Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 28 marca 2017 r.

Sąd Rejonowy w Toruniu XI Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodnicząca

SSR Joanna Grzempka

Protokolant:

Stażysta Agnieszka Piczak

po rozpoznaniu w dniu 14 marca 2017 r. w Toruniu

na rozprawie

sprawy z wniosku B. M.

przy uczestnictwie P. R., E. K. i D. S. (1)

o stwierdzenie nabycia spadku po K. R., podział majątku wspólnego i dział spadku po K. R.

postanawia:

1.  ustalić, że w skład spadku po J. R., zmarłym w dniu 13 stycznia 2005 r., ostatnio stale zamieszkałym w T. wchodzą:

1)  udział wynoszący ½ części w prawie własności lokalu położonego w T. przy ul. (...), dla którego Sąd Rejonowy w Toruniu prowadzi księgę wieczystą nr (...) wartości 95 000 zł (dziewięćdziesiąt pięć tysięcy złotych)

2)  kwota 750 zł (siedemset pięćdziesiąt złotych) , stanowiąca połowę kwoty 1500 zł, pochodzącej ze zbycia prawa użytkowania działki przy ul. (...) w T.

3)  kwota 41 776,67 zł (czterdzieści jeden tysięcy siedemset siedemdziesiąt sześć złotych sześćdziesiąt siedem groszy), stanowiąca połowę kwoty 83 553,35 zł zgromadzonej w banku (...) S.A. przez J. R. wspólnie z żoną K. R. na rachunku bankowym oraz lokacie

4)  kwota 34 415,74 zł (trzydzieści cztery tysiące czterysta piętnaście złotych siedemdziesiąt cztery grosze), stanowiąca połowę kwoty 68 831,48 zł zgromadzonej na książeczce oszczędnościowej w Banku Spółdzielczym w T. przez J. R. wspólnie z żoną K. R.

2.  dokonać działu spadku po J. R. w ten sposób, że przyznać na wyłączną własność D. S. (1) udział wynoszący ½ części w prawie własności lokalu opisanego w punkcie 1. podpunkt 1), który to udział według aktualnego stanu wpisów w księdze wieczystej obejmuje:

- udział wynoszący 3/32 części należący do B. M.,

- udział wynoszący 3/32 części należący do P. R.,

- udział wynoszący 3/32 części należący do E. K.,

- udział wynoszący 4/32 części należący do K. R.,

- udział wynoszący 3/32 części należący do D. S. (1)

3.  tytułem wyrównania udziałów w udziale w prawie opisanym w punkcie 1. podpunkt 1) zasądzić:

1)  od D. S. (1) na rzecz B. M. kwotę 17 812,50 zł (siedemnaście tysięcy osiemset dwanaście złotych pięćdziesiąt groszy)

2)  od D. S. (1) na rzecz E. K. kwotę 17 812,50 zł (siedemnaście tysięcy osiemset dwanaście złotych pięćdziesiąt groszy)

3)  od D. S. (1) na rzecz P. R. kwotę 17 812,50 zł (siedemnaście tysięcy osiemset dwanaście złotych pięćdziesiąt groszy)

4.  ustalić, że środki pieniężne opisane w punkcie 1. podpunkt 3) i 4) zostały zużytkowane w następujący sposób:

1)  K. R. otrzymała kwotę 37 522,84 zł (trzydzieści siedem tysięcy pięćset dwadzieścia dwa złote osiemdziesiąt cztery grosze)

2)  D. S. (1) otrzymała kwotę 5003,83 zł (pięć tysięcy trzy złote osiemdziesiąt trzy grosze)

3)  E. K. otrzymała kwotę 21 415,74 zł (dwadzieścia jeden tysięcy czterysta piętnaście złotych siedemdziesiąt cztery grosze)

4)  B. M. otrzymała kwotę 6500 zł (sześć tysięcy pięćset złotych)

5)  P. R. otrzymał kwotę 6500 zł (sześć tysięcy pięćset złotych)

5.  tytułem wyrównania udziałów w udziale w prawie opisanym w punkcie 1. podpunkt 2) oraz w środkach pieniężnych opisanych w punkcie 1. podpunkt 3) i 4) zasądzić:

1)  od D. S. (1) na rzecz B. M. kwotę 4 432,18 zł (cztery tysiące czterysta trzydzieści dwa złote osiemnaście groszy)

2)  od D. S. (1) na rzecz P. R. kwotę 4 432,18 zł (cztery tysiące czterysta trzydzieści dwa złote osiemnaście groszy)

3)  od E. K. na rzecz B. M. kwotę 3 494,52 zł (trzy tysiące czterysta dziewięćdziesiąt cztery złote pięćdziesiąt dwa grosze)

4)  od E. K. na rzecz P. R. kwotę 3 494,52 zł (trzy tysiące czterysta dziewięćdziesiąt cztery złote pięćdziesiąt dwa grosze)

6.  oddalić wniosek B. M. o rozliczenie pożytków czerpanych z lokalu opisanego w punkcie 1. podpunkt 1)

7.  oddalić wniosek D. S. (1) o rozliczenie nakładów na lokal opisany w punkcie 1. podpunkt 1)

8.  umorzyć postępowanie w zakresie wniosku o dokonanie działu spadku po K. R., zmarłej w dniu 17 sierpnia 2013 r., ostatnio stale zamieszkałej w T.

9.  ustalić, że każdy uczestnik ponosi koszty postępowania związane ze swoim udziałem w sprawie

10.  zwolnić uczestniczkę B. M. z kosztów sądowych w zakresie wydatków na opinię biegłego

11.  poniesionymi w sprawie wydatkami obciążyć Skarb Państwa.

