Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 2 czerwca 2017 roku

Sąd Okręgowy w Szczecinie VIII Wydział Gospodarczy

w składzie następującym:

Przewodniczący:SSO Agnieszka Woźniak

Sędziowie:SO Agnieszka Kądziołka (spr.)

SR del. Dariusz Plewczyński

Protokolant: sekr. sądowy Monika Karczmarska

po rozpoznaniu w dniu 2 czerwca 2017 roku w Szczecinie

na rozprawie

sprawy z powództwa A. K.

przeciwko (...) spółka akcyjna V. (...) spółce akcyjnej w W.

o zapłatę

na skutek apelacji powoda od wyroku Sądu Rejonowego Szczecin - Centrum w Szczecinie z dnia 12 stycznia 2017 roku, sygnatura akt X GC 1093/15

oddala apelację

SSO (...)SSO(...)SSR del. (...)

Sygn. akt VIII Ga 177/17

UZASADNIENIE

W dniu 25 sierpnia 2015 r. powódka A. K., prowadząca działalność gospodarczą pod firmą (...), wniosła pozew przeciwko pozwanej (...) spółka akcyjna (...) spółce akcyjnej z siedzibą w W. o zapłatę kwoty 3200 zł z odsetkami ustawowymi liczonymi od dnia 25 sierpnia 2015 r. oraz kosztami postępowania. Uzasadniając żądanie pozwu wskazała, że w dniu 20 października 2014 r. doszło do kolizji, w wyniku której uszkodzeniu uległ pojazd będący własnością poszkodowanego. Sprawca szkody posiadał ubezpieczenie OC u pozwanej. Legitymację czynną powódka wywodziła z umowy cesji wierzytelności. Wskazała, że należność dochodzona w niniejszym postępowaniu stanowi odszkodowanie z tytułu kosztu najmu pojazdu zastępczego.

W odpowiedzi na pozew pozwana (...) spółka akcyjna V. (...) wniosła o oddalenie powództwa oraz o zasądzenie kosztów postępowania. W uzasadnieniu pozwana zakwestionowała konieczność najmu pojazdu zastępczego przez poszkodowanego podnosząc, że pojazd nadawał się do użytkowania pomimo doznanych uszkodzeń. Podniosła, że wobec braku odpłatności najmu nie powstał uszczerbek w majątku poszkodowanego, a tym samym nie powstało roszczenie do ubezpieczyciela sprawcy szkody o rekompensatę tego uszczerbku, w związku z tym poszkodowany nie mógł przenieść w drodze przelewu roszczenia, które nie istnieje. Ponadto pozwana zakwestionowała uzasadniony czas najmu pojazdu zastępczego oraz dzienną stawkę najmu pojazdu.

W piśmie procesowym z dnia 11 lutego 2016 r. powódka wskazała, że posiada w stosunku do poszkodowanego wymagalną wierzytelność obejmującą rzeczywiste koszty najmu pojazdu, zatem najem pojazdu był czynnością odpłatną, a bezgotówkowa forma rozliczenia nie świadczy o braku odpłatności najmu. Wskazała, że poszkodowany zmuszony był do najmu pojazdu zastępczego wobec konieczności dojazdu do pracy oraz wykonywania bieżących czynności życia codziennego. Podała, że stawka dobowa najmu pojazdu zastępczego odpowiada stawkom obowiązującym na rynku lokalnym, zaś okres najmu pojazdu jest w pełni uzasadniony. Wbrew twierdzeniom pozwanej uszkodzony pojazd nie mógł być wykorzystywany w czasie trwania postępowania likwidacyjnego z uwagi na stwierdzone uszkodzenia, zaś poszkodowany nie dysponował w tym czasie innym pojazdem.

Wyrokiem z dnia 12 stycznia 2017 r. Sąd Rejonowy Szczecin-Centrum w Szczecinie zasądził od pozwanej na rzecz powódki kwotę 2320 zł z ustawowymi odsetkami (określonymi od dnia 1 stycznia 2016 r. jako ustawowe odsetki za opóźnienie), liczonymi od dnia 25 sierpnia 2015 r., zasądził od pozwanej na rzecz powódki kwotę 1118,65 złotych tytułem kosztów procesu oraz nakazał pobrać od powódki na rzecz Skarbu Państwa Sądu Rejonowego Szczecin- Centrum w Szczecinie kwotę 27,79 zł tytułem nieuiszczonych kosztów sądowych.

