej lub, że potrzeba jego przedstawienia sądowi powstała później (tak: wyrok SA z Ł. z dnia 06.05.2015 r., sygn.. akt I ACa 1634/14, Lex nr 1712688). Tego zaś pozwany nie wykazał. Wniosek powoda o jego przesłuchanie w charakterze strony na okoliczność czy zawarł umowę pożyczki, w jakich okolicznościach podpisał weksel in blanco oraz czy i jaką kwotę otrzymał od strony powodowej ulegał pominięciu jako sprzeczny z art. 246 Kpc a nadto został zgłoszony dopiero na rozprawie w dniu13.04.2017 r. i jako taki należało go uznać za spóźniony w rozumieniu art. 206 § 7 Kpc i spowodowałoby zwłokę w postępowaniu wobec jednoczesnego niestawiennictwa pozwanego.

Nadto w ocenie Sądu z ustalonego stanu faktycznego wynika, że weksel został należycie wypełniony; w szczególności został wypełniony w zgodzie z porozumieniem wekslowym zawartym w pisemnej deklaracji wekslowej. Dołączony do pozwu weksel in blanco z klauzulą „nie na zlecenie” wystawiony został i podpisany przez pozwanego jako weksel gwarancyjny zabezpieczający umowę pożyczki gotówkowej, którą pozwany podpisał ze stroną powodową jako pożyczkodawcą. W umowie pożyczki pozwany zobowiązał się do zapłaty na rzecz pożyczkodawcy kwoty 11.664 zł – całkowitej kwoty do zapłaty (określona w tabeli – cz. B – dane dotyczące umowy pożyczki w pkt 10). Na kwotę zobowiązania składała się kwota udzielonej pożyczki w wysokości 11.040 zł (określona w tabeli – cz. B – dane dotyczące pożyczki w pkt 1a) oraz kwota wynagrodzenia umownego w wysokości 624 zł (określona w tabeli - cz. B - dane dotyczące pożyczki w pkt 4 ). Kwota zobowiązania miała zostać spłacona w 24 ratach po 486 zł, do dnia 15. każdego miesiąca począwszy od października 2015 r. – co wynika z treści umowy (pkt 2.1) a także kalendarza spłat stanowiącego jej integralną część, gdyż kwota zobowiązania stanowi sumę rat w nim wyszczególnionych. Na podstawie pkt 1.2 umowy strona powodowa dokonała potrącenia z kwoty udzielonej pożyczki kosztu ubezpieczenia i opłaty przygotowawczej, na które pożyczkobiorca uzyskał skredytowanie. Doliczone do kwoty udzielonej pożyczki wynagrodzenie za udzielenie pożyczki stanowiło umowne wynagrodzenie za możliwość skorzystania przez pożyczkobiorcę ze środków finansowych pożyczkodawcy przez okres, w jakim pożyczkobiorca ma prawo dysponować środkami pieniężnymi pożyczkodawcy, tj. w przypadku umowy z pozwanym – przez okres 24 miesięcy. Wysokość odsetek stanowiących wynagrodzenie umowne z tytułu pożyczki mieściła się w ramach maksymalnej wysokości odsetek określonej w art. 359 § 2 (1) Kc, które nie mogą przekraczać w stosunku rocznym 4-krotności wysokości stopy kredytu lombardowego NBP. Wynagrodzenie obliczone było za czas, na który została zawarta umowa, od całkowitej kwoty pożyczki (określonej w tabelki – cz. B. – dane dotyczące umowy pożyczki w pkt 1 b) tj. środków pieniężnych przelanych pożyczkobiorcy na konto zgodnie z pkt 1.8 umowy.

