Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 10 marca 2017 r.

Sąd Rejonowy w Brodnicy I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

po rozpoznaniu w dniu 10 marca 2017 r. w Brodnicy

sprawy z powództwa (...) S.A. z siedzibą w W.

przeciwko U. L.

o zapłatę

1/ zasądza od pozwanej U. L. na rzecz powoda (...) S.A. z siedzibą w W. kwotę 1.517,05 zł ( jeden tysiąc pięćset siedemnaście złotych 05/100) z ustawowymi odsetkami od dnia 1 czerwca 2016 roku,

2/ oddala powództwo w pozostałym zakresie,

3/ rozkłada zasądzoną w punkcie 1 kwotę na miesięczne raty po 200,00 zł

( dwieście złotych 00/100) każda z nich płatne do dnia 15-tego każdego miesiąca poczynając od dnia prawomocności wyroku,

4/ zasądza od pozwanej na rzecz powoda kwotę 947,00 zł ( dziewięćset czterdzieści siedem złotych 00/100) tytułem zwrotu kosztów procesu.

Sędzia

J. R.

Sygn. akt I C 1258/16

UZASADNIENIE

Powód (...) S.A. z siedzibą w W. w dniu 01 czerwca 2016 roku wniósł do Sądu Rejonowego Lublin – Zachód w Lublinie o zasądzenie od pozwanej U. L. na jego rzecz kwoty 1.694,18 zł wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od dnia 01 czerwca 2016 roku oraz kosztów postępowania.

Postanowieniem Sądu Rejonowego Lublin – Zachód w Lublinie z dnia 5 września 2016 roku wobec stwierdzenia braku podstaw do wydania nakazu zapłaty sprawę przekazano zgodnie z ogólną właściwością pozwanej do tutejszego Sądu.

(postanowienie z dnia 5 września roku – k. 4 akt)

W uzasadnieniu powód wskazywał, że dochodzona przez niego kwota wynika z umowy pożyczki nr (...) zawartej w dniu 23 marca 2015 roku pomiędzy powodem a pozwaną. Zgodnie z treścią umowy pożyczkodawca udzielił pożyczkobiorcy pożyczki w kwocie 2.500,00 zł na 14 miesięcy. Pożyczka została zawarta w celu spłaty poprzedniej pożyczki zawartej pomiędzy pozwaną a powodem, której to treść pozostaje dla Sądu nieznana, albowiem powód nie załączył jej do pozwu. Łączna suma do zwrotu wynosiła 3.457,05 zł, na którą składały się następujące kwoty:

- 2500,00 zł tytułem kapitału pożyczki,

- 157,05 zł tytułem odsetek,

- 590,00 zł tytułem opłaty przygotowawczej,

- 210,00 zł (15,00 zł miesięcznie) tytułem opłaty administracyjnej.

Umowa przewidywała ponadto naliczanie opłat windykacyjnych w przypadku popadnięcia pożyczkobiorcy w opóźnienie ze spłatą. Łącznie koszty windykacyjne mogły wynosić do 198,00 zł, składały się na nie 25,00 zł z tytułu przygotowania i wysłania pierwszego monitu, 49,00 zł z tytułu przygotowania i wysłania pierwszego wezwania do zapłaty, 49,00 zł z tytułu przygotowania i wysłania ostatecznego wezwania do zapłaty, oraz 75,00 zł z tytułu przekazania sprawy do postępowania windykacyjnego. Umowa przewiduje również tryb jej wypowiedzenia z uwagi na opóźnienie w spłacie zadłużenia przekraczającego 60 dni.

(dowód: umowa nr (...) z dnia 23 marca 2015 roku – k. 18 – 25 akt)

W dniu 24 marca 2015 roku powód przesłał pozwanej harmonogram spłat pożyczki, w którym wyszczególnił wysokość rat jak również ustalił ich terminy.

(dowód: harmonogram rat z dnia 24 marca 2015 roku – k. 26)

Na dzień wniesienia pozwu łączne zobowiązanie pozwanej wynosiło 1.694,18 zł, na które składała się kwota 1.288,41 zł tytułem niespłaconego kapitału pożyczki, kwota 26,47 zł stanowiąca skapitalizowane odsetki umowne, kwota 379,30 zł z tytułu opłaty przygotowawczej.

Powód w dniu 24 sierpnia 2015 roku skierował do pozwanej wypowiedzenie umowy pożyczki oraz wezwał ją do zapłaty kwoty 2.687,37 zł w terminie do 07 września 2015 roku.

(dowód: wypowiedzenie umowy z dnia 24 sierpnia 2015 roku wraz z potwierdzeniem jego nadania – k. 27 - 28 akt)

Pismem procesowym z dnia 13 stycznia 2017 roku pozwana uznała powództwo do kwoty 1.517,05 zł. Wniosła o oddalenie powództwa w pozostałej części i rozłożenie zasądzonego świadczenia na raty po 200,00 zł do 15 dnia każdego miesiąca.

