Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 24 kwietnia 2017 r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach Ośrodek Zamiejscowy w Rybniku

Wydział V Karny Sekcja Odwoławcza

w składzie:

Przewodniczący: SSO Sławomir Klekocki (spr.)

Sędziowie: SSO Katarzyna Gozdawa-Grajewska

SSO Aleksandra Odoj-Jarek

Protokolant: Ewelina Grobelny

w obecności Wojciecha Zielińskiego Prokuratora Prokuratury Rejonowej w Jastrzębiu Zdroju

po rozpoznaniu w dniu 10 kwietnia 2017 r.

sprawy: M. R. /R./

syna M. i J.

ur. (...) w T.

oskarżonego o przestępstwa z art. 286 § 1 kk w zw. z art. 297 § 1 kk w zw. z art. 270 § 1 kk w zw. z art. 11 § 2 kk, art. 286 § 1 kk

na skutek apelacji wniesionej przez obrońcę oskarżonego

od wyroku Sądu Rejonowego w Jastrzębiu Zdroju

z dnia 3 października 2016 r. sygn. akt II K 2303/10

I.  zmienia zaskarżony wyrok w punkcie 2 w ten sposób, że podstawę skazania uzupełnia o art. 33 §2 kk,

II.  w pozostałej części zaskarżony wyrok utrzymuje w mocy,

III.  zasądza od oskarżonego M. R. na rzecz oskarżycielki posiłkowej H. S. kwotę 840 (osiemset czterdzieści) złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu odwoławczym,

IV.  zasądza od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa wydatki za postępowanie odwoławcze w kwocie 20 (dwadzieścia) złotych i obciąża go opłatą za II instancję w kwocie 420 (czterysta dwadzieścia) złotych.

SSO Sławomir Klekocki (spr.)

SSO Katarzyna Gozdawa-Grajewska SSO Aleksandra Odoj-Jarek

Sygn. akt V.2 Ka 66/17

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 3 października 2016 r. Sąd Rejonowy w Jastrzębiu Zdroju uznał M. R. za winnego tego, że:

1.  w dniu 2 kwietnia 2008 r. w J., działając w celu osiągnięcia korzyści majątkowej w postaci prowizji za wykonanie czynności pośrednictwa finansowego oraz w celu uzyskania kredytu konsolidacyjnego dla H. S., w celu użycia za autentyczną, użył przerobionej przez nieustaloną osobę decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R. z dnia 1 kwietnia 2007 r. w której zmieniona została wysokość faktycznie otrzymywanej przez H. S. emerytury, którą to decyzję następnie przedłożył pracownikowi banku, wprowadzając go w błąd co do jej autentyczności, tym samym doprowadził (...) S.A. z/s. w W. do niekorzystnego rozporządzenia mieniem na kwotę udzielonego kredytu w wysokości 75.000 zł, tj. za winnego popełnienia występku z art. 286 § 1 kk w zw. z art. 297 § 1 kk w zw. z art. 270 § 1 kk w zw. z art. 11 § 2 kk i za ten czyn, na podstawie art. 286 § 1 kk przy zast. art. 11 § 3 kk oraz na mocy art. 33 § 2 kk wymierzył mu karę 6 miesięcy pozbawienia wolności i karę grzywny w wysokości 100 stawek dziennych przyjmując wartość jednej stawki na kwotę 10,00 zł ,

2.  w styczniu 2010 r. w J., działając w celu osiągnięcia korzyści majątkowej doprowadził J. D. (1) do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w ten sposób, że nakłonił go do złożenia in blanco swojego podpisu na umowie pośrednictwa finansowego oraz na druku oświadczenia wpłaty prowizji, a następnie bez jego wiedzy i zgody oraz wbrew jego woli wpisał w ich treści kwotę prowizji za wykonanie czynności pośrednictwa finansowego opiewającą na sumę 15.000 zł wprowadzając tym samym pokrzywdzonego w błąd co do faktycznej wysokości prowizji związanej z udzieloną usługą pośrednictwa finansowego mającą na celu doprowadzenie do uzyskania przez wymienionego kredytu konsolidacyjnego w (...) Bank (...) S.A. zs. w W. tj. za winnego przestępstwa z art. 286 § 1 kk w zw. z art. 270 § 2 kk przy zast. art. 11 § 2 kk i za ten czyn, na podstawie art. 286 § 1 kk przy zast. art. 11 § 3 kk wymierzył mu karę 10 miesięcy pozbawienia wolności i karę grzywny w wysokości 100 stawek dziennych przyjmując wartość jednej stawki na kwotę 10,00 zł.

