Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 16 marca 2017r.

Sąd Okręgowy w Bydgoszczy VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący SSO Janusz Madej

Protokolant – sekretarka Katarzyna Słaba

po rozpoznaniu w dniu 16 marca 2017r. w Bydgoszczy

na rozprawie

odwołania: R. K.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w B.

z dnia 5 października 2015r., znak:(...)

w sprawie: R. K.

przeciwko: Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w B.

o wysokość świadczenia

I zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, iż zobowiązuje Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. do uwzględnienia przy przeliczeniu renty ubezpieczonego R. K. od dnia 1 kwietnia 2015r., jego wynagrodzeń uzyskanych w:

-

1982r. w wysokości 120.455 zł,

-

1986r. w wysokości 232.752 zł,

-

1987r. w wysokości 257.037 zł,

II stwierdza odpowiedzialność Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w B. za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji,

III zasądza od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w B. na rzecz ubezpieczonego R. K. zawierającą podatek VAT kwotę 332 zł 10 gr (trzysta trzydzieści dwa złotych 10/100) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa prawnego.

Na oryginale właściwy podpis.

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 5 października 2015 r. (znak:(...)) organ rentowy przeliczył rentę przysługującą ubezpieczonemu od 1 kwietnia 2015 r., tj. od dnia nabycia uprawnień do renty. Do ustalenia podstawy wymiaru renty przyjęto przeciętną podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne z 20 lat kalendarzowych wybranych z całego okresu ubezpieczenia od 1969 r. do 2013 r. Dostarczone do wniosku o rentę zaświadczenie
o zatrudnieniu i wynagrodzeniu z dn. 30 grudnia 2010 r. potwierdzające lata 1970-1977 zostało wystawione przez P.P.H.U. (...) Zakład (...). Przedłożona dokumentacja płacowa nie podlegała uwzględnieniu z przyczyn formalno-prawnych. Nadto, organ rentowy wskazał, że w okresie od 10 sierpnia 1982 r. do 31 maja 1986 r. przyjęto wynagrodzenia minimalne. Celem przyjęcia faktycznie osiąganych dochodów w wyżej wymienionym okresie konieczne jest przedłożenie zaświadczenia o zatrudnieniu
i wynagrodzeniu (mogą być zarobki zastępcze osoby na tym samym stanowisku).

Od powyższej decyzji ubezpieczony wniósł odwołanie, w którym nie zgodził się ze stanowiskiem organu rentowego wskazując, że nie powinien ponosić odpowiedzialności za to, że dokumentacja była przechowywana przez nieuprawniony podmiot. Ubezpieczony zakwestionował także przyjęcie przez organ rentowy minimalnego wynagrodzenia za lata 1982-1986.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy podtrzymał stanowisko wyrażone
w zaskarżonej decyzji. W piśmie procesowym z dnia 5 lutego 2016 r. organ rentowy wskazał, że decyzją z dnia 21 grudnia 2015 r. przeliczono świadczenie przyjmując do podstawy wymiaru wynagrodzenia za okres zatrudnienia od 1970 r. do 1977 r. w Fabryce (...) w B., w związku z nadesłanymi kartotekami zarobkowymi przez P.P.H.U. (...). W piśmie procesowym z dnia 4 kwietnia 2016 r. organ poinformował, że decyzją z dnia 29 marca 2016 r. przeliczono rentę z tytułu częściowej niezdolności do pracy przyjmując do obliczenia wskaźnika wysokości podstawy wymiaru emerytury ubezpieczonego wynagrodzenia z lat 1983-1985.