Pozwana potwierdziła, że umowę zawarła i wskazał, że raty nie były płacone terminowo, bowiem znajduje się ona w trudnej sytuacji materialnej. Pozwana wskazał, że uznaje powództwo w zakresie 1.517,05 zł bowiem jest to różnica pomiędzy kwotą pożyczki, a dokonanymi przez nią wpłatami, na dowód czego do pisma załączyła dowody wpłat.

(dowód: kopie dowodów dokonywania przez pozwaną wpłat – k. 37 – 40 akt)

Zobowiązany przez Sąd zarządzeniem z dnia 19 stycznia 2017 roku pełnomocnik pozwanego pismem procesowym z dnia 31 stycznia 2017 roku wskazał, że wyraża zgodę na rozłożenie na raty jedynie zasądzonego świadczenia, przy czym raty te winny być nie niższe niż 200,00 zł miesięcznie.

Sąd zważył, co następuje:

Do roszczenia dochodzonego przez powoda zastosowanie będzie mieć przepis art. 720 § 1 k.c., który stanowi - przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości. Zgodnie z art. 720 § 2 k. c. (w brzmieniu sprzed 8 września 2016 roku) umowa pożyczki, której wartość przenosi pięćset złotych, powinna być stwierdzona pismem. Taką umowę zawarły strony. Powód załączył do pozwu poświadczoną za zgodność kserokopię umowy pożyczki, z której wynika dochodzone roszczenie, czym udowodnił istnienie zobowiązania strony pozwanej.

Sąd za prawdziwe i autentyczne uznał dokumenty załączone przez powoda do pozwu, które z resztą zostały potwierdzone przez pozwaną.

W myśl art. 385 1 § 1 k.c. postanowienia umowy zawieranej z konsumentem nieuzgodnione indywidualnie nie wiążą go, jeżeli kształtują jego prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy (niedozwolone postanowienia umowne). Nie dotyczy to postanowień określających główne świadczenia stron, w tym cenę lub wynagrodzenie, jeżeli zostały sformułowane w sposób jednoznaczny, przy czym jeżeli postanowienie umowy zgodnie z § 1 nie wiąże konsumenta, strony są związane umową w pozostałym zakresie. (§ 2). § 3 cytowanego przepisu stanowi zaś, że nieuzgodnione indywidualnie są te postanowienia umowy, na których treść konsument nie miał rzeczywistego wpływu. W szczególności odnosi się to do postanowień umowy przejętych z wzorca umowy zaproponowanego konsumentowi przez kontrahenta.

Klauzulą niedozwoloną jest zatem postanowienie umowy zawartej z konsumentem (lub wzorca umownego), które spełnia (łącznie) wszystkie przesłanki określone w przepisie art. 385 1 k.c. tj.:

1) nie jest postanowieniem uzgodnionym indywidualnie;

2) nie jest postanowieniem w sposób jednoznaczny określającym główne świadczenia stron;

3) kształtuje prawa i obowiązki konsumenta w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy.

W niniejszej sprawie bezspornym było, że powód, zawierając masowo pożyczki z konsumentami, posługuje się wzorcem umownym, na którego wpływ nie mają oni rzeczywistego wpływu. Tym samym spełniona w sprawie jest podstawowa przesłanka, warunkująca sądową kontrolę zgodności postanowień umownych z dobrymi obyczajami, a także pod kątem rażącego naruszenia interesów konsumenta.

Zapisy wiążącej strony umowy nie stanowią jednocześnie postanowień w sposób jednoznaczny określającym główne świadczenia stron. Do takich postanowień przy umowach nazwanych, a do takich należy umowa pożyczki, należą niewątpliwie ich essentialia negotii. Także w umowach nienazwanych, postanowienia określające elementy konstytutywne dla danego typu czynności, pozwalające na jej identyfikację, uznać trzeba za postanowienia określające główne świadczenia stron. Do postanowień takich nie należą zapisy dotyczące obowiązku zapłaty dodatkowych opłat i prowizji (por. wyrok z dnia 30 września 2002 r. (XVII Amc 47/01, Dz. Urz. UOKiK z 2003 r. Nr 1, poz. 244) Sądu Antymonopolowego, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 6 kwietnia 2004 r. (I CK 472/03, Pr. Bank. 2004, nr 11, s. 21).

W piśmiennictwie oraz judykaturze dominuje pogląd, że klauzula dobrych obyczajów, nakazuje dokonać oceny w świetle norm pozaprawnych, przy czym chodzi o normy moralne i obyczajowe, powszechnie akceptowane albo znajdujące szczególne uznanie w określonej sferze działań, na przykład w obrocie profesjonalnym, w określonej branży, w stosunkach z konsumentem. Nie można abstrahować od ich treściowego i funkcjonalnego podobieństwa do zasad współżycia społecznego. Raczej jednak nie należy utożsamiać tych pojęć, gdyż zabieg taki stwarza więcej problemów interpretacyjnych, niż rozwiązuje. Stąd sprzeczność postanowień umowy z dobrymi obyczajami nie musi oznaczać nieważności umowy (art. 58 § 2 k.c.).