Nadto na podstawie pkt 7.2 umowy pożyczki pożyczkobiorca był zobowiązany do zabezpieczenia spłaty pożyczki poprzez wyrażenie zgody na objęcie go ochroną ubezpieczeniową. W pkt 17 umowy pożyczkobiorca wyraził zgodę na skorzystanie z zastrzeżonej na jego rzecz ochrony ubezpieczeniowej na warunkach określonych w umowie Grupowego (...), zawartej przez stronę powodową z (...) z/s w W. na podstawie szczególnych warunków ubezpieczenia na życie pożyczkobiorców przyjętych uchwałą zarządu (...) SA nr Gl/ob./3/3/2015 w okresie trwania ochrony równą kwocie aktualnego na dzień zajścia zdarzenia ubezpieczeniowego obejmującego (z zastrzeżeniami) śmierć ubezpieczonego, całkowitą niezdolność do pracy i samodzielnej egzystencji ubezpieczonego wskutek nieszczęśliwego wypadku lub choroby. Pożyczkobiorca przy tym zobowiązał się do pokrycia kosztów opłacenia składki ubezpieczeniowej należnej z tytułu umowy ubezpieczenia, która to składka była opłacona jednorazowo po zawarciu i wypłaceniu kwoty pożyczki, przy czym ubezpieczający zobowiązany jest do odprowadzenia na rzecz ubezpieczyciela składki, a pożyczkobiorca upoważnił ubezpieczającego do potrącenia kwoty należnej z tytułu zwrotu kosztów ubezpieczenia z kwoty udzielonej pożyczki. Strona powodowa zawarła zatem umowę ubezpieczenia na rzecz pozwanego jako ubezpieczonego, do czego uprawniał ją przepis art. 808 § 1 Kc. Na zasadzie art. 808 § 3 Kc i na podstawie pkt 17.3 i 4 umowy pożyczki, pozwany jako pożyczkobiorca tytułem zabezpieczenia spłaty pożyczki wskazał stronę powodową jako jedynego uprawnionego do otrzymania świadczenia ubezpieczeniowego z tytułu niezdolności do pracy oraz samodzielnej egzystencji ubezpieczonego. Należy przyjąć, że zobowiązanie się pożyczkobiorcy do zawarcia umowy ubezpieczenia stanowi dozwolony sposób zabezpieczenia spłaty zobowiązania, co wynika z art. 30 ust. 1 pkt 14 ustawy z dnia 12.05.2011 o kredycie konsumenckim. Można też uznać, że powiązanie obowiązkowej umowy ubezpieczenia z umową pożyczki nie stanowi klauzuli abuzywnej w rozumieniu art. 385 ¹ § 1 Kc jako umowy ściśle związanej z wykonaniem umowy, stanowiącej zabezpieczenie spłaty pożyczki w wypadku śmierci albo trwałej niezdolności do pracy lub samodzielnej egzystencji pożyczkobiorcy.

Nadto jako wynika z ustalonego stanu faktycznego strony ustaliły, zgodnie z pkt 11.1 umowy, że jeżeli pożyczkobiorca nie zapłaci w terminach określonych w umowie pełnych rat pożyczki za co najmniej dwa okresy płatności, pożyczkodawca może wypowiedzieć umowę, po uprzednim wezwaniu do zapłaty zaległych rat pożyczki w terminie 7 dni. Pozwany zaprzestał regularnej spłaty rat pożyczki, tak że zalegał z zapłatą rat wymagalnych w dniu 15.01.2016 r. i 15.02.2016 r. Strona powodowa pismem z dnia 15.02.2016 r. wezwała pozwanego do spłaty zaległości wyznaczając 7-dniowy termin do zapłaty pod rygorem wypowiedzenia pożyczki. Pismo został wysłane na adres pozwanego podany w umowie za pośrednictwem publicznego operatora pocztowego Poczta Polska SA listem poleconym. Wobec bezskuteczności wezwania, na podstawie pkt 11.1 umowy pismem z dnia 15.03.2016r. zatytułowanym „wypowiedzenie umowy pożyczki” strona powodowa postawiła pożyczkę w stan wymagalności i naliczyła z tego powodu kwoty przewidziane w umowie. Pismo został wysłane na adres pozwanego podany w umowie za pośrednictwem publicznego operatora pocztowego Poczta Polska SA listem poleconym i zostało doręczone pozwanemu w UP w Ś. w dniu 02.04.2016 r. Należy przy tym zauważyć, że dowód z książki nadawczej strony powodowej pozwala na przyjęcie domniemania faktycznego (art. 231 Kpc) doręczenia przesyłki adresatowi. Domniemanie doręczenia przesyłki rejestrowanej, wynikające z dowodu jej nadania, może być przez adresata obalone przez wykazanie, że nie miał możliwości zapoznania się z zawartym w niej oświadczeniem woli (tak: wyrok SN z 17.03.2010 r., II CSK 454/09, OSNC 2010, nr 10, poz. 142), czego pozwany nie uczynił skutecznie.

Wobec spłaty przez pozwanego do dnia wypowiedzenia umowy kwoty 1.507 zł – strona powodowa miała roszczenie o zapłatę kwot stanowiących sumę nie spłaconych rat pożyczki (10.157 zł) oraz kwot naliczonych zgodnie z pkt 11.2 umowy tj. kwotę 20,87 zł naliczonej na podstawie pkt 11.2.a umowy, kwoty 2.031,40 zł naliczonej na podstawie pkt 11.2.b umowy, kwoty 90 zł naliczonej na podstawie pkt 11.2.c umowy oraz kwoty odsetek dziennych za opóźnienie spłat poszczególnych rat naliczonych na podstawie pkt 13.1 umowy w wysokości 15,61 zł. Kwota ta została obliczona przy wzięciu pod uwagę liczby dni opóźnienia spłaty poszczególnych rat pożyczki w stosunku do terminów ustalonych w kalendarzu spłat jako odsetki umowne, nie przekraczające w stosunku rocznym czterokrotności wysokości stopy kredytu lombardowego NBP (art. 359 § 2 ¹ Kc).

