Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 18 września 2013 roku

Sąd Okręgowy w Tarnowie Wydział IV Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący:SSR del. Jacek Liszka

Protokolant: st. sekr. sądowy Małgorzata Houda

po rozpoznaniu w dniu 18 września 2013 roku w Tarnowie na rozprawie

sprawy z odwołania J. M.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

z dnia 19 lutego 2013 roku nr (...)

w sprawie J. M.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

o emeryturę

zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznaje odwołującemu się J. M. emeryturę począwszy od dnia 1 stycznia 2013r.

Sygn. akt IV U 394/13

UZASADNIENIE

wyroku z dnia 18 września 2013 r.

Decyzją z dnia 19.02.2013 r. znak: (...) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. odmówił J. M. przyznania prawa do emerytury. W uzasadnieniu swej decyzji organ rentowy wskazał, iż odwołujący nie spełnia przesłanek przyznania świadczenia emerytalnego określonych w ustawie z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity: Dz. U. 2004 r. Nr 39 poz. 353 z póź. zm.), bowiem nie udokumentował 15-letniego okresu zatrudnienia w warunkach szczególnych lub w szczególnym charakterze wymienionej w wykazie A bądź B stosownie do rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze ( Dz. U. 1983 r. nr 8, poz. 43 z póź. zm.). Organ rentowy nie uznał jako pracy w szczególnych warunkach okresu od 27.04.1977 r. do 19.05.1995 r., ponieważ z przedłożonej dokumentacji osobowej nie można stwierdzić w jakim okresie odwołujący zajmował poszczególne stanowiska pracy: kierowca ciągnika, magazynier-mechanik oraz mechanik.

Powyższą decyzję zaskarżył odwołaniem J. M. w który podniósł, że w okresie od 27.04.1977 r. do 19.05.1995 r. pracował na stanowisku kierowcy ciągnika, co zamierza wykazać zeznaniami świadków. W konsekwencji odwołujący wniósł o zmianę zaskarżonej decyzji organu rentowego poprzez przyznanie mu prawa do emerytury.

W odpowiedzi na odwołanie ZUS wniósł o jego oddalenie, podnosząc argumentację zawartą w zaskarżonej decyzji.

Bezsporne w niniejszej sprawie było, że odwołujący J. M. ur. (...) w dniu (...). osiągnął 60 lata życia. Legitymuje się okresem zatrudnienia wynoszącym 25 lat okresów składkowych, nieskładkowych i uzupełniającym. Odwołujący pozostaje w zatrudnieniu.

/okoliczności bezsporne/.

Ponadto Sąd ustalił następujący stan faktyczny sprawy:

W dniu 27.04.1977 r. odwołujący podjął zatrudnienie w Spółdzielni (...) w Ż. - gdzie pracował do dnia 19.05.1995 r. Odwołujący pracował w tym K. na stanowisku kierowcy ciągnika. Pracę w tym charakterze wykonywał w wymiarze pełnego etatu, stale, każdego dnia. Wykonywał ciągnikiem usługi w polu dla ludności. Woził materiały budowlane np. wapno, cegły, żwir. Nie pracował jako mechanik, ale w sytuacji konieczności wykonania drobnej naprawy ciągnika sporadycznie robił to. W razie poważniejszych awarii traktory były naprawiane w warsztacie, gdzie byli zatrudnieni mechanicy. Nie był magazynierem, ponieważ na tym stanowisku była zatrudniona inna osoba, natomiast jako brygadzista traktorzystów w okresie wiosennym przez około tydzień - rano wydawał środki chemiczne traktorzystom, a następnie wszyscy traktorzyści, w tym odwołujący jechali robić opryski upraw. W dniu 03.12.2012 r. odwołujący złożył wniosek o przyznanie emerytury.

/dowód: zaświadczenie o zatrudnieniu i wynagrodzeniu –k. 11 ar czI,

zeznania świadka J. G. –k. 14v as,

zeznania świadka J. S. –k. 14-15 as,

zeznania odwołującego –k. 15 as,

umowa o pracę –z dnia 26.04.1977 r. - k. 62 ar czII,

świadectwo pracy –k. 11 ar czII

wniosek z dnia 03.12.2012 r. –k. 1-2 ar czII/.

akta osobowe

Sąd w całości dał wiarę zeznaniom świadków J. G. i J. S. bowiem ich zeznania w sposób spójny i konsekwentny wskazywały, iż w okresie zatrudnienia w Spółdzielni (...) w Ż. od 27.04.1977 r. do 19.05.1995 r. J. M. pracował jako kierowca ciągnika. Pracę w tym charakterze wykonywał w wymiarze pełnego etatu, stale, każdego dnia. Świadkowie pracowali z odwołującym się na przestrzeni całego spornego okresu. Zeznania świadków korespondowały ze sobą i pozwalały w sposób wiarygodny ustalić rzeczywisty charakter pracy odwołującego we wskazanym okresie.

