Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 3 listopada 2016 r.

Sąd Rejonowy w Toruniu X Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodnicząca: SSR Katarzyna Malinowska

Protokolant: sekr. sądowy Katarzyna Domańska

po rozpoznaniu w dniu 25 października 2016 r. w Toruniu

sprawy z powództwa (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w T.

przeciwko K. P.

o zapłatę

I. utrzymuje w mocy nakaz zapłaty z dnia 25 maja 2015r. wydany w sprawie (...) w całości;

II. zasądza od Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Toruniu na rzecz radcy prawnego A. C. kwotę 600 zł (sześćset złotych) powiększoną o należny podatek VAT tytułem nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej pozwanej z urzędu.

SSR Katarzyna Malinowska

X C 2025/15

UZASADNIENIE

(...) sp. z o.o. w T. wniósł pozew przeciwko K. P. o zapłatę kwoty 1727,15 zł z weksla.

W dniu 25 maja 2015 r. Sąd Rejonowy w Toruniu wydał nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym zgodnie z żądaniem pozwu.

Od nakazu zapłaty zarzuty wniosła pozwana domagając się oddalenia powództwa w całości. Pozwana wskazała, iż pożyczyła 1500 zł a spłaciła kwotę 1840 zł. Nadto wskazała, iż nie wie co to jest za weksel załączony do pozwu i na jakiej podstawie został wypełniony.

W kolejnym piśmie procesowym pozwana wskazała nadto, iż nie miała świadomości, co oznacza podpisanie weksla a umowa pożyczki nie zawiera, co składa się na kwotę, którą pozwana ma zwrócić, nadto zapisy umowy są sprzeczne z dobrymi obyczajami i rażąco naruszają interesy pozwanej.

Powód podtrzymał żądnie pozwu.

Sąd ustalił, co następuje:

W dniu 27 września 2014 r. pozwana K. P. zawarła z powodem umowę pożyczki kwoty 2000 zł. Pieniądze w tej kwocie pozwana otrzymała w dniu podpisania umowy, co pokwitowała własnoręcznym podpisem na egzemplarzu umowy. Zgodnie z umową pozwana winna była zwrócić powodowi kwotę 3599,32 zł. Pozwana podpisała nadto deklarację wekslową oraz weksel in blanco.

Dowód: umowa k. 45, deklaracja k. 46, zeznania pozwanej k. 85v

Pozwana oddała powodowi kwotę 1840 zł

Dowód: dowody wpłat k. 29-32 akt , zeznania pozwanej k. 85v

Pozwana została wezwana do zapłaty dalszych kwot – bezskutecznie.

bezsporne

Weksel został wypełniony na kwotę 1727,15 zł z terminem płatności 7 kwietnia 2015 r. a pozwana wezwana do wykupu weksla.

Dowód: kopia weksla k. 14 akt (oryginał zabezpieczony w kasetce), wezwanie do wykupu weksla k. 12-13 akt.

Sąd zważył, co następuje:

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o okoliczności bezsporne i niekwestionowane, a także dowody z dokumentów. Sąd w pełni dał wiarę dowodom w postaci dokumentów zgromadzonych w toku procesu, albowiem były one jasne, zrozumiałe i czytelne. W ocenie Sądu ich autentyczność nie budziła wątpliwości, tym bardziej, że nie była ona kwestionowana przez żadną ze stron postępowania.

Sąd dał wiarę również zeznaniom pozwanej, z wyjątkiem twierdzenia, że otrzymała kwotę 1500 zł a nie kwotę 2000 zł. W związku ze sprzecznością w tym zakresie pomiędzy zapisem umowy i pokwitowaniem podpisanym przez pozwaną a treścią jej zeznań, Sąd uznał, iż pozwana pożyczyła kwotę 2000 zł.

Powód domagał się w procesie zapłaty kwoty 1727,15 zł z weksla.

Tytułem wyjaśnienia wskazać należy, że wekslem i blanco jest dokument zawierający co najmniej podpis wystawcy bądź akceptanta złożony w zamiarze zaciągnięcia zobowiązania wekslowego, któremu świadomie brak niektórych istotnych elementów, co do którego istnieje porozumienie między wystawcą a osobą której wystawca wręczył weksel dotyczące warunków późniejszego uzupełnienia brakujących elementów, mogących po uzupełnieniu stać się wekslem zupełnym.