Należy zatem przyjąć, że – wbrew stanowisku pozwanego - weksel został wypełniony w sposób prawidłowy – zgodnie z deklaracją wekslową, na kwotę wymagalnego zobowiązania pozwanego w dniu wypowiedzenia pożyczki, po uprzednim wezwaniu pozwanego do zapłaty zaległych rat pożyczki. Weksel został też prawidłowo przedstawiony do zapłaty pismem z dnia 15.03.2016 r., wbrew twierdzeniom pozwanego. Pismo to wprawdzie zostało nazwane wypowiedzeniem umowy pożyczki i zawierało wskazanie na stosunek podstawowy zabezpieczony wekslem (wypowiedziana umowa pożyczki nr (...)), lecz zawierało także informację, że wystawiony przez pozwanego weksel in blanco został wypełniony oraz zawierało też szczegółowe rozliczenie sumy wekslowej. Zarzut pozwanego, że suma wekslowa nie została rozliczona, nie jest zatem zasadny. Nadto weksel nie został wykupiony w terminie.

Należy przy tym zauważyć, że pozwany zawarł umowę pożyczki w ramach swobody kontraktowej. Pozwany znał treść swojego zobowiązania, w szczególności jego wysokość, wysokość poszczególnych rat pożyczki i terminy ich spłaty. Pozwany nie zaprzeczył też, że otrzymał egzemplarz umowy z kalendarzem spłat, a zatem mógł i powinien zapoznać się z jej szczegółową treścią. Pozwany nie skorzystał też z prawa odstąpienia od umowy przewidzianego w pkt 10.1 umowy.

Nie sposób też uznać, że pozwany został wprowadzony w błąd lub by stan tego błędu został przez stronę powodową wykorzystany. Pozwany nie złożył oświadczenia o uchyleniu się od skutków prawnych oświadczenia woli złożonego pod wpływem błędu. Nie wykazał też żadnych przesłanek koniecznych do stwierdzenia bezskuteczności umowy z art. 84 § 1 i 2 Kc, art. 86 § 1 i 2 Kc, jak również zachowania terminu z art. 88 § 1 i 2 Kc. Wskazać należy, że zgodnie z pkt 2.6 umowy w całkowity koszt pożyczki wliczone jest wynagrodzenie za udzielenie pożyczki, opłata przygotowawcza oraz koszt ubezpieczenia. Każdy z tych kosztów związany jest z określonymi uprawnieniami i czynnościami pożyczkodawcy. Doliczone do kwoty udzielonej pożyczki wynagrodzenie za udzielenie pożyczki stanowi umowne, dopuszczalne w ocenie Sądu co do zasady, wynagrodzenie za możliwość skorzystania przez pożyczkobiorcę ze środków finansowych pożyczkodawcy za okres, w jakim pożyczkobiorca ma prawo dysponować środkami pieniężnymi pożyczkodawcy. Pożyczka może być umową nieodpłatną, jeśli umowa nie przewiduje wynagrodzenia. Z reguły jednak pożyczka jest umową odpłatną, w szczególności, gdy jak w niniejszej sprawie, udzielana jest przez podmiot zawodowo trudniący się udzielaniem pożyczek. Wynagrodzenie za udzielenie pożyczki stanowi zatem część składową świadczenia głównego, co do obowiązku spłaty, którego pożyczkobiorca zobowiązał się umową. Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 04.11.2011 r. (I CSK 46/11, Mon. Pr. Bank. 2012, nr 5, s.32-35, Lex nr 1102253) stwierdził, że odsetki od udzielonego kredytu bankowego są elementem składowym świadczenia głównego stron umowy kredytu, stanowią bowiem z jednej strony cenę płaconą przez kredytobiorcę za korzystanie z oddanych mu do dyspozycji środków finansowych banku, z drugiej zaś strony – wynagrodzenie pobierane przez bank za udostępnienie kredytobiorcy tych środków. Wynagrodzenie jest w tym wypadku zapłatą za korzystanie z cudzego dobra, odpłatą za to, że druga strona udostępnia kapitał do korzystania na określony czas, a z drugiej strony formą odpłaty za niemożność korzystania z nich przez ten czas przez pożyczkodawcę. Wysokość wynagrodzenia umownego z tytułu udzielenia przez stronę powodową pożyczki pozwanemu stanowi wysokość wyliczonych kwotowo odsetek kapitałowych za udzielenie pozwanemu pożyczki, nie przekraczających ram określonych w art. 359 § 2 ¹ Kc, obliczonych za okres, na jaki została udzielona pożyczka. W przypadku pozwanego wynagrodzenie zostało obliczone za okres 24 miesięcy, bo na taki okres została zawarta umowa. Zaś opłata przygotowawcza naliczona jest jako koszt związany z przygotowaniem umowy, w tym zgromadzaniem odpowiednich dokumentów i dokonaniem weryfikacji zdolności kredytowej pożyczkobiorcy, uruchomieniem środków; zobowiązania pożyczkobiorcy do pokrycia powyższych kosztów nie można uznać co do zasady za niedozwolone, jeśli nie przewyższają w sposób istotny rzeczywistych kosztów wykonania ww. czynności, a tego pozwany nie zakwestionował ani tym bardziej nie wykazał. Należy też zauważyć, że postanowienia umowy pożyczki (pkt 13.2 – 4) określają szczegółowo procedurę wysyłania monitów i wezwań (w tym limit kwotowy kosztów), a opłaty za ich wysłanie ujęte w pkt 19.4 umowy – pkt 8 i 9 tabeli, stanowią koszty tych działań. Z załączonej karty Klienta wynika, że strona powodowa dokonała wezwania pozwanego do zapłaty, wypowiedzenia umowy pożyczki i poniosła ich koszty. Koszty windykacji zostały naliczone na podstawie na podstawie pkt 11.2 b w wysokości 20 % z pozostałej do zapłaty całkowitej kwoty do zapłaty.