Postanowieniem z dnia 1 lutego 2017 r. Sąd Rejonowy sprostował oczywistą omyłkę w sentencji wyroku w ten sposób, że po punkcie I sentencji dodał punkt I a o treści: "oddala powództwo w pozostałym zakresie". Postanowienie jest prawomocne.

Wyrok został oparty o następujące ustalenia faktyczne:

W dniu 20 października 2014 r. doszło do kolizji drogowej, w wyniku której uszkodzony został pojazd marki F. (...) o nr rej. (...) należący do W. K.. Sprawca kolizji legitymował się umową ubezpieczenia zawartą z (...) spółka akcyjna V. (...) z siedzibą w W.. W tym samym dniu poszkodowany zgłosił szkodę ubezpieczycielowi.

Uszkodzenia pojazdu poszkodowanego marki F. (...) o nr rej. (...) w wyniku kolizji z dnia 20 października 2014 r. wykluczały dalszą eksploatację.

Uszkodzony pojazd używany był przez poszkodowanego w celach prywatnych, w tym do dojazdów do pracy. Poszkodowany pracował wówczas dorywczo na terenie S., pojazdu używał sporadycznie. Poszkodowany nie posiadał w gospodarstwie domowym innego pojazdu poza uszkodzonym, nie był również w stanie nabyć innego pojazdu przed wypłatą odszkodowania.

W dniu 22 października 2014 r. poszkodowany zawarł z A. K. prowadzącą działalność gospodarczą pod firmą (...) z siedzibą w S. umowę najmu samochodu zastępczego marki F. (...). Strony ustaliły wynagrodzenie za każdą rozpoczętą dobę najmu bez limitu kilometrów na kwotę 200 zł brutto. Jednocześnie wynajmująca zawarła z poszkodowanym umowę przelewu wierzytelności z tytułu kosztów najmu pojazdu zastępczego wraz z upoważnieniem do wypłaty wynajmującej odszkodowania z tytułu najmu pojazdu zastępczego. Najem pojazdu trwał do dnia 7 listopada 2014 r., tj. następnego dnia po którym poszkodowany otrzymał odszkodowanie od ubezpieczyciela z tytułu szkody całkowitej w pojeździe. Wynajmująca wystawiła poszkodowanemu fakturę VAT nr (...) z tytułu najmu samochodu zastępczego na kwotę 3200 zł brutto.

Szkoda w pojeździe została zakwalifikowana przez ubezpieczyciela jako całkowita, zaś naprawę pojazdu uznano za nieopłacalną ekonomicznie. Ubezpieczyciel określił wartość pojazdu przed szkodą na kwotę 2800 zł brutto, a wartość pozostałości z pojazdu po kolizji na kwotę 1300 zł brutto. W konsekwencji ubezpieczyciel wypłacił poszkodowanemu odszkodowanie w wysokości 1500 zł brutto. Kwota ta nie jest wystarczająca do zakupu pojazdu podobnego do uszkodzonego oraz w podobnym stanie w jakim był pojazd należący do poszkodowanego bezpośrednio przed kolizją.

Pismem z dnia 23 lutego 2015 r. A. K. wezwała ubezpieczyciela do zapłaty kwoty 3200 zł tytułem odszkodowania związanego z najmem pojazdu zastępczego przez poszkodowanego w terminie 7 dni od otrzymania pisma. Ubezpieczyciel nie uczynił zadość zobowiązaniu.

Wysokość dobowej stawki za najem pojazdu zastępczego odpowiadającego pojazdowi uszkodzonemu i wynajętemu w opcji bez limitu kilometrów przy uwzględnieniu pełnego zakresu ubezpieczenia OC/AC/NW oraz wykupionym udziałem własnym w szkodach występującej na ternie S. w październiku i listopadzie 2014 r. wynosiła 160 zł – 190 zł brutto za dobę, średnio 175 zł brutto za dobę. Stawka najmu pojazdu bez limitu kilometrów z udziałem własnym w szkodach wynosiła 130 zł netto za dobę, zaś stawka najmu pojazdu bez limitu kilometrów oraz bez udziału własnego w szkodach wynosił 115 zł – 120 zł netto za dobę.