Sygn. akt XI Ns 2408/13

UZASADNIENIE

Wnioskodawczyni B. M. wniosła o :

1.  stwierdzenie, że spadek po zmarłej K. R. na podstawie ustawy nabyły jej dzieci B. M., E. K., D. S. (1) i P. R. po ¼ części każde z nich;

2.  dokonanie podziału majątku małżonków K. i J. R. po ½ udziału w każdym z przedmiotów majątkowych do nich należących, według ich stanu na dzień śmierci J. R. w dniu 13 stycznia 2005 r.;

3.  ustalenie, iż w skład spadku po J. R., zmarłym w dniu 13 stycznia 2005 r., wchodzą:

- udział w ½ w prawie własności lokalu przy ul. (...) w T. (lokal o wartości 220 000 zł) – KW nr (...),

- udział w ½ w prawie użytkowania działki przy ul. (...) w T. w Rodzinnym O. Działkowym (prawo o wartości 3 000 zł);

- udział w ½ w środkach pieniężnych zgromadzonych na rachunkach bankowych gromadzonych przez spadkodawcę wspólnie z żoną K. R. w kwocie ok. 160 930,53 zł (do podziału kwota ok. 80 465,26 zł),

4.  dokonanie działu spadku po J. R. poprzez przyznanie:

- D. S. (1) udziału w ½ w prawie własności lokalu przy ul. (...) w T. o wartości 110 000 zł,

- B. M. kwoty 27 321,75 zł,

- E. K. kwoty 27 321,75 zł,

- P. R. kwoty 27 321,75 zł,

5.  zobowiązanie D. S. (1) do dokonania spłat na rzecz pozostałych spadkobierców do wysokości przysługujących im udziałów w spadku po J. R.:

- B. M. kwoty 20 669,56 zł,

- E. K. kwoty 27 321,75 zł,

- P. R. kwoty 27 321,75 zł,

6.  ustalenie, że w skład masy spadkowej po K. R., zmarłej w dniu 17 sierpnia 2013 r., wchodzą:

- udział w ½ w prawie własności lokalu przy ul. (...) w T. (lokal o wartości 220 000 zł) – KW nr (...),

- udział w ½ w prawie użytkowania działki przy ul. (...) w T. w Rodzinnym O. Działkowym (prawo o wartości 3 000 zł);

- udział w ½ w środkach pieniężnych zgromadzonych na rachunkach bankowych gromadzonych przez spadkodawcę wspólnie z mężem J. R. na dzień jego śmierci w dniu 13 stycznia 2005 r. w kwocie ok. 160 930,53 zł (do podziału kwota ok. 80 465,26 zł),

- środki pieniężne gromadzone przez K. R. po śmierci męża za okres od 13 stycznia 2005 r. do dnia jej śmierci 17 sierpnia 2013 r. z tytułu otrzymywanej emerytury w kwocie łącznie ok. 288 400 zł,

7.  stwierdzenie nieważności umowy dożywocia zawartej w dniu 14 września 2010 r. pomiędzy K. R. a D. i S. S. (1), której przedmiotem był udział w ½ w prawie własności lokalu przy ul. (...) w T. - KW nr (...);

8.  dokonanie działu spadku po K. R. poprzez przyznanie:

- D. S. (1) udziału w ½ w prawie własności lokalu przy ul. (...) w T. o wartości 110 000 zł oraz kwoty 10 091,31 zł,

- B. M. kwoty 120 091,31 zł,

- E. K. kwoty 120 091,31 zł,

- P. R. kwoty 120 091,31 zł.

Postanowieniem z dnia 19 grudnia 2013 r. Sąd prowadzący niniejszą sprawę przekazał roszczenie o stwierdzenie nieważności umowy dożywocia do Sądu Okręgowego w Toruniu według właściwości rzeczowej.

W odpowiedzi na wniosek (k. 103-112) uczestniczka postępowania D. S. (1) wniosła o:

1.  stwierdzenie nabycia spadku po zmarłej w dniu 17 sierpnia 2013 r. K. R. na podstawie testamentu z dnia 20 września 2010 r. na rzecz D. S. (1),

2.  oddalenie wniosku o stwierdzenie nieważności umowy o dożywocie zawartej w dniu 14 września 2010 r. pomiędzy K. R. a S. S. (1) i D. S. (1),

3.  oddalenie wniosku o dział spadku po K. R.,

4.  ustalenie, że s wkład spadku po J. R. wchodzi:

- ½ udziału w prawie odrębnej własności lokalu mieszkalnego przy ul. (...) w T., dla którego Sąd Rejonowy w Toruniu prowadzi księgę wieczystą KW nr (...), wartości 110 000 zł,

- połowa pieniędzy zgromadzonych na rachunku o numerze (...) Banku (...) – tj. 15 033,77 zł (stan na dzień zgonu 30 067,55 zł),

- połowa pieniędzy zgromadzonych na książeczkach oszczędnościowych z wkładami terminowymi w Banku Spółdzielczym w T. na nazwisko K. R.:

nr (...) – na dzień zgonu ½ ok. 26 000 zł (cały wkład początkowy z daty 11 lutego 2003 r. wynosił 50 000 zł, a wraz z odsetkami na dzień 11.02.2005 r. 53 473,09 zł),

nr (...) – na dzień zgonu ½ ok. 5 250 zł (cały wkład początkowy z daty 11 lutego 2003 r. wynosił 10 000 zł, a wraz z odsetkami na dziań 11 luty 2005 r. – 10 685,43 zł),

5.  dokonanie działu spadku po J. R. poprzez przyznanie:

- udziału w ½ prawa własności lokalu mieszkalnego nr (...) przy ul. (...) w T. o wartości 110 000 zł jednemu z uczestników postępowania z obowiązkiem spłaty na rzecz pozostałych spadkobierców,

-D. S. (1), B. M., P. R. i E. K. po 8 673,20 zł,

- K. R. – 11 570 zł,

6.  zobowiązanie E. K. do dokonania zapłaty na rzecz spadkobierców z tytułu ich udziałów w środkach pieniężnych na rzecz D. S. (1), B. M., P. R. po 8 673,20 zł, nadto D. S. (1) – jako spadkobierczyni K. R. – kwoty 11 570 zł oraz kwoty 66 283 zł,

7.  zniesienie współwłasności opisanego we wniosku lokalu mieszkalnego między uczestnikami postępowania i przyznanie go na własność jednemu z uczestników z wyłączeniem uczestniczki D. S. (1) z obowiązkiem spłaty na rzecz pozostałych uczestników stosownie do posiadanych udziałów i ustaleniu jego wartości na kwotę 220 000 zł.

W piśmie z dnia 28.02.2014 r. wnioskodawczyni wniosła o rozliczenie wierzytelności z tytułu czynszu najmu lokalu przy ul. (...) w T., wynajmowanego przez D. S. (1) po wrześniu 2010 r. (k. 128-131).

