Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt VII Kz 138/17

POSTANOWIENIE

Dnia 13 kwietnia 2017 roku

Sąd Okręgowy w Częstochowie VII Wydział Karny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący: SSO Jerzy Pukas

Sędziowie: SSO Sławomir Brzózka

SSR del. Monika Maciążek – spr.

Protokolant: sekr. sądowy Klaudia Talar

przy udziale Prokuratora Prokuratury Rejonowej w Zawierciu G. T.

po rozpoznaniu w sprawie D. A.

s. J. i K., ur. (...)

oskarżonego z art. 207 § 1 k.k. i art. 197 § 1 k.k. i art. 197 § 2 k.k. i art. 157 § 2 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k., art. 226 § 1 k.k.

zażalenia wniesionego w dniu 3 marca 2017r. przez prokuratora

oraz zażalenia wniesionego w dniu 6 marca 2017r. przez pełnomocnika oskarżycielki posiłkowej

na postanowienie Sądu Rejonowego w Zawierciu z dnia 27 lutego 2017r.,

w sprawie sygn. akt II K 657/16

w przedmiocie nieuwzględnienia wniosku o zmianę środka zapobiegawczego i zastosowanie środka zapobiegawczego w postaci tymczasowego aresztowania

na podstawie art. 437 § 1 k.p.k.

postanawia

utrzymać w mocy zaskarżone postanowienie

UZASADNIENIE

Sąd Rejonowy w Zawierciu w dniu 27 lutego 2017r. postanowił nie uwzględnić wniosku pełnomocnika oskarżycielki posiłkowej o zmianę środka zapobiegawczego wobec oskarżonego D. A..

Z postanowieniem tym nie zgodził się prokurator oraz pełnomocnik oskarżycielki posiłkowej.

Prokurator zaskarżył postanowienie w całości, zarzucając obrazę przepisów postępowania, która mogła mieć wpływ na treść zaskarżonego postanowienia, a to art. 258 § 1 pkt 3 k.p.k., poprzez jego niezastosowanie, podczas gdy w przedmiotowej sprawie zachodzi uzasadniona obawa, że oskarżony popełni przestępstwo przeciwko życiu lub zdrowiu, zwłaszcza, że popełnieniem takiego przestępstwa wielokrotnie groził oraz art. 253 § 1 k.p.k., poprzez bezzasadne uznanie, że wzajemność kontaktów pomiędzy stronami, niweczy w ustalonym stanie faktycznym powstanie przyczyn uzasadniających zmianę środka zapobiegawczego. Wniósł o zmianę zaskarżonego postanowienia i zastosowanie wobec oskarżonego środka zapobiegawczego w postaci tymczasowego aresztowania.

Pełnomocnik oskarżycielki posiłkowej zaskarżył orzeczenie Sądu Rejonowego w całości na niekorzyść oskarżonego, zarzucając:

- obrazę przepisów postępowania, która miała wpływ na treść zaskarżonego orzeczenia, a to art. 258 § 3 k.p.k. polegającą na niezastosowaniu względem oskarżonego środka zapobiegawczego o charakterze izolacyjnym mimo, iż zachodzi uzasadniona obawa, że oskarżony ponownie popełni przestępstwo przeciwko życiu lub zdrowiu na szkodę pokrzywdzonej,

- błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, który miał wpływ na jego treść poprzez nieuzasadnione przyjęcie, iż kontakty telefoniczne oskarżonego z pokrzywdzoną I. A. miały charakter kontaktów wzajemnych.

W konkluzji skarżący wniósł o zmianę zaskarżonego postanowienia poprzez uwzględnienie wniosku pełnomocnika oskarżycielki posiłkowej i zastosowanie względem oskarżonego D. A. środka zapobiegawczego o charakterze izolacyjnym w postaci tymczasowego aresztowania na okres kolejnych 3 miesięcy, ewentualnie o uchylenie zaskarżonego orzeczenia i przekazanie sprawy Sądowi I instancji celem ponownego rozpoznania.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Wniesione zażalenia nie zasługują na uwzględnienie, bowiem zaskarżona decyzja jest prawidłowa. Słusznie uznał Sąd Rejonowy, że nie zachodzą podstawy na zmiany stosowanego obecnie środka zapobiegawczego na surowszy, w szczególności na środek o charakterze izolacyjnym.