Rozstrzygniecie Sądu Rejonowego, przy wyżej dokonanych ustaleniach faktycznych, Sąd ten uzasadnił w następujący sposób:

"Dokonując ustaleń stanu faktycznego w sprawie Sąd oparł się na treści przedłożonych do akt dowodów z dokumentów. Żadna ze stron nie kwestionowała ich prawdziwości, Sąd również nie powziął wątpliwości co do ich formy i treści. Sąd uznał za wiarygodne w zakresie istotnym dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy zeznania świadka W. K.. Ustalając stan faktyczny w sprawie Sąd oparł się także na opinii biegłego, która nie budziła zastrzeżeń co sposobu jej sporządzenia i treści sformułowanych w niej wniosków, była rzetelna logiczna i jasna, a tym samym mogła stanowić podstawę ustaleń w sprawie.

Podstawę prawną powództwa, stanowiły art. 822 § 1 k.c. oraz przepisy ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz.U. z 2003 r., Nr 124, poz. 1152 ze zm.). Zgodnie z art. 4 ww. ustawy ubezpieczeniem obowiązkowym jest ubezpieczenie OC posiadaczy pojazdów mechanicznych za szkody powstałe w związku z ruchem tych pojazdów. Stosownie natomiast do treści art. 13 ust. 2 ustawy o obowiązkowych ubezpieczeniach OC odszkodowanie wypłaca się w granicach odpowiedzialności cywilnej podmiotów objętych ubezpieczeniem. W sprawach nieuregulowanych w ustawie stosuje się przepisy Kodeksu cywilnego (art. 22 ust. 1 ustawy). I tak zgodnie z art. 822 § 1 k.c. przez umowę ubezpieczenia OC ubezpieczyciel zobowiązuje się do zapłacenia określonego w umowie odszkodowania za szkody wyrządzone osobom trzecim, wobec których odpowiedzialność ponosi ubezpieczający albo ubezpieczony. Na wstępie wskazać należy, że sprawca szkody ponosi odpowiedzialność za zdarzenie komunikacyjne wywołujące szkodę na zasadach ogólnych, o których mowa w art. 436 § 2 k.c. oraz według zasad określonych w art. 363 k.c., a w wypadku odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń - według zasad określonych w § 2 tego przepisu.

W rozpoznawanej sprawie pozwana nie kwestionowała, że sprawcą szkody była osoba, która była w tym czasie ubezpieczona z tytułu odpowiedzialności cywilnej u pozwanej, niesporny był także zakres uszkodzeń pojazdu poszkodowanego i sposób rozliczenia szkody jako szkody całkowitej. Poszkodowany wynajął pojazd w systemie bezgotówkowym, bez kaucji, w związku z powyższym pozwana wskazała, że nie ponosił kosztów najmu oraz kwestionowała legitymację czynną powódki. Niezależnie od powyższego pozwana zakwestionowała zasadność najmu przez poszkodowanego pojazdu zastępczego, jak również uzasadniony okres najmu oraz stawkę dobową najmu pojazdu zastępczego.

Legitymacji czynnej do występowania w procesie powódka upatrywała w zawartej z poszkodowanym przelewie wierzytelności obejmującej zwrot kosztów poniesionych na najem pojazdu zastępczego. Zgodnie z treścią art. 509 § 1 k.c. wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania. § 2 tego artykułu stanowi, iż wraz z wierzytelnością przechodzą na nabywcę wszelkie związane z nią prawa, w szczególności roszczenie o zaległe odsetki. W wyniku przelewu przechodzi na nabywcę ogół uprawnień przysługujących dotychczasowemu wierzycielowi, który w ten sposób zostaje wyłączony ze stosunku zobowiązaniowego jaki go wiązał z dłużnikiem. Przedmiotem przelewu jest wierzytelność tj. prawo podmiotowe wierzyciela do żądania od dłużnika świadczenia (art. 353 k.c.).

Odnosząc się do zarzutu pozwanej w przedmiocie braku legitymacji czynnej powódki Sąd wskazuje, że w rozpoznawanym stanie faktycznym nie miało znaczenia to, że poszkodowany nie uiścił bezpośrednio opłaty za najem, zaś przeniósł wierzytelność o jej zapłatę na powódkę. Sąd miał na uwadze to, że strata majątkowa powstaje dopiero z chwilą poniesienia kosztów najmu pojazdu zastępczego. Nie można jednak z tego stwierdzenia wyprowadzać wniosku, że poszkodowany może domagać się zwrotu kosztów najmu pojazdu zastępczego tylko jeśli faktycznie poniósł te koszty poprzez zapłatę stosownej kwoty na rzecz podmiotu, od którego został wynajęty pojazd zastępczy.