Postanowieniem częściowym z dnia 5 marca 2015 r. Sąd stwierdził, że spadek po K. R., zmarłej 17 sierpnia 2013 r. w R., ostatnio stale zamieszkałej w R. na podstawie testamentu notarialnego z dnia 20 września 2010 r. otwartego i ogłoszonego w Sądzie Rejonowym w Toruniu w dniu 6 marca 2014 r. nabyła córka D. S. (1) w całości (k. 377). Postanowieniem z dnia 14 października 2015 r. Sąd Okręgowy w Toruniu oddalił apelację (k. 445).

Pismem z dnia 10.02.2016 r. uczestniczka D. S. (1) wniosła o rozliczenie pomiędzy nią a wnioskodawczynią i uczestnikami postępowania poniesiony przez nią wydatek związany z kosztami utrzymania spadkowego mieszkania – związany z udziałem w spadku po J. R. (k. 478).

Sąd ustalił, co następuje:

J. R. zawarł związek małżeński z K. R. (z domu G.) w dniu 5 listopada 1947 r. w D..

(dowód: - odpis skrócony aktu małżeństwa k. 7 akt XI Ns 1936/10)

W czasie trwania związku małżeńskiego J. i K. małżonkowie R. nabyli własność lokalu mieszkalnego położonego w T. przy ul. (...), dla którego Sąd Rejonowy w Toruniu prowadzi księgę wieczystą nr (...).

(dowód: odpis księgi wieczystej (...) k. 26-27, z tym zastrzeżeniem, że w dziale II wpisani są aktualnie współwłaściciele; poza tym bezsporne)

W czasie trwania związku małżeńskiego J. i K. małżonkowie R. nabyli prawo użytkowania bliżej nieokreślonej działki przy ul. (...).

(bezsporne)

Przedmiotowe prawo użytkowania działki zostało zbyte przez D. S. (1) w 2007 r. za kwotę 1500 zł, którą D. S. (1) przeznaczyła na zakup łóżka dla matki K. R..

(dowód: zeznania D. S. (1) k. 544, faktura VAT k. 488)

W czasie trwania związku małżeńskiego J. i K. małżonkowie R. zgromadzili oszczędności na rachunkach bankowych i lokatach prowadzonych w banku (...) S.A. oraz w Banku Spółdzielczym w T..

(bezsporne)

K. R. posiadała w Banku Spółdzielczym w T. książeczkę oszczędnościową z wkładami terminowymi o numerze (...). Pełnomocnictwo do rozporządzania wkładami posiadali: J. R. oraz E. K..

W dniu 11.02.2003 r. K. R. założyła na książeczce dwa wkłady: pierwszy na kwotę 50 000 zł oraz drugi na kwotę 10 000 zł.

(dowód: książeczka oszczędnościowa k. 50, pisma Banku Spółdzielczego w T. k. 555)

J. R. zmarł 13 stycznia 2005 r. w T.. Spadek po J. R. na podstawie ustawy nabyli: żona K. R. w ¼ części oraz dzieci B. M., E. K., D. S. (1) i P. R. w 3/16 częściach każdy z nich.

(dowód: postanowienie Sądu Rejonowego w Toruniu z dnia 28 grudnia 2010 r. w sprawie XI Ns 1936/10 k. 17)

W dniu 13 stycznia 2005 r. stan konta na rachunku J. R. o numerze (...) prowadzonym w banku (...) S.A. wyniósł 30 067,55 zł.

Ponadto w banku (...) S.A. K. R. i J. R. posiadali lokatę, której saldo na dzień 13.01.2005 r. wynosiło 53 485,80 zł.

(dowód: zaświadczenie banku (...) S.A. k. 49, pismo banku (...) S.A. k. 520)

Po śmierci J. R., w dniu 20.01.2005 r. został założony przez K. R. rachunek oszczędnościowo-rozliczeniowy o numerze (...)- (...)- (...)-11 01 w Banku Spółdzielczym w T..

K. R. po śmierci J. R. zlikwidowała oszczędności zgromadzone w banku (...) S.A. i przelała je na rachunek bankowy D. S. (1) w Banku Spółdzielczym w T.. Następnie D. S. (1) w dniu 28.01.2005 r. dokonała dwóch przelewów na rachunek oszczędnościowo-rozliczeniowy K. R. o numerze (...)- (...)- (...)-11 01 w Banku Spółdzielczym w T. – w kwotach wynoszących 40 000 zł oraz 33 545,68 zł.

(dowód: pismo Banku Spółdzielczego w T. k. 528, wyciąg z rachunku bankowego k. 557)

W dniu 19.07.2005 r. K. R. założyła na książeczce oszczędnościowej o numerze (...) w Banku Spółdzielczym w T. trzeci wkład na kwotę 20 000 zł.

(dowód: książeczka oszczędnościowa k. 50, pisma Banku Spółdzielczego w T. k. 528, 555)

Po śmierci J. R. E. K. otrzymała od K. R. książeczkę oszczędnościową K. R. w Banku Spółdzielczym w T.. K. R. powiedziała E. K., że kiedy będą potrzebne pieniądze ma zlikwidować książeczkę i podzielić pieniądze na cztery części.

(dowód: zeznania E. K. k. 543)

W dniu 22.08.2007 r. E. K. zlikwidowała i wypłaciła wszystkie trzy wkłady zgromadzone na książeczce oszczędnościowej K. R. o numerze (...) w Banku Spółdzielczym w T.. Wypłacone wkłady opiewały na kwoty: 21 077,21 zł, 11 464,33 zł oraz 57 367,15 zł. E. K. pokwitowała otrzymanie powyższych kwot własnoręcznymi podpisami.

W związku z tymi wypłatami E. K. w styczniu 2012 r. dokonała spłat na rzecz P. R. i B. M. w kwotach po 13 000 zł

(dowód: potwierdzenia wypłat k. 481-483, potwierdzenia przelewów k. 486-487)

K. R. dysponowała środkami zgromadzonymi na rachunku o numerze (...) w Banku Spółdzielczym w T.. K. R. przeszła dwa udary mózgu, miała amputowaną lewą nogę. Wymagała całkowitej i całodobowej opieki. Opieka nad K. R. pochłaniała bardzo duże środki finansowe. Pieniądze z tego konta były przeznaczane na koszty jej utrzymania oraz koszty związane z jej chorobami i rehabilitacją.

(bezsporne)

W dniu 14 września 2010 r. K. R. przeniosła na rzecz S. i D. małżonków S. cały przysługujący jej udział wynoszący ½ część we własności nieruchomości – lokalu mieszkalnego nr (...) położonego w T. przy ul. (...), dla którego prowadzona jest księga wieczysta KW nr (...), w zamian za co S. i D. małżonkowie S. zobowiązali się zapewnić K. R. dożywotnie utrzymanie.