Ubezpieczony w piśmie procesowym z dnia 25 maja 2016 r. wskazał, że decyzja
z dnia 29 marca 2016 r. nie uwzględnia jego żądań dotyczących wysokości świadczenia. Pełnomocnik ubezpieczonego w piśmie procesowym z dnia 27 lipca 2016 r. sprecyzował żądanie odwołania i wskazał, że ubezpieczony domaga się ponownego wyliczenia wskaźnika wysokości podstawy wymiaru renty w stosunku do wartości przyjętej w załączniku do decyzji z dnia 29 marca 2016 r. poprzez przyjęcie do obliczeń zarobków z 1982 r. i 1987 r. w miejsce zarobków za lata 2010 i 2012 pod warunkiem, że wskaźnik wysokości podstawy wymiaru renty za te lata będzie wyższy od przyjętych w załączniku w poz. 18 i 20 oraz wypłacenia ubezpieczonemu przez organ rentowy stosownego wyrównania renty od dnia przyznania świadczenia tj. od 1 kwietnia 2015 r. Zarobki ubezpieczonego za lata 1982 i 1987 zostały udokumentowane w zaświadczeniu o zatrudnieniu i wynagrodzeniu z 8 grudnia 2010 r. wystawionym przez następcę prawnego zakładu pracy, w którym pracował ubezpieczony
i który delegował ubezpieczonego do pracy na budowie eksportowej w okresie od 31 lipca 1982 r. do 11 stycznia 1987 r. Podane w zaświadczeniu dane o zarobkach za okres pracy na budowie eksportowej uwzględniają obowiązującą w tamtym czasie zasadę, tj. odpowiadają wysokością wynagrodzeniu wypłacanemu pracownikowi zatrudnionemu w kraju w takim samym lub podobnym charakterze. Podane w zaświadczeniu pracodawcy zarobki dotyczą pełnego roku pracy zarówno w 1982 r., jak i w 1987 r. Zaświadczenie z 8 grudnia 2010 r. znajduje się w aktach ZUS od dnia złożenia przez ubezpieczonego wniosku o rentę.

W piśmie procesowym z dnia 26 września 2016 r. organ rentowy wyjaśnił, że
w spornym okresie przyjęto minimalne kwoty wynagrodzenia ze względu na to, że istnieje wątpliwość, czy jest to wyłącznie wynagrodzenie uzyskane przez ubezpieczonego z tytułu zatrudnienia w Polsce czy też z tytułu zatrudnienia na budowie eksportowej, gdzie zakład wskazuje wynagrodzenia zastępcze.

W piśmie procesowym z dnia 2 grudnia 2016 r. pełnomocnik ubezpieczonego nie zgodził się z argumentacją organu rentowego, ponieważ w zaświadczeniu zaznaczono, że za czas pracy na budowie eksportowej od 31 lipca 1982 r. do 11 stycznia 1987 r. to zarobki zastępcze osoby na tym samym stanowisku. Pełnomocnik ubezpieczonego zwrócił także uwagę na to, iż organ rentowy przyjął do wyliczenia podstawy emerytury podane w tym samym zaświadczeniu zarobki ubezpieczonego za lata 1983, 1984, 1985 chociaż to jest również czas pracy na tej samej budowie eksportowej.

W piśmie procesowym z dnia 7 lutego 2017 r. pełnomocnik ubezpieczonego wskazał, że ubezpieczony złożył wniosek o ustalenie kapitału początkowego w kwietniu bądź maju 2015 r. wraz z niezbędnymi załącznikami. Pełnomocnik ubezpieczonego podtrzymał swoje dotychczasowe stanowisko w sprawie odnośnie do przyjętej przez organ rentowy podstawy wymiaru emerytury za lata 1982, 1986, 1987 i wyjaśnił również, że data zakończenia pracy „w eksporcie” związana jest z tym, że po zjechaniu z budowy na W. ubezpieczony wykorzystywał przysługujący mu urlop, ale pozostawał w zatrudnieniu. O ciągłości zatrudnienia świadczą kolejne angaże z podaną wysokością wynagrodzenia za 1987 r.

Sąd Okręgowy ustalił i rozważył, co następuje:

Ubezpieczony R. K. (ur. (...)) w dniu 16 kwietnia 2015 r. złożył wniosek o rentę z tytułu niezdolności do pracy. Wraz z wnioskiem przedłożył informację dotyczącą okresów składkowych i nieskładkowych z załącznikami w postaci świadectw pracy i zaświadczeń o zatrudnieniu i wynagrodzeniu.

Ubezpieczony był zatrudniony w Przedsiębiorstwie (...) w B. w okresie od 1 marca 1977 r. do 31 marca 1990 r.
w wymiarze pełnego etatu. W okresie zatrudnienia pracownik wykonywał prace: tokarz, majster ds. regeneracji cz. zam., specjalista ds. dozoru techn. i gospod., specjalista ds. warsztatu, mechanik pogotowia techn., specjalista ds. rozliczeń i wysyłek eksportowych.
W okresie od 31 lipca 1982 r. do 11 stycznia 1987 r. korzystał z urlopu bezpłatnego
w związku z pracami na budowie eksportowej w W. (...). Następca prawny powyższego Przedsiębiorstwa – Zakład Produkcyjno – (...) serwis Spółka z o.o. z siedzibą w B. w zaświadczeniu o zatrudnieniu i wynagrodzeniu wystawionym dla powoda w dniu 8 grudnia 2010 r. ( k.16 i 17 akt rentowych ) podał za okres jego pracy na budowie eksportowej na W. we wskazanym wyżej okresie zarobki zastępcze osoby zatrudnionej na tym samym stanowisku i wobec tego w 1982 r. łączna kwota wynagrodzenia ubezpieczonego wyniosła: 120455 zł w 1983 r.- 127936 zł, w 1984 r.- 146587 zł, 1985 r.- 169626 zł, 1986 r.- 232752 zł, 1987 r.- 257037 zł.