Spór w niniejszej sprawie sprowadzał się do ustalenia czy dochodzone na podstawie weksla in blanco roszczenie objęte pozwem jest zasadne w całości wobec podniesienia przez pozwanego zarzutów zawartych w zarzutach od nakazu zapłaty.

Zgodnie z art.6 k.p.c. istnienie sporu między stronami, co do zasady, obliguje jedną z nich do udowodnienia faktów mających znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy. Na podstawie art. 6 k.c. oraz art. 232 k.p.c. ciężar dowodu spoczywa na stronie, która z określonych faktów wywodzi skutki prawne. Jeśli zatem powód powoływał się na zaistnienie oznaczonych faktów, w tym na fakt, przysługującego mu względem pozwanego roszczenia o oznaczonej wysokości, zobowiązany był wskazać okoliczności, które uzasadniały żądanie zgłoszone w pozwie. Zgłoszenie i udowodnienie prawdziwości zarzutów przeciwko roszczeniu wekslowemu stanowi jednak obowiązek dłużnika wekslowego (zob. orzeczenie SN z 24 lutego 1928 r., I C 273/27, Zb. Orz. SN 1928, poz. 27; orzeczenie SN z 24 października 1962 r., II CR 976/61, OSNCP 1964, poz. 27; orzeczenie SN z 28 października 1963 r., II CR 249/63, OSN 1965, poz. 208; M. Litwińska, Glosa do orzeczenia SN z dnia 18 listopada 1999 r., Przegląd Papierów Wartościowych 2000, nr 2, s. 34; I. Heropolitańska, Zarzuty przeciwko nakazowi zapłaty z weksla in blanco, Warszawa 2002, s. 212; A. Szpunar, M. Kaliński, Komentarz do prawa wekslowego i czekowego, Warszawa 2003, s. 97; B. Draniewicz, Ł. Piebiak, Postępowania odrębne, Warszawa 2007 r., s. 255).

Zgodnie z zasadą kontradyktoryjności ciężar dowodu w sądowym postępowaniu cywilnym spoczywa na stronach tego postępowania. To one, a nie sąd są wyłącznym dysponentem toczącego się postępowania i to one wreszcie ponoszą odpowiedzialność za jego wynik (por. m. in. uzasadnienie wyroku SN z dnia 15 lipca 1997 r., I CKN 415/99, LEX nr 83805; wyrok SN z dnia 07 października 1998 r., II UKN 244/98, OSNAPiUS 1999, nr 20, poz. 662).

Po przeprowadzeniu postępowania dowodowego oraz w świetle twierdzeń strony pozwanej, Sąd nie miał też wątpliwości, że pozwana była zobowiązana uiścić na rzecz powoda kwotę dochodzoną pozwem w całości.

W dniu 27 września 2014 r. pozwana wystawiła na rzecz powoda weksel in blanco na zabezpieczenie zawartej umowy pożyczki. Zasadniczo zobowiązanie wekslowe ma charakter abstrakcyjny. Przed wydaniem nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym, bada się jedynie sam dokument wekslowy. Powód może bowiem żądać wydania nakazu zapłaty przeciwko każdemu zobowiązanemu z należycie wypełnionego weksla. Obowiązki posiadacza weksla ograniczają się wyłącznie do złożenia weksla do akt i wyartykułowania żądania odpowiedniej treści. Z kolei Sąd rozpoznający zarzuty od nakazu zapłaty, który został wydany na podstawie weksla, może uwzględnić tzw. stosunek podstawowy, a więc ten stosunek zobowiązaniowy, w związku z którym weksel został wystawiony. Sąd może to jednak uczynić jedynie wówczas, gdy strona zainteresowana przeniesieniem sporu na taką płaszczyznę podejmie stosowne czynności. Pozwany może zatem kwestionować samo istnienie lub rozmiar roszczenia wekslowego ze względu na jego związek ze stosunkiem podstawowym (wyrok SN z dnia 24 października 2000 r., V CKN 136/00 wraz z aprobującymi glosami M. Kalińskiego oraz P. Machnikowskiego). Taka możliwość pozwala na stwierdzenie, że w przypadku weksla wystawionego in blanco następuje osłabienie jego abstrakcyjnego charakteru. Osłabienie abstrakcyjności zobowiązania wekslowego ucieleśnionego w wekslu in blanco przejawia się w tym, że po wniesieniu zarzutów od nakazu zapłaty wydanego na podstawie weksla, spór z płaszczyzny stosunku prawa wekslowego przenosi się na ogólną płaszczyznę stosunku prawa cywilnego. W praktyce oznacza to, iż strony procesu mogą powoływać się na podstawy faktyczne i prawne wynikające z łączącego je stosunku prawnego, który jest źródłem dochodzonego przez powoda roszczenia cywilnoprawnego (uchwała 7 sędziów SN z dnia 7 stycznia 1967 r., III CZP 19/66, OSNP 1968, nr 5, poz. 79; wyrok SN z dnia 14 marca 1997 r., I CKN 48/97, OSNC 1997, nr 9, poz. 124 wraz z aprobującymi glosami A. Szpunara oraz W. Kubala; wyrok SA w Białymstoku z dnia 6 grudnia 2012 r., I ACa 633/12, Lex nr 1254286).