(dowód: akt notarialny k. 116-117, 143-144)

Wskazany lokal mieszkalny jest obecnie warty 190 000 zł.

(bezsporne)

Postanowieniem częściowym z dnia 5 marca 2015 r. Sąd stwierdził, że spadek po K. R., zmarłej 17 sierpnia 2013 r. w R., ostatnio stale zamieszkałej w R. na podstawie testamentu notarialnego z dnia 20 września 2010 r. otwartego i ogłoszonego w Sądzie Rejonowym w Toruniu w dniu 6 marca 2014 r. nabyła córka D. S. (1) w całości.

(dowód: postanowienie k. 377)

Sąd zważył co następuje:

Stan faktyczny w niniejszej sprawie Sąd ustalił na podstawie zgromadzonych dokumentów, opinii biegłego, zeznań świadka oraz zeznań wnioskodawczyni i uczestników.

Sąd uznał za wiarygodne dokumenty urzędowe i prywatne, których domniemanie autentyczności wynikające z art. 245 k.p.c. – a w odniesieniu do dokumentów urzędowych również zgodności z prawdą tego, co zostało w nich zaświadczone, wynikające z art. 244 k.p.c. – nie zostały podważone.

Sąd podzielił wnioski opinii biegłego Z. L. (k. 636-654), iż podpisy pod dowodami wypłaty (k. 481-483) złożone w pozycji Wystawił i Kwotę powyższą wypłaciłem podpis kasjera nie zostały nakreślone przez D. S. (1). Opinia została sporządzona przez osobę bezstronną, eksperta z zakresu kryminalistycznych badań dokumentów. Jest jasna, pełna i spójna, nie zawiera sprzeczności. Nie była kwestionowana przez żadną ze stron.

Sąd dał wiarę twierdzeniu świadka P. D. (k. 542-542v), iż mieszkanie przy ul. (...) nie stało puste i że okazjonalnie ktoś tam przebywał, jednak świadek nie potrafił dokładnie powiedzieć, kiedy mieszkanie było wynajmowane. Świadek jest osobą obcą dla stron, ale nie mieszka on bezpośrednio poniżej spornego mieszkania, lecz piętro niżej w sąsiednim pionie. W ocenie Sadu jego zeznania nie są wystarczające do przyjęcia, że mieszkanie przy ul. (...) było stale wynajmowane w jakimś okresie czasu, w szczególności brak jest danych odnośnie osób wynajmujących oraz czasu trwania umowy najmu.

Sąd uznał za niewiarygodne zeznania uczestniczki E. K. (k. 543-543v) w zakresie, w jakim zaprzeczyła ona, że otrzymała w wyniku likwidacji książeczki oszczędnościowej kwotę 57 367,15 zł, ponieważ odbiór tej kwoty E. K. potwierdziła własnoręcznym podpisem (potwierdzenie wypłaty k. 483). Sąd nie dał wiary twierdzeniu uczestniczki, że w wypłacie środków z książeczki brała udział D. S. (2), która zabrała kwotę 50 000 zł, a E. K. otrzymała wyłącznie kwotę 39 000 zł, ponieważ jest ono sprzeczne z potwierdzeniami wypłat, z których wynika, że uczestniczka E. K. wypłaciła wszystkie trzy wkłady na łączną kwotę 89 908,69 zł (k. 481-483). Kwota ta obejmowała kwoty z trzech likwidowanych wkładów terminowych: 21 077,21 zł, 11 464,33 zł oraz 57 367,15 zł. Pod każdym z trzech potwierdzeń znajduje się własnoręczny podpis uczestniczki. Twierdzenie uczestniczki, iż w banku dostała ona 2 koperty, a pieniądze przeliczała dopiero w domu, razi naiwnością. Z opinii biegłego Z. L. wynika, że D. S. (1) nie uczestniczyła w wypłacie pieniędzy jako kasjer (osoba wypłacająca). W ocenie Sądu brak jest również jakichkolwiek podstaw do uznania, że D. S. (1) uczestniczyła w tym zdarzeniu jako osoba wypłacająca pieniądze. Podkreślenia wymaga fakt, że E. K. posiadała stałe pełnomocnictwo do rozporządzania wkładami zgromadzonymi na książeczce oszczędnościowej K. R. (k. 50). D. S. (1) w ogóle nie posiadała umocowania do wypłaty tych środków. Znamienne jest, że spłat w kwotach po 13 000 zł na rzecz rodzeństwa B. M. i P. R. uczestniczka E. K. nie dokonała bezpośrednio po likwidacji książeczki oszczędnościowej w 2007 r., lecz dopiero w 2012 r., kiedy okoliczności związane z finansami K. R. wyszły na jaw w czasie postępowania o jej całkowite ubezwłasnowolnienie.

Z tożsamych względów Sąd uznał za niewiarygodne, a wręcz zdumiewające sugestie, że z wypłaconych pieniędzy D. S. (1) nabyła samochód. Wypada zauważyć, że nie kwestionowała ona, iż systematycznie wymieniała samochody na co pozwalały jej dochody, uzyskiwane z racji zajmowania kierowniczego stanowiska w banku.

Sąd dał wiarę zeznaniom B. M. (k. 542v), E. K. (k. 543) i P. R. (k. 543v) na okoliczność, iż K. i J. R. posiadali oszczędności w Banku Spółdzielczym oraz w banku (...), jednakże dokładne kwoty były ustalane nie na podstawie zeznań uczestników, lecz na podstawie dokumentów – pism z banku (...) i Banku Spółdzielczego w T., kserokopii książeczki oszczędnościowej oraz wyciągu z rachunku bankowego (k. 40, 50, 520, 528, 555, 557). Sąd dał również wiarę twierdzeniom uczestników, iż mieszkanie przy ul. (...) nie stało puste, okazjonalnie ktoś mógł tam przebywać, ponieważ w tym zakresie znajdują potwierdzenie w zeznaniach świadka P. D., jednakże brak jest danych pozwalających na ustalenie, w jakim dokładnie okresie czasu mieszkanie to mogło być wynajmowane oraz ilu osobom. Sąd uznał również za wiarygodne twierdzenia uczestników, iż w skład spadku po J. R. wchodził udział w użytkowaniu działki przy ul. (...), była to okoliczność bezsporna. Nie udało się jednoznacznie określić, jaka to była działka, ponieważ pismo wysyłane do ROD (...) pozostało bez odpowiedzi.

