Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 6 grudnia 2016 r.

Sąd Apelacyjny w Szczecinie - Wydział III Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 6 grudnia 2016 r. w Szczecinie

sprawy K. S.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G.

o przyznanie renty

na skutek apelacji organu rentowego

od wyroku Sądu Okręgowego w Gorzowie Wlkp. VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

z dnia 14 grudnia 2015 r. sygn. akt VI U 655/14

zmienia zaskarżony wyrok w części i przyznaje ubezpieczonemu K. S. prawo do renty od dnia 1 marca 2014 roku.

SSA Beata Górska SSA Anna Polak SSA Urszula Iwanowska

III A Ua 183/16

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 3 czerwca 2014 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G. odmówił K. S. prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy wskazując, że orzeczeniem komisji lekarskiej z dnia 12 maja 2014 r. ubezpieczony został uznany za osobę zdolną do pracy.

W odwołaniu od powyższej decyzji K. S. wskazał, że jest ona krzywdząca, bowiem czeka na ponowną operację osteotomii ręki. Ubezpieczony podkreślił, że dotychczasowe leczenie i rehabilitacja nie przyniosły pożądanych rezultatów. Przy czym, skarżący przyznał, że obecnie pracuje jako ochroniarz około 1 godziny dziennie jednak praca ta nie wymaga od niego żadnego wysiłku fizycznego.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie podtrzymując argumentację przedstawioną w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji.

Wyrokiem z dnia 14 grudnia 2015 r. Sąd Okręgowy w Gorzowie Wielkopolskim VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych zmienił zaskarżoną decyzję i przyznał ubezpieczonemu K. S. prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy począwszy od 3 stycznia 2014 r. do 30 października 2014 r.

Powyższe orzeczenie Sąd Okręgowy oparł o następujące ustalenia faktyczne i rozważania prawne:

K. S. urodził się w dniu (...) Z zawodu jest posadzkarzem, murarzem, pracownikiem ogólnobudowlanym. Dotychczas pracował jako posadzkarz, montażysta, pracownik magazynu, pomocnik kierowcy, kierowca samochodu ciężarowego.

W 2014 roku doznał złamania nasady dalszej kości promieniowej lewej i z tego powodu od 3 stycznia 2014 r. do 5 stycznia 2014 r. przebywał na oddziale ortopedycznym szpitala w S..

Wnioskiem z dnia 12 marca 2014 r. wystąpił o przyznanie mu prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy. Komisja lekarska ZUS w Z. orzeczeniem z dnia 12 maja 2014 r. ustaliła, że K. S. jest zdolny do pracy.

U ubezpieczonego rozpoznano wygojone złamanie nasady dalszej kości promieniowej lewej w dniu 3 stycznia 2014 r. z przemieszczeniem i zniekształceniem powierzchni stawowych oraz ograniczenie zgięcia dłoniowego nadgarstka. W okresie od 3 do 5 stycznia 2014 r. wnioskodawca przebywał na oddziale ortopedycznym szpitala w S., gdzie przebył operację - otwarte nastawienie i stabilizację kości wewnętrzną płytą Vesjax. Na rtg z dnia 8 października 2014 r. widoczne są wtórne zmiany zniekształcające powierzchni stawowej nasady dalszej kości promieniowej lewej. Zrost pełny. Ujemny kąt trzonowe nasadowy. Po wypadku załamał się bowiem stracił pracę. Stał się flegmatyczny i otępiały. Na oddziale psychiatrycznym nigdy nie leżał. W ocenie psychiatrycznej nie stwierdzono istotnych zaburzeń psychicznych. W ocenie ortopedycznej i neurologicznej ubezpieczony od dnia 3 stycznia 2014 r. nie powinien pracować. Wymagał leczenia i oszczędnego trybu życia. Po uzyskaniu zrostu pełnego w październiku 2014 r. mógł pracował jako ochroniarz i wykonywać lekkie prace fizyczne.

K. S. był częściowo niezdolny do pracy od 3 stycznia 2014 r. do 30 października 2014 r. Po tym okresie był zdolny do pracy z wyłączeniem prac precyzyjnych.