Na podstawie art. 85 kk i art. 86 § 1 i § 2 kk przy zast. art. 4 § 1 kk połączył orzeczone w pkt 1 i 2 kary pozbawienia wolności i kary grzywny i wymierzył oskarżonemu karę łączną 1 roku pozbawienia wolności i karę łączną grzywny w wysokości 120 stawek dziennych przyjmując wartość jednej stawki na kwotę 10,00 zł.

Na podstawie art. 69 § 1 i § 2 kk i art. 70 § 1 pkt 1 kk przy zast. art. 4 § 1 kk warunkowo zawiesił wykonanie orzeczonej względem oskarżonego kary pozbawienia wolności na okres próby wynoszący 5 lat.

Na podstawie art. 73 § 1 kk przy zast. art. 4 § 1 kk oddał oskarżonego w okresie próby pod dozór kuratora.

Na podstawie art. 72 § 1 pkt 1 kk przy zast. art. 4 § 1 kk zobowiązuje oskarżonego w okresie próby do:

- informowania kuratora o przebiegu okresu próby.

Na podstawie art. 72 § 2 kk przy zast. art. 4 § 1 kk zobowiązał oskarżonego do naprawienia szkody w całości poprzez zapłatę pokrzywdzonemu J. D. (1) kwoty 15.000,00 zł w terminie 1 roku od uprawomocnienia się niniejszego wyroku.

Na podstawie art. 44 § 2 kk przy zast. art. 4 § 1 kk orzekł przepadek na rzecz Skarbu Państwa dowodów rzeczowych przechowywanych w aktach sprawy w postaci:

a.  dokumentacji kredytowej dot. H. S. (Drz 669/10)

b.  dokumentacji kredytowej dot. J. D. (1) (Drz 670/10).

Na podstawie art. 627 kpk zasądził od oskarżonego na rzecz oskarżycielki posiłkowej H. S. kwotę 840,00 zł tytułem zwrotu poniesionych przez nią kosztów pełnomocnictwa procesowego.

Na podstawie art. 627 kpk i art. 2 ust. 1 pkt 3 i art. 3 ust. 1 ustawy o opłatach w sprawach karnych zasądził od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa koszty sądowe obejmujące wydatki w wysokości 201,40 zł i opłatę w wysokości 300,00 zł .

Apelację od tego wyroku wniósł obrońca oskarżonego M. R. zaskarżając wyrok w całości na podstawie art. 438 pkt 2 , 3 kpk zarzucił :

1.obrazę przepisów postępowania, która miała istotny wpływ na treść zaskarżonego wyroku tj.:

a) art. 4 kpk poprzez uwzględnianie wyłącznie okoliczności przemawiających na niekorzyść oskarżonego oraz art.7 kpk poprzez dokonanie ustaleń dowolnie oraz błędną ocenę materiału dowodowego w sposób sprzeczny z zasadami logiki i doświadczenia życiowego, wyrażający się:

-w przyjęciu, że H. S. jest pokrzywdzoną podczas gdy w opisie czynu zawartego w pkt 1 wyroku przyjęto, że oskarżony doprowadził jedynie (...) Bank (...) SA z/s w W. do niekorzystnego rozporządzania mieniem,

- z przyjęcia, że usługi pośredników finansowych są wykonywane za darmo „pro publico bono” i ustaleniu, że oskarżonemu M. R. za pośrednictwo w pozyskaniu kredytu na rzecz J. D. (1) nie należy się żadne wynagrodzenie poprzez przyznanie, że całość pobranej kwoty 15.000zł stanowi przedmiot przestępstwa oraz zobowiązując oskarżonego do naprawienia szkody, podczas gdy pośrednicy finansowi nie są pracownikami banków i ich wynagrodzenie jest prowizyjne i pochodzi od osób zlecających im pozyskanie kredytu przy jednoczesnym zaniechaniu ustalenia, jakie są średnie kwoty prowizji pośrednika finansowego,

b) art. 424 § 1 kpk poprzez lakoniczne uzasadnienie wyroku i pominięcie wielu istotnych kwestii dla oceny prawidłowości postępowania Sądu I instancji ,

c) brak udziału w sprawie rzekomo pokrzywdzonego (...) SA;

2.błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę zaskarżonego wyroku, który miał istotny wpływ na jego treść, a wynikający:

a) z przyjęcia , że oskarżony dopuścił się czynu opisanego w pkt 1 wyroku na szkodę (...) SA, podczas gdy:

- brak w materiale postępowania dowodu świadczącego, że oskarżony wiedział, że dokument w postaci decyzji emerytalnej H. S. jest przerobiony oraz świadomie posłużył się tym dokumentem zwłaszcza, że jako praktyk wiedział, że zgodnie z regulaminem banku dokumenty są weryfikowane telefonicznie przez pracownika banku, a tym samym oświadczenia składane telefonicznie przez kredytobiorcę co do wysokości dochodu musiały się zgadzać z treścią złożonej decyzji;