Sąd uznał za wiarygodne zeznania uczestniczki D. S. (1) (k. 544-544v) na okoliczność opieki nad matką po czerwcu 2010 r. oraz wysokich kosztów utrzymania matki. Uczestniczka wskazała, że były opłacane 2 opiekunki, środki lecznicze, środki pielęgnacyjne oraz prywatne wizyty u lekarzy. Sąd dał wiarę twierdzeniu uczestniczki, iż posiadała klucz do mieszkania przy ul. (...) oraz że czasami zlecała sprzątanie tego mieszkania. W ocenie Sądu nie można wykluczyć, że stąd właśnie mogło wziąć się przekonanie sąsiada P. D. o wynajmowaniu mieszkania. Sąd dał wiarę twierdzeniom uczestniczki na okoliczności związane ze sprzedażą działki przy ul. (...) – wskazała, że działka została sprzedana w 2007 r. za kwotę 1500 zł, za które uczestniczka kupiła mamie łóżko. Uczestniczka wskazała też, że działka była zaniedbana i z tego powodu miała zostać odebrana oraz że brat i siostra odmówili przejęcia działki. Sąd uznał za wiarygodne twierdzenie uczestniczki, iż w chwili śmierci ojca były zgromadzone środki w banku (...), ponieważ w tym zakresie znajdują potwierdzenie w dokumentach (k. 49, 520). Uczestniczka wskazała, że środki te zostały wypłacone, a następnie wpłacone na rachunek matki w Banku Spółdzielczym w T.. Sąd w pełni dał wiarę twierdzeniom uczestniczki, iż E. K. dostała od matki książeczkę oszczędnościową, którą zlikwidowała w 2007 r. oraz że uczestniczka nie była obecna przy wypłacie pieniędzy przez E. K.. Zeznania uczestniczki znajdują w tym zakresie potwierdzenie w dokumentach (k. 481-483).

Na przedstawioną ocenę zeznań nie wpływają zeznania złożone w toku sprawy o ubezwłasnowolnienie K. R., które nie były złożone bezpośrednio w niniejszej prawie i które z tego względu pozostają poza oceną Sądu.

Wnioskodawczyni wniosła o:

1)  stwierdzenie nabycia spadku po K. R.,

2)  dokonanie podziału majątku wspólnego K. i J. R., według stanu tego majątku na dzień śmierci J. R. (13 stycznia 2005 r.),

3)  dział spadku po J. R.,

4)  dział spadku po K. R..

O żądaniu stwierdzenia nabycia spadku po K. R. Sąd orzekł postanowieniem częściowym z dnia 5 marca 2015 r., które uprawomocniło się w dniu 14 października 2015 r. (k. 377, 445). Wobec faktu, iż zgodnie z postanowieniem częściowym jedynym spadkobiercą K. R. jest D. S. (1), wniosek o dział spadku po K. R. stał się bezprzedmiotowy i postępowanie w tym zakresie podlegało umorzeniu na podstawie art. 355 § 1 kpc w zw. z art. 13 § 2 kpc, o czym Sąd orzekł w punkcie 8. sentencji.

W ocenie Sądu bezprzedmiotowe jest również orzekanie w przedmiocie podziału majątku wspólnego K. i J. R., ponieważ oboje małżonkowie nie żyją, ich majątek wspólny został już faktycznie rozdysponowany, a ustalenie udziału J. R. w tym majątku jest możliwe jako przesłanka rozstrzygnięcia w sprawie o dział spadku po J. R..

Wobec powyższego do rozstrzygnięcia pozostało jedynie żądanie działu spadku po J. R..

W postępowaniu o dział spadku Sąd ma obowiązek z urzędu ustalić skład i wartość spadku ulegającego podziałowi (art. 684 kpc). W niniejszej sprawie bezspornym było, że w skład spadku po J. R. wchodzi udział wynoszący ½ części we własności lokalu mieszkalnego położonego w T. przy ul. (...), dla którego Sąd Rejonowy w Toruniu prowadzi księgę wieczystą nr (...), udział wynoszący ½ części w prawie użytkowania działki przy ul. (...) w T. oraz udział wynoszący ½ części w środkach pieniężnych zgromadzonych przez spadkodawcę wspólnie z żoną na rachunkach bankowych.

Wartość mieszkania przy ul. (...) została ustalona przez strony na rozprawie w dniu 17 marca 2016 r. na kwotę 190 000 zł, wobec czego wartość udziału ½ części, który należał do J. R., wynosi 95 000 zł. Pełnomocnik uczestniczki nie podtrzymał wniosku o powołanie biegłego ds. wyceny w wyznaczonym terminie 3 dni (k. 516v).

W toku postępowania nie udało się uzyskać od Oddziałów (...) umowy zbycia prawa użytkowania działki należącej do J. i K. R., nie mniej jednak fakt posiadania tej działki przez J. i K. R. był bezsporny, a D. S. (1) podała cenę sprzedaży na kwotę 1500 zł. W skład spadku po J. R. wchodzi połowa tej kwoty, tj. 750 zł.

Spór między stronami dotyczył wysokości oszczędności zgromadzonych przez J. i K. R. w czasie trwania związku małżeńskiego oraz tego, co się później z nimi stało. Wnioskodawczyni wskazała we wniosku, że była to kwota ok. 160 930,53 zł (z czego J. R. należała się połowa, tj. kwota 80 465,26 zł). Uczestniczka D. S. (1) w odpowiedzi na wniosek wskazała, że w skład spadku po J. R. wchodziła:

- połowa pieniędzy zgromadzonych na rachunku w banku (...), tj. 15 033,77 zł

- połowa pieniędzy pochodzących z dwóch wkładów terminowych na książeczce oszczędnościowej w BS w T., tj. kwota ok. 26 000 zł plus kwota ok. 5 250 zł.

Na podstawie zgromadzonych dokumentów Sąd ustalił, że J. i K. R. posiadali w banku (...) S.A.:

- rachunek oszczędnościowo-rozliczeniowy o numerze (...), którego saldo na dzień 13.01.2005 r. wynosiło 30 067,55 zł

- lokatę o numerze (...)- (...)-31, której saldo na dzień 13.01.2005 r. wynosiło 53 485,80 zł (pisma z baku (...) k. 49, 520).