Po ustaleniu powyższego stanu faktycznego oraz na podstawie art. 61, art. 107, art. 57 ust. 1 w związku z art. 12-14 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (j. t. Dz. U. z 2015 r., poz. 748 ze zm.; powoływana dalej jako: ustawa emerytalno-rentowa), Sąd Okręgowy uznał, że odwołanie zasługiwało na uwzględnienie.

Sąd pierwszej instancji podkreślił, że istotne w sprawie było ustalenie czy i od kiedy ubezpieczony jest niezdolny do pracy i jakie schorzenia powodują niezdolność do pracy. W celu wyjaśnienia tych okoliczności sąd dopuścił dowód z opinii biegłych sądowych, albowiem nie dysponując specjalistyczną wiedzą medyczną musiał posiłkować się przy rozstrzygnięciu istoty sprawy opinią biegłych lekarzy sądowych (art. 278 § 1 k.p.c.).

Sąd Okręgowy miał na uwadze, że powołani w sprawie biegli sądowi: neurolog J. W., ortopeda J. B. i psychiatra T. K. rozpoznali u ubezpieczonego wygojone złamanie nasady dalszej kości promieniowej lewej w dniu 3 stycznia 2014 r. z przemieszczeniem i zniekształceniem powierzchni stawowych oraz ograniczenie zgięcia dłoniowego nadgarstka i ustalili, że wnioskodawca od 3 stycznia 2014 r. do 30 października 2014 r. był częściowo niezdolny do pracy. W ocenie psychiatrycznej biegli nie stwierdzili istotnych zaburzeń. Opiniowany deklaruje dobre samopoczucie, nie leczy się psychiatrycznie. Nie zażywa też leków o działaniu psychotropowym. Podaje epizodyczne leczenie psychiatryczne ambulatoryjne, nie pamięta jednak aby zażywał leki psychotropowe. Stan psychiatryczny nie powoduje długotrwałej niezdolności do pracy. W ocenie ortopedycznej i neurologicznej natomiast wnioskodawca od 3 stycznia 2014 r. nie powinien pracować. Wymagał bowiem leczenia i oszczędnego trybu życia. Po uzyskaniu zrostu pełnego w październiku 2014 r. mógł pracować jako ochroniarz i wykonywać lekkie prace fizyczne. Wykonywanie pracy po dniu wypadku było jednak przeciwwskazane. Badany wykonywał pracę w tym czasie uznając, że to był jego wybór życiowy.

Sąd pierwszej instancji wskazał, że odwołujący zgodził się z treścią opinii. Organ rentowy również nie wniósł do niej zastrzeżeń. A biegli sporządzili opinię zgodnie ze zleceniami sądu, który uznał je za jasne, logiczne oraz spójne. Wnioski końcowe opinii stanowiły integralną część z innymi poszczególnymi jej elementami. Sąd meriti nie miał więc powodów by odmówić opinii przymiotu wiarygodności. Biegli oparli swoją opinię na dokumentacji medycznej znajdującej się w aktach organu rentowego i aktach sprawy, dokumentacji przedłożonej im przez ubezpieczonego oraz jego badaniu. Strony nie wniosły do opinii żadnych zastrzeżeń.

Nadto sąd pierwszej instancji zaznaczył, że opinia zawarta w przedmiotowej sprawie daje pełny obraz zmian zdrowotnych wnioskującego, jest wyczerpująca, spójna i logiczna oraz wystarczająca do rozstrzygnięcia niniejszej sprawy. Sąd nie znalazł podstaw, by podważyć wiedzę medyczną i doświadczenie biegłych. O częściowej niezdolności do pracy nie decyduje bowiem sam fakt występowania schorzeń, lecz ocena, czy i w jakim zakresie wpływają one na utratę zdolności do pracy zgodnej z posiadanymi kwalifikacjami, stan zdrowia ubezpieczonego musiał być oceniany w kontekście jego predyspozycji zawodowych, posiadanych kwalifikacji i doświadczenia zawodowego. Na tej podstawie biegli sądowi wydający opinię w sprawie orzekli, że K. S. jest osobą niezdolną do pracy.