Sąd Najwyższy (uchwała SN z 17.11.2011r., III CZP 5/11, OSNC 2012/3/28) wskazał, że poszkodowanemu nie przysługuje roszczenie z tytułu samej utraty możliwości korzystania z uszkodzonego pojazdu, a szkoda powstanie dopiero w związku z uzyskaniem pojazdu zastępczego, łączącego się z koniecznością zapłaty czynszu najmu. Poszkodowany musi zatem wykazać, że faktycznie skorzystał z pojazdu zastępczego. Tak więc dochodzenie zwrotu kosztów najmu pojazdu zastępczego nie jest uzależnione od faktycznego opłacenia kosztów pojazdu zastępczego, ale od wykazania uszczerbku w majątku w związku z korzystaniem z pojazdu zastępczego. Uszczerbek w majątku w związku z tym powstaje zaś nie tylko w sytuacji opłacenia za najem tego pojazdu, ale także wówczas kiedy jedynie wystawiona została faktura z tego tytułu. W tej sytuacji bowiem majątek poszkodowanego doznaje uszczerbku w postaci długu.

Powódka przedkładając fakturę za najem pojazdu zastępczego udowodniła, że w majątku poszkodowanego powstał uszczerbek w związku z korzystaniem z pojazdu zastępczego. Pozwana jako zobowiązana do zwrotu kosztów najmu pojazdu zastępczego mogłaby uwolnić się od obowiązku opłacenia przedłożonej faktury, gdyby wykazała, że poszkodowany faktycznie nie wynajmował pojazdu zastępczego, a faktura jest fikcyjna. W niniejszej sprawie dowód taki nie został przeprowadzony. Ponadto, należy zauważyć, że w rozpoznawanym stanie faktycznym miała miejsce szczególna sytuacja, gdyż zarówno podmiot wynajmujący pojazd zastępczy, któremu należne były koszty wynajmu, jak i nabywca wierzytelności bezpośrednio od poszkodowanego, był tym samym podmiotem. Zamiast dokonywać dwóch operacji finansowych, podmioty zainteresowane dokonały przelewu wierzytelności, która jako świadczenie przyszłe poszkodowanego bezsprzecznie należała się od pozwanej w zakresie odpowiedzialności odszkodowawczej wyznaczonej tu ramami ekonomicznego uzasadnienia wynajęcia pojazdu zastępczego.

W umowie cesji zawartej między poszkodowanym i podmiotem wynajmującym pojazd spełnione zostały wymogi dotyczące określenia wierzytelności będącej jej przedmiotem. Zatem, w wyniku przelewu wierzytelności, powódka nabyła takie same uprawnienia jakie przysługiwały poszkodowanemu względem ubezpieczyciela. Z punktu widzenia roszczenia powódki najistotniejszym warunkiem otrzymania należności z tytułu kosztów pojazdu było udowodnienie, że takie prawo przysługiwało pierwotnemu wierzycielowi, czyli poszkodowanemu. Podnoszone przez pozwaną okoliczności dotyczące bezgotówkowego rozliczenia najmu, nie miały zaś żadnego znaczenia dla zakresu odpowiedzialności pozwanej w niniejszej sprawie.

Przechodząc natomiast do rozważań dotyczących zasadności żądania powódki zwrotu kosztów najmu pojazdu zastępczego w pierwszej kolejności wskazać należało na treść przywołanego na wstępie art. 361 § 2 k.c., zgodnie z którym naprawienie szkody obejmuje w granicach wyznaczonych przez związek przyczynowy straty, jakie poszkodowany poniósł oraz korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby szkody mu nie wyrządzono, zaś granice odpowiedzialności z punktu widzenia związku przyczynowego reguluje art. 361 § 1 k.c.

W doktrynie powszechnie przyjęta jest zasada adekwatnego (normalnego) związku przyczynowego. Dla oceny tego związku przyjmuje się dwuetapowy sposób postępowania - w pierwszej kolejności bada się, czy pomiędzy kolejnymi faktami istnieją obiektywne powiązania, czy dany fakt był koniecznym warunkiem wystąpienia innego faktu (skutku).

W przypadku odpowiedzi pozytywnej należy dokonać podziału następstw na „normalne” i „nienormalne”. Prawnie doniosłe bowiem są jedynie następstwa typowe, a więc takie, o których, na podstawie zasad doświadczenia życiowego wiadomo, że są charakterystyczne dla danej przyczyny (tak też Sąd Najwyższy w wyr. z 18 maja 2000 r., III CKN 810/98, LEX 51363). W niniejszej sprawie bezsprzecznym pozostaje fakt, że poszkodowany na skutek uszkodzenia pojazdu, pozbawiony został środka lokomocji używanego do zaspokajania własnych potrzeb życiowych, w tym do dojazdów do pracy i zmuszony został do wynajęcia pojazdu zastępczego.