Wprawdzie w piśmie na k. 520 wskazano, że posiadaczem rachunku i lokaty była K. R., jednakże nie ulega wątpliwości, że środki finansowe zgromadzone przez małżonków w czasie trwania związku małżeńskiego są objęte wspólnością ustawową. Ponadto w odniesieniu do tego samego rachunku bank wystawił zaświadczenie, iż jego posiadaczem był J. R. (k. 49), wobec czego nie ulega wątpliwości, że również lokata, o której mowa w piśmie na k. 520 była objęta małżeńską wspólnością ustawową.

Środki zgromadzone w banku (...) przez J. i K. R. według stanu na dzień 13.01.2005 r. wynosiły zatem łącznie 83 553,35 zł. Udział J. R. w majątku wspólnym wynosił ½, zatem w skład spadku po J. R. weszła kwota 41 776,67 zł.

Ponadto Sąd ustalił, że K. R. posiadała w BS w T. książeczkę oszczędnościową o numerze (...) (k. 50), na której za życia J. R. zostały założone dwa wkłady:

- w dniu 11.02.2003 r. został założony wkład na kwotę 50 000 zł

- w dniu 11.02.2003 r. został założony wkład na kwotę 10 000 zł

Na dzień likwidacji tych wkładów (22.08.2007 r.) ich wartość wraz z odsetkami wynosiła odpowiednio: 57 367,15 zł i 11 464,33 zł (k. 482-483), tj. łącznie miały one wartość 68 831,48 zł. Ponieważ wkłady te zostały założone za życia J. R., były objęte wspólnością majątkową małżeńską i w skład spadku po J. R. weszła połowa tej kwoty, tj. kwota 34 415,74 zł. Skład majątku spadkowego ustala się według jego stanu na datę śmierci spadkodawcy, ale według cen aktualnych, dlatego w ocenie Sądu należało uwzględnić waloryzację środków pieniężnych odłożonych za życia J. R. o kwotę odsetek.

Przy ustalaniu składu spadku po J. R. Sąd nie brał pod uwagę wkładu założonego na książeczce oszczędnościowej przez K. R. w dniu 19.07.2005 r. oraz lokaty założonej przez nią w dniu 28.01.2005 r. (k. 520), ponieważ zostały one założone po śmierci J. R., a ponadto lokata na kwotę 30 000 zł z dnia 28.01.2005 została założona ze środków pochodzących z banku (...) (przelanych przez D. S. (1)), co wynika z wyciągu na k. 557.

Mając na uwadze powyższe, Sąd ustalił skład spadku po J. R. w punkcie 1. sentencji.

Zgodnie z art. 1035 k.c. jeżeli spadek przypada kilku spadkobiercom, do wspólności majątku spadkowego oraz do działu spadku stosuje się odpowiednio przepisy o współwłasności w częściach ułamkowych z zachowaniem przepisów Tytułu VIII Księgi czwartej Kodeksu cywilnego „Wspólność majątku spadkowego i dział spadku”. Art. 211 k.c. stanowi, że każdy ze współwłaścicieli może żądać, ażeby zniesienie współwłasności nastąpiło przez podział rzeczy wspólnej, chyba że podział byłby sprzeczny z przepisami ustawy lub ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem rzeczy albo że pociągałby za sobą istotną zmianę rzeczy lub znaczne zmniejszenie jej wartości. Zgodnie z art. 212 § 1 zd. 1 k.c. jeżeli zniesienie współwłasności następuje na mocy orzeczenia sądu, wartość poszczególnych udziałów może być wyrównana przez dopłaty pieniężne. Art. 212 § 3 k.c. stanowi, że jeżeli ustalone zostały dopłaty lub spłaty, sąd oznaczy termin i sposób ich uiszczenia, wysokość i termin uiszczenia odsetek, a w razie potrzeby także sposób ich zabezpieczenia. W razie rozłożenia dopłat i spłat na raty terminy ich uiszczenia nie mogą łącznie przekraczać lat dziesięciu. W wypadkach zasługujących na szczególne uwzględnienie sąd na wniosek dłużnika może odroczyć termin zapłaty rat już wymagalnych.

W związku z faktycznym podziałem środków finansowych opisanych w punkcie 1. podpunkt 3) i 4) sentencji oraz sprzedażą udziału w prawie opisanym w punkcie 1. podpunkt 2. sentencji, do podziału w ramach działu spadku po J. R. pozostał jedynie udział w prawie własności lokalu przy ul. (...). W 2010 r. K. R. przeniosła na D. S. (1) i jej męża swój udział wynoszący ½ części w przedmiotowym lokalu. Wobec tego, najbardziej naturalnym sposobem zniesienia współwłasności udziału należącego do J. R. jest jego przyznanie uczestniczce D. S. (1) na wyłączną własność z obowiązkiem spłaty pozostałych spadkobierców. Podkreślenia wymaga fakt, że niniejsze postępowanie nie dotyczy zniesienia współwłasności lokalu przy ul. (...), zatem Sąd nie mógł decydować w nim o udziale, który K. R. przeniosła na D. S. (1) i jej męża w 2010 r., tzn. nie mógł przyznać na wyłączną własność całego lokalu, a jedynie udział, który należał do J. R..

Wartość udziału w lokalu przy ul. (...) została ustalona przez strony na kwotę 95 000 zł. Natomiast udziały poszczególnych spadkobierców w spadku po J. R. wynoszą:

- D. S. (1) – 7/16 (własny udział uczestniczki w wysokości 3/16 + udział wynoszący ¼ K. R., której D. S. (1) jest spadkobierczynią)

- B. M. – 3/16

- E. K. – 3/16

- P. R. – 3/16

Mnożąc wskazane udziały przez wartość udziału w lokalu, otrzymujemy następujące udziały finansowe poszczególnych spadkobierców w tym przedmiocie spadkowym:

- D. S. (1) – 41 562,50 zł

- B. M. – 17 812,50 zł

- E. K. – 17 812,50 zł

- P. R. – 17 812,50 zł

W stosunku do swojego udziału D. S. (1) otrzymała o 53 437,50 zł za dużo, natomiast B. M., E. K., P. R. otrzymali o 17 812,50 zł za mało. W związku z powyższym D. S. (1) winna spłacić wnioskodawczynię i pozostałych uczestników w kwotach po 17 812,50 zł.