Sąd Okręgowy ustalając stan faktyczny w sprawie oparł się na opinii biegłych oraz na dokumentach zgromadzonych w aktach organu rentowego i aktach sprawy, których wiarygodności strony nie kwestionowały. Dokumenty te nie budzą również wątpliwości tego sądu, wobec czego zostały uznane za wiarygodne w całości.

Mając na uwadze wskazane okoliczności sąd pierwszej instancji, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. zmienił zaskarżoną decyzję i przyznał ubezpieczonemu prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy na okres wskazany przez biegłych sądowych tj. od 3 stycznia 2014 r. do 30 października 2014 r.

Z powyższym wyrokiem Sądu Okręgowego w Gorzowie Wielkopolskim w części określającej datę początkową powstania prawa do renty nie zgodził się Zakład Ubezpieczeń Społecznych, który w wywiedzionej apelacji zarzucił mu:

- błąd w ustaleniach faktycznych przez przyjęcie, że przyznane ubezpieczonemu K. S. prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy przysługuje od dnia 3 stycznia 2014 r., a nie od dnia 1 marca 2014 r.,

- naruszenie prawa materialnego - art. 129 ust. 1 ustawy emerytalno-rentowej wskutek jego niewłaściwego zastosowania, przez przyznanie ubezpieczonemu prawa do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy począwszy od 3 stycznia 2014 r. a nie od 1 marca 2014 r.

Wskazując na powyższy zarzut apelujący wniósł o:

- zmianę wyroku w części przez wskazanie, że prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy przysługuje ubezpieczonemu K. S. od 1 marca 2014 r. do 30 października 2014 r.

ewentualnie:

- uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i przekazanie sprawy sądowi pierwszej instancji do ponownego rozpoznania.

W uzasadnieniu skarżący między innymi podniósł, że ubezpieczony wniosek o przyznanie renty złożył w marcu 2014 r., a zatem świadczenie powinno być jemu przyznane od marca 2014 r., a nie od stycznia 2014 r. W tym zakresie doszło więc do naruszenia przez Sąd Okręgowy art. 129 ustawy emerytalno-rentowej. Na poparcie swojego stanowiska organ przywołał także wyrok Sądu Najwyższego z dnia 21 kwietnia 2015 r., I UK 329/14, w którym wskazano, że ustalenie prawa do świadczenia przez stwierdzenie spełnienia jego warunków nie odpowiada przyznaniu świadczenia. Jeżeli zatem przesłanki uprawniające do świadczenia zostały spełnione przed datą złożenia wniosku o to świadczenie, to jego przyznanie nie może nastąpić wcześniej niż od miesiąca, w którym ten wniosek zgłoszono.

W odpowiedzi na apelację K. S. wniósł o:

- przyznanie prawa do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy od 1 marca 2014 r. do 30 października 2014 r.,

ewentualnie:

- przyznanie renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy od dnia 3 stycznia 2014 r. do 30 października 2014 r. w wypadku, gdy Sąd Apelacyjny uzna za prawomocny i zasadny wyrok sądu pierwszej instancji, który w swojej decyzji powołał się na argumentację biegłych.

Ubezpieczony wyjaśnił, że wypadek miał miejsce 3 tycznia 2014 r., a pracę podjął 20 grudnia 2013 r. na podstawie umowy zlecenia. W związku z charakterem tej umowy okres karencji do wypłaty chorobowego wynosił 3 miesiące. Okres ten jednak nie upłynął, w związku z czym ubezpieczony nie miał możliwości z chorobowego skorzystać, choć był niezdolny do pracy. Ubezpieczony podkreślił, że okres od wypadku do marca był w całym tym zdarzeniu najgorszym pod względem niedyspozycji ruchowej po operacji, jak i ogólnego samopoczucia psychicznego wynikającego z faktu, iż wypadek znacznie utrudnił mu wywiązywanie się z obowiązku utrzymania rodziny. Właśnie ten okres chce pominąć organ rentowy uwzględniając niezdolność do pracy.

Sąd Apelacyjny rozważył, co następuje:

Apelacja organu rentowego okazała się oczywiście uzasadniona.