Sąd zwrócił uwagę, że pozwana kwestionowała zasadność najmu przez poszkodowanego pojazdu zastępczego podnosząc, że pojazd był w stanie jezdnym pomimo doznanych uszkodzeń. Zważając na zarzuty pozwanej Sąd dopuścił dowód z opinii biegłego z zakresu techniki samochodowej. W sporządzonej opinii biegły ustalił, że uszkodzenia pojazdu poszkodowanego w wyniku kolizji z dnia 20 października 2014 r. wykluczały dalszą eksploatację. Wobec powyższego zarzuty pozwanej dotyczące braku zasadności najmu pojazdu zastępczego przez poszkodowanego nie zostały uwzględnione.

Wskazać w tym miejscu należy, że stosownie do treści art. 361 k.c., co podkreśla się w doktrynie i orzecznictwie, odszkodowanie ma wyrównać uszczerbek majątkowy powstały w wyniku zdarzenia wyrządzającego szkodę, istniejący od chwili wyrządzenia szkody do czasu, gdy zobowiązany wypłaci poszkodowanemu sumę pieniężną odpowiadającą szkodzie ustalonej w sposób przewidziany prawem. Sąd zwrócił przy tym uwagę, że nie sposób oczekiwać od poszkodowanego, że ten niezwłocznie po przedstawieniu mu sposobu rozliczenia szkody, a przed wypłatą odszkodowania podejmie starania w celu nabycia nowego pojazdu (lub go nabędzie), podczas gdy to właśnie wypłata odszkodowania ma umożliwić jego nabycie. Powyższe znalazło także potwierdzenie m.in. w uchwale Sądu Najwyższego z dnia 15 listopada 2001 r. ( sygn. III CZP 68/01, opubl. w OSNC 2002/6/74), w której Sąd Najwyższy stwierdził, że odszkodowanie ma wyrównać uszczerbek majątkowy powstały w wyniku zdarzenia wyrządzającego szkodę, istniejący od chwili wyrządzenia szkody do czasu, gdy zobowiązany wypłaci poszkodowanemu sumę pieniężną odpowiadającą szkodzie ustalonej w sposób przewidziany prawem.

W dalszej kolejności, Sąd rozważał kwestie dotyczące okresu, za który zwrot kosztów najmu pojazdu jawi się jako zasadny. Uwzględniając, że poszkodowany dokonał zwrotu pojazdu zastępczego następnego dnia po otrzymaniu od ubezpieczyciela odszkodowania z tytułu szkody całkowitej w pojeździe, Sąd na podstawie zebranego w sprawie materiału dowodowego uznał za uzasadniony najem pojazdu zastępczego w okresie od dnia 22 października 2014 r. do dnia 7 listopada 2014 r., tj. przez okres 16 dni.

Na marginesie jedynie Sąd wskazuje, że biegły ustalił, iż kwota 1 500 zł brutto wypłacona przez ubezpieczyciela tytułem odszkodowania nie była wystarczająca do zakupu pojazdu podobnego do uszkodzonego oraz w podobnym stanie w jakim był pojazd należący do poszkodowanego bezpośrednio przed kolizją.

Następnie, zważając na zarzuty pozwanej dotyczące wysokości przyjętej stawki dobowej najmu pojazdu zastępczego, Sąd dopuścił dowód z opinii biegłego z zakresu techniki samochodowej. W sporządzonej opinii biegły ustalił, że wysokość dobowej stawki za najem pojazdu zastępczego odpowiadającego pojazdowi uszkodzonemu i wynajętemu w opcji bez limitu kilometrów przy uwzględnieniu pełnego zakresu ubezpieczenia OC/AC/NW oraz wykupionym udziałem własnym w szkodach występującej na ternie S. w październiku i listopadzie 2014 r. wynosiła 160 zł – 190 zł brutto za dobę, średnio 175 zł brutto za dobę. Biegły wskazał również stawkę najmu pojazdu bez limitu kilometrów z udziałem własnym w szkodach na kwotę 130 zł netto za dobę oraz bez limitu kilometrów bez udziału własnego w szkodach na kwotę 115 zł – 120 zł netto za dobę.