Także zeznania odwołującego Sąd uznał za wiarygodne, ponieważ były spójne konsekwentne i nie zawierały wewnętrznych sprzeczności. Depozycje te potwierdziły wypowiedzi świadków współpracowników odwołującego, że praca świadczona była warunkach szkodliwych, a brak jest jakichkolwiek uzasadnionych podstaw, aby odmówić im właściwego dla nich waloru dowodowego. Wszystkie słuchane w sprawie osoby potwierdzały, że odwołujący w okresie od 27.04.1977 r. do 19.05.1995 r. stale i w pełnym wymiarze czasu pracy pracował jako kierowca ciągnika, a nie kierowca mechanik czy magazynier.

Sąd pozytywie ocenił dowody z dokumentów zalegających w aktach rentowych odwołującego, których autentyczność oraz wiarygodność, jak również poprawność materialna i formalna nie budziły wątpliwości Sądu, zarówno treść jak i forma dokumentów nie były kwestionowane prze strony postępowania. Brak było zatem jakichkolwiek podstaw, także takich jakie należałoby uwzględnić urzędu, aby dokumentom tym odmówić właściwego im znaczenia dowodowego w tym wynikającego z art. 244 i art.245 kpc.

Sąd rozważył, co następuje:

Przedmiotem postępowania było rozstrzygnięcie czy J. M. przysługuje prawo do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym z tytułu wykonywania pracy w warunkach szczególnych.

Zgodnie z art. 184 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2004 r. Nr 39, poz. 353 z późn. zm.) ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli:

1)okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat - dla kobiet i 65 lat - dla mężczyzn oraz

2)okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

Stosownie do treści art. 32 ust. 1 i 2 ustawy o emeryturach i rentach z FUS ubezpieczonym urodzonym przed dniem 1 stycznia 1949 r., będącym pracownikami, o których mowa w ust. 2-3, zatrudnionymi w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, przysługuje emerytura w wieku niższym niż określony w art. 27 pkt 1. Za pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach uważa się pracowników zatrudnionych przy pracach o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia w podmiotach, w których obowiązują wykazy stanowisk ustalone na podstawie przepisów dotychczasowych.

Z kolei art. 32 ust.4 stanowi, że wiek emerytalny, o którym mowa w ust. 1, rodzaje prac lub stanowisk oraz warunki, na podstawie których osobom wymienionym w ust. 2 i 3 przysługuje prawo do emerytury, ustala się na podstawie przepisów dotychczasowych, to jest na podstawie Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. Nr 8, poz.43 z późn. zm.). Z §1 Rozporządzenia wynika, że jego treść stosuje się do pracowników wykonujących prace w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze , wymienione w §4-15 rozporządzenia oraz w wykazach stanowiących załącznik do rozporządzenia. § 2 ust.1 rozporządzenia ustala, ze za okresy uzasadniające nabycie prawa do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu uważa się okresy, w których praca w szczególnych warunkach jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy. §4 pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach wymienione w wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki:

1)  osiągnął wiek emerytalny wynoszący 60 lat dla mężczyzn;

2)  ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Kwestią sporną pomiędzy stronami było ustalenie, czy J. M. był zatrudniony w warunkach szczególnych w okresie zatrudnienia w Spółdzielni (...) w Ż. od 27.04.1977 r. do 19.05.1995 r. jako kierowca ciągnika skoro nie przedłożył świadectwa wykonywania pracy w szczególnych warunkach jedynie w oparciu o zeznania świadków, jego zeznania oraz dowody z dokumentów.

Rozporządzenie Rady Ministrów z 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43) w § 2 ust. 2 zobowiązuje zakłady pracy do stwierdzenia okresów zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wyłącznie na podstawie posiadanej dokumentacji. Natomiast w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe i zasad wypłaty tych świadczeń (Dz. U. Nr 10, poz. 49) określone zostały środki dowodowe, które powinny być dołączone do wniosku, stwierdzające okoliczności uzasadniające przyznanie tego świadczenia (§ 4 ust. 3). W myśl § 21 ust. 1, 4 i 5 powołanego rozporządzenia środkiem dowodowym stwierdzającym okresy zatrudnienia są pisemne zaświadczenia zakładów pracy, wydane na podstawie posiadanych dokumentów, oraz legitymacje ubezpieczeniowe, a także inne dowody z przebiegu ubezpieczenia. W przypadku zaś ubiegania się pracownika o przyznanie emerytury lub renty z tytułu zatrudnienia w szczególnym charakterze, zaświadczenie zakładu pracy powinno stwierdzać charakter i stanowisko pracy w poszczególnych okresach oraz inne okoliczności, od których jest uzależnione przyznanie takiej emerytury lub renty. Wyjątek od zasady ustalonej w powołanym przepisie jest zawarty w § 22 wymienionego rozporządzenia, który przewiduje, że okresy zatrudnienia mogą być udowodnione zeznaniami świadków, gdy zainteresowany wykaże, że nie może przedstawić zaświadczenia zakładu pracy.