Wobec zarzutów apelacji, należy zaznaczyć, że w sprawie ostatecznie bezspornym między stronami było, że K. S. jest osobą częściowo niezdolną do pracy od 3 stycznia 2014 r., przy czym jako datę końcową tej niezdolności sąd pierwszej instancji przyjął 30 października 2014 r. Istotnym było zatem, że w tym zakresie rozstrzygnięcie sądu pierwszej instancji nie było kwestionowane, zaś wątpliwości apelującego budziła jedynie przyjęta przez sąd Okręgowy początkowa data przyznania świadczenia. Z tych przyczyn, Sąd Apelacyjny nie analizował ponownie prawidłowości medycznej oceny stanu zdrowia ubezpieczonego w kontekście jego zdolności do świadczenia pracy, w tym zakresie w całości podzielając argumentację sądu pierwszej instancji.

Natomiast w odpowiedzi na zarzut apelacji należy zaznaczyć, że zgodnie z art. 100 ust. 1 ustawy emerytalno-rentowej prawo do świadczeń określonych w ustawie powstaje z dniem spełnienia wszystkich warunków wymaganych do nabycia tego prawa, z zastrzeżeniem ust. 2, który stanowi, że jeżeli ubezpieczony pobiera zasiłek chorobowy, świadczenie rehabilitacyjne lub wynagrodzenie za czas niezdolności do pracy wypłacane na podstawie przepisów Kodeksu pracy, prawo do emerytury, renty z tytułu niezdolności do pracy lub renty szkoleniowej powstaje z dniem zaprzestania pobierania tego zasiłku, świadczenia lub wynagrodzenia.

Stosownie zaś do treści art. 129 ust. 1 powołanej wyżej ustawy świadczenia wypłaca się poczynając od dnia powstania prawa do tych świadczeń, nie wcześniej jednak niż od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek lub wydano decyzję z urzędu, z uwzględnieniem ust. 2.

W niniejszej sprawie należy wyraźnie odróżnić datę powstania prawa do świadczenia z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, od daty jego przyznania. Prawo do świadczenia powstaje wskutek spełnienia łącznie wszystkich przesłanek określonych w ustawie – w omawianym stanie faktycznym, określonych w art. 57 ust. 1 ustawy emerytalno-rentowej. Zgodnie z tym przepisem bowiem, renta z tytułu niezdolności do pracy przysługuje osobie, która:

1) jest niezdolna do pracy;

2) ma wymagany okres składkowy i nieskładkowy;

3) niezdolność do pracy powstała w odpowiednich okresach, albo nie później niż w ciągu 18 miesięcy od ustania tych okresów.

Przy tym, niewątpliwie, w świetle ustaleń poczynionych przez organ rentowy, a także sąd pierwszej instancji, ubezpieczony K. S., przesłanki te spełnił z dniem 3 stycznia 2014 r., co oznacza, że ustalono dla niego prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy. Jednocześnie jednak, należy wskazać, że postępowanie o rentę jest postępowaniem wnioskowym, a więc wszczynanym wyłącznie na wniosek ubezpieczonego. W kontekście zaś wyżej przytoczonego art. 129 ust. 1 ustawy emerytalno-rentowej wypłata świadczenia nie mogła nastąpić wcześniej niż od miesiąca złożenia wniosku. Skoro więc ubezpieczony stosowny wniosek złożył dopiero 12 marca 2014 r., świadczenie podlegało wypłacie od 1 marca 2014 r.

Mimo zatem bezspornych okoliczności w przedmiocie uznania K. S. za częściowo niezdolnego do pracy z dniem 3 stycznia 2014 r., to należało mieć na uwadze złożenie wniosku o przyznanie tego świadczenia w dniu 12 marca 2014 r. W tej sytuacji, wypłata renty winna nastąpić od 1 marca 2014 r., gdyż jest to najwcześniejsza możliwa data (art. 129 ust. 1 ustawy emerytalno-rentowej).

Mając na uwadze powyższe, Sąd Apelacyjny na podstawie art. 386 § 1 k.p.c. zmienił wyrok Sądu Okręgowego w zaskarżonej części przyznając ubezpieczonemu K. S. prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy do dnia 1 marca 2014 r.

SSA Beata Górska SSA Anna Polak SSA Urszula Iwanowska