Strona pozwana zakwestionowała opinię biegłego podnosząc, że biegły nie wypowiedział się w zakresie możliwości zakupu pojazdu za kwotę wypłaconego przez ubezpieczyciela odszkodowania. Ponadto pozwana podniosła, że po stronie poszkodowanego nie powstała konieczność najmu pojazdu bez limitu kilometrów, w związku z tym optymalna stawka najmu dla potrzeb poszkodowanego winna wynosić 105-120 zł brutto, z uwzględnieniem kosztu pełnego ubezpieczenia 130-145 zł.

Sąd uznał, że opinia biegłego powołanego w sprawie jest wystarczająca do wydania orzeczenia w sprawie. Wskazać bowiem należy, że Sąd Najwyższy, wielokrotnie przyjmował, że jeśli sąd uzyskał od biegłych wiadomości specjalne niezbędne do merytorycznego i prawidłowego orzekania, to nie ma potrzeby żądania ponowienia lub uzupełnienia tego dowodu (por. wyroki Sądu Najwyższego z dnia 10 września 1999 r., II UKN 96/99, OSNAPiUS 2000 nr 23, poz. 869, z dnia 6 marca 1997 r., II UKN 23/97, OSNAPiUS 1997 nr 23, poz. 476). Sąd nie widział potrzeby zobowiązywania biegłego do sporządzenia uzupełniającej opinii, tym samym podzielił stanowisko biegłego sądowego zawarte w opinii i przyjął je do ustaleń faktycznych, jako wiadomości wystarczające do prawidłowego rozstrzygnięcia sprawy. Opinia powołanego w sprawie biegłego posiada walor wiarygodności i nadaje się do poczynienia stanowczych ustaleń faktycznych w sprawie.

Nadto wskazać należy, że biegły w złożonej poprzednio opinii ustosunkował się już do kwestii podnoszonych przez pozwaną podając, że brak jest możliwości zakupu pojazdu podobnego do uszkodzonego oraz w podobnym stanie w jakim był pojazd należący do poszkodowanego bezpośrednio przed kolizją za kwotę otrzymanego przez ubezpieczyciela odszkodowania.

Z zebranego materiału dowodowego wynika, że poszkodowany korzystał z wynajętego pojazdu zastępczego w ograniczonym zakresie, jedynie na terenie S..

Także z oświadczenia poszkodowanego dotyczącego samochodu zastępczego (k.11) wynika, że W. K. wykonuje dziennie około 120 km.

Zgodnie z opinią biegłego dzienny limit kilometrów stosowany przez wypożyczalnie to 250-300 km, zatem poszkodowany nie był zmuszony do wynajęcia pojazdu zastępczego bez limitu kilometrów. Biegły wskazał, że stawka najmu pojazdu bez limitu kilometrów z udziałem własnym w szkodach wynosiła 130 zł netto za dobę. W tym zakresie Sąd uwzględnił argumentację strony pozwanej poniesioną w zarzutach do opinii biegłego.

Na marginesie Sąd podaje, że kalkulacja kosztu najmu pojazdu zastępczego dokonana na podstawie ofert z portali internetowych (złożonych przez pozwaną) nie może stanowić podstawy ustalenia kosztów najmu pojazdu zastępczego.

Reasumując Sąd stwierdził, że należne tytułem zwrotu kosztów najmu pojazdu zastępczego odszkodowanie wynosi 2 320 zł (16 dni x 145 zł brutto).

O odsetkach Sąd orzekł na podstawie art. 481 § 1 k.c. i art. 14 ust 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych. Zgłoszenie szkody w zakresie wynajmu pojazdu nastąpiło w dniu 23 lutego 2015 r., w związku z tym 30-dniowy termin ukończenia postępowania likwidacyjnego upłynął w dniu 25 marca 2015 r., zatem pozwana od następnego dnia jest zobowiązana do zapłaty odsetek ustawowych. Powódka wniosła o zasądzenie odsetek ustawowych od dnia 25 sierpnia 2015 r., zatem Sąd zasądził zgodnie z żądaniem pozwu".

Tak argumentując Sąd Rejonowy uwzględnił żądanie pozwu oraz orzekł o kosztach procesu stosując art. 108 § 1 k.p.c. i art. 100 zd.1 k.p.c. oraz wskazując, że powódka wygrała sprawę w 72,50 %, zaś pozwana w 27,50 %.