Dowody: akta osobowe ubezpieczonego nadesłane przez Sp. z o.o. (...) w aktach sprawy- świadectwo pracy z dn. 10.01.2011 r.; akta organu rentowego- wniosek o rentę z dn. 16.04.2015 r., świadectwo pracy z dn. 31.03.1990 r. k. 15, zaświadczenia
o zatrudnieniu i wynagrodzeniu z dn. 08.12.2010 r. k. 16-17.

Powyższe ustalenia faktyczne Sąd Okręgowy poczynił na podstawie zgromadzonych dokumentów w aktach sprawy. W ocenie Sądu dokumenty te są wiarygodne i nie budzą żadnych wątpliwości. Nadto, autentyczność dokumentów została potwierdzona przez świadka J. S., który pełnił funkcję prezesa zarządu Spółki w czasie kiedy wystawiano dla ubezpieczonego, kluczowe w niniejszej sprawie, zaświadczenie o zatrudnieniu
i wynagrodzeniu za lata 1977-1990. W związku z tym powyższe dokumenty stały się dla Sądu podstawą rozstrzygnięcia.

Odwołanie ubezpieczonego zasługiwało na uwzględnienie. Zgodnie z treścią art. 61 ust. 1a ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 887) przy obliczaniu wysokości renty przepisy art. 53 ust. 3-5 stosuje się odpowiednio. Przepisy art. 53 ust. 3-5 dotyczą ustalania wysokości emerytury. Zgodnie z art. 53 ust. 3 ww. ustawy emeryturę, której podstawę wymiaru stanowi podstawa wymiaru renty z tytułu niezdolności do pracy lub emerytury, oblicza się od tej samej kwoty bazowej, którą ostatnio przyjęto do ustalenia podstawy wymiaru, a następnie emeryturę podwyższa się w ramach waloryzacji przypadających do dnia nabycia uprawnień do emerytury.

W niniejszej sprawie kwestią sporną pozostawała wysokość wynagrodzenia, jakie ubezpieczony osiągnął w 1982 r., 1986 r. i w 1987 r. W tych latach ubezpieczony pracował na budowie eksportowej w W. (...)i wobec tego w zaświadczeniu
o zatrudnieniu i wynagrodzeniu ujęto zarobki zastępcze osoby na tym stanowisku. Organ rentowy do przeliczenia podstawy wymiaru renty przyjął w tych latach minimalne wynagrodzenie wskazując, że z podanych kwot w zaświadczeniu nie wynika, czy jest to wyłącznie wynagrodzenie uzyskane przez ubezpieczonego z tytułu zatrudnienia w Polsce czy też z tytułu zatrudnienia na budowie eksportowej. Sąd nie podziela wątpliwości organu rentowego. Z zaświadczenia o zatrudnieniu i wynagrodzenia wprost wynika, że
w powyższych latach przyjęto zarobki zastępcze osoby na tym samym stanowisku. Jest to również zgodne z § 10 pkt 2 rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru emerytur i rent z dnia 1 kwietnia 1985 r. (Dz.U. Nr 11, poz. 63), który stanowi, że jeżeli w okresie, z którego wynagrodzenie przyjmuje się do ustalenia podstawy wymiaru, pracownik był zatrudniony za granicą, do ustalenia podstawy wymiaru jeżeli okres zatrudnienia za granicą przypada przed dniem 1 stycznia 1991 r. przyjmuje się kwoty wynagrodzenia przysługującego w tych okresach pracownikowi zatrudnionemu
w kraju w takim samym lub podobnym charakterze, w jakim pracownik był zatrudniony przed wyjazdem za granicę. Należy także zauważyć, że ubezpieczony na budowie eksportowej pracował od 31 lipca 1982 r. do 11 stycznia 1987 r. (co wynika zarówno
z zaświadczenia, jak i ze świadectwa pracy, które zostały przedłożone organowi rentowemu)
i organ rentowy do wyliczenia wskaźnika wysokości podstawy wymiaru emerytury przyjął kwoty wynikające z ww. zaświadczenia za lata 1983-1985. Sąd nie znalazł żadnych podstaw do zakwestionowania wiarygodności ww. zaświadczenia.