Z uwagi na powyższe powództwo okazało się zasadne w zakresie żądania zasądzenia kwoty 12.314,88 zł wraz z odpowiednimi odsetkami za okres od dnia 15.04.2016 r. jako dnia następnego po dniu płatności weksla.

Natomiast powództwo okazało się bezzasadne w części w zakresie żądania odsetkowego tj. dotyczącego odsetek za opóźnienie w zakresie przenoszącym wysokość odsetek ustawowych za opóźnienie liczonych od powyższej kwoty za powyższy okres. Zgodnie bowiem z art. 48 ust. 1 Prawa wekslowego (mającego również zastosowanie do weksli własnych – art. 103 Prawa wekslowego) posiadacz wekslu może żądać od zobowiązanego zwrotnie przy wekslach, wystawionych i płatnych w Polsce, odsetek ustawowych za opóźnienie od dnia płatności. Zatem żądanie strony powodowej zapłaty przez pozwanego odsetek za opóźnienie w wysokości równej dwukrotności wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie należało uznać za bezzasadne w zakresie przenoszącym wysokość odsetek ustawowych za opóźnienie. Z tego względu w tym zakresie należało uchylić nakaz zapłaty tut. Sądu z dnia 17.10.2016 r. wydany w sprawie o sygn. akt I Nc 1202/16 i w tej części powództwo oddalić jako bezzasadne, a w pozostałym zakresie – na podstawie art. 496 Kpc – utrzymać w mocy ww. nakaz zapłaty.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 100 zd. 2 Kpc mając na uwadze, że powództwo zostało prawie w całości uwzględnione.

Zasądzona od pozwanego na rzecz strony powodowej łączna kwota 4.971 zł (3.771 zł z nakazu zapłaty oraz 1.200 zł z pkt III wyroku w niniejszej sprawie) stanowi celowe w rozumieniu art. 98 § 1 i 3 Kpc koszty procesu poniesione przez stronę powodową celem obrony jej praw (na które składały się kwota 154 zł tytułem ¼ opłaty od pozwu (kwotę 6 zł strona powodowa uiściła z góry jako opłatę kancelaryjną od ewentualnego tytułu wykonawczego w niniejszej sprawie), kwota 17 zł tytułem kosztów opłaty skarbowej od dokumentu pełnomocnictwa udzielonego pełnomocnikowi strony powodowej, kwota 3.600 zł tytułem należnej opłaty za czynności pełnomocnika strony będącego adwokatem w postępowaniu nakazowym (§ 3 w zw. z § 2 pkt 5 w zw. z § 15 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie w uprzednim brzmieniu) oraz kwota 1.200 zł tytułem pozostałych kosztów procesu wywołanych wniesieniem zarzutów od nakazu zapłaty, sprowadzających się do reszty należnej kwoty kosztów zastępstwa procesowego strony powodowej przez adwokata (§ 3 zd. 2 w zw. z § 2 pkt 5 w zw. z § 15 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie w uprzednim brzmieniu).

Z uwagi na powyższe orzeczono jak w sentencji wyroku.