Apelację od wyroku Sądu Rejonowego złożyła strona powodowa zaskarżając wyrok w części oddalającej powództwo w zakresie kwoty 480 zł. Wyrokowi skarżąca zarzuciła naruszenie przepisów prawa materialnego, a to art. 361 § 2 k.c. poprzez błędną wykładnię pojęcia szkody w rozumieniu niniejszego przepisu, a w konsekwencji ustalenie należnego powódce odszkodowania w niższej wartości, niż rzeczywiście poniesiona szkoda. Skarżąca wniosła więc o zmianę zaskarżonego orzeczenia przez uwzględnienie powództwa także co do kwoty 480 zł ponad wysokość zasądzonego już na rzecz powódki roszczenia, zasądzenie od pozwanej na rzecz powódki kosztów postępowania przed Sądem pierwszej instancji wg norm przepisanych z uwzględnieniem kosztów zastępstwa adwokackiego, zasądzenie od pozwanej na rzecz powódki kosztów postępowania przed Sądem drugiej instancji wg norm przepisanych, z uwzględnieniem kosztów zastępstwa adwokackiego.

W uzasadnieniu apelacji powódka przytoczyła poglądy prawne oraz orzecznictwo sądów powszechnych na tle art. 361 § 2 k.c. oraz wywiodła, że pozwana była zobowiązana zwrócić powódce koszty poniesione na najem pojazdu zastępczego wg stawek najmu uwzględniających wykupienie wariantu "bez limitu kilometrów". Skarżąca podkreśliła, że zasądzenie kosztów najmu pojazdu zastępczego bez uwzględnienia opcji "bez limitu kilometrów" nie stanowi rekompensaty całej poniesionej przez poszkodowanego szkody. Powódka dostrzegła, że na dłużniku ciąży obowiązek zapobiegania szkodzie i zmniejszania jej rozmiarów, jednocześnie podkreśliła jednak, że z istoty prawa własności wynika uprawnienie do korzystania z rzeczy zgodnie ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem tego prawa (art. 140 k.c.). Nie ma przy tym podstaw do przyjęcia, by ograniczyć prawo właściciela pojazdu użytkowania tego pojazdu, a także wynajętego pojazdu zastępczego, w zakresie odległości, jakie poszkodowany może pokonywać danego dnia. Oznacza to, że ani poszkodowany, ani powódka swoim zachowaniem nie powiększyli rozmiarów szkody z tej przyczyny, że zdecydowali się na zawarcie umowy najmu pojazdu zastępczego z wykupionym wariantem "bez limitu kilometrów". Dalej powódka zauważyła, że Sąd pierwszej instancji posiłkując się wyliczeniami zawartymi w opinii biegłego sądowego uznał, że najem był możliwy z zastosowaniem dobowej stawki najmu na poziomie 145 zł brutto, gdyż poszkodowany nie był zmuszony do wynajęcia pojazdu w wariancie "bez limitów kilometrów".

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja okazała się nieuzasadniona.

Na wstępie rozważań wskazać trzeba, że Sąd II instancji orzeka na podstawie materiału zebranego w postępowaniu w pierwszej instancji oraz w postępowaniu apelacyjnym (art. 382 k.p.c.), postępowanie apelacyjne polega na merytorycznym rozpoznaniu sprawy, co oznacza, że wyrok Sądu II instancji musi opierać się na jego własnych ustaleniach faktycznych i prawnych. Sąd II instancji rozpoznaje sprawę merytorycznie w granicach zaskarżenia, ustala podstawę prawną orzeczenia niezależnie od zarzutów podniesionych w apelacji, kontroluje prawidłowość postępowania przed Sądem I instancji, po czym orzeka co do istoty sprawy stosownie do wyników postępowania, nie wykraczając poza wnioski zawarte w apelacji.

Odnosząc się do powyższego w pierwszym rzędzie wskazać trzeba, że Sąd Okręgowy oceniając zebrany w sprawie materiał dowodowy nie znalazł podstaw do zmiany ustaleń faktycznych, dokonanych przez Sąd pierwszej instancji, tym samym stanowią one również podstawę faktyczną rozstrzygnięcia Sądu odwoławczego.