W stosunkach z konsumentami szczególne znaczenie mają te oceny zachowań podmiotów w świetle dobrych obyczajów, które odwołują się do takich wartości jak:

- szacunek wobec partnera,

- uczciwość, szczerość, zaufanie, lojalność, rzetelność i fachowość.

Im powinny odpowiadać zachowania stron stosunku, także w fazie przedumownej. Postanowienia umów, które kształtują prawa i obowiązki konsumenta, nie pozwalając na realizację tych wartości, będą uznawane za sprzeczne z dobrymi obyczajami. Tak w szczególności kwalifikowane są wszelkie postanowienia, które zmierzają do naruszenia równorzędności stron stosunku, nierównomiernie rozkładając uprawnienia i obowiązki między partnerami umowy. (por. wyrok SN z dnia 3 lutego 2006 r. (I CK 297/05, Wokanda 2006, nr 7–8, s. 18). Dla uznania klauzuli za niedozwoloną, zgodnie z przepisem art. 385 ¹ § 1 k.c., poza kształtowaniem praw i obowiązków konsumenta w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, musi ona rażąco naruszać jego interesy. Nie jest więc wystarczające ustalenie nierównomiernego rozkładu praw i obowiązków stron umowy (sprzeczność z dobrymi obyczajami), lecz konieczne jest stwierdzenie prawnie relewantnego znaczenia tej nierównowagi (rażące naruszenie interesów konsumenta). Należy uwzględnić nie tylko interesy o wymiarze ekonomicznym, ale inne, zasługujące na ochronę dobra konsumenta, jak jego zdrowie, czas, dezorganizacja zajęć, prywatność, poczucie godności osobistej czy satysfakcja z zawarcia umowy o określonej treści.

Przyjmuje się, że postanowienia umowy rażąco naruszają interes konsumenta, jeżeli poważnie, znacząco odbiegają od sprawiedliwego wyważenia praw i obowiązków stron.

W wyroku z dnia 13 lipca 2005 r. (I CK 832/04, Pr. Bank. 2006, nr 3, s. 8) SN stwierdził, że „rażące naruszenie interesów konsumenta" oznacza nieusprawiedliwioną dysproporcję praw i obowiązków na jego niekorzyść w określonym stosunku obligacyjnym.

Ocena stopnia naruszenia powinna być dokonywana z uwzględnieniem kryteriów przedmiotowych (np. dotyczących wielkości świadczeń), jak i podmiotowych (np. profesjonalista-lider w branży, konsument-senior). Zwraca się szczególną uwagę na niedopuszczalność poprzestania na ocenie formalnej (np. wielkości świadczeń), ponieważ dla ustalenia rzeczywistej dysproporcji praw i obowiązków należy dokonać jej materialnej oceny, a więc w odniesieniu do strony stosunku (K. K., Kontrola treści ogólnych warunków umów bankowych na tle nowelizacji kodeksu cywilnego w dziedzinie ochrony konsumenta, Pr. Bank. 2000, nr 12, s. 32–33).

W konsekwencji powyższego Sąd uznał, że zapisy umowy rażąco naruszały prawa konsumenta i były niedozwolonymi klauzulami umownymi, co skutkowało ich nieważnością.

Pozwana uznała powództwo w zakresie kwoty 1.517,05 zł, bowiem jak wynika z prawidłowych kalkulacji jest to różnica pomiędzy planowaną wysokością spłaty a dotychczas wpłaconą przez nią kwotą. Była to kwota bezsporna.

W konsekwencji powyższego, sąd zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 1.073,59 zł, na którą składa się kwota 1.050,00 zł stanowiąca sumę niespłaconych rat kapitałowych z harmonogramu spłaty umowy pożyczki, kwota 23,59 zł tytułem odsetek umownych.

O odsetkach Sąd orzekł na podstawie art. 481 § 1 i § 2 k.c. zasądzając odsetki od dnia wniesienia pozwu zgodnie z żądaniem powoda.

W dalej idącym zakresie powództwo jako nieusprawiedliwione podlegało oddaleniu. O czym Sąd orzekł jak w punkcie 2 sentencji.

Zgodnie z przepisem art. 320 k.p.c., w szczególnie uzasadnionych wypadkach sąd może w wyroku rozłożyć na raty zasądzone świadczenie, a w sprawach o wydanie nieruchomości lub o opróżnienie pomieszczenia - wyznaczyć odpowiedni termin do spełnienia tego świadczenia.

W ocenie Sądu sytuacja pozwanej jest szczególna i zasługiwała ona na rozłożenie świadczenia na raty, wobec czego Sąd orzekł jak w punkcie 3 sentencji wyroku.

O kosztach postępowania Sąd orzekł na podstawie art. 100 k.p.c. w zw. z art. 108 § 1 k.p.c.

Sędzia

ZARZĄDZENIE

1/ doręczyć odpis wyroku wraz z uzasadnieniem:

- pełnom. powoda,

2/ przedłożyć akta z apelacją albo za 14 dni.

B., dn. 23 marca 2017 r.

Sędzia