Mając na uwadze powyższe, Sąd orzekł jak w pkt 2.-3. sentencji na podstawie art. 211 k.c., 212 k.c. w zw. z art. 1035 k.c.

Środki pieniężne opisane w punkcie 1. podpunkt 3) i 4) sentencji zostały faktycznie zużytkowane, dlatego Sąd nie mógł ich podzielić, wobec czego należało ustalić, w jaki sposób i przez kogo zostały zużytkowane.

Bezspornym było, iż po śmierci J. R. K. R. przeniosła środki z banku (...) do Banku Spółdzielczego w T.. W odpowiedzi na wniosek podano, że przeniesienie środków nastąpiło w ten sposób, że K. R. zlikwidowała zgromadzone w banku (...) oszczędności i przelała je na rachunek bankowy D. S. (1) prowadzony w Banku Spółdzielczym w T., a następnie D. S. (1) przelała te kwoty na konto matki po założeniu przez nią rachunku osobistego w Banku Spółdzielczym (k. 110). Okoliczności te znajdują potwierdzenie w piśmie BS w T. co do założenia przez K. R. rachunku oszczędnościowo-rozliczeniowego w tym banku w dniu 20.01.2005 r. (k. 528) oraz w wyciągu z rachunku bankowego K. R. w BS w T., z którego wynika, że w dniu 28.01.2005 r. D. S. (1) wykonała dwa przelewy na rachunek K. R. w kwotach 40 000 zł oraz 33 545,68 zł (k. 557). Ponieważ łączna kwota środków zgromadzonych w banku (...) wynosiła 83 553,35 zł (30 067,55 zł na rachunku + 53 485,80 zł na lokacie), a D. S. (1) przelała na rachunek K. R. w BS w T. łącznie kwotę 73 545,68 zł (40 000 zł + 33 545,68 zł), należało przyjąć, że różnica w kwocie 10 007,67 zł pozostała na koncie D. S. (1), zatem faktycznie przypadła tej uczestniczce. Należy przy tym pamiętać, że oszczędności zgromadzone w banku (...) stanowiły majątek wspólny małżonków, zatem z tytułu spadku po J. R. pozostała na koncie D. S. (1) połowa kwoty 10 007,67 zł, tj. kwota 5 003,83 zł.

Środki przelane z banku (...) na rachunek K. R. w BS w kwocie 73 545,68 zł zostały w całości zużyte za jej życia. Z uzasadnienia postanowienia Sądu Okręgowego w Toruniu z dnia 21.06.2013 r. wynika bowiem, że na dzień 31.12.2010 saldo wynosiło 6,64 zł (k. 54v). K. R. przeszła dwa udary mózgu, miała amputowaną lewą nogę. Wymagała całkowitej i całodobowej opieki. Nie ulega wątpliwości, że opieka nad K. R. musiała pochłaniać bardzo duże środki finansowe, dlatego też w ocenie Sądu kwota 73 545,68 zł została w całości wydana na utrzymanie K. R.. Wprawdzie w odpowiedzi na wniosek D. S. (1) wskazywała, że K. R. dysponowała tymi pieniędzmi i prawdopodobnie rozdysponowała je też na rzecz uczestników (k. 110), jednakże uczestniczka nie zgłosiła żadnych wniosków dowodowych na okoliczność darowizn czynionych przez K. R. na rzecz wnioskodawczyni i pozostałych uczestników postępowania, takie darowizny nie zostały wykazane i brak jest podstaw do zaliczenia połowy takich ewentualnych darowizn na poczet sched spadkowych przypadających wnioskodawczyni i pozostałym uczestnikom po J. R.. Należy przy tym pamiętać, że oszczędności zgromadzone w banku (...) stanowiły majątek wspólny małżonków, zatem połowa tych środków weszła w skład spadku po J. R., a druga połowa stanowiła udział K. R. w majątku wspólnym. K. R. zużytkowała środki finansowe w kwocie 36 772,84 zł (należące do spadku po J. R.), chociaż nie była ich wyłącznym dysponentem, gdyż była jedynie jednym ze spadkobierców JanaReut. Na utrzymanie K. R. (na zakup łóżka) została przeznaczona również kwota uzyskana ze sprzedaży prawa użytkowania działki przy ul. (...) w wysokości 1500 zł, z której połowa (750 zł) stanowiła udział J. R.. Łącznie zatem z tytułu spadku po J. R. K. R. przypadła kwota 37 522,84 zł (36 772,84 zł + 750 zł).

J. R. i K. R. zgromadzili środki na książeczce oszczędnościowej K. R. w BS w T. – dwa wkłady o wartości 50 000 zł i 10 000 zł. Wkłady te (wraz z trzecim wkładem o wartości 20 000 zł założonym po śmierci J. R.) zostały wypłacone w dniu 22.08.2007 r. przez E. K.. Wartość wypłaconych dwóch wkładów założonych za życia J. R. wraz z odsetkami wynosiła łącznie 68 831,48 zł (57 367,15 zł + 11 464,33 zł). W skład spadku po J. R. wchodziła połowa tej kwoty, tj. 34 415,74 zł. W związku z likwidacją książeczki E. K. w 2012 r. uiściła spłaty na rzecz B. M. i P. R. w kwotach po 13 000 zł (k. 486-487). W 2012 r. E. K. uważała się za spadkobiercę zarówno K. R., jak i J. R. (nie wiedziała o testamencie K. R.), dokonywała spłat z intencją rozliczenia się z majątku po rodzicach, dlatego jej spłaty należy interpretować w ten sposób, że z tytułu spadku po J. R. uiściła rodzeństwu kwoty po 6 500 zł. Z powyższego wynika, że z tytułu spadku po J. R. E. K. przypadła kwota 21 415,74 zł, B. M. – kwota 6 500 zł, a P. R. – również kwota 6 500 zł.

Mając na uwadze powyższe, Sąd orzekł jak w pkt 4. sentencji.

Zgodnie z art. 1036 k.c. spadkobierca może za zgodą pozostałych spadkobierców rozporządzić udziałem w przedmiocie należącym do spadku. W braku zgody któregokolwiek z pozostałych spadkobierców rozporządzenie jest bezskuteczne o tyle, o ile naruszałoby uprawnienia przysługujące temu spadkobiercy na podstawie przepisów o dziale spadku. Z powyższego przepisu wynika, że faktyczne dysponowanie przez spadkobierców środkami finansowymi należącymi do spadku po J. R. nie narusza uprawnień pozostałych spadkobierców przysługujących im na podstawie przepisów o dziale spadku, tj. prawa do otrzymania odpowiedniej spłaty.