W uwzględnieniu powyższych uwag, Sąd rozpoznał zarzuty podniesione przez stronę pozwaną.

W toku postępowania nie potwierdziło się twierdzenie pozwanej, iż nie wie co to za weksel załączony do pozwu i na jakiej podstawie został wypełniony. W swoich zeznaniach pozwana wskazała, iż ma świadomość co to jest weksel i nie kwestionowała prawdziwości swojego podpisu ani na wekslu, ani na deklaracji wekslowej. W swoich zeznaniach nadto pozwana potwierdziła, iż dostała egzemplarz umowy i deklaracji wekslowej.

Podkreślić w tym miejscu należy, iż obowiązująca we września 2014 r. ustawa z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim (Dz.U.2016.1528 j.t.) nie zawiera w swej treści ograniczeń kwotowych kosztów udzielonych kredytów, ale kładzie szczególny nacisk na obowiązek informowania konsumenta o wszystkich składających się na nie elementów i ich wysokości. Ten obowiązek został przez powoda spełniony – w sposób wyraźny i przejrzysty wszystkie kwoty zostały umieszczone w górnej części umowy i napisane dużymi literami. Pozwana miała więc nieograniczoną możliwość zapoznania się z zapisami umowy, czego jednak nie uczyniła.

Wobec powyższego, nie sposób uznać, że działania powoda były sprzeczne z dobrymi obyczajami i rażąco naruszały interesy pozwanej, która świadomie i dobrowolnie zawarła z powodem umowę. Od umowy pozwana mogła swobodnie odstąpić w terminie 14 dni, o czym została poinformowana w pkt 31 tejże umowy.

Pozwana, reprezentowana przez pełnomocnika profesjonalnego, wskazywała, iż postanowienia umowy łączącej strony nie zostały z pozwaną ustalone indywidualnie a co więcej, są sprzeczne z dobrymi obyczajami i rażąco naruszają interesy pozwanej. Nie wskazano jednak ani tego, których zapisów umowy dotyczy ten zarzut, nie wskazano też które z nich zdaniem strony pozwanej są niejednoznaczne, ani jaka jest argumentacja przemawiająca za uznaniem, że nie wiążą one pozwanej.

Wskazać należy, że weksel wystawiony na zabezpieczenie roszczeń wypełniony został prawidłowo, zgodnie z deklaracją wekslową. Skoro pozwana miała zwrócić kwotę 3599,32 zł a oddała kwotę 1840 zł, to zasadne było wypełnienie weksla na kwotę dochodzoną pozwem.

W ocenie Sądu, żądanie powoda dochodzone w sprawie było zasadne w całości po myśli art. 353 k.c. w zw. z art. 9 i 38 Prawa wekslowego, wobec czego utrzymano nakaz zapłaty wydany w postępowaniu nakazowym w dniu 25 maja 2015 r.

O wynagrodzeniu pełnomocnika ustanowionego z urzędu orzeczono na podstawie § 2 ust 3 i, § 6 pkt. 3, § 15 pkt 1 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz.U.2013.490 j.t.)

SSR Katarzyna Malinowska