W swoich zażaleniach oboje skarżący podnoszą te same zarzuty (bo prokurator zapewne omyłkowo wskazał naruszenie art. 258 § 1 pkt 3 kpk, zamiast art. 258 § 3 kpk) i argumentują podobnie. Dążą do przekonania Sądu, że D. A. zastrasza I. A., chce wymusić na niej konkretne stanowisko procesowe w sprawach cywilnych oraz nie stosuje się do orzeczonego przez Sąd zakazu kontaktowania się z pokrzywdzoną, nękając ją telefonami i sms-ami, w konsekwencji czego pokrzywdzona obawia się oskarżonego, a jego postepowanie stwarza realne niebezpieczeństwo dla I. A. i jej synów.

Zdaje się, że umknęło uwadze obu skarżących, że celem stosowania środków zapobiegawczych, zgodnie z art. 249 § 1 kpk, jest zabezpieczenie prawidłowego toku postępowania, a tylko wyjątkowo także zapobiegnięcie popełnieniu przez oskarżonego nowego, ciężkiego przestępstwa. W niniejszej sprawie wydano wyrok w trybie art. 387 kpk. Nie jest on prawomocny wobec wniesienia apelacji przez obrońcę oskarżonego, a termin rozprawy apelacyjnej wyznaczono na 28 kwietnia 2017r.. Wobec oskarżonego stosowany jest dozór policji, a z obowiązków w ramach tego dozoru oskarżony wywiązuje się bez zarzutu (informacja KPP w Z. z dnia 7.04.2017r.). Nic nie wskazuje na to, by w okresie od uchylenia tymczasowego aresztowania, stosowanego w tej sprawie wobec D. A., podejmowane były interwencje policji w związku z niewłaściwym zachowaniem się oskarżonego, ani by toczyło się inne postępowanie karne wobec niego. Oskarżony przebywa w miejscu zamieszkania, odbiera kierowaną do niego korespondencję sądową. Nie ma więc powodów by podejrzewać, że w sposób niedozwolony dąży do uniknięcia konsekwencji karnych przestępstwa, które mu się zarzuca. Zatem nie ma też podstaw zakładać, że mimo obecnie stosowanych środków zapobiegawczych, prawidłowy tok postępowania jest zagrożony.

Należało więc rozważyć, czy zachodzi ta wyjątkowa sytuacja, o której mowa w art. 249 § 1 kpk, tj. konieczność zapobiegnięcia popełnieniu przez oskarżonego nowego ciężkiego przestępstwa, przy czym trzeba zwrócić uwagę, że mowa jest o ciężkim przestępstwie, a nie jakimkolwiek przestępstwie. W doktrynie przyjmuje się rozumienie tego pojęcia w powiązaniu z art. 258 § 2 kpk, bo ten przepis dookreśla jakie czyny stanowią ciężkie przestępstwo. Chodzi więc o zbrodnie lub występki zagrożone karą pozbawienia wolności, której górna granica wynosi co najmniej 8 lat (zob. R.A. Stefański, Środki zapobiegawcze, Komentarz pod red. J. Skorupka 2017 ). Podkreślić trzeba i to, że aresztowanie prewencyjne może być stosowane tylko wyjątkowo. Obawa popełnienia przez oskarżonego nowego, ciężkiego przestępstwa musi być realna na tle okoliczności ujawnionych w sprawie. Wyjątkowość aresztu prewencyjnego podkreśla także przepis art. 258 § 3 kpk.

Tymczasem ujawnione dotychczas okoliczności sprawy, w szczególności zachowanie się oskarżonego po uchyleniu tymczasowego aresztowania, nie wskazują na dostatecznie uprawdopodobnione ryzyko, że oskarżony dopuści się ciężkiego przestępstwa na szkodę żony, czy innej osoby. Treść sms-ów jakie wysyła do I. A. nie zawiera nic, co można by poczytywać jako zagrożenie dla życia i zdrowia jej i jej synów, albo psychiczne dręczenie pokrzywdzonej. Jeśliby ilość sms-ów i telefonów, jakie oskarżony zainicjował w powiązaniu ze złamaniem zakazu kontaktowania się, w ocenie I. A. bądź prokuratora, istotnie wskazywała na to, że D. A. nęka swą żonę, wywołuje poczucie zagrożenia bądź istotnie narusza jej prywatność, to należy założyć, że zainicjowano by nowe postępowanie karne w zakresie czynu z art. 190a § 1 kk, po odebraniu od pokrzywdzonej stosownego wniosku o ściganie. Jednak nawet w tej sytuacji nie można byłoby zasadnie twierdzić, że istnieje ryzyko popełnienia przez oskarżonego ciężkiego przestępstwa, w takiej postaci jak wskazano w art. 258 § 2 kpk w powiązaniu z art. 258 § 3 kpk.