Wartość pozostałych przedmiotów majątkowych wchodzących w skład spadku po J. R. (poza udziałem w lokalu) wynosi łącznie 76 942,41 zł. Kwota ta obejmuje: udział wynoszący ½ części w oszczędnościach zgromadzonych w banku (...) – 41 776,67 zł, udział wynoszący ½ części w oszczędnościach zgromadzonych w BS w T. (liczonych wraz z odsetkami) – 34 415,74 zł, kwotę 750 zł stanowiącą połowę ceny uzyskanej ze sprzedaży działki przy ul. (...).

Natomiast udziały poszczególnych spadkobierców w spadku po J. R. wynoszą:

- D. S. (1) – 7/16 (własny udział uczestniczki w wysokości 3/16 + udział wynoszący ¼ K. R., której D. S. (1) jest spadkobierczynią)

- B. M. – 3/16

- E. K. – 3/16

- P. R. – 3/16

Mnożąc wskazane udziały przez kwotę 76 942,41 zł, otrzymujemy następujące udziały finansowe poszczególnych spadkobierców w przedmiotach spadkowych opisanych w punkcie 1. podpunkt 2)-4) sentencji:

- D. S. (1) – 33 662,30 zł

- B. M. – 14 426,70 zł

- E. K. – 14 426,70 zł

- P. R. – 14 426,70 zł

Każdy ze spadkobierców J. R. powinien otrzymać dokładnie taką kwotę z kwoty 76 942,41 zł.

Kwota 76 942,41 zł została już faktycznie rozdysponowana w następujący sposób:

- 37 522,84 zł zostało wydane przez K. R. (36 772,84 zł oszczędności + 750 zł ze sprzedaży działki)

- 5 003,83 zł otrzymała D. S. (1) (w związku z jej udziałem w przenoszeniu środków K. R. z banku (...) do BS w T.)

- 21 415,74 zł otrzymała E. K. (w związku z likwidacją książeczki oszczędnościowej w BS w T.)

- 6 500 zł otrzymała B. M. (w związku ze spłatą dokonaną przez E. K.)

- 6 500 zł otrzymał P. R. (w związku ze spłatą dokonaną przez E. K.)

Po uwzględnieniu faktu, że D. S. (1) jest spadkobiercą K. R., powyższe zestawienie przedstawia się następująco:

- 42 526,67 zł przypada na D. S. (1) (37 522,84 zł + 5 003,83 zł)

- 21 415,74 zł otrzymała E. K.

- 6 500 zł otrzymała B. M.

- 6 500 zł otrzymał P. R.

W stosunku do swojego udziału D. S. (1) przypadło o 8 864,37 zł za dużo (42 526,67 zł - 33 662,30 zł), a E. K. otrzymała o 6 989,04 zł za dużo (21 415,74 zł - 14 426,70 zł). B. M. i P. R. w stosunku do swoich udziałów otrzymali o 7 926,70 zł za mało (14 426,70 zł - 6 500 zł).

Wobec powyższego D. S. (1) winna uiścić dopłaty na rzecz B. M. i P. R. w kwotach po 4 432,18 zł, a E. K. – w kwotach po 3 494,52 zł.

Mając na uwadze powyższe, Sąd orzekł jak w pkt 5. sentencji na podstawie art. 211 k.c., 212 k.c. w zw. z art. 1035, 1036 k.c.

Wnioskodawczyni wniosła o rozliczenie wierzytelności z tytułu czynszu najmu lokalu przy ul. (...) w T., wynajmowanego przez D. S. (1) po wrześniu 2010 r. (k. 128-131). Wniosek ten podlegał oddaleniu, ponieważ wnioskodawczyni nie udowodniła, w jakim okresie czasu i przez kogo lokal ten miał być wynajmowany. Brak jest danych pozwalających na poczynienie stosownych ustaleń w tym zakresie.

Mając na uwadze powyższe, Sąd orzekł jak w punkcie 6. sentencji na podstawie art. 207 k.c. a contrario w zw. z art. 1035 k.c. w zw. z art. 686 k.p.c.

Uczestniczka D. S. (1) wniosła o rozliczenie pomiędzy nią a wnioskodawczynią i uczestnikami postępowania poniesionych przez nią kosztów utrzymania spadkowego mieszkania – w zakresie udziału w spadku po J. R. (k. 478). Uczestniczka załączyła sporządzone przez siebie zestawienie kosztów opłat mieszkaniowych (k. 489-491). Przedmiotowe zestawienie nie stanowi dokumentu prywatnego, ponieważ nie zostało podpisane. Nawet gdyby zostało podpisane i stanowiło dokument prywatny, to zgodnie z art. 245 k.p.c stanowiłoby wyłącznie dowód tego, że uczestniczka złożyła oświadczenie takiej treści. Dowód uiszczenia opłat stanowi wyłącznie zaświadczenie Spółdzielni Mieszkaniowej, którego uczestniczka nie załączyła. Ponadto należy zauważyć, że uczestników nie obciążają opłaty z tytułu eksploatacji lokalu (takie jak gaz czy prąd wymienione w zestawieniu). Takie opłaty są również zawarte w czynszu płaconym za Spółdzielnię (opłaty za wywóz śmieci czy zaliczka na wodę), dlatego nawet gdyby Sąd zwrócił się do Spółdzielni i tak nie mógłby stwierdzić, w jakiej części uiszczony czynsz był związany z eksploatacją lokalu, a w jakiej części składał się z opłat z nią niezwiązanych. Niezależnie od tego trzeba podkreślić, że w praktyce mieszkanie pozostawało w wyłącznej dyspozycji D. S. (1), pozostali współwłaścicieli byli praktycznie pozbawieni możliwości czerpania z niego pożytków, zatem w tej sytuacji niezasadne byłoby obciążanie ich kosztami jego eksploatacji w jakimkolwiek zakresie.

Mając na uwadze powyższe, Sąd orzekł jak w punkcie 7. sentencji na podstawie art. 207 k.c. a contrario w zw. z art. 1035 k.c. w zw. z art. 686 k.p.c.

O kosztach postępowania Sąd orzekł w punkcie 9. sentencji na podstawie art. 520§1 k.p.c.