Powódka w apelacji zaskarżyła wyrok oddalający powództwo w zakresie kwoty 480 zł, kwestionując rozstrzygnięcie Sądu Rejonowego jedynie co do tego, że w okolicznościach rozpoznawanej sprawy uzasadnione było przyznanie odszkodowania za objęty żądaniem okres wg stawki 145 zł brutto za dobę, która - jak wynika z opinii biegłego sądowego - stanowi średnią rynkową stawkę najmu pojazdu "z limitem kilometrów". Skarżąca zauważyła, że w opinii biegłego sądowego wskazana została średnia dobowa stawka za najem pojazdu zastępczego, odpowiadającego pojazdowi uszkodzonemu i wynajętemu w opcji "bez limitu kilometrów", przy uwzględnieniu pełnego zakresu ubezpieczenia OC/AC/NW oraz wykupionym udziałem własnym w szkodach. Stawka ta wynosi 175 zł brutto za dobę. Wyjaśnić przy tym trzeba, że żądaniem pozwu objęte było odszkodowanie za 16 dni wg dobowej stawki wynoszącej 200 zł brutto, w apelacji powódka domaga się natomiast zmiany zaskarżonego wyroku w taki sposób, aby po zmianie zasądzona kwota odpowiadała odszkodowaniu za 16 dni wyliczonemu wg dobowej stawki wynoszącej 175 zł brutto.

Jak wynika z uzasadnienia apelacji skarżąca nie kwestionuje wniosków Sądu pierwszej instancji, wyprowadzonych na podstawie analizy opinii biegłego sądowego, zgodnie z którymi średnia rynkowa stawka najmu pojazdu "z limitem kilometrów" wynosi 145 zł brutto za dobę. Skarżąca zgodziła się również z tym, że - tak jak wskazał biegły - stawka taka "bez limitu kilometrów" wyraża się wartością 175 zł brutto za dobę.

Jedyną kwestią sporną wymagającą rozstrzygnięcia jest więc to, czy w granicach odpowiedzialności ustalonych w oparciu o art. 361 § 1 i 2 k.c. mieści się kwota odszkodowania ustalona wg stawki "z limitem kilometrów", czy też "bez limitu kilometrów".

Odnosząc się do tego zagadnienia przede wszystkim wskazać trzeba, że słusznie skarżąca wskazuje, że z istoty prawa własności wynika uprawnienie właściciela do korzystania z rzeczy zgodnie ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem tego prawa (art. 140 k.c.). W okolicznościach faktycznych rozpoznawanej sprawy nie można jednak przyjąć, że poszkodowany korzystał ze swojego samochodu jako właściciel w sposób wymagający przyznania odszkodowania za najem pojazdu zastępczego wg stawki "bez limitu kilometrów". Podkreślenia bowiem wymaga, że poszkodowany przesłuchany w charakterze świadka zeznał, że samochodu używał do dojazdów do pracy, a także w celach prywatnych. Jednocześnie przyznał, że przy zawieraniu umowy najmu powiedziano mu, że zapłata za wynajęty samochód zostanie "ściągnięta z ubezpieczenia", a poszkodowany z tego tytułu nic nie zapłaci. Co więcej poszkodowany udzielił wyjaśnień, że samochodu w ogóle nie wypożyczałby, gdybym musiał za niego zapłacić, zamiast tego jeździłby tramwajami. Z kolei przy zawieraniu umowy najmu poszkodowany podpisał dokument, w którym oświadczył, że dziennie wykonuje około 120 km. Mając na uwadze powyższe okoliczności, a także fakt, że wynajęcie pojazdu "z limitem kilometrów" oznacza możliwość pokonania w ciągu doby 250-300 km, przyjąć należy, że wynajęcie przez poszkodowanego pojazdu "z limitem kilometrów" oznaczałoby dla niego możliwość swobodnego korzystania samochodów w takim samym zakresie (w rozumieniu pokonywanych dobowo odległości), w jakim korzystał ze swojego własnego pojazdu przed uszkodzeniem. Innymi słowy zawarcie przez poszkodowanego umowy najmu "z limitem kilometrów" pozwoliłoby mu korzystać z samochodu w zakresie określonym przez art. 140 k.c. bez obawy, że limit kilometrów zostanie przekroczony.

W tym stanie rzeczy należało przyjąć, że skoro na poszkodowanym (czy też jego następcy prawnym, który jest powodem w niniejszej sprawie) spoczywa obowiązek wykazania kosztów uzasadnionych, nie przekraczających wartości rzeczywiście poniesionej szkody, przy jednoczesnym uwzględnieniu obowiązku poszkodowanego do minimalizacji wysokości szkody, to stawka najmu pojazdu, uwzględniająca powyższy obowiązek, powinna być dla potrzeb ustalenia wysokości odszkodowania ustalona z uwzględnieniem stawek "z limitem kilometrów".

Mając na uwadze powyższe przyjąć należało, że zarzuty podniesione w apelacji okazały się nieuzasadnione. Stosownie do art. 385 k.p.c. apelacja podlegała oddaleniu.

SSO (...)SSO (...)SSR (del.) (...)