Trzeba jeszcze zwrócić uwagę na regulację art. 257 § 1 kpk tj. dyrektywę minimalizacji środków zapobiegawczych, stosownie do której tymczasowe aresztowanie powinno być stosowane w ostateczności, gdy inne (wolnościowe) środki zapobiegawcze nie będą w stanie zabezpieczyć prawidłowego toku postępowania karnego. Przepis ten w zasadzie zakazuje stosowania tymczasowego aresztowania, jeżeli wystarczający jest inny środek zapobiegawczy.

Dlatego nie znajduje Sąd Odwoławczy powodów, by na obecnym etapie postępowania stosować wobec D. A. tymczasowe aresztowanie, zwłaszcza oparte na przesłance obawy popełnienia przestępstwa na szkodę pokrzywdzonych. Stosowanie tymczasowego aresztowania na podstawie art. 258 § 3 kpk wymaga wykazania, że uzasadniona jest obawa o popełnienie ponownego przestępstwa na szkodę osób pokrzywdzonych, a nie wystarczy wskazać, że pokrzywdzona żywi obawy przed takim zachowaniem oskarżonego (por. Postanowienie Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 27 października 2004 r. II AKz 362/04).

Tym samym prawidłowo uznał Sąd Rejonowy, że nie zaistniały okoliczności z art. 253 § 1 kpk, wskazujące na konieczność zmiany środka zapobiegawczego, a w konsekwencji nie uwzględnił wniosku pełnomocnika pokrzywdzonej. Nie powstały bowiem żadne przyczyny uzasadniające jego zmianę na surowszy. Jak przedstawiono wyżej – nie sposób uznać, że po uchyleniu tymczasowego aresztowania wobec D. A. i zastosowaniu innych środków zapobiegawczych postanowieniem Sądu Rejonowego w Zawierciu z dnia 19 grudnia 2016r., zaszły takie okoliczności, które przekonują o tym, że zagrożony jest prawidłowy tok postępowania, albo że zaistniała koniczność zapobiegnięcia popełnieniu przez oskarżonego nowego, ciężkiego przestępstwa.

Wobec tych okoliczności, drugorzędnego znaczenia nabiera fakt, że oskarżony nie stosuje się do obowiązków, wynikających ze stosowanego jako środek zapobiegawczy zakazu kontaktowania się z I. A. i F. A. w jakiejkolwiek formie. Fakt ten jest oczywisty w świetle oświadczeń pokrzywdzonej i bilingów połączeń telefonicznych oraz wiadomości tekstowych. Bez znaczenia dla decyzji o zmianie stosowanego środka zapobiegawczego jest także i to czy kontakty te mają charakter wzajemny, ani czy i ewentualnie w jakim stopniu nawiązywanie rozmów przez I. A. lub F. A. zostało wymuszone bądź sprowokowane przez oskarżonego. Niemniej jednak – jak wspomniano wcześniej - eksponowane w zażaleniach naganne zachowanie oskarżonego wobec żony i syna może być rozważane pod kątem wyczerpania znamion nowego przestępstwa z art. 190a § 1 kk, które wszak nie jest przestępstwem ciężkim, ale ta cecha nie jest istotna dla podjęcia ścigania za taki czyn. Konieczny jest natomiast wniosek pokrzywdzonych o ściganie. Skoro prokurator – jak wynika z treści zażalenia – widzi te okoliczności, dostrzegając jednocześnie zły stan psychiczny pokrzywdzonej i konieczność objęcia jej szczególną ochroną przed dalszymi negatywnymi skutkami przestępstw na jej szkodę, to winien rozważyć podjęcie czynności w celu uzyskania stanowiska I. A. w przedmiocie złożenia wniosku o ściganie D. A. za nękanie jej. Tego rodzaju czynności nie leżą przecież w kompetencji Sądu.

Z tych powodów zaskarżone postanowienie utrzymano w mocy.

VII Kz 138/17

Powołane przepisy:

Korekty wprowadzone przez SAOS:

Informacje o źródle orzeczenia:

Dodatkowe informacje:

Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

UZASADNIENIE