Przyjęcie minimalnego wynagrodzenia jako podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne jest możliwe gdy nie można wskazać faktycznej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne za określony okres pracy. Jest to rozwiązanie zapewniające minimalną ochronę prawną, związane z tym, że żaden zatrudniony nie mógł zarabiać mniej niż wynosiła kwota najniższego wynagrodzenia za pracę. Wobec tego ubezpieczeni mogą korzystać z tego rozwiązania, jeśli z przyczyn obiektywnych nie są
w stanie wykazać wysokości wynagrodzenia uzyskiwanego w tym czasie w kraju przez pracownika zatrudnionego w takim samym lub podobnym charakterze. Jest bowiem oczywiste, że osoba pracująca w tym okresie w kraju, niezależnie od zajmowanego stanowiska, musiała uzyskiwać co najmniej najniższe wówczas obowiązujące wynagrodzenie (wyrok SN z dn. 05.12.2016 r., III UK 33/16). Za podstawę wymiaru składek przyjmuje się kwotę obowiązującego minimalnego wynagrodzenia pracowników, proporcjonalnie do okresu podlegania ubezpieczeniu i wymiaru czasu pracy, jeżeli nie można ustalić podstawy wymiaru składek w okresie pozostawania w stosunku pracy wskazanym do ustalenia podstawy wymiaru emerytury i renty (art. 15 ust. 2a ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych).

W przedmiotowej sprawie jednak taka sytuacja nie ma miejsca, bowiem ubezpieczony udowodnił swoje wynagrodzenie zaświadczeniem o zatrudnieniu i wynagrodzeniu (już na etapie postępowania administracyjnego przed organem rentowym). W treści tego zaświadczenia wystawionego przez następcę prawnego pracodawcy ubezpieczonego wprost wynika, że w latach 1982-1987 ubezpieczony pracował na budowie eksportowej. Taka informacja znajduje się także na świadectwie pracy z dn. 31 marca 1990 r., które zostało przedłożone przez ubezpieczonego organowi rentowemu. Wobec powyższego nie jest jasne, dlaczego organ rentowy zakwestionował wysokość zarobków przy wydawaniu zaskarżonej decyzji. Brak jest jakichkolwiek podstaw faktycznych i prawnych co do tego jakoby zaświadczenie o zatrudnieniu i wynagrodzeniu miałoby być oparte na sfałszowanych dowodach. Przeprowadzone postępowanie dowodowe wykazało niewątpliwą wiarygodność dokumentu, która znajduje odzwierciedlenie w dowodach z dokumentacji płacowej ubezpieczonego. Należy także wskazać, że zarobki ubezpieczonego w spornych latach nie są rażąco wygórowane oraz odpowiadają innym zarobkom za lata, których organ rentowy nie kwestionował a które także zostały objęte wskazanym zaświadczeniem.

Mając na względzie powyższe, Sąd na podstawie art. 53 ustawy o emeryturach
i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych w związku z art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. orzekł jak
w punkcie I wyroku.

W punkcie II wyroku Sąd na podstawie art. 118 ust. 1a orzekł o odpowiedzialności organu rentowego za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji. Sąd stwierdził odpowiedzialność organu rentowego z tego względu, iż dokument zakwestionowany przez organ rentowy prawidłowo określał wysokość wynagrodzeń ubezpieczonego, a organ rentowy podjął ryzyko jego zakwestionowania. Wszystkie dokumenty potrzebne do ustalenia wysokości świadczenia zostały przedłożone organowi rentowemu i Sąd nie dysponował nieznanymi organowi rentowemu dowodami. W takiej sytuacji odpowiedzialność za nieustalenie ostatniej okoliczności ponosi organ rentowy, bowiem w tej sprawie nie pojawiły się żadne nowe dowody do których organ rentowy nie mógłby się wcześniej ustosunkować.

W punkcie III wyroku Sąd orzekł o kosztach zastępstwa prawnego stosownie do wyniku sporu na podstawie art. 98 § 1 i § 3 k.p.c. w związku z § 12 ust. 2 i § 19 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu w brzmieniu nadanym 29 lipca 2015 r. i obowiązującym od 1 sierpnia 2015 r.

Na oryginale właściwy podpis.