W sytuacji więc gdy zainteresowany wykaże, że nie może przedstawić na okoliczność zatrudnienia w szczególnych warunkach zaświadczenia z zakładu pracy nie pozbawia to go możliwości wykazania tej okoliczności w postępowaniu odwoławczym przed sądem pracy i ubezpieczeń społecznych.

Jak wyjaśnił bowiem Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 27 maja 1985 r., III UZP 5/85, w postępowaniu o świadczenia emerytalno-rentowe dopuszczalne jest przeprowadzenie przed sądem pracy i ubezpieczeń społecznych dowodu z zeznań świadków na okoliczność zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, jeżeli zainteresowany wykaże, że nie może przedstawić zaświadczenia zakładu pracy.

Pogląd ten został rozwinięty w art. 473 kpc, który stanowi, że w sprawach z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych nie stosuje się przepisów ograniczających dopuszczalność dowodu ze świadków i z przesłuchania stron. W postępowaniu przed tymi sądami okoliczności mające wpływ na prawo do świadczeń mogą być udowadniane wszelkimi dostępnymi środkami dowodowymi (por. wyr. SN z dnia 02.02.1996 r. II URN 3/95 OSNP 1996/16/239). Skoro więc w niniejszej sprawie odwołujący nie dysponował zaświadczeniem potwierdzającym pracę w szczególnych warunkach, a pozyskanie takowego stało się niemożliwe z uwagi na likwidację zakładu pracy w którym był zatrudniony, zasadnym stało się ustalenie okoliczności w jakich odwołujący świadczył pracę na podstawie zeznań świadków i jego zeznań oraz dowodów z dokumentów. W oparciu o nie Sąd ustalił, iż odwołujący w okresie od 27.04.1977 r. do 19.05.1995 r. pracował na stanowisku kierowcy ciągnika, która to praca została zaliczona, zgodnie z wykazem A dział VIII pkt. 3, będącym załącznikiem do rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, do prac w szczególnych warunkach, których wykonywanie uprawnia do niższego wieku emerytalnego. Odwołujący pracował w K. na stanowisku kierowcy ciągnika w wymiarze pełnego etatu, stale, każdego dnia. Wykonywał ciągnikiem usługi w polu dla ludności. Woził materiały budowlane np. wapno, cegły, żwir. Nie pracował jako mechanik, ale sporadycznie wykonywał drobne naprawy ciągnika, nie był też magazynierem, ponieważ na tym stanowisku była zatrudniona inna osoba, natomiast jako brygadzista traktorzystów w okresie wiosennym przez około tydzień - rano wydawał środki chemiczne traktorzystom, a następnie wszyscy traktorzyści, w tym odwołujący jechali robić opryski upraw. Po uwzględnieniu okresu pracy w Spółdzielni (...) w Ż. od 27.04.1977 r. do 19.05.1995 r. odwołujący legitymuje się wymaganym okresem pracy w warunkach szkodliwych określonych w wykazie A w wymiarze co najmniej 15 lat.

Biorąc powyższe ustalenia pod uwagę w przedmiotowej sprawie odwołujący spełnia przesłanki do przyznania tzw. wcześniejszej emerytury, wynikające z treści art. 32 w zw. z art. 184 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, a w szczególności § 4 rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze ( Dz. U. 1983 r. nr 8, poz. 43 z póź. zm.). osiągnął bowiem wiek 60 lat ((...)posiada wymagany okres składkowy, nieskładkowy i uzupełniający w wymiarze 25 lat, a przede wszystkim spełnia kwestionowaną dotąd przez organ rentowy przesłankę w postaci co najmniej 15 letniego okresu pracy w szczególnych warunkach, ponieważ po uznaniu mu spornego okresu pracy w warunkach szczególnych tj. od 27.04.1977 r. do 19.05.1995 r. legitymuje się ponad 15-letnim okresem pracy w warunkach szczególnych.

Dlatego też mając na uwadze powyższe rozważania Sąd działając na mocy wskazanych wyżej przepisów prawa zmienił zaskarżoną decyzję organu rentowego w ten sposób, że przyznał odwołującemu prawo do emerytury od dnia 01.01.2013 roku, to jest od dnia, w którym ustała konieczność rozwiązania stosunku pracy aby uzyskać prawo do emerytury na podstawie art. 184 ust. 2 powołanej ustawy.

Mając na względzie powyższe orzeczono na podstawie powołanych przepisów prawa materialnego i art.477 ¹⁴ §2 kpc.