-brak dowodu przeprowadzonego w postępowaniu dowodowym świadczącego, że gdyby decyzja emerytalna została złożona bez przerobienia to czy H. S. nie otrzymałaby spornego kredytu;

-nie można przypisać oskarżonemu przestępstwa oszustwa albowiem nie mógł objąć swoją świadomością jednego ze znamion art. 286 kk , a mianowicie „doprowadzenia innej osoby do niekorzystnego rozporządzenia mieniem”, a popełnienie tego przestępstwa byłoby możliwe jedynie działając wspólnie i w porozumieniu kredytobiorcy z H. S., która musiałaby mieć również zamiar nie spłacania kredytu,

b) z przyjęcia, że oskarżony dopuścił się czynu opisanego w pkt 2 wyroku na szkodę J. D. (1), podczas gdy:

- z ustaleń Sądu wynika wprost, że nie było żadnego wprowadzenia w błąd pokrzywdzonego albowiem „… R. oświadczył D., że wypłacone pieniądze należą się jemu z tytułu prowizji za wykonaną usługę. Pobrał od J. D. (1) z tego tytułu 15.000zł po czym odwiózł go do domu” ( str. 3 uzasadnienia) ; zatem J. D. (1) w momencie spełnienia świadczenia wiedział, ile płaci za wynagrodzenie pośrednika finansowego (oskarżonego).

W oparciu o w/w zarzuty apelujący wnosił o zmianę zaskarżonego wyroku i uniewinnienie go od popełnienia zarzucanych mu czynów ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy sądowi I instancji do ponownego rozpoznania.

Sąd Okręgowy zważył co następuje :

apelacja obrońcy oskarżonego nie zasługuje na uwzględnienie. Na wstępie wskazać należy, że sąd rejonowy rozpoznając przedmiotową sprawę nie popełnił żadnych uchybień wskazanych w art. 439 § 1 kpk, które skutkowałyby uchyleniem zaskarżonego wyroku niezależnie od granic apelacji. Nie sposób się zgodzić z zarzutem obrońcy oskarżonego, że sąd I instancji w sposób błędny dokonał ustaleń faktycznych odnośnie faktu, że oskarżony wiedział, iż dokument w postaci decyzji emerytalnej H. S. jest przerobiony i świadomie się nim posłużył, oraz że gdyby decyzja emerytalna złożona została bez przerobienia H. S. nie otrzymałaby spornego kredytu. Jednak z ustaleń sądu I instancji wynika jednoznacznie, że H. S. przedstawiła oskarżonemu swoją sytuację finansową, jakie są jej dochody miesięczne wraz z mężem (około 1.500 zł) i ile może płacić miesięcznie raty kredytu konsolidacyjnego. Sam oskarżony jak wynikało z jej zeznań obiecywał jej, że rata w/w kredytu konsolidacyjnego będzie wynosił 700-800 złotych. Słusznie sąd I instancji uznał, że oskarżony wykorzystał dane osobowe H. S. i wyłudził od pokrzywdzonego banku kwotę 75.000 złotych posługując się przerobioną przez nieustaloną osobę decyzją Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z dnia 1 kwietnia 2007 r. w której zmieniona została wysokość faktycznie otrzymywanej przez H. S. emerytury. Twierdzenie obrońcy oskarżonego, ze sąd nie ustalił, czy H. S. nie otrzymałaby spornego kredytu gdyby przedstawiono decyzję emerytalną bez przerobienia jest chybione. Sąd rejonowy wskazał w uzasadnieniu, że ktoś kto otrzymuje miesięcznie około 1.500 zł renty i emerytury ( wysokość tej kwoty nie była kwestionowana) nie zaciągnie kredytu konsolidacyjnego którego rata wynosi ponad 1.300 złotych albowiem nie miałby środków do życia. Również nie trafny okazał się zarzut, że pokrzywdzony J. D. (1) w momencie spełnienia świadczenia wiedział ile płaci oskarżonemu za wynagrodzenie pośrednika finansowego. Zupełnie pomija obrońca oskarżonego w swojej apelacji zeznania pokrzywdzonego J. D. (1) który przyznał, że podpisywał dokumenty pośrednictwa finansowego in blanco w pełni ufając oskarżonemu. Z tymi zeznaniami korespondują zeznania M. S. i M. G. (poprzednia D.). W ten sposób oskarżony wprowadził w błąd pokrzywdzonego co do faktycznej wysokości prowizji związanej z udzieloną usługą pośrednictwa finansowego mającą na celu doprowadzenie do uzyskania przez wymienionego kredytu konsolidacyjnego w (...) Bank (...) S.A. zs. w W.. Trafnie sąd I instancji stwierdził, że nikt rozsądny, kto jest zadłużony na kwotę 40.000 zł. ( jak było w przypadku pokrzywdzonego J. D.) nie zdecydowałby się na zapłacenie prowizji w kwocie 15.000 zł w sytuacji, gdy powiększa to jego zadłużenie o prawie połowę. Słusznie sąd rejonowy uzupełnił opis czynu w punkcie 2 wyroku o art. 270 § 2 kk albowiem oskarżony wypełniając druk Oświadczenie wpłaty prowizji kwotą 1.500 zł jaką miał otrzymać, było niezgodne z wolą J. D. (1).

Odnosząc się do zarzutów obrazy prawa procesowego podnoszonych w apelacji obrońcy oskarżonego nie zasługują one na uwzględnienie.. Jeżeli chodzi o naruszenie art. 7 kpk jak wskazał Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 29 maja 2008 r. sygn. akt V KK 99/08 można mówić w sytuacji wtedy, gdyby sąd powziął wątpliwości co do treści ustaleń faktycznych i mimo braku możliwości dowodowych prowadzących do ich usunięcia rozstrzygnął je na niekorzyść oskarżonego bądź wówczas gdyby takie wątpliwości powinien był powziąć. W przedmiotowej sprawie Sąd rejonowy w pełni bezstronnie i obiektywnie rozważył wszystkie okoliczności przemawiające zarówno na korzyść jak i nie korzyść oskarżonego, a rozważania te zostały poparte stosowną argumentacją w myśl art. 4 kpk. Podstawą wyroku, zgodnie z treścią art. 410 kpk stanowił jedynie całokształt okoliczności ujawnionych w toku rozprawy głównej. Sąd I instancji sporządził uzasadnienie rzetelnie i wnikliwie, w sposób szczegółowy wskazując, jakie fakty uznał za udowodnione , a jakie za nie udowodnione i na jakich oparł się dowodach oraz z jakich względów nie uznał za wiarygodne dowodów przeciwnych spełnia zatem ono wymogi określone w art. 424 kpk. W tych okolicznościach w ocenie Sądu Okręgowego nie ulega wątpliwości, iż zachowanie oskarżonego wyczerpało znamiona przypisanych mu czynów. Tym samym zarzuty podniesione w apelacji obrońcy oskarżonego mają w ocenie Sądu Okręgowego charakter czysto polemiczny i sprowadzają się do negowania właściwych ocen i ustaleń sądu, przeciwstawiając im własne oceny i wnioski, które w żadnym razie nie mogą podważyć trafności rozstrzygnięcia sądu rejonowego. Zgodnie z orzeczeniem Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 8.06.2004 r. sygn. II Aka 112/04 KZS 2004/7-8/6 "sama tylko możliwość przeciwstawienia ustaleniom dokonanym w zaskarżonym wyroku odmiennego poglądu uzasadnionego odpowiednio dobranym materiałem dowodowym nie świadczy, że dokonując tych ustaleń sąd popełnił błąd. Dla skuteczności zarzutu błędu niezbędne jest wykazanie nie tylko wadliwości ocen (wniosków wyprowadzonych przez sąd) ale i wykazanie konkretnych uchybień w ocenie materiału dowodowego jakich dopuścił się sąd". Ponieważ apelacja obrońcy oskarżonego skierowana była do całości wyroku obowiązkiem sądu odwoławczego było sprawdzenie czy wymierzona oskarżonemu kara nie jest rażąco surowa. Wymierzone oskarżonemu kary jednostkowe oraz kara łączna 1 roku pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres próby 5 lat oraz kara łączna grzywny 120 stawek dziennych po 10 zł każda oraz nałożony obowiązek naprawienia szkody w kwocie 15.000 zł nie są surowe. Dolegliwość tej kary nie przekracza zdaniem Sądu Okręgowego stopnia winy oskarżonego i prawidłowo realizuje cele zapobiegawcze w zakresie prewencji indywidualnej jak i ogólnej. Sąd odwoławczy zgodnie z treścią art. 455 kpk poprawił błędna kwalifikację prawną w punkcie 2 wyroku w ten sposób, ze uzupełnił podstawę skazania o art. 33 § 2 kk albowiem jak wynika z ustaleń sądu I instancji oskarżony dopuścił się zarzucanego w tym punkcie czynu w celu osiągnięcia korzyści majątkowej. Z tych też względów nie uznając zasadności zarzutów apelacji obrońcy oskarżonego , nie podzielając przytoczone na ich poparcie argumentów Sąd Okręgowy zaskarżony wyrok zmienił jedynie w podanej wyżej zakresie a w pozostałej części utrzymał w mocy. O kosztach sądowych orzeczono po myśli art. 636 pkt 1 kpk.

SSO Sławomir Klekocki / spr./

SSO Katarzyna Gozdawa-Grajewska SSO Aleksandra